CÜMLEDE ANLAM.

... konulu sunumlar: "  CÜMLEDE ANLAM."— Sunum transkripti:

1   CÜMLEDE ANLAM

2 1-Olumlu Cümle : Yüklemin bildirdiği anlam, eylemin yapılması doğrultusundaysa bu tür cümlelere olumlu cümle denir. Örnek : Ne kadar geriye bakarsanız, o kadar ileriyi görürsünüz. (Olumlu eylem cümlesi) Özü gerçek yaşama dayalı tiyatro yapıtları, doğrudur ve güzeldir. (Olumlu ad cümlesi) Sattığınız malların dökümünü çıkarıp kârı hesaplayalım. (Olumlu eylem cümlesi)

3 1-Olumlu Cümle : BİÇİMCE VE ANLAMCA OLUMLU CÜMLELER : Bu tür cümlelerde olumsuzluk bildiren hiçbir dil birimi kullanılmaz, yüklemin yansıttığı anlam da olumlu olur. Örnek Ne zamandır gelmenizi bekliyorduk. BİÇİMCE OLUMSUZ, ANLAMCA OLUMLU CÜMLELER : Bu tür cümlelerde cümlenin kuruluşu olumsuz, anlamıysa olumludur. Örnek : Seni sürekli eleştiren ve senin kuyunu kazan bu insanı nasıl bilmezsin? (bilirsin) Bu kadar çok döversen hangi çocuk yaramaz olmaz? (yaramaz olur) Sizin neler yaptığınızı bilmiyor değilim. (biliyorum) Cebinde para yok değil. (var) Yaptığı hareketi görmemiş olamazsın. (görmüşsündür.) Oraya kim gitmek istemez. (gitmek ister.)

4 2-Olumsuz Cümle : Bir eylemin gerçekleşmediğini, gerçekleşmeyeceğini ya da bir şeyin yokluğunu bildiren cümlelerdir. Not: Dilimizde “-siz, -me, -mez” gibi ekler, “yok, değil, ne…… ne……” gibi kelimeler, olumsuzluk oluşturmak için kullanılır.Örnek : Aradığınız kişi burada yok. (Olumsuz ad cümlesi) Dünkü davranışlarınızı hiç onaylamadım. (Olumsuz eylem cümlesi) Kimse olayın nedenini bilmiyor. (Olumsuz eylem cümlesi) Mutluluğunu herkesle paylaşsan da yalnızlığını paylaşamazsın. Başarı, zannedildiği kadar kolay elde edilen bir şey değildir.

5 2-Olumsuz Cümle : Korkulur mu küçücük bir kediden?
BİÇİMCE OLUMLU, ANLAMCA OLUMSUZ CÜMLELER : Bu tür cümlelerde olumsuzluk anlamı taşıyan ek ya da sözcük kullanılmadığı halde cümleler olumsuzluk bildirir. Örnek : Kim demiş onu çok sevdiğimi? (sevmiyorum) O kadar sinirli ki ona parayı kaybettiğini söyle söyleyebilirsen. (söyleyemezsin.) Ne kendi rahat etti, ne de başkası. Korkulur mu küçücük bir kediden? Ne kızı verir, ne dünürü küstürür. (vermez, küstürmez) Bu haliyle onu kim beğenir? (kimse beğenmez)

6 3-Soru Cümlesi : Bir işin yapılıp yapılmadığını sormak, bir şeyin nedenini öğrenmek, durumla ilgili bilgi edinmek ya da kuşkuyu gidermek... gibi amaçlarla kurulan cümlelere soru cümlesi denir. Örnek : Kardeşin eve geldi mi? Daha çok hangi kitapları okuyorsunuz? Olanları sana kim anlattı? Buraya nasıl geldin?

