“DEZAVANTAJLI ÖZEL YETENEKLİ ÇOCUKLAR İÇİN ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ DESTEK EĞİTİM PROGRAMI PROJESİ” TR10/14/GEN/0208.

... konulu sunumlar: "“DEZAVANTAJLI ÖZEL YETENEKLİ ÇOCUKLAR İÇİN ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ DESTEK EĞİTİM PROGRAMI PROJESİ” TR10/14/GEN/0208."— Sunum transkripti:

1 “DEZAVANTAJLI ÖZEL YETENEKLİ ÇOCUKLAR İÇİN ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ DESTEK EĞİTİM PROGRAMI PROJESİ” TR10/14/GEN/0208

2 İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından finanse edilen
“DEZAVANTAJLI ÖZEL YETENEKLİ ÇOCUKLAR İÇİN ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ DESTEK EĞİTİM PROGRAMI PROJESİ” TR10/14/GEN/0208 İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından finanse edilen TR10/14/GEN/0208 referans numaralı Çocuklar ve Gençler Mali Destek Programı kapsamında yürütülmektedir.    Bu sunum, İstanbul Kalkınma Ajansı’nın desteklediği Projesi kapsamında hazırlanmıştır.

3

4

5

6 SONUÇ; Dünya çapında ülkemizi değerlendirdiğimizde , şu ana kadar alınan 2003, 2006 PISA sınavı sonuçlarının her ikisinde de Türk öğrenciler, her üç konu alanında da OECD ülkelerini içeren genel sıralamada Meksika’nın üstünde sondan ikinci sırada yer alırken Fin’li öğrenciler ise sıralamanın en tepesinde yer almışlardır (Eraslan, 2009).

7 2009 yılında ise değerlendirmeye alınan 65 ülkeye bakıldığında, Türkiye fen bilimleri ve matematik alanlarında 43.sırada, okuma yeterliliğinde ise 41.sıradadır yılı PISA sınavı sonuçları da 2009 sonuçlarıyla örtüşmekte, ülkemiz genel ortalamada 65 ülke arasında yine 45.sırada yer alarak OECD ülkelerinin ortalamasının altında kalmaktadır.

8 Türk Patent enstitüsüne 2011 yılında 4. 087 yerli, 6
Türk Patent enstitüsüne 2011 yılında yerli, yabancı patent başvurusu yapılırken (Türk Patent Enstitüsü, 2011) dünya ligine çıkıldığında Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) verilerine göre 2011’de bu sayı 541’e düşmektedir. Dünya Fikri Mülkiyet Örgütüne, en çok patent başvurusu yapılan ülkeler sırasıyla Çin, Japonya ve ABD olarak sırlanmaktadır.

9 Türkiye ise patent müracaatı ile 25’inci sırada yer almaktadır
Türkiye ise patent müracaatı ile 25’inci sırada yer almaktadır. Dünya çapında en fazla patent müracaatı yapan 100 firma arasına hiç bir Türk firmasının giremezken, en fazla müracaat yapan 50 üniversite arasında hiç bir Türk Üniversitesi bulunmamaktadır (

10 Albert Einstein'in hayatı - www.teknolojile.com.mp4

11 300 özel yetenekli çocuğun zeka ve yetenek testleriyle tesbiti
Esenler, Küçükçekmece, Güngören Bayrampaşa 3000 Öğretmeni tarafından yönlendirilen 7,8 9,10 yaş çocuğu 300 özel yetenekli çocuğun zeka ve yetenek testleriyle tesbiti 32 Saatlik üniversitede Eğitim ;Düşünme Becereileri dersi sabit; grafik web, müzik, ingilizce,astronomi,eğlenceli bilim derslerinden birisinde eğitim, Yetenek Buluşmaları Seçilen Çocukların Öğretmenlerine 24 saatlik Eğitim Ailelerine 24 saatlik eğitim Üniversitede eğitim verecek akademisyen ve öğretmenlerin eğitici eğitimi (25 saat) İşlenecek konulara düşünme ve eleştirel düş. becerilerinin entegre edilmesi

12 Ülkemizde şu anakadar özel yetenekli çocuklara ilişkin çalışmalara baktığımızda bu çalışmalar genellikle ‘’yatay zenginleştirme’’ müfredata farklı konuların veya okul programına farklı derslerin eklenmesi şeklinde ilerlemektedir.

