Popüler Kültür ve Çocuk

... konulu sunumlar: "Popüler Kültür ve Çocuk"— Sunum transkripti:

1 Popüler Kültür ve Çocuk

2 Popüler Kültür Nedir? Popüler kültür çevremizdeki tüm yaşamdır.
Nachbar ve Lause popüler kültürü okyanustaki suya, bizleri de suyun içinde yüzen balıklara benzetmektedir. Balıklar suyun içinde bulunduklarının, çevrelerinin tamamen suyla çevrili olduğunun ve hatta bu suyun dışında da başka ortamlar olabileceğinin, nasıl bilincinde değillerse, insanlar da popüler kültür içinde yaşarlar fakat suya her zaman çözümleyici biçimde bakamayabilirler…

3 Popüler kültür incelemelerinde, çok kullanılan bir tanım, popüler kültürün çağın ruhunu yansıtmadaki işlevselliğidir. Almanca da Zeitgeist olarak isimlendirilen bu kavram, belli bir çağın veya bir dönemin toplumsal inanç ve değerlerini anlatmak için kullanılmaktadır Genel kabul gören tanımlara göre, bir olgu, kişi veya nesnenin ne denli yaygın ve popüler olduğu, o kişi, nesne veya olgunun çağının, insani inanç ve değerlerini ne oranda yansıttığıyla doğru orantılıdır. Yani ne denli yaygın ve popülerse, çağın ruhunu o denli iyi yansıtmakta demektir.

4 Popüler kültür incelemesi yaparken, gözden hiç kaçırılmaması gerekli soru “niçin” sorusudur.
Popüler kültür incelemelerinde yanlızca yaygın ve çok tüketileni değil, tercih edilmemişi incelemek de toplum hakkında bilgi verebilir.

5 Bir toplumun söylenceleri, kahramanları, törenleri, kutsal bildikleri, gülünç buldukları, yücelttikleri, yere batırdıkları, kısacası o toplumu oluşturan inanç ve değer sistemlerinin tümü, popüler kültür öğelerine yansır. Bu nedenle popüler kültür incelemeleri toplumsal dokunun çözümlenmesinde kullanılır.

6 Popüler kültür, hayalci ve kaçış yanlısıdır--kaçış yanlısını, escapist’in karşılığı olarak kullanıyorum. Bir toplumun yücelttiği şarkıcılar, süpermenler, özel güçlere sahip kahramanlar, o toplumun kaçıp sığınmak için yarattığı veya kendi gerçekleştiremediklerini gerçekleştirmesi için kurguladığı kişiliklerdir. Ancak hayalci ve kaçış yanlısı aşağılama içeren tanımlar değildir. Çünkü toplumun nelerden, kimlerden, hangi gerçeklerden kaçtığını tanımlamak, o toplumun en derinlerde yatan korku ve düşlerini ele vermesi açısından önemlidir. Bu nedenle çizgi romanlar, çizgi filmler, müzisyenler, Rambolar, süpermenler, James Dean, Batman, Kan Kalesi Cengi, hepsi birer popüler kültür hazinesidir. Çünkü basit bir kaçış ve hayalcilik ürünüdürler. Basit şeyler girift anlamlar içerirler, tabii okumasını bilene.

7 Popüler kültür genelde ticari amaçlıdır
Bir başka deyişle, popüler kültür, toplumun ilgi ve yönelimlerini yansıtır, fakat aynı zamanda bu ilgi ve yönelimleri büyük oranda yönlendirir de… Hız ve değişimle karakterize edilebilir. Organik bir yapıdır (ülke-dönem-ideoloji)

8 Çocukluk Kavramının Popüler Kültürdeki Yeri

9 Bu gün çocukluk kavramının popüler kültür içerisindeki yerini tanımlamak oldukça karmaşıktır.
Tarihsel süreçte baktığımızda; 19. yy. da örselenmiş bir çocukluk yaşantısının varlığı o dönemin popüler edebi metinlerinde aktarılan, kömür madenlerinde çalışan10-15 saat kötü koşullarda çalışan çocuklarla karakterize edilmektedir.

10 20. yy. sosyal devlet o dönemki uzlaşmaların bir ürünü olarak toplumsal gerekleri düzenleyen bir kuruluş şeklinde karşımıza çıkar ve çocuklara yardımı yasallaştırır. Çocuk işçiliğini ortadan kaldırmaya yönelik önlemler alınır. Çocuk hakları yasal çerçevesi kurulur. Çocuk yoksulluğu ve yoksunluğunun önüne geçmek ve eğitim süresini uzatmak için düzenlemeler yapılır.

