ENDÜSTRİYEL TASARIM.

... konulu sunumlar: "ENDÜSTRİYEL TASARIM."— Sunum transkripti:

1 ENDÜSTRİYEL TASARIM

2 Endüstriyel Tasarım Nedir?
Tasarım, bir ürünün tamamının veya bir parçasının çizgi, şekil, renk, biçim, doku, malzemenin esnekliği veya süslemesi gibi insan duyuları ile algılanabilen çeşitli unsur veya özelliklerin oluşturduğu görünümdür. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

3 TASARIM TESCİLİ İLE KORUNAN NEDİR ?
Tasarım tescili; ürünün görünümüne ilişkin özgün tasarım özelliklerini koruma altına alan bir sistemdir. Üretim yöntemi, ürünün kullanım amacı,fonksiyonel özellikler yada teknik faydalar koruma altına alınmaz. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

4 TASARIMA YÜKLENEN AMAÇ
Ürünün işlevselliğine katkıda bulunmak ve ürünün görünümünü değiştirerek pazarlamaya yardımcı olmaktır. Yeni, sürekli değişim gösteren insan ihtiyaçlarına cevap verebilen, ergonomik ve estetik nitelikte sahip tasarımlar ortaya çıkarmak, fikir sahiplerine ekonomik anlamda gün geçtikçe artan kazanımlar sağlamaktadır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

5 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
ENDÜSTRİYEL TASARIMIN HUKUKİ KORUNMASININ TEMEL ŞARTLARI Avukat Ayten Çorapçıoğlu

6 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
HUKUKİ TANIM Tasarım tescili, ürünlerin dış görünümünü koruyan bir sınai mülkiyet hakkıdır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

7 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
YENİLİK Bir tasarımın aynısı, başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise, o tasarım yeni kabul edilir (KHK m. 6/I). Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynı kabul edilir.Karşılaştırılan tasarımlar hem yan yana konulur, hem de ayrı ayrı bakılarak değerlendirilir. Yenilik belirlenirken, ayırt edici niteliğe oranla yüzeysel bir inceleme yapılır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

8 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
AYIRT EDİCİ NİTELİK Ayırt edici kavramı, bir şeye özgün nitelikleri, özellikleri belirtmek için kullanılır. Bir endüstriyel tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim ile diğer bir tasarımın böyle bir kullanıcı da bıraktığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık oluşuyorsa bu tasarım ayırt edici niteliğe sahiptir (KHK m. 7). Bir tasarımın, ayırt edici nitelik bakımından diğer tasarımlardan göstermesi gereken farklılığın derecesi belirgin bir farklılık şeklinde olmalıdır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

9 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
ÜRÜN VEYA ÜRÜN PARÇASI Üründen bağımsız olan bir tasarım hukuki himaye görmez. Koruma görecek olan tasarımın, bir ürün veya parçasına uygulanması gerekir (KHK m. 3 b. a; m. 26/II). KHK'de ürün olarak; nesne, bileşik sistem veya bu sistemin parçaları, set, takım, ambalajlar, birden çok nesne veya sunuşun bir arada algılanabilen bileşimleri, grafik semboller ve tipografik karakterler olarak sayılmıştır (m. 3 b. b). Avukat Ayten Çorapçıoğlu

10 İNSAN DUYULARI İLE ALGILANABİLEN GÖRÜNÜM
Tasarım, ürünün görünümü ile ilgili bir özellik ve kavramdır. Tasarımın özellikleri, öncelikle insanın görme duyusuna hitap ederken; diğer duyuları ile de algılanabilir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

11 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
KORUMA SÜRESİ Tescili yapılmış tasarım sahibine, "Endüstriyel Tasarım Tescil Belgesi" verilir. Tescilli tasarımların koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. Bu sürenin beşer yıllık dönemler halinde yenilenmek üzere toplam 25 yıla kadar uzatılma imkanı mevcuttur.   Avukat Ayten Çorapçıoğlu