13 (Öğrenciler ilgili oldukları
III.BASAMAK PROJE ÇALIŞMALARI (Öğrenciler ilgili oldukları alanlarla İlgili proje çalışmaları hazırlar) II. BASAMAK DİKEY ZENGİNLEŞTİRME (Müfredata düşünme becerileri entegre edilir, öğrencilerin araştırma, yaratıcılık gibi üst düzey becerileri geliştirilir. I.BASAMAK YATAY ZENGİNLEŞTİRME (Öğrenciler farklı ders ve konu alanları ile tanıştırılır)

14 Oysaki özel yetenekli çocukların düşünme kapasitelerini arttıracak, zihinsel işlemler yapmasını sağlayacak, yaratıcılıklarını destekleyecek müfredat bazında, düşünme becerilerinin entegrasyonu ile yapılacak olan bir ‘’dikey zenginleştirmeye ‘’ihtiyaçları vardır.Peki Neden Dikey Zenginleştirme?

15 ÜSTÜN ZEKA NEDİR?

16 Üstün zekanın ne olduğuna ilişkin birçok tanım yapılmış, kuramlar ve modeller ortaya konmuştur. Fakat henüz, üzerinde fikir birliğine varılmış evrensel bir tanım bulunmamaktadır.

17 Çünkü üstünlük, zeka ve yetenek farklı bakış açılarında farklı bağlamlarda ve kültürlerde farklı anlamlar kazanabilecek kavramlardır. Okullar arasında bile üstünlük kelimesine ilişkin birçok anlamın olduğunu ve aralarında çok fazla fark bulunduğunu görebiliriz (NAGC,2012).

18 Bir önceki Amerikan Eğitim Komisyonu 1971 Marland Raporuna göre, üstün zekalı ve yetenekli birey sıradışı üstün yetenekleri sayesinde yüksek performans gösterebilen bireydir.

19 • Genel zihinsel yetenek • Özel akademik yetenek
Üstün performans gösteren bireyler aşağıdaki yetenek veya özelliklerin biri yada birkaçına sahiptirler: • Genel zihinsel yetenek • Özel akademik yetenek • Yaratıcı veya üretken düşünme • Liderlik yeteneği • Görsel ve performansa dayalı sanat yeteneği • Psikomotor yetenek (NAGC, 1990).

20 Burada üstünlerin tanımlanmasında yer alması gereken çeşitli yetenek alanlarına dikkat çekilmiş ve tanım ABD’de yaygın bir şeklinde kabul görmüştür. Renzulli (1986) bu tanıma eleştiriler getirmiş ve eklemeler yapmıştır. Özellikle, motivasyon gibi zihinsel olmayan ögelere yer verilmemiş olmasını eleştirmiştir.

21 Joseph Renzulli (1986) üstün davranış, üç kümenin kesişiminden ortaya çıkmaktadır, der: Ortalamanın üzerinde genel ve özel yetenek düzeyi, üst düzey göreve adanmışlık (motivasyon), üst düzey yaratıcılık.

22 Ortalamanın üstünde genel ve özel yetenekler
Yaratıcılık Motivasyon

23 Herhangi bir alanda gerçek, üstün bir başarının sağlanması için bu üç özellik kümesi arasında etkileşim gereklidir. Bireyin, bu ölçütlerin hepsinde yaşıtlarının %85’inden ve en azından birinde %98’inden daha başarılı olması haline üstün biri olarak kabul edilebilir (Renzulli,1986).

24 Renzulli’ye gore üstün zekalı ve yetenekli çocuklar bu özelliklere sahip olan ve bu özellikleri geliştirme yeteneği olan, onları değerli bir alana uygulayabilen çocuklardır.

25 Bu çocukların kendi potansiyellerini anlamaları, kendilerine ve topluma katkıda bulunabilmeleri için normal okullarda verilen eğitimin ötesinde farklılaştırılmış bir eğitim programına ihtiyaçları vardır (Akt:NAGC, 1990)

26 Bunun sebebi ise sahip oldukları farklı zihinsel duyuşsal,sosyal, fiziksel ve sezgisel özellikleridir. Clark (1998) bu özellikler ve yapılması gereken farklılaştırmaları şu şekilde açıklamaktadır:

27 Üstün zekâlı bireylerin diğer insanlara oranla gelişim adımları hızlıdır. Bu sebeple onları, doğumlarının ilk aylarından itibaren diğer çocuklardan ayırabilmek mümkündür. Ailelerin birçoğu, çocuklarındaki üstünlük belirtilerini ilk beş yılda fark etmeye başlar.