7 4-Sözde Soru Cümlesi : Yanıt gerektirmeyen, biçimce soru, anlamca olumlu ya da olumsuz olan cümleye şaşma, küçümseme, inanmayış, beklenmezlik, özlem ... vb. anlamlar katmak için kurulan cümleler vardır. Bu tür cümlelerin sonuna da soru işareti konur: Hiç böyle yapılır mı? (Kınama) Biraz sessiz olur musunuz? (Rica) Bunun böyle olacağını söylememiş miydim? (Haklı çıkma) Oraya şimdi mi gitsem, sonra mı? (Kararsızlık) Bu parayla ev mi alınır? (Azımsama) Yolda onunla karşılaşmayayım mı? (Beklenmezlik) Önüne baksana kör müsün? (Azarlama) Bu yüksek notu almak sana mı kaldı? (Küçümseme) Nerde o günler? (Özlem) O zavallı kime kötülük edecek ki? (Onaylatma)

8 5-Dilek (istek) Cümlesi :
Bir dileği, bir isteği, bir arzuyu, bir temenniyi bildiren cümlelere, anlamları yönünden dilek veya istek cümlesi denir. Örnek : Yarın bizde toplanıp bir güzel yemek yiyelim. Çocuk tek kazansın da neresi olursa olsun. Umarım işleriniz yolunda gidiyordur. Ah şu bahar bir gelse, çocuklar neşe içinde koşup oynasa. İnşallah bütün düşlerin bir gün gerçek olur. Allah sana uyuz versin de tırnak vermesin.

9 6-Emir (Buyruk) Cümlesi :
Emir kipiyle kurulan ya da gelecek zaman kipinin emir anlamıyla kullanıldığı cümlelere, anlamları yönünden emir cümlesi denir. Örnek : Sandalyeyi çek, sessizce oturup bekle. Öğretmeniniz izinli, gürültü etmeden ders çalışın. Herkes ödevlerini önümüzdeki hafta getirecek, not alacak. Şuraya da bir halı ser, ortalığı topla. Sen de çalış ve para kazan artık.

10 7-Ünlem Cümlesi : Korku, acıma, şaşırma, sevinme, kızma gibi ansızın beliren duyguları anlatmaya yarayan cümlelere, anlamları yönünden ünlem cümlesi denir. Örnek : Ah, elim yandı! Kapıyı açtım ki bir de ne göreyim! Oh, okul bitti, rahat bir nefes alalım! O... kimler gelmiş, kimleri görüyorum! Elimi cebime attım ki cüzdan yok!

11 ANLAM İLŞKİLERİNE GÖRE CÜMLELER

12 8.EŞ ANLAMLI CÜMLE Farklı sözcüklerle kurulan fakat aynı düşünceyi anlatan cümlelerdir. Çağdaş Türk şiiri bizim yurdumuzun, bizim insanımızın sesini yansıtmadığı sürece gelişme gösteremez. Şiirimizin sanatsal yönden gelişebilmesi, her şeyden önce ulusal değerlerimizi yansıtabilmesiyle mümkün olacaktır. Duygu ve düşüncelerini birkaç sözcük ile söyleyebilmeyi, ancak yüksek insanlar başarır. Az sözle çok şey anlatabilmek ancak yetenekli insanların işidir.

13 8.EŞ ANLAMLI CÜMLE ----Sevgi sadakatle taçlanmadıkça ömrü kızgın çöllerdeki bir damla yaş kadardır. ----Sadakatin olmadığı bir sevgi uzun ömürlü olamaz. ----Kıyıyı gözden kaybetmeye cesaret edemeyen insan yeni okyanuslar keşfedemez.(Andre Gide) ----Hayatında riskleri göze alamayan insan başarılı olamaz. ----Yaşam, içinde siyah da bulunan bir gökkuşağıdır. ----Yaşam tüm güzelliklerinin yanında olumsuzlukları da barındırır.

14 8.EŞ ANLAMLI CÜMLE ----Eğer bir insan hangi limana yelken açtığını bilmiyorsa, hiçbir rüzgâr işine yaramaz. ----Belirli bir hedefi olmayan insan, hangi olanaklara sahip olursa olsun başarılı olamaz. ----Yaşamak, karanlık geceye rağmen, buğulanmış pencere camına güneşi çizebilmektir.(Anonim) ----En zor anlarda bile umudunu kaybetmeyen insan gerçekten yaşıyor demektir.

