Türkiyede Yoğun Bakım Prof.Dr.Kutay AKPİR.

... konulu sunumlar: "Türkiyede Yoğun Bakım Prof.Dr.Kutay AKPİR."— Sunum transkripti:

1 Türkiyede Yoğun Bakım Prof.Dr.Kutay AKPİR

2 GİRİŞ Yoğun bakım filozofisi Niye Anestezistler ilk uygulayanlardır
Niye Avrupa Modeli Türkiye’de durum (Niye uygulayan/uygulamayan Anestezist var)

3 YOĞUN BAKIM FİLOZOFİSİ

4

5 Cocoanut Grove nightclub
During the early days of World War II, a major fire struck the Cocoanut Grove nightclub in Boston, Massachusetts. On the night of the fire, November 28, 1942, the club had approximately 1,000 occupants, many of whom were people preparing to go overseas on military duty. A lighted match used by an employee in changing a light bulb has

6 Filozofi Aynı serviste toplanan ağır hastalarda tıbbi bakım ve tedavinin kalitesi artar Mortalite ve Morbidite azalır. (F.Nightingale, Massachusset General Hospital) Ölüme terk edilen bazı hastalarda sekonder olarak görülen komplikasyonları düzelten ve Primer hastalığın tedavisine imkan yaratan semptomatik tedavi ile bu hastaların kurtulması mümkündür. (Ibsen)

7 NİYE ANESTEZİSTLER İLK UYGULAYANLARDIR

8 Bjorn İbsen Yoğun bakım tarihinde diğer önemli olay
1950 li yıllarda Danimarka’da görülen polio miyelit salgını ve bu salgında önemli bir rol oynayan anestezi uzmanı Bjorn Ibsen’in çalışmalarıdır. Anestezi uzmanlarının yoğun bakım ile ilgilenmeleri ne kadarı ile kaderdir ne kadarıyla doğaldır bunu cevaplamak mümkün değildir ama Ibsen’in yoğun bakıma katkıları inkar edilemez. Ibsen ileri anestezi eğitimi aldığı Amerika’dan döndüğü 1950 lerde anestezi bu günden çok farklı idi.

9 1950 lerde ANESTEZİ Anestezi uygulayabilmek için becerili olmak esas idi. Becerikli anestezi uzmanı genel anesteziyi hasta ameliyat sırasında cerrahla mücadele içinde olmadan uygulayabilir, cerraha rahat ameliyat ortamı sağlar ve herkesin gözü önünde hastayı kısa sürede uyandırır bunun dışında hiçbir komplikasyon ile ilgilenmez idi. Prof.MD Vickers İhtisasa başlama yılı 1945

10 Ibsen bu tür anestezi modelinin değişimini başlatan ve yoğun bakımın anestezi ile birlikte ilerlemesine neden olan kişidir.

11 Ibsen Ne Yaptı ? Polio salgını sırasında 12 yaşında Bulber polio nedeni ile tank respiratör ile ventile edilen bir hastaya konsültasyon için ameliyathaneden çağırılır. Hasta hiperkarbik, siyonetik ve terli durumdadır. Plazma CO2 si çok yüksek bulunmuştur. Öngörülen tanı metabolik asidozdur.

12 Ibsen Ne Yaptı ? Ibsen tablonun solunumsal asidoz olduğunu tank respiratörün yetersiz kaldığını söyler. Hastayı entübe eder ve ambu tipi bir alet ile ventile eder. Hasta düzelir. Mortalite oranı % 87 den % 25 ‘e iner

13

14

15 NİYE AVRUPA MODELİ

16 Avrupa'da İlk Servisler
Bu çalışmalar sonucunda Ibsen 1953 yılında Kopenhagen Kummere Hastanesinde IPPV ve gerektiğinde hemodinamik destek tedavilerinin deneyimli hemşirelerin bakımı altında uygulandığı ilk “Intensive Therapy Unit” i açar. Polio salgınından 50 yıl sonra o günleri değerlendiren Zorab bu çalışmaları nedeni ile Ibsen’in dünyada ilk yoğun bakım uzmanı olarak kabul edilmesi gerektiğini önermektedir. Bu gelişmeler süratle Avrupa'ya yayılır. Paris'te 1954 yılında Pierre Mollare Claude Bernard Hast.’de ve Nedey Foch Hast.’de ilk Reanimasyon ünitelerini açarlar.

17

18

19 Avrupa 1950-60 Tıp Pratiğine Etki
Avrupa'da lardan sonra Solunum Üniteleri(Y.B.) servisleri kurulmaya başlanmıştır. Yapay solunum yöntemleri Hemodinamik destek yöntemleri CPR- tedaviye girmiştir. İlk ventilatör Engström tarafından yapılmıştır.