28 Peki aileler hangi gelişim özelliklerine dayalı olarak üstün zekâlı çocukları tanıyabilmektedirler?

29 Bebeklikte az uyku ihtiyacı, Uzun dikkat süresi,
Bebeklikte sıradışı uyanıklık, Bebeklikte az uyku ihtiyacı, Uzun dikkat süresi, Yüksek aktivite düzeyi, Bakıcılarını erken tanıma ve gülümseme, Yeniliği tercih etme, Gürültü, hayal kırıklığı ve cesaret kırıklığına yoğun tepki verme, Gelişim basamaklarında hızlı ilerleme,

30 Sıradışı hafıza, Öğrenmekten hoşlanma ve hızlı öğrenme, Erken ve yoğun dil gelişimi, Kitaplardan etkilenme, Merak ve çok soru sorma, Müthiş mizah anlayışı, İnce gözlem yeteneği, Soyut düşünme, problem çözme becerileri, genelleme yeteneği, Zamana karşı erken ilgi (Kokot, 1999) şeklinde sıralanabilir.

31 Erken dönemlerde gözlenebilen özellikleri bunlar olmakla birlikte, üstünler akademik yaşantıları boyunca kendilerine avantaj veya dezavantaj olarak dönebilecek birtakım farklı zihinsel özelliklere sahiptirler. Birey zihinsel olarak geliştikçe, birçok nadir özellik ve davranış sergilemektedir.Peki nedir bu ZİHİNSEL ÖZELLİKLER? ORTAYA ÇIKARDIĞI SORUN VE İHTİYAÇLAR?

32 Hızlı düşünebilme, tüm düşünme süreçlerinin hızlı olması
Müfredatta ve bilgide hızlandırmanın yapılması ihtiyacı Etkinlik yapılmadığı düşüncesi,öyleki derslerde bir dakika bile boş geçirse tüm dersin çok sıkıcı ve boş geçtiği şeklinde bir sonuca ulaşma

33 Esnek düşünme Problemlerin farklı şekillerde çözümüne izin verilmesi ihtiyacı Diğerleri tarafından otoriteye ve geleneklere saygısız olarak algılanmak

34 Kapsamlı sentez yapabilme
Fikir üretmesi için daha fazla zaman verilmesi ihtiyacı Ödev teslim tarihleri konusunda korku duyma, sürekli yeni bir araştırma konusuna başlama, dağılma

35 Normal müfredattan sıkılma, grubu bekleme konusunda sabırsızlık
Bilgi birikiminin çok fazla olması Çevre ve kültürün, estetik, ekonomik, politik , eğitim, ve sosyal açıdan zorlayıcı, yeni bilgisine maruz kalma ihtiyacı Normal müfredattan sıkılma, grubu bekleme konusunda sabırsızlık

36 İleri düzeyde kavrama Daha zorlayıcı bir eğitim programına ve zihinsel akranlara ulaşma ihtiyacı Anlaşılan kavramların tekrarlanmasından hoşlanmama Aynı yaştaki daha az yetenekli olan çocuklarla zayıf ilişkiler kurma, yetişkinlerin üstün çocuğu küstah,ukala olarak algılamaları

37 Nitekim bu özelliklere cevap vermeyen ve bu sorunların üstesinden gelemeyen aile ve akademik ortamlar üstün zekâlı çocuklarını kaybedebilirler. En önemlisi de onların mutlu ve verimli birey olması noktasında hiçbir etkinlik gösteremezler. Çünkü üst düzey bilişsel gelişim üst düzey bir duygusal gelişimi ortaya çıkarır diye bir durum yoktur (Clark, 2008: 76). Bu sebeple üstünlerin duygusal özellikleri ve duygusal gelişimlerinin desteklenmesi de onların mutlu ve verimli birey olmaları yönünde üzerinde durulması gereken başka bir konudur.

38 Üst düzey bir ben farkındalığı,ona eşlik eden farklı olma duygusu
Kendi ihtiyaçlarını ve duygularını, savunmaya geçmeden açıklamayı öğrenmesi, kendini iyi açıklayabilmesi için diğerleriyle paylaşmayı öğrenme ihtiyacı İsole olma,reddedilme,düşük benlik saygısına yol açacak olumsuz farklılık algısı,duygusal sosyal gelişime ket vurma

39 Gerçekçi olmayan yeniliklere ve amaçlara girişmek
Erken yaşta görülen İdealizm ve adalet duygusu Kendini adadığı değerlerin bulunması sağlanarak, olumsuz tepkilerin üstesinden gelme ihtiyacı Gerçekçi olmayan yeniliklere ve amaçlara girişmek

40 Sıradışı duygusal derinlik ve yoğunluk Kendi değer sisteminden bir amaç ve yön belirleme,günlük hayatına ve eylemlerine bu adanmışlıklarını aktarma ihtiyacı Sıradışı incinibilirlik, yaşamda işe yarabilecek gerçekçi amaçlar koyamama