15 9-YAKIN ANLAMLI CÜMLE Aydın insan, toplumu düşünürken, toplumun peşinden gitmek zorunda olmayan biridir. Halk için çalışmak demek, onu her zaman onaylamak demek değildir. Dalkavukluk, aşağılık ruhlu kimselere özgüdür. Dalkavukluk, hiçbir zaman yüksek ruhlu kimselerde görülmez.

16 10-Karşıtlık Bildiren Yargılar
Bazı cümlelerde birtakım olay ya da olguların karşıt özellikleri verilir. Karşıtlara yer vermek, anlatımı belirgin kılar. Örnek : Dışarısı günlük güneşlik, halbuki burada paltolarımız bile bizi ısıtmaya yetmiyor. Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz. Bir vardı, bir yok oldu; böyledir dünyanın hali.

17 11.NEDEN- SONUÇ CÜMLESİ Yargının gerçekleşme nedeni ve sonucu cümle içinde verilir . ----Sınavda heyecanlandığı için bazı soruları yapamadı. ----Bakımsızlıktan ev harabeye dönmüştü. ----Matbaanın bulunmasıyla okuma yazma oranı arttı. ----Aşırı sıcaklar can kaybına yol açtı. ----Yoğun kar yağışı nedeniyle yollar trafiğe kapatıldı. ----Hediye almadım diye bana darılmış.

18 12.AMAÇ – SONUÇ CÜMLESİ Öznenin işi, hareketi gerçekleştirme amacı ve sonucu cümle içinde verilir. ----Borçlarından kurtulmak için evini satmış. ----Ailesini görmeye Almanya’ ya gitmiş. ----Başbakan, ticari anlaşmalar yapmak üzere yurtdışına çıkıyor. ----Bu ,bizi birbirimize düşürmek maksadıyla söylenmiş bir sözdür. ----Şair, şiirinde herkes anlayabilsin diye yalın bir dil kullanmış. ----Yazar,eleştirmene şirin görünmek maksadıyla iki yüzlü davranıyor.

19 13.KOŞUL CÜMLESİ Eylemin ya da hareketin gerçekleşmesi bir şarta (koşula) bağlı olan cümlelerdir ----Sanatçı yapıtında toplumu anlatırsa ölümsüzleşir ----Akşam baban gelirse , alışverişe çıkarız. ----Müzik dinleyebilirsin ama sesini fazla açmayacaksın. ----Akşama geri vermek üzere bu kitabı alabilirsin. ----Yağmur yağdıkça toprağın verimi artar.

20 14. BİRBİRİNİ KAPSAYAN CÜMLELER
Yanlış yapacağı korkusuyla kendisine sürekli yardım edilen çocuklarda çekingenlik görülür. Aşırı korumacı aileler çocuklarının kişilik gelişimini engeller. Çıkar, sandalyeye benzer. Başının üstünde taşırsan küçülürsün, ayağının altına alırsan yükselirsin. Çıkarlarını ön planda tutan kişiler sevilmezler.

21 15.FARKLI DÜŞÜNCELERİ İŞLEYEN CÜMLELER
Çocukların her istediğini yapmak ya da her istediğine karşı çıkmak, kimi sorunlar yaşanmasına yol açar. Çocukların istekleri hiç bitmez. Alışkanlıklar faydalı da olabilir, zararlı da. Alışkanlıklardan kurtulmak çok zordur.

22 16.BİRBİRİYLE ÇELİŞEN CÜMLELER
Bir toplumun kurtuluşunda bireysel çabalarla bir yere gelinemez. Sen yanmasan, ben yanmasam; nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa? Dünyada dost yoktur dostlarım. Dostluk iyi kimseler arasında çabucak kurulur, güçlükle yıkılır.