20

21 ABD 1960 Dandy 1920 lerde beyin cerrahisi hastaları için açtığı servis ilk ünite olarak kabul edilebilir. II.Dünya Harbi sırasında kurulan ve anestezi uzmanlarının görev yaptığı şok üniteleri yine ilk örneklerdir. Ancak ABD de ilk solunumsal üniteler 60’lardan sonra Oxford Baltimore ve Toronto Üniversitelerinde kurulmuştur. Bundan sonra Yoğun Bakım Dünyada Avrupa modeli ve ABD modeli olarak iki yönde gelişir.

22 Gelişmeler Avrupa da ve ABD de gelişme farklı yol izlemiştir.
ABD’de: Post op üniteler Şok üniteleri Solunum üniteleri Avrupa’da: Solunum üniteleri Hemodinami ağırlık üniteleri

23 Avrupa Özel beceri Mesai Yönetim tarzı Sorumluluk Anestezi uzmanları
Gerektirir Mesai Tam gün olmalı Yönetim tarzı Kapalı Sorumluluk Y.B. Uzmanına ait Anestezi uzmanları Etkin Lider Amerika Özel beceri Şart değil teknisyenler kullanılır Mesai Konsültanlar ile yürütülür Yönetim tarzı Açık Sorumluluk Konsültanlara ait Anestezi uzmanları İlgili değil Türkiye Avrupa modeline daha uygun bir gelişme izler.

24 TÜRKİYE’DE DURUM

25 Türkiye’de Durum Cilt:12 Sayı:4 1949

26

27

28 Durum Bu belgeler yılları arasında cerrahinin akciğer ve beyin ameliyatlarına hazırlanmakta olduğunu ama anestezi ve reanimasyon desteğine ihtiyaç duyulduğunu reanimasyon konseptini anlaşılmış olduğunu göstermekte bazı cerrahi servislerinin bu ihtiyacı kendi içlerinde sınırlı imkanlarla kendi yönetimlerinde karşılamaya çalıştıklarını göstermektedir.

29 Durum

30 Durum Sayıları 10’u bulmayan bu ilk anestezi hekimlerinden biri Sadi SUN diğeri Cemalettin ÖNER’dir.

31 Sadi SUN 1947 de cerrahi asistanı olarak başladığı İ.Ü. Tıp fakültesi Cerrahpaşa hastanesindeki ihtisasını 1949 dan sonra anesteziye yönelerek sürdürür. Bu sıralarda Danimarka’da akciğer cerrahisi yapan Erik Husfeldt Aynı konuda çalışan Fahri Arel’in davetlisi olarak Cerrahpaşa’ya gelir ve Sadi Sun ile tanışır. Husfeldt o sıralarda WHO organize ettiği Anestezi Kursunun direktörüdür. Sadi Sun’u bu kursa davet eder. Sadi Sun 1957 –58 yılları arasında bu kursa katılır. TARC Mecmuası 18:5-12, 1990

32 Cemalettin ÖNER Sadi Sun ile sınıf arkadaşı olan ve 1947 yılında Tıp fakültesinden birlikte mezun olan Cemalettin Öner mecburi hizmete gider .Sağlık bakanlığı kadrosundadır. 1953’den itibaren bakanlık anestezi ve reanimasyon konusundaki gelişmeleri dikkatle izlemektedir. Cemalettin Öner’i ileride oluşturulacak anestezi uzmanlığının asistanı olmak üzere Haydarpaşa Numune hastanesi cerrahi kadrosuna mecburi hizmet dönüşünde 1953 de atar.

33 Bundan sonrasını yine Cemalettin ÖNER den okuyalım
“1953 de çalışmaya başladığım Vakıf Gureba Hastanesi’nde ameliyathanelerin atmosferi dışında rahat ve sakin çalışabilmek üzere, ameliyathanelerin yanında bir odayı premedikasyon, indüksiyon ve post operatuar dönemde de hastayı yakından izleyebilmek üzere kullanmaya başladım… de Viyana dan Wolfgang Wirtinger ihtisas verebilme yetkisi ile Haydarpaşa Numune hastanesine getirtildiğinde onun yanında ihtisasa devam ettim.” “Bu arada de Sağlık Bakanlığı Tababet Uzmanlık Tüzüğüne Anesteziyolojinin de uzmanlık dalı olarak dahil edildiğini bildirdi. İlk uzmanlık diplomaları 1956 da bakanlık teşkilatında Cemalettin Öner’ e Fakültede de Sadi Sun’a verilmiştir.” TARC Mecmuası 18:13-16, 1990

