Www.Dinahlak.com www.Facebook/dinahlak.

... konulu sunumlar: "Www.Dinahlak.com www.Facebook/dinahlak."— Sunum transkripti:

1

2 Kavramlar Kültürel Yozlaşama Kültür Örf Kültürlü olmak Kültür erozyonu
bir toplumun tarihsel süreç içinde ürettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her türlü maddi ve manevi özelliklerin bütününe kültür denir Yasalarla belirlenmeyen, halkın kendiliğinden uyduğu gelenek yabancı kültürlerin olumsuz etkisi ve toplumun kendi öz değerlerine yeterince sahip çıkmaması sonucu meydana gelen kültürel bozulmadır. Kültürlü olmak Kültür erozyonu Adet kültürü gelişmiş, donanımlı olmak. toplumların özünü oluşturan kültürlerinin yozlaşmasıdır. Mübarek ramazan bayramına glikoz bayramı, mübarek kurban bayramına proteyin ve yağ bayramı diyen zihniyet bunlara örnektir. bir toplumda öteden beri uygulana gelmiş yazısız, gelenekle nesilden nesile geçen, halk arasında tatbik edilen, iyilik ve kötülük değer hükümlerine göre yapılması ve yapılmaması gereken hareketleri belirten kurallardır. kız isteme,nişanlılık ve evlenme usulleri vb.

3 1. Kültür ve Kültürün Öğeleri
Kültürlü insan deyimi toplumda daha çok kimin için kullanılır?

4 Kültür, bireylerin tarih boyunca ortaya koydukları maddi ve manevi değerlerin bütününe denir.
Bilgi, inanç, dil, sanat çalışmaları, örf ve âdetler ile anlayış ve alışkanlıklar, kültürü oluşturan önemli değerlerdendir

5 Bu öğrenme doğumla başlar, ölünceye kadar devam eder.
Kültür, öğrenme yoluyla sonradan kazanılır ve insanın bütün öğrendiklerini içine alır. Bu öğrenme doğumla başlar, ölünceye kadar devam eder. Kültürü oluşturan değerler kuşaktan kuşağa devredilen sosyal bir miras olarak hayatın içinde yer alır ve yıllarca canlılığını korur.

6 İnsan kazandığı kültürle yaşadığı topluma uyum sağlar.
Kültür, insanların ihtiyaçları sonucunda doğan toplum hayatının bir ürünüdür. İnsan kazandığı kültürle yaşadığı topluma uyum sağlar. Kültür birliği toplumdaki yardımlaşma ve dayanışmayı geliştirir. Millî birlik ve beraberliğin sağlanması, öncelikle sevinçte ve tasada aynı duyguları paylaşmakla mümkün olur.

7 1-Maddi Öğeler 2-Manevi Öğeler Kültürün Öğeleri
İnsan, hayatı kolaylaştıran bazı değişiklikler ve buluşlar gerçekleştirir Yollar, köprüler, barajlar, fabrikalar inşa eder. 1-Maddi Öğeler inançlar, gelenekler, normlar, düşünce biçimleri vb. 2-Manevi Öğeler

8 Kültür, din, dil, tarih gibi milleti birleştiren temel öğelerden oluşur. Toplumun fertlerini birbirine bağlar. Örneğin, milletimizin ortak değerleri arasında, bağımsızlığımızın sembolü olan bayrağımız ve İstiklal Marşımız ilk sıralarda yer alır.

9 Kültür bir milletin kimliğidir.
Kültürün varlığı, bir milletin varlığını gösterir. Kendi kültüründen uzaklaşan bir millet, köklerinden kopmuş ve kurumuş bir ağaca benzer. Bu nedenle toplum, kültürel değerlerine yönelen tehditlere ve kültür erozyonuna karşı duyarlı olmak zorundadır. Kültür bir milletin kimliğidir. Her milletin kendine özgü renk, ses ve özellikler taşıyan kültür değerleri aslında diğer milletler için de bir zenginliktir. Çünkü aynı dünyada yaşayan farklı toplumlar, bu değerleri paylaşarak barış içinde yaşamak ve iletişim kurmak zorundadırlar.

10 Konu ile İlgili Sorular
Kültür nedir? Toplumumuzun maddi kültür öğeleri nelerdir? Kültür varlıklarını korumak için neler yapabiliriz?

11   YAZALIM Kültürel değerlerine sahip çıkan milletler niçin daha uzun yaşarlar? Yazınız.

12 IV. DEĞERLENDİRME Siz de slogan üretin
"Kültür bir toplumun hafızası gibidir.“ "Kültür bir milletin kimliğidir." ….………………………………………… …………………………………………….

13 SONRAKİ KONUYA HAZIRLIK
İçerisinde dinî ifadelerin geçtiği atasözü ve deyimler bularak gelin.

14 2. Dinin Kültürümüz Üzerindeki Etkileri
Günlük konuşmalarımızda din ve inançla ile ilgili bulduğunuz atasözleri ve deyimleri bir kaç öğrenci okusun.

15 Kültürün oluşmasında ve sonraki nesillere aktarılmasında dinî inanç ve ahlak değerlerinin etkisi büyüktür. Birçok kültür eseri, kaynağını dinin buyruklarından almıştır. Dil, edebiyat, müzik, örf-âdet, sanat ve mimari gibi kültür değerlerimizin ortaya çıkmasında inancımızın ve ahlaki değerlerimizin yansımaları görülmektedir. Dini inançlar Dil Kültür öğeleri Birbirleriyle Etkileşim içerisindedir Örf ve adetler müzik

16 Kültürümüzü oluşturan en önemli öğelerden birinin din olduğunu biliyor musunuz?
Dil, insanların birbirleriyle anlaşmalarını sağlayan en önemli araçtır. İletişim kurmanın, duygu ve düşünceleri aktarmanın en kolay ve etkili yolu dildir. Bir milleti diğer milletlerden ayıran kültürel öğelerin başında dil gelir. Kültür, dil aracılığı ile kuşaktan kuşağa aktarılır ve kalıcı hâle gelir. Dil, kültürün öğrenilmesinde ve aktarılmasında en önemli rolü üstlenen öğedir.