23 17YORUM VE AÇIKLAMA CÜMLELERİ
Yorum cümleleri özneldir. Yorum, bir olayın veya durumun bir görüşe göre değerlendirilmesidir. Kısaca yorum cümlelerinde bir durum hakkında kişisel görüş belirtilir. Romanın giriş bölümünde çok güzel bir bahar tasviri yapılmış. Adalet güneş gibidir. Her şey onun etrafında döner. Çocuk yine ağlamaya başladı. Anlaşılan karnı acıktı. Bugün yüzünden düşen bin parça.Karısıyla yine kavga etmiştir. Timuroğlu, onun şiiriyle yaşamı arasındaki paralelliğe dikkat çekiyor. Bir başka deyişle onun yaşamının , şiirini nasıl etkilediğini sorguluyor.

24 İLETTİĞİ DUYGU VE DÜŞÜNCEYE GÖRE CÜMLELER (İçeriklerine Göre Cümleler)

25 1.KARŞILAŞTIRMA BİLDİREN CÜMLELER
İki kavram arasında benzerlik ya da farklılıkların ortaya konmasıdır. ----Sinema da tiyatro gibi görsel bir sanattır. ----Doğu Anadolu’nun kışı Akdeniz Bölgesi’ne göre daha çetin geçer. ----Haber alma gereksinimini en iyi karşılayan iletişim aracı televizyondur. Hiçbirimiz onun kadar duyarlı ve hoşgörülü değildik. Yaşıtlarından daha genç ve daha diri bir görünüşü vardı. ----Ressam bu yapıtında ise daha canlı renkleri kullanmıştır.

26 2.AŞAMALI DURUM BİLDİREN CÜMLELER
Bir olayın,durumun olumlu ya da olumsuz yönde giderek değiştiğini anlatan cümlelerdir. ----Kadın, her geçen gün biraz daha kötüleşiyor. ----Havalar gittikçe soğuyor. ----Bu çocuğun günden güne huyu değişiyor. ----Ülkemiz her geçen yıl biraz daha büyüyen ekonomisiyle gelecekte gelişmiş ülkeler seviyesine çıkacaktır. Uçak önce havalandı, sonra yavaş yavaş bulutların arasında kayboldu.

27 3.USLUP VE İÇERİK(KONU)CÜMLESİ
Yazarın yapıtında neyi anlattığı konuya (içerik)girer.Bu konuyu işlerken kullandığı sözcükler ve cümleler de üsluba girer.(Nasıl Anlatmış?) ----Yazar yapıtında 1.Dünya Savaşı yıllarındaki insanların çektiği acıları gözler önüne serer.(İçerik) ----Betimlemelerde sıfatlara sıkça yer veren sanatçı, cümleleri uzun tutmuştur.(Üslup) ----Romanda,Batı’nın yaşam tarzına özenen bir ailenin yavaş yavaş çöküşü anlatılır.(İçerik) ----Şairin,şiirlerinde, oldukça az kullanılan sözcüklere ve deyimlere yer vermesi dikkati çeker.(Üslup)

28 3.USLUP VE İÇERİK(KONU)CÜMLESİ
Bir anlatımda verilmek istenen öz, düşünce ve duygu bütününe içerik adı verilirken kimi cümleler, herhangi bir yapıtın konusuna ya da özün ne olduğuna yani içeriğine değinir. Cahit Sıtkı'nın şiirlerinde genel olarak ölüm ve yalnızlık teması ele alınıyor. Romanda kent insanlarının bireyci yaşamları ve bunun yarattığı bunalımlar anlatılmış. Ömer Seyfettin, kimi öykülerinde çocukluk ve askerlik anılarını işliyor. Ziya Osman Saba, yalın ve içten bir anlatımla yoksul yaşamlara karşı duyduğu ezikliği anlatır bu şiirinde.(üslup ve içerik)

29 4.Tanım Cümleleri "Bu nedir?", sorusunu yönelttiğimizde yanıt alabiliyorsak bu cümle bir tanım cümlesidir. Roman, olmuş ya da olabilecek olayları anlatan uzun bir edebiyat eseridir. Sanatsal yaratımın temeli, doğayı taklit etmek değil, yeniden biçimlendirmektir. Cahillik ve bilgisizlik bir toplumu içten içe kemiren bir kurttur.