11 Batılı ülkelerde çocukluğun tarihi ile ilgili çalışmalar 60’lı yıllarda yoğunlaşır.
Alternatif eğitim sistemleri, katılımcı, paylaşımcı bir eğitim anlayışı, çocukların aktif olduğu bir eğitim anlayışının bu dönemde ortaya çıktığı görülür. Eğitim materyallerinin renklenmesi ve çeşitlenmesi, okulda demokratik katılım üzerine tartışmaların da bu döneme denk geldiği dikkati çeker.

12 Çocuk değerini bu dönemde bulmuştu ki….
20. yy. 2. yarısında (1970 ler) siyasi ve ekonomik değişimler çocuk hakları, çocuk işciliği vb. uygulamalardan pratikte söz edilemez oldu.

13 Peki nasıl bir çocukluk ?
Çocuğun popüler kültürün en yaygın kullanılan malzemesi haline geldiğini görmekteyiz. Popüler kültürü besleyen ve yayan basın organlarında bu gün çocuğun ve suçun bir arada kullanıldığını görmekteyiz. Kapkaççı çocuk, tinerci çocuk vb. Suçun kaynağı çocuklarmış gibi…

14 Çocuk suçluluğu böyle tanımlandıkça aslında çocuk yaşını kaybediyor…
19. yy olduğu gibi çocuk işçiliğinin hayatın her alanında karşımıza çıkan bir olgu olduğunu görüyoruz…tekstil atölyeleri, mendil satıcılığına… Çocuk yeniden işçi ve yeniden suçlu ilan edilmek suretiyle yaşını kaybettiği gibi giysilerini ve oyuncaklarını da kaybediyor…

15 Çocuğun giysilerini, oyuncağını, oyunlarını ve oyun mekanlarını kaybetmesi bize çocukluğun artık yitirildiği ya da çocukluk diye bir popüler imge yaratılmaya çalışıldığının gösteriyor. Bu tek tipleştirme çabası, çocukların kendi istekleri, kendi farklılıkları ve kendi yaş dönemine özgülüklerini ortadan kaldırıyor.

16 Barbi bebekler ve genç kız imajı ve bu uğurda ödenen bedeller…
Gıda sektörünün baş aktörleri; sosis-şeker,süt vb. obezite ve aşırı zayıflama… Oyuncağın evrenselliği, defterin kabı,silgi,giysi ile özdeşleşen imgeler….

17 Çocuğun yereli, mahallesi, oyunu elinden alınıyor
Çocuğun yereli, mahallesi, oyunu elinden alınıyor. Mahalle zaten artık oyun oynanan bir yer değil…çocuklar mahallelerini ve burada sürdürdükleri yüz yüze iletişim olanaklarını kaybetmişler…

18 Aslında tüm bunlar oyuncağın, yerel oyuncağın yitimi değil, onlarla oynayan çocuğun, çocukluğun da yitimi anlamına geliyor….

19 Oyun yeri ,mahalle ve oyuncak kaybolduğu zaman çocuğun eve, özele, odaya hatta kendi sessizliğine çekildiğini görüyoruz….ancak bilgisayar oyunları, cep telefonları bu sessizliği aralayabilmekte…

20 Bu yanlızlık ve iletişimsizlik çocuğun okulla olan ilişkisinin de bozulmasına neden olabiliyor..isteksizlik, ilgisizlik, dikkat bozukluğu vb. onun yaşantısını zedeliyor… Bu yanlızlık ve çaresizlik çocuğu şiddete yönlendirebiliyor. Bu şiddet, sadece oyuncağı silahlaştırılmış çocuğun şiddeti olmanın çok ötesine taşınıyor….

21 Evdeki tv ve bilgisayar çocuğun normallik, dinginlik gibi kavramlarının yerlerini değiştiriyor….
Şiddetin varlığı ve etkisi bu konudaki politika eksikliklerine işaret etmektedir.

22 Hiperaktivite popüler kültüre ait bir olgu mudur?....
Popüler kültür ürünlerini kullananlar olarak temel sorunumuz, bu ürünlere eleştirel bakışımızdır…..?????