41 Gerçekçi amaçlar koymayı öğrenme ve başarısızlıkları öğrenme sürecinin bir parçası olarak görme, başka insanlardan kabul görme ihtiyacı Kendisinden ve başkalarından yüksek beklentiler İnsanlar kendisi tarafından konan yüksek standartlara ulaşamadıklarında onlarla iyi ilişkiler sürdürememe,başarısız olma korkusundan dolayı çok az eylem ortaya koyma

42 Kendini gerçekleştirme ihtiyacıyla iyi bir biçimde motive olmuşluk
Sosyal Özellikler Çoklu sonuca götüren yolları takip etme ve güçlü ilgilerinin peşinden gitme fırsatı verilmesi, kendini gerçekleştirmenin gerektirdiklerini anlama konusunda psikolojik yardım alma ihtiyacı Zorlanmama korkusu,işe koşulmayan yeteneklerin kaybolması

43 Sosyal ve çevresel problemlere çözüm bulma
Problem çözme yöntemleri için gerekli kavramsal çerçevenin farkında olma ihtiyacı Gerçek problemlere anlamlı bir şekilde katılma ihtiyacı Hızlı çözümler bulmaya eğilim, problemin karmaşıklığını hesaba katmama

44 Liderlik yeteneği Çeşitli liderlik adımlarını anlama ve liderlik becerilerini uygulama ihtiyacı Bu yeteneği kullanmak için fırsat olmamasından dolayı, yeteneğin kaybolması veya olumsuz bir özelliğe dönüşmesi (çete liderliği gibi)

45 Liderlik yeteneği Çeşitli liderlik adımlarını anlama ve liderlik becerilerini uygulama ihtiyacı Bu yeteneği kullanmak için fırsat olmamasından dolayı, yeteneğin kaybolması veya olumsuz bir özelliğe dönüşmesi (çete liderliği gibi)

46 Kendi fiziksel kapasitesini takdir etme ihtiyacı
Fiziksel ve zihinsel gelişim arasında sıradışı farklılık Fiziksel Özellikler Kendi fiziksel kapasitesini takdir etme ihtiyacı Ortaya vücut ve akıl ikiliği yaşayan üstün yetişkinin çıkması,üstün zekalı çocuğun kendisini sadece zihinsel aktivitelerde rahat hissetmesi,fiziksel ve zihinsel sınırlı gelişim

47 Kendine koyduğu standartlar ve atletik becerileri arasında fark olması
Fiziksel aktiviteleri bir zevk kaynağı olarak keşfetme ,küçük adımlarla ilerlemelerden tatmin olma,yarışmacı olmayan fiziksel aktvitelere katılım ihtiyacı İlerleme kaydedemediği aktivitelerde yer almayı reddetme,deneyimleri sadece zevk aldığı ve yapılandırılmış fiziksel aktivitelerle sınırlama

48 Sezgisel Özellikler Sezgisel bilgi ve metafizik fikirlere ve fenomenlere erken duyulan ilgi Filozoflar ve bu alanla ilgili kişilerle anlamlı diyaoglara girme fırsatını sağlanması, kendi sezgisel enerjisi ve becerisinin farkına varma,bu segisel enerjiyi geliştirme ve kullama konusunda yönlendirilmesi ihtiyacı Akranları tarafından gülünç bulunma, yetişkinler tarafından ciddiye alınmama, garip bulunma

49 Tüm alanlarda yaratıcı yaklaşım Yaratıcı çabaların değerlendirilmesi konusunda yönlendirme, yaratıcı yeteneklerin gelişiminin desteklenmesi Diğerleri tarafından sapkın,normal görevlerden sıkılmış,sorun çıkaran olarak algılanma

50 Çok değerli insan yeteneğinin kaybolması
Tahmin etme yeteneği,geleceğe duyulan ilgi ‘’Farz edelimki öyle oldu‘’soruları ve aktiviteleri ile keşfetme fırsatlarının sunulması ihtiyacı Çok değerli insan yeteneğinin kaybolması

51 Küçük bir dokunuş.... 2010 YILININ EN İYİ KISA FİLMİ.mp4

52 Üstünler için farklılaşmış programın her bir öğrencinin ihtiyacına göre, kapsam, düzey ve verilme hızı açısından esnek olmasında yarar vardır. Yani sürekli değişmeye hazır olma özelliğini gösteren dinamik bir program olmalıdır.