30 5.Genel ve Özel Anlamlı Cümleler
Aralarındaki ortak özelliklere göre, daha çok varlığı kapsayan, aynı kavramları topluca düşündüren sözcüklere genel; anlamları sınırlı olan, kavramları teke tek düşündüren sözcüklere özel anlamlı sözcükler denir. Geri kalmış ülkelerde spora hiç önem verilmez. (Genel Anlamlı) Hindistan, futbola hiç önem vermeyen bir ülkedir. (Özel Anlamlı) Dünyada en çok satan kitap, romanlardır. (Genel Anlamlı) Kitabı dün bitirdim (Özel Anlamlı)

31 6.İşlev Bildiren Cümleler
Sanat, insanın doğayı tanımasını, yeni güzellikler yaratmasını sağlar. Eleştirmenin işi olumsuzlukları abartmak değil, sanatçıya yol göstermektir. İyi bir konuşma, insan başarısında önemli bir etkendir.

32 7-Varsayım İçeren Cümleler :
Varsayım, gerçekte olup olmadığına, olmayacağına bakılmaksızın bir olay ya da durumu bir süre için var kabul etmektir. Varsayım anlamı taşıyan yargılarda genellikle "tutalım ki, diyelim ki, farz edelim, düşün ki , " gibi ifadelere yer verilir. Örnek : Büyük ikramiye sana çıktı diyelim, bana ne alırsın? Tut ki puanın yetmedi ve üniversiteye giremedin. Şu anda kapının çalındığını ve oğlunun geldiğini farz edelim. Gözlerini kapa ve sımsıcak bir odada dışarıda yağan karı seyrederek çay içtiğimizi düşün.

33 8-Önyargı Bildiren Cümleler :
Bir eylem henüz sonuçlanmadan, o eylemin nasıl sonuçlanacağı konusunda fikir yürüten cümlelerdir. Örnek : Bizi görür görmez yine bağırıp çağıracak. Ben zaten onun suçlu olduğunu baştan biliyordum. Göreceksiniz, son şiirlerinde de ayrılık ve ölüm üzerine konuşup bizleri hayal kırıklığına uğratacak. Bu çocuğun bir baltaya sap olamayacağı baştan belliydi.

34 9-Yakınma cümleleri (şikâyet)
Bir de düzgün konuşmayı öğrenebilse. Toplum olarak kendimizi küçük görme illetinden ne zaman kurtulacağız bilmem.

35 10-Kanıksama cümleleri Onun günde beş öğün köpürmesine aldırmıyorum.
Bu ayaklar bize sökmüyor artık. Boş ver onu, havlar ama ısırmaz. Bu olaylar eskisi gibi üzmüyor beni.

36 11-Öneri Bildiren Cümleler
Bir sorunu çözmek, herhangi bir konuda yol gösterip bilgi ve fikir vermek amacıyla, öne sürülen görüşü, düşünceyi ve teklifi içeren cümlelere öneri bildiren cümleler denir. Örnek : Kitabın sonuna bir de kaynakça konsa iyi olur. Konuyu iyice anlamak istiyorsan, önce tekrar et, sonra da bol bol soru çöz. Oyunda günlük yaşamın derinliğine fazlaca girilmeseydi, oyun daha derli toplu olurdu. Siyah eteğin üstüne mavi desenli gömleğini giyersen sana daha çok yakışır.

37 12-Öğüt Bildiren Cümleler
Doğru yolu göstermek amacıyla kurulmuş genel geçerliliği olan yargıları içeren cümlelerdir. Terliyken soğuk su içme. Arkadaşlarını dikkatli seç. Sorumluluklarını zamanında yerine getir.