12 ENDÜSTRİYEL TASARIM TESCİL BAŞVURUSU
KHK ile sağlanan tasarım koruması, tescil yolu ile verilen belgeyle yapılır. Tasarımların tescili için yetkili merci Türk Patent Enstitüsü’dür. Yurt içinden ve yurt dışından yapılacak tüm başvurular Türk Patent Enstitüsü’ne veya onun yetkili kıldığı makama yapılır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

13 BAŞVURU İÇİN GEREKLİ OLAN BELGELER
Başvuru dilekçesi, Başvuru ücreti, Tasarımı açıklayan tarifname ve tasarımı konu alacak veya tasarımın uygulanacağı ürünlerin tanıtımı (4 adet), Görsel anlatım (11 adet), Tasarımcının kimliği. Bu belgelerin tamamının başvuru esnasında verilmesi durumunda başvuru tarihi, kesinleşmiş olacaktır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

14 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
Tasarım Hakkı Tasarım tescili işlemlerinde ; Başvuru sahibinin, tasarımcı ya da tasarımcılardan farklı olması halinde tescil talep hakkının tasarımcıdan veya tasarımcılardan ne şekilde elde edildiği açıklanmak gerekir. Tasarım hakkı ; hizmet ilişkisi yada sözleşme gereği yada devir intikal yollarından birisi ile elde edilmiş olabilir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

15 BAŞVURUNUN İNCELENMESİ
Tasarım tescil başvurusu Türk Patent Enstitüsü tarafından; şekli, başvuruda bulunma hakkı, rüçhan hakkı ve mutlak red nedenleri (kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı tasarımlar gibi) bakımından incelenir. Enstitü yapacağı inceleme sonucunda aşağıda belirtilen kararlardan birini verir. a) Tescil talebinin geri çevrilmesi, b) Herhangi bir eksikliğin olmadığına karar verirse, başvurunun kesinleşmesi, c) Eksikliklerin yönetmelikte öngörülen süre içinde giderilmesi. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

16 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
TESCİL Gerekli kanuni şartlar yerine getirilmiş ve başvurunun geri çevrilmesini gerektirecek bir neden yoksa başvuru tarihi kesinlik kazanmış olmakla, tasarım sicil’ine kayıt edilir (KHK m. 34). Sicile kaydı yapılmış tasarımlar, aylık çıkmakta olan Resmi Endüstriyel Tasarımlar Bülteninde yayımlanır. Yayım süresi 6 aydır. Kayıt ve yayın işlemi, KHK ve Yönetmelikte öngörülen şekil, şartlar ve unsurları da kapsamak üzere yerine getirilir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

17 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
YAYINLAMA Başvurunun yayınlanması hukuki sonuçlar doğurur. Tasarım tescil başvurusu sahibi eğer dilerse, referans tarihinden başlamak ve 30 aydan uzun olmamak üzere, başvuru sırasında yayının ertelenmesi talebinde bulunabilir. Yayın erteleme talebi bulunan ve başvuru tarihi kesinleşmiş olan başvurunun sicil kaydı yapılır, ancak gerek tasarımın görsel anlatımı gerekse başvurunun diğer belgeleri kamu incelemesine kapalı tutulur. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

18 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
İTİRAZ VE İNCELENMESİ Tescili yapılmış tasarım sahibine, Endüstriyel Tasarım Tescil Belgesi verilir.Tescil kurucu etki sağlar. Tescille sağlanan hukuki sonuçlar şunlardır: a) KHK ile sağlanan tasarım koruması, tasarım tescili ile elde edilir. b) Tescil ile tasarım hakkının koruma kapsamı belirlenir. c) Tescil ile tasarım hak sahipliği oluşur. Bundan sonra tasarım hakkı sahibi mutlak hak sahibi olur. Tescilli tasarımların koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. Anılan süre beşer yıllık dönemler halinde yenilenmek üzere toplam 25 yıla kadar uzatılır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

19 ENDÜSTRİYEL TASARIM VE HUKUK
Tasarım hakkı tasarımcıya veya onun hukuki haleflerine aittir. Tasarımın kullanılması hak ve yetkileri münhasıran tasarım hakkı sahibinindir. Üçüncü kişiler, tasarım hakkı sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarlanan veya tasarımın uygulandığı bir ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, sözleşme yapmak için icapta bulunamaz, ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçla elde bulunduramaz. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