34 Cemalettin ÖNER 1957 yılında Paris’e gönderilir orada ileri Anestezi kursunu tamamladıktan sonra Foch Hastanesinde 1954 de kurulmuş olan Reanimasyon Servisinde Resident olarak çalışır, yoğun bakım bilim ile orada tanışır. Ve yurda dönüşte anestezinin yanısıra yoğun bakım çalışmalarına da başlar 1959 yılında Haydarpaşa Numune Hastanesine anestezi şefi olarak atanır Zamanın başhekimi Op.Dr.Ali Rıza TEZEL’in destekleri ile 4 yataklı müstakil batı örneği ilk Yoğun Bakım Servisini kurar

35 Cemalettin ÖNER İlk uygulamalar barbitürat entoksikasyonların da striknin tedavisi yerine semptomatik tedaviyi yerleştirmek için bir odada yaşlı bir tek hemşirenin yardımı sayesinde başarı ile tedavi edilen hasta için verilen mücadele ile başlar. Böylece Türkiye de reanimasyon bilim dalının temeli atılmıştır.

36 Sadi SUN Sağlık Bakanlığında bu gelişmeler olurken Sadi SUN üniversitede Anesteziyi kurumlaştırmak için mücadele vermektedir. Bu konuda şunları söylemektedir. “Bütün bu olaylar Anesteziyoloji’nin ayrı bir branş olarak gelişmesini engelleyen başlıca nedenlerin idrak kusuru ve kişisel menfaat kaygıları olduğunu ortaya koymaktadır. Gelişen Kardiyoloji, Nefroloji ve Endokrinoloji’nin dahiliyeden ayrılmak isteyeceği isteğine kapılan dahiliye hocaları anesteziyi cerrahiden ayırmak istenen bir ihtisas kolu görerek bunun kuruluşunu engellediler.”

37 Sadi SUN Uzun Mücadelelerin sonunda İ.Ü.Tıp Fakültesi Profesörler kurulunun tarihli toplantısında Anestezi ve Reanimasyon Kürsüsü kurulur ve başkanlığına Doç.Dr.Sadi SUN getirilir. Sadi SUN Danimarka da eğitimini aldığı yoğun bakım çalışmalarına ancak bu tarihten sonra başlama imkanını bulur. İlk Reanimasyon servisini 1970 de Cerrahpaşa’da kurar.

38 Durum 1955-1960 Anestezi ihtisas dalı haline gelmiştir (1955)
İlk Uzmanlar diplomalarını almıştır (1956) Sadi SUN ve Cemalettin ÖNER liderliğinde Reanimasyon çalışmaları başlamıştır. İlk Reanimasyon Servisi Haydarpaşa Numune Hastanesinde kurulmuştur.(1959)

39 Cemalettin ÖNER çalışmalarına devam eder
İlk 4 yataklı servis kısa sürede 12 yataklı bir servise dönüşür. Anestezi ihtisas adı Anestezi ve Reanimasyon olarak değiştirilir. (1962) Haydarpaşa’da 1200 m2 alana yayılan 30 yataklı yeni bir reanimasyon servisi açılır. (1969)

40 1969 Haydarpaşa

41 1969 Haydarpaşa

42 1969 Haydarpaşa

43 1969 Haydarpaşa

44 1969 Haydarpaşa

45 1969 Haydarpaşa

46 1969 Haydarpaşa

47 1969 Haydarpaşa

48 1990’lardan sonra Haydarpaşa

49 1990’lardan sonra Haydarpaşa

50 1990’lardan sonra Haydarpaşa

51 ÖDÜL TÖRENİ Yaptığı hizmetlerin karşılığında 1986 yılında Haydarpaşa Reanimasyon Servisine Cemalettin ÖNER’in adı verilir.

52 1986 ad verme töreni Haydarpaşa

53 1986 ad verme töreni Haydarpaşa

54 1990’lardan sonra Haydarpaşa

55 İstanbul Tıp Fakültesi
Öner İstanbul Tıp Fakültesinde Prof. olur. Anestezi Reanimasyon Kürsü Başkanlığına atanır. (1970) İstanbul Tıpta Reanimasyon kuruluşu başlar.

56 1980 yılında Dekan olan Cemalettin ÖNER İstanbul Tıp Fakültesinde çağdaş nitelikte bir yoğun bakım servisi kurma çalışmalarına başlar. 1970 de İlk servis 4 yataklı olarak II.Cerrahi içerisinde açılır. 1974 de 12 yataklı ayrı bir binada yeni yoğun bakım servisi hizmete girer. 1988 de Monoblokta bugünkü servis 25 yataklı olarak hizmete girer.