38 13-Olasılık - Olabilirlilik Cümleleri :
Olasılık, kesinliği olmaksızın bir olay ya da durumun ortaya çıkmasının beklenilmesidir. Bu tür yargılar kesinlik anlamı taşımaz. : Yarın işe biraz geç gelebilirim. Şimdi bizim oralara da bahar gelmiştir. Sınav zamanı yaklaştı, herhalde düzenli bir çalışma yapıyordur. Durumu çok iyi, bu çocuğa küçük bir yardımda bulunur sanıyorum.

39 14-Eşitlik Bildiren Cümleler :
Herhangi bir şeyin ortadan ya da eşit biçimde bölündüğü anlamı taşır. Bu tür yargılarda eşitlik söz konusudur. Harçlıklarını kardeş payı yaparak birkaç gün idare ettiler. Bir elmayı yarı yarıya paylaşıp yediler. Şirketteki payları aynıydı. Bize birer bardak çay ikram ettiler. İpi ortadan kesti.

40 15-Gerçekleşmemiş Beklentiyi Bildiren Cümleler
Beklenti, bir olgunun sonunda gerçekleşmesi beklenen sonuç, bireyin, belli şart ve durumların alacağı biçimler veya kendisinden beklenenler konusundaki ön görüşü anlamına gelir. Bu tanımlamaya bağlı olarak kimi cümlelerde bir beklentinin gerçekleşmediği yönünde bir anlam ve yargı görülür. Örnek : Ankara'ya geldiğinde beni arar sanmıştım. Bizi bu sefer daha sıcak karşılayacağını düşünmüştük. Yıl boyunca çalışıp didindiğini görünce iyi bir okula gireceğini zannediyordum. Bu işten daha çok para kazanacağımızı ummuştuk.

41 16-Hayıflanma Anlamı Taşıyan Cümleler :
Hayıflanma cümleleri bir olay, durum ve kişi karşısında üzülme ya da yerinme anlamlarını taşır. Yapmadığın bir şeyden duyulan üzüntüdür. Sınava daha çok çalışmalıydım. Yemeğin tuzunu daha az koymalıydım. Geçen yıl arkadaşımın düğününe keşke gitseydim.

42 17-Sitem - Kızgınlık Anlamı Taşıyan Cümleler :
Sözü ya da hareketleriyle, birinin, bir kimseyi kırdığını, üzdüğünü veya gücendirdiğini öfkelenmeden dile getiren cümleler sitem anlatımlı; sözü söyleyenin bir kişiye kızdığını anlatan cümlelerse kızgınlık anlamlı cümlelerdir. Örnek : Her hafta sonu toplanıp kıra gidersiniz de beni çağırmazsınız. İnsan, kendisine bunca emeği geçen insanı bir kere de olsa arayıp sorar. Dediklerimi yapma da göreyim seni! Sen kim oluyorsun da bana karşı böyle konuşuyorsun!

43 18-Beğenme - Takdir Etme Anlamı İçeren Cümleler :
Beğenme, takdir etme anlamı içeren cümleler, herhangi bir şeye yönelik beğeniyi, övgüyü dile getiren cümlelerdir.(Olumlu eleştiri) Örnek : Aşkolsun delikanlıya, rakibinin sırtını bir hamlede yere getirdi. Her türlü rezaletin yaşandığı bu çevrede dürüst ve tertemiz bir insan olarak yetişti. Eserlerinde yapaylığa kaçmadan içten ve yalın bir söyleyişle dile getirir duygularını. Bozkırın ortasında açılmış sapsarı bir çiçektir bu şiirler.

44 19-Gerçekte Var Olmayan Öyle Sanılan Durumlar
Kimi cümleler, herhangi bir olgu gerçekte var olmadığı halde, kişinin bu olgunun var olduğunu zannetmesi anlamını taşır. Örnek : Ben onun kardeşi değil, düşmanıydım sanki. Adama bak, sanki para vermiş de karşılığını bekliyor. Arkadaşı soruları çözdükçe, kendisi çözüyor gibi seviniyordu.