20 TASARIM SAHİBİNİ KORUYAN İSTİHKAK DAVASI
Gerçek tasarım sahibi veya halefi, haksız tasarım sahibine veya onun halefine, tasarım incelemesi devam ederken başvurunun gasp edilmesi nedeniyle istihkak davası açabilirler (KHK m. 19). Yetkisiz kişiden başvurma hakkını devralmış kişinin iyi niyeti korunmaz, ona karşı da aynı dava yöneltilebilir. Gerçek tasarım sahibi; haksız başvuru sahibine tasarım tescil belgesi verilmişse, tasarımın kendisinin devredilmesini dava yoluyla isteyebilir. Dava, tescilli tasarım hakkının ilan tarihinden itibaren iki yıl içinde, kötü niyetin varlığı halinde tasarımın koruma süresinin sonuna kadar açılabilir (KHK m.19). Avukat Ayten Çorapçıoğlu

21 KORUMA KAPSAMINA GİRMEYEN TASARIMLAR
Yenilik ve ayırt edicilik özelliği bulunmayan tasarımlar, Kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı tasarımları, Teknik fonksiyonun gerçekleştirilmesinde, tasarımcıya tasarıma ilişkin özellik ve unsurlarda hiçbir seçenek özgürlüğü bırakmayan tasarımlar, Tasarlanan veya tasarımın uygulandığı ürünü, başka bir ürüne mekanik olarak monte edebilmek veya bağlayabilmek için ancak belirli biçim ve boyutlarda üretilebilen tasarımlar koruma kapsamı dışında tutulmaktadır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

22 TASARIM HAKKINA TECAVÜZ HALİNDE KORUNMASI
Tasarım hakkı iki yüze sahiptir. Bu hakkın ; olumlu yüzü sahibine kullanma olumsuz yüzü ise, tasarımın başkası tarafından izinsiz kullanılmasını menetmek yetkisini tasarım sahibine vermesidir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

23 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
HUKUK DAVALARI Tecavüzün önlenmesi davası Tecavüzün durdurulması davası Tecavüzün giderilmesi davası Tecavüzün tespiti davası Avukat Ayten Çorapçıoğlu

24 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
TAZMİNAT DAVALARI Maddi tazminat davası Manevi tazminat davası İtibar tazminat davası Avukat Ayten Çorapçıoğlu

25 HUKUK DAVASINA KONU TALEPLER
İhtiyati tedbirler El koyma Ürünler ve araçlar üzerinde mülkiyet hakkı tanınması Şekil değiştirme ve imha Mahkeme kararının ilgililere tebliği Kamuya ilan yoluyla duyurulması ve hükmün ilanı İhraç ya da ithal edilen var ise bu ürünlerin gümrüklerde el konulması Avukat Ayten Çorapçıoğlu

26 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
CEZA DAVALARI Tasarım hakkına tecavüz halinde verilecek cezalar işlem, fiil ve suça iştirak (katılma) ayırımına bağlı olarak farklılıklar göstermektedir. Kanuna uymayanlar hakkında hapis cezası, para cezası, işyerinin kapatılması, ticaretten men edilmesi yaptırımları getirilerek, uygulamada etkinliğin sağlanması amaçlanmıştır (KHK m.48/A). Avukat Ayten Çorapçıoğlu

27 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
CEZALAR Bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası, ,- Liradan ,- Liraya kadar para cezası, İşyerlerinin bir yıldan az olmamak üzere kapatılması, Tecavüz edenlerin bir yıldan az olmamak üzere ticaretten men edilmeleri. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

28 AVRUPA TOPLULUK TASARIM TESCİLİ
tarihinde yayınlanan Avrupa Topluluğu Konsey Tüzüğü (EC 6/2002) uyarınca, 1 Nisan 2003 tarihinden itibaren Avrupa Birliği üyesi 25 ülkeyi kapsayacak üniter ve otonom bir tasarım koruma sistemi sağlanmaktadır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