53 Üstün ve özel yetenekli öğrenciler için, farklılaştırılmış bir müfredat programının prensiplerini şöyle sıralayabiliriz: Düşünceler arasında kolaylıkla ilişki kurabilme özellikleri dikkate alınarak, i ç e r i k bir birinden bağımsız üniteler yerine, geniş kapsamlı tartışma konuları, temalar veya sorunlara dayandırılmalıdır.

54 Çeşitli disiplinler çalışma alanıyla bütünleşmeli, yani ele alınan konu tarih, coğrafya, Türkçe, edebiyat, matematik, müzik, resim v.b. gibi çeşitli disiplinler açısından ele alınmalıdır.

55 Geniş ilgi alanına sahip olmaları gözönünde tutularak, alışılagelmiş müfredat programına eklemeler yapmak yerine, öğrencinin ilgi alanı dikkate alınmalı, öğrenci tarafından seçilmiş konunun derinlemesine öğrenimine imkan sağlanmalıdır.

56 Üstün öğrencilerde sıklıkla rastlanan bağımsız çalışma eğiliminin sağlıklı bir şekilde işlerlik göstermesi için bağımsız çalışma becerileri geliştirilmelidir.

57 Üstün öğrencilerin karmaşık ve soyut düşünebilmeleri dikkate alınarak bilgi yükü yerine, bilgi kazanma süreçlerine önem verilmelidir. Araştırıcılık, keşif, inceleme ile karmaşık ve soyut düşünme üzerinde durulmalı, analiz, sentez, değerlendirme yapma gibi yüksek düzeyli düşünme becerilerinin geliştirilmesine çalışılmalıdır.

58 Öğrenci, hazır bilgilerin tüketicisi olmak yerine, bilgi üreticisi durumuna getirilmelidir. Bu nedenle, yaratıcılığın geliştirilmesi de ayrıca ele alınması gereken bir konudur. Öğrencileri sorunlara yeni çözümler geliştiren üretken bireyler haline getirmek, üstünlerin eğitim ve öğretiminde başlıca amaçlardan biridir.

59 Öğrenciler açık-uçlu görevlerde yoğunlaştırılmalıdır.

60 Öğrencinin ürünleri özel kriterler ve standardize edilmiş araçlarla değerlendirilmelidir.

61 Öğretmen sahnedeki bir bilge yerine, bir rehber olmalıdır.

62 Öğrencinin kendi hakkında bilgi sahibi olması, yani yeteneklerini farkedip kullanması, kendi kendini yönlendirmesi, kendi ile diğerleri arasındaki benzerlik ve ayrılıkları hoşgörüyle değerlendirmesi konularında gelişmesi teşvik edilmelidir. Görüldüğü gibi, bireyden üstünlüğünü saklamak yerine, iç disiplin ve olumlu benlik kavramı kazanmasına yardımcı olması açısından kendini artı ve eksi yönleriyle tanıması gerekmektedir.

63 Bu arada normal yaşıtlarıyla uyum içinde yaşaması için sosyal beceriler kazandırtmakta da yarar vardır. Bu amaçla, bireysel ve küçük gruplar halinde çalışma becerilerinin, olumlu arkadaş ilişkilerinin ve değer yargılarının gelişmesine önem verilmelidir (Kaplan, 1986).

64 Özetle; Farklılaştırma yaparken......

65 Düşünme Becerilerinin iyi bir şekilde kazandırılması ve Eğitim programına entegre edilmesi
Esnek düşünme süreçleri ve Yaratıcılığın Desteklenmesi Eğitim programında hızlandırma , gruplama ve zenginleştirme gibi öğretimsel müdahalelerin yapılması Sosyal-Duygusal Gelişim Özelliklerine yönelik gerekli derslerin konması ve Etkili bir rehberlik programının kullanılması Liderlik Becerilerinin geliştirilmesi Ailelerin ve eğitimcilerin Üstün zekalı ve yetenekli bireylerin farklı özelliklerine ilişkin Eğitim alması GEREKMEKTEDİR!

66 ÜSTÜN ZEKÂLI VE YETENEKLİ BİREYLERE YÖNELİK YÖNETİMSEL ÖNLEMLER VE ÖĞRETİMSEL MÜDAHALELER
Üstün zekalı bireylerle hızlandırma, gruplama, zenginleştirme ve farklılaştırma gibi öğretimsel müdahaleler kullanılmakla birlikte; farklılaştırma hepsini kapsayan şemsiye bir yaklaşımdır

67 HIZLANDIRMA ZENGİNLEŞTİRME GRUPLAMA
FARKLILAŞTIRMA

68 TEŞEKKÜRLER.....