45 20-Uyarı Cümleleri 21-Eleştiri Cümleleri Çiçekleri koparmayınız!
Buraya araç park etmek yasaktır! 21-Eleştiri Cümleleri Sorunlara yüzeysel yaklaşıyor. Son resminde kullandığı renkler birbiriyle uyumlu.

46 CÜMLEDE ANLATIM

47 1.AÇIKLIK Cümleden tek anlam çıkarılması. Karşıtı : Kapalılık Çağla Şikel’in geçen hafta doğurduğu yavrularından ikisini yiyen çoban köpeği, herkeste şaşkınlık yarattı. Kitabını dolabına saklamış. Kitap ve dolap kimin? Okula gitmeyen arkadaşıyla kardeşini aradı Arkadaşıyla bir olup kardeşini mi aradı? Kimin kardeşi? Yoksa hem arkadaşını hem onun kardeşini mi aradı? Okula gitmeyen kimdi?

48 2. YALINLIK Süslemeye başvurulmaması, sadelik.
Geçmiş yaşamları günümüze taşıyan tarihi yapılara dikkat etmeden yaşayan kültür körlerinin bu şehrin değerini anlamaları mümkün değildir. (Yaşadıkları şehrin kültürel değerlerini tanımayanlar var.) Dışarıda insanı yaralı bir kuş gibi çaresiz bırakan, elden ayaktan kesen, adeta insana nefes aldırmayan, sudaki hidrojen atomu kadar yoğun bir kirlilik var. ( Hava kirliliği var.)

49 3.DURULUK Cümlede gereksiz sözcük kullanılmaması
Sorunlarımızı çözmeden meselelerimizi  halledemeyiz. İşte bütün problemimiz bu!. Yaklaşık iki yıla yakın bir zamandır Konya’da oturuyorlar. Karşılıklı selâmlaşıyoruz. ÖSS sınavı, GAP projesi, ÖSYM merkezi

50 4. DOĞALLIK Kültürlü görünme çabasıyla araya yabancı sözcükler sıkıştırmak, lafı gereksiz yere uzatmak doğallığa aykırıdır. “Koordineli çalışmalar yapılamadığından organizasyonlar milenyumun gerektirdiği detayları şekülatif bir perspektiften obzerve edemiyor.

51 5.AKICILIK Bir yazının rahatça okunabilmesi
İştaş Pasajı’nın karşısındaki çeşmedeki çengel, insanları çeşitli şekillerde düşündürtüyor. Bu akşamki toplantıya iş arkadaşlarının da katılabilip katılamayacağının anlaşılabilmiş olduğundan emin değilim.

52 6.ÖZGÜNLÜK Başkasına benzememe ,kendine has olma Karşıtı:Taklitçilik

53 7. ÖZLÜLÜK Az sözle çok anlam ifade edebilme
Uçurtmayı yükselten rüzgâr değil, rüzgâra karşı koymasıdır. Size kafanız hükmediyorsa kralsınız, vücudunuz hükmediyorsa köle Ağzında bal olan arının, kuyruğunda iğnesi vardır. JOHN LYLY Akıllı olmak da bir şey değil,mühim olan o aklı yerinde kullanmaktır. DESCARTES Ayakta ölmek, diz üstü yaşamaktan iyidir. (Roosevelt) Gençler! Muhakkak evlenin. Eşiniz iyi çıkarsa mutlu, kötü çıkarsa benim gibi filozof olursunuz. SOKRAT

54 6. ÖZNEL ANLATIMLI CÜMLELER
Söyleyenin kendi kişisel duygu ve düşüncelerini içeren cümlelerdir.Kanıtlanamaz yargılar içerir. ----İzmir,tarihi ve doğal güzellikleriyle eşsiz bir şehrimizdir. ----Şair söyleyiş güzelliğiyle türkü tadında bir şiir sunuyor bize. ----Konferansa katılanların saçma sapan fikirleri beni iyice sıkmıştı. ----Yazar,sürükleyici anlatımı ve ilginç betimlemeleriyle okuyucuyu olayın içinde yaşatıyor. ----Çatık kaşları,yaralı yüzüyle insanı ürküten bir havası vardı.