29 TÜZÜK İLE TEMİN EDİLEN KORUMANIN EN ÖNEMLİ ÖZELLİĞİ
Tescilli ve tescilsiz tasarımlara sağladığı çifte koruma sistemidir. Tescilli tasarımlar dosyalama tarihi ve ona bağlı resmi yayın ile sağlanan haklara sahip olurken, Tescilsiz tasarımlar, tasarımın açıklanmasından itibaren üç yıllık bir süre için orijinal tasarımın kopyalarının kullanımına engel olabilmektedir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

30 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
YETKİLİ MERCİ İspanya'nın Alicante şehrinde bulunan ve şimdiye kadar Topluluk Marka Tescillerini üstlenen OHİM (Office for the Harmonization in the Internal Market) dir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

31 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
BAŞVURU VE İŞLEMLER Topluluk tasarım başvurusu Avrupa Birliği, Dünya Ticaret Örgütü, Paris Birliği üyesi ülke vatandaşları veya bu ülkelerden birinde ticari faaliyeti veya ikameti olan kişilerce (özel ve tüzel) dosyalanabilmektedir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

32 BAŞVURU İÇİN GEREKENLER
Başvurular, Topluluk Ofisi tarafından oluşturulacak başvuru formu ile ve alışılagelmiş bilgi (başvuru sahibinin bilgisi, tasarım örneği, tasarımın uygulanacağı ürünler) ile yapılmaktadır. Aynı ürün sınıfına (Locarno Sınıflandırması) dahil olmak koşuluyla, çoklu tasarımlar tek başvuruda toplanabilir. Ancak, bir çok ülkenin Kanununda da olduğu gibi, "süslemeler" çoklu tasarım konusu olamamaktadır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

33 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
BAŞVURU DİLİ İngilizce, Fransızca veya Almanca'dan herhangi biri olacaktır ve ikinci bir dil belirtecektir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

34 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
İNCELEME Dosyalanan başvurular yalnızca dosyalama gereklerine uygunluk açısından şekli incelemeye tabi olmaktadır, yenilik ve ayırt edici özellik açısından incelenmemektedir. Dosyalama tarihi ise, bu incelemeden sonra kesinlik kazanacaktır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

35 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
TESCİL VE YAYIN Şekli incelemeyi müteakiben tasarım tescil edilmekte ve Topluluk Tasarım Bülteninde yayınlanmaktadır. Yayın, başvuranın isteği üzerine dosyalama (veya varsa rüçhan) tarihinden sonraki 30. aya kadar ertelenebilmektedir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

36 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
KORUMA KRİTERLERİ Topluluk tasarımının uyması gereken kriterler "Yenilik ve Ayırt Edici" özelliğe sahip olmasıdır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

37 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
KORUMA SÜRESİ Tescilsiz tasarımlar için koruma süresi, yenilik ve ayırt edici kriterlere sahip olması koşuluyla, tasarımın Topluluk içinde kamuya sunulduğu tarihten itibaren üç yıldır. Tescilsiz tasarımlar için 6 Mart 2002 tarihinden itibaren koruma mevcuttur. Tescilli tasarımlar ise 5 yıllık süreler için tescil edilebilir ve toplam 25 yıla kadar 5 kez yenilenebilmektedir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

38 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
DEVİR VE LİSANS Topluluk Tasarımı devir ve lisans konusu olabilmektedir. Lisans, topluluğun tamamı için geçerli olabildiği gibi, bazı ülkeler için de olabilmektedir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

39 TOPLULUK TASARIMININ SAVUNULMASI
Tescilli Topluluk tasarımı için hükümsüzlük talebi OHIM nezdinde yapılmaktadır. Tescilsiz Topluluk Tasarımı için her üye ülke tarafından belirlenecek Topluluk Tasarım Mahkemelerinde dava açılabilmektedir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

40 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
TOPLULUK TASARIMI (CD) İLE TOPLULUK MARKASI (CTM) ARASINDAKİ FARKLILIKLAR Topluluk Markasının aksine, Topluluk tasarımında ayrıntılı inceleme, itiraz prosedürü, 3. şahıslar tarafından itiraz veya görüş bildirimi, kıdem talebi, ulusal tasarım tesciline dönüş ve kullanım zorunluluğu yoktur. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