57 1970 İstanbul Tıp Fakültesi

58 1970 İstanbul Tıp Fakültesi

59 1970 İstanbul Tıp Fakültesi

60 1974 İstanbul Tıp Fakültesi

61 1974 İstanbul Tıp Fakültesi

62 1974 İstanbul Tıp Fakültesi

63 1974 İstanbul Tıp Fakültesi

64 1988 İstanbul Tıp Fakültesi

65 1988 İstanbul Tıp Fakültesi

66 1988 İstanbul Tıp Fakültesi

67 1988 İstanbul Tıp Fakültesi

68 2000 İstanbul Tıp Fakültesi

69 2000 İstanbul Tıp Fakültesi

70 2000 İstanbul Tıp Fakültesi

71 2000 İstanbul Tıp Fakültesi

72 2000 İstanbul Tıp Fakültesi

73 2003 İstanbul Tıp Fakültesi

74 İlk Yoğun Bakım Servisleri
Haydarpaşa Numune Hastanesi Taksim Hastanesi İ.Ü. İstanbul Tıp Fak. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fak. Uludağ Üniv. Tıp Fak. Ege Üniv. Tıp Fak. 9 Eylül Üniv. Tıp Fak. Çukurova Üniv. Tıp Fak. A.Ü.Tıp Fak.

75 Yoğun Bakım Derneği Türkiyede yoğun bakım bilimsel çalışmaları 1978 de Prof.Dr. Cemalettin Öner tarafından anestezi kökenli uzmanların dışında konu ile ilgili uzmanlık dallarının önde gelen temsilcilerinin katılımı ile multidisipliner bir anlayışla kurulan’’ Yoğun Bakım Derneği’’ ve Türk Anestezi Ve Reanimasyon Derneği tarafından günümüze kadar sürdürülmüştür.

76 Avrupa resmi 1946 İtalya 1961 Macaristan 1970 İngiltere 1971 Fransa
İspanya 1972 Avusturya İsviçre 1977 Hollanda Almanya Finlandiya 1978 Türkiye

77 YB Derneği Kurucu Üyeleri
Cemalettin ÖNER Sadi SUN Rasim BERKMEN Cemil BARLAS Seyhan ÇELİKOĞLU Faruk OR Bahriye TANMAN Nermi TAŞATAN Kutay AKPİR Göksel KALAYCI Dikmen DOLAR Umur KAYA Hüsamettin GÖKAY Necati SIRMACI Selma AKRA Abdülkadir ERENGÜL Yıldız KÖSE Beyhan ÖZDEN Edip KÜRKLÜ Aziz ONGUN Tuğrul DENKEL

78

79

80

81 Durum 1990 Sadi SUN ve Cemalettin ÖNER emekli olmuşlardır.
Sun ve Öner İhtisaslarının ilk gününden beri Reanimasyona yakın olmuşlardır. Meslek yaşantıları boyunca anestezinin yanısıra Reanimasyonun kurulması için uğraşmışlardır. Sağlık Bakanlığı avantajını kullanan Cemalettin ÖNER YB konusunda daha hızlı yol almıştır. Sonraki yıllarda Sadi SUN daha çok anestezi Öner daha çok Reanimasyon çalışmaları ile öne çıkmıştır. Bu iki anestezi uzmanı ile başlayan YB çalışmaları 1990 lı yıllara kadar anestezi uzmanlarınca sürdürülmüştür.

82 Durum 1990 Bunun nedenlerinden biri diplomanın Anestezi ve Reanimasyon adını taşımasıdır. Diğer neden öteki dalların Yoğun bakıma ilgilerinin olmamasıdır. Anestezi uzmanlarının hepsinin yoğun bakıma ilgi duyduğu söylenemez. Özellikle eğitimlerini Avrupa da almamış olan yöneticilerin idaresindeki eğitim kliniklerinden reanimasyon eğitimi almadan yetişen uzmanlar yoğun bakımdan uzak kalmışlardır. Sonuçta; Yoğun bakım günümüze Türkiye de bir grup anestezi kökenlilerin çalışmaları ile taşınmıştır.

83

84

85

86 SUN ve ÖNER’den Sonrası
YB misyonunu onların ekollerinden yetişenler bugüne kadar sürdürmeye çalışmışlardır. Bu çalışmalara yurt dışında eğitim alan uzmanların bazıları katkıda bulunmuştur. Onların arkasından gelen ilk jenerasyon içerisinde anestezi orijinli olmayan yoğun bakımcı yoktur. Yoğun bakımı bugüne kadar TARD ve son yıllarda Yoğun Bakım Derneği temsil etmiştir. Özellikle TARD bünyesinde yapılan çalışmalarla yoğun bakım eğitim ve klinik standartları müfredat programları yoğun bakım fiziki standartları çalışmaları tamamlanmıştır.

87 2004 Yılında Yoğun Bakım bilim dalı kabullenilmiştir. YB. Uzmanlığı gündemdedir. Yoğun Bakım servisleri yaygınlaşmaktadır. Kuruluş ve gereksinim konusunda bir kural ve politika yoktur Yapılaşma, standardizasyon, yasallaşma konularında ve alt yapı da eksiklikler vardır. Kuruluş ve Yönetim ile ilgili standardizasyon, yasal destek yoktur. Bir başı bozukluk vardır.