55 7.NESNEL ANLATIMLI CÜMLELER
Doğruluğu ya da yanlışlığı gözlem ve deneylerle kanıtlanabilir nitelikli cümlelerdir.Bu cümlede konuşanın duygu ve düşünceleri yer almaz. ----Filmde olaylar küçük bir kasabada geçiyor. ----Eser dört bölüm halinde sinemaya uyarlanmış. ----Turizm gelirleri geçen yıla oranla yüzde 5’lik bir artış göstermiştir. ----Aruz ölçüsüyle yazılan şiirde nazım birimi beyittir. ----Dört perdeden oluşan bu oyunda yazar,aile bireyleri arasındaki sorunları anlatır.

56 8.DOĞRUDAN ANLATIMLI CÜMLELER
Herhangi bir konuda bir kişinin görüş ve düşünceleri hiçbir değişikliğe uğratılmadan verilir.Bu cümle genellikle tırnak içinde gösterilir. ----Çiçero’nun “Bir yerde yaşam varsa orada umut da vardır.”sözü çok hoşuma gider. ----Kadın,arkadaşının kulağına eğilerek: “Birazdan kalkalım mı?”diye fısıldadı. ----Bu konuda atalarımız: “Cesurun bakışı,korkağın kılıcından keskindir.”der. ----Deskartes’in: “Düşünüyorum öyleyse varım.”sözü çok ünlüdür.

57 9.DOLAYLI ANLATIMLI CÜMLELER
Bir kişinin sözünün söylendiği biçimde değil de,bazı değişiklikler yapılarak aktarıldığı cümlelerdir. “Onunla bir daha konuşmayacağım.” ----Onunla bir daha konuşmayacağını söyledi. ----Bernard Shaw,düşünmenin ruhun kendisiyle konuşması olduğunu söylerdi. ----Doktor,babama ilaçları mutlaka içmesi gerektiğini tembih etti “İlaçları mutlaka içmelisin.” ----Yazar, sanatçı olabilmek için çok çalışılması gerektiğini vurguladı.

58 12.KİNAYELİ ANLATIMLI CÜMLE
Bir gerçeği ortaya koymak amacıyla sözü imalı olarak tam karşıtı gelecek biçimde kullanmaktır. ----Okulunu ne kadar çok sevdiğin yirmi gün devamsızlık yapmandan belli. ----Eşinin gözündeki morluktan onu ne kadar çok sevdiğin anlaşılıyor.

59 13.TÜMEVARIM VE TÜMDENGELİM CÜMLELERİ
Tümdengelim: Genel yargıyı özele indirgeme. Çocuk olur da oyun oynamaz mı; o da oynuyor işte.( Tümdengelim) Tümevarım:Özelden yola çıkıp genele mal etme. Anneler sevgi doludur.(Tümevarım )

60 Cümle Tamamlama : Anlamsal ilişki doğru kurulmalıdır.
Kimi zaman bir yargı bütünlüğünden bir sözcük ya da sözcük öbeği çıkarılmış olabilir. Yargının anlamsal ve anlatımsal bütünlüğü göz önünde bulundurularak bu eksik tamamlanır. Tamamlanacak ve tamamlayacak cümleler ya da sözler arasında; Konuya ve düşünce akışına dikkat edilmelidir. Anlamsal ilişki doğru kurulmalıdır.

61 Cümle Tamamlama : Zaman ve kişi yönünden uyum olmalıdır. Cümleleri anlamca bağlamak için uygun bağlaçlar kullanılmalıdır. Örnek : İnsanlar bilerek ya da bilmeyerek doğanın dengesini bozuyorlar, sonra aynı doğayı korumak için sempozyumlar düzenleyip, dernekler kuruyorlar; çünkü... Doğanın kendileri için yaşamsal değerini biliyorlar. Kendilerini affettirmek istiyorlar. Doğayı taklit etmek istiyorlar.