41 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
TÜRKİYE'NİN DURUMU Türk başvuruları, Paris Birliği ve Dünya Ticaret Örgütü üyesi olması sıfatıyla Topluluk Tasarımı dosyalanabilmektedir. Başvurular, Topluluk Markasında olduğu gibi, Topluluk üyesi ülkelerden birinde kayıtlı bir marka vekili aracılığıyla yapabilmektedir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

42 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
SÜRE Topluluk Tasarım Tescil başvurusu yapılmasından sonra tescil belgesinin alınmasına ve tescilin kesinlik kazanmasına kadar geçen süre yaklaşık 7 aydır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

43 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
ÜLKELER Avusturya, Belçika, İngiltere, Danimarka, Almanya, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Portekiz, İspanya, İsveç, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovak Cumhuriyeti ve Slovenya yılı itibariyle ise Romanya ve Bulgaristan. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

44 LOCARNO SINIFLANDIRMASI
8 Ekim 1968 tarihinde Locarno'da imzalanan Anlaşma, Endüstriyel Tasarımları da içeren alfabetik mal listesi ve bunların ait olduğu sınıf ve alt sınıflardan oluşmaktadır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

45 AVRUPA BİRLİĞİ TASARIM BAŞVURUSU
12/12/2001 tarihinde Avrupa Konseyi tarafından kabul edilen Topluluk Tasarım Tescili 01/4/2003 tarihi itibariyle uygulanmaya başlanmıştır. Buna göre tek bir başvuru ile AB'ne üye 25 ülkede tasarım tescili almak mümkün olmaktadır. İşlemler, İspanya'nın Alicante şehrinde bulunan OHIM tarafından yürütülmektedir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

46 TEK BAŞVURU İLE NELER SAĞLANIR
Koruma maliyet ve zaman yönünden avantaj sağlamıştır. Hukuksal korumadaki tecavüz ve hükümsüzlük konularını da tek yerden hükme bağlama kolaylığını beraberinde getirmiştir. Tescilli Tasarım haklarında koruma 5 yıldır ve 4 kez yenilenme hakkı vardır. Toplam 25 yıldır. (Yenileme işlemi de tek bir başvuru ile yapılmaktadır.) Avukat Ayten Çorapçıoğlu

47 ULUSLARARASI TASARIM TESCİLİ
Tasarımların uluslararası boyutta tesciline imkan veren Lahey Anlaşması Cenevre Metnine göre;01/01/2005 tarihinden itibaren Türkiye’de uygulamaya geçmiştir. Bu anlaşmaya Türkiye dahil 40 ülke üyedir. Diğer uluslararası yada bölgesel başvurularda da olduğu gibi tek bir başvuru ile seçilen ülkelerde endüstriyel tasarım tescili ile koruma sağlamak mümkün olabilmektedir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

48 ULUSLARARASI BAŞVURUDA YETKİLİ KURULUŞ
Lahey Anlaşmasına göre yapılacak uluslararası işlemlerdeki yetkili kuruluş WIPO'dur.Uluslararası başvuruda da Ulusal Başvuruda olduğu gibi yayın erteleme ve Rüçhan Hakkı talepleri yapılabileceği gibi, birden fazla tasarım ile çoklu başvuruda yapılabilir. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

49 ENDÜSTRİYEL TASARIM TESCİLİNİN ÖNEMİ
Tasarım tescili yaptırarak, size ait olanın sizin olduğunu belgelendirerek, insanların kullanımlarına sunarken, hakkınız olan hukuksal korumayı elde eder ve yaratıcılığınızdan kazanç elde edersiniz. Türkiye halen taklitte üçüncü sırada yer almaktadır. Avukat Ayten Çorapçıoğlu

50 Avukat Ayten Çorapçıoğlu
KAZANÇLI VE ÖZGÜN TASARIMLAR GELİŞTİREBİLMENİZ DİLEĞİ İLE.... Yararlanılan Kaynak :TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ, Avrupa Patent Avukat Ayten Çorapçıoğlu