17 Dil ve din arasında güçlü bir bağ vardır
Dil ve din arasında güçlü bir bağ vardır. Dinin dil ve edebiyat üzerindeki etkisi kadar dilin de dinin aktarılması ve yaşanmasına katkısı vardır. İnsanlar inançlarını, sevgilerini, neşelerini, acılarını, ayrılık ve özlemlerini dilleriyle ifade ederler. Din, dili zenginleştirir ve ona yeni sözcükler katar. Sözcüklerin anlamlarını etkiler. Farklı anlamlarla yeni kavramlar kazandırır. Örneğin; peygamber, namaz, cennet, ahiret, melek, şehit gibi sözcükler, dilimizin zenginleşmesine katkıda bulunmuştur. Aynı şekilde yağmura rahmet, ekmeğe nimet denilerek sözcüklere yeni anlamlar yüklenmiş ve dil zevki güçlendirilerek yaşatılmıştır.

18 hâl-hatır sorana "Allah'a şükür.",
Günlük yaşamda kullandığımız ve kültürümüze ait pek çok isim, deyim ve ifade inançlarımızda ilgilidir. Evden çıkarken "Allaha ısmarladık.", hâl-hatır sorana "Allah'a şükür.", hasta olan kimseye "Allah şifalar versin." yolculuğa çıkana, "hayırlı yolculuklar" deriz.

19 Ülkemizde yaygın olarak kullanılan Mehmet ve Ahmet isimleri, Peygamberimizin; Hasan ve Hüseyin de torunlarının isimleridir. Bununla birlikte bazı atasözü ve deyimlerimiz de dinin öğüt ve ilkelerinden ilham alınarak söylenmiş ve yaygınlık kazanmıştır. Allah dostu, Allah rızası, Tanrı misafiri, ağzı dualı gibi deyimleri sıkça işitir ve kullanırız.

20 Aynı şekilde Peygamberimizin sözleri halkımız arasında özdeyişler şeklinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Çalışmanın önemini vurgulamak amacıyla "Çalışmak ibadettir." İlim öğrenmenin önemini belirtmek için "İlim Çin'de de olsa alın." veya "Beşikten mezara kadar ilim öğrenin." özdeyişleri herkesin bildiği özlü sözlerdendir.

21 İyi huylu, güzel ahlaklı kimseler için "melek gibi insan"; kötü davranışlardan sakındırmak için "Sakın şeytana uyma!" gibi ifadeler de yaygın olarak kullanılan ifadelerdendir Milletimizin kahramanlık ve diğerkâmlığını seslendiren destanları, marşları, hikâyeleri, şiirleri, mânileri ve ninnileri, dilimizin en seçkin ürünleridir. Türk halkının yüzyıllardır okuyup sevdiği pek çok kitap, bir kültür mirası olarak bugüne kadar gelmiştir.

22 Hem sözlü hem de yazılı edebiyatımızda dinî motifler, semboller ve sözcükler yer almıştır. Dinî nitelik taşıyan birçok edebî tür ortaya çıkmıştır. Bu alanlarda eser veren büyük düşünür ve yazarlar yetişmiştir.

23 Türk edebiyatında 12. yüzyıldan sonra dinin etkisiyle yeni bir edebiyat anlayışı ortaya çıkmıştır. Bu edebiyat ekolüne "tasavvuf edebiyatı" denir. Tasavvuf edebiyatında eserlerin konusu Allah sevgisi, insanın değeri ve her şeyin Allah için sevilmesidir. Edebiyatımızda Allah'a yalvarma ve dua etmeyi konu edinen münacat, Hz. Muhammed'in doğumunu konu edinen mevlit, Hz. Peygambere övgüyü konu edinen naatlar yazılmıştır.

24 Ayrıca türkü, mâni, şarkı gibi şiir türlerinde olduğu gibi; masal, hikâye ve roman gibi nesir yazılarında da dinî motiflerin ve ifadelerin sıkça yer aldığını görmek mümkündür. "Akşam namazını acele ile evde kıldıktan sonra Sütbaba elindeki feneri sallayarak yanımıza geldi. Bir omzuna beni yerleştirdi, bacı ile şakalaşarak Süleymaniye'ye teravi namazı kılmak için gittik. Sokaklar hareket hâlinde yüzlerce fenerle doluydu. Kalabalık bir ateş böceği kafilesi hâlinde hareket ve minarelerden 'Allahuekber, Allahuekber' nidaları havaya yayılıyordu. Bu akşam ilk defa mahya denilen şeyi gördüm. Minareden minareye havadan uzanan ışıktan yazılar..." (Halide Edip ADIVAR)

25 Konu İle İlgili Sorular
Kültür eserlerimize yansıyan dinî motifler nelerdir? Dil ile din arasında nasıl bir ilişki vardır? "Dil kültürün aynasıdır." sözüyle ne anlatılmaktadır? Günlük yaşamda en çok kullandığımız dini ifadeler nelerdir?

26 Dinin dili zenginleştirmesi ile ilgili örnekler veriyoruz.

27 PANO HAZIRLAYALIM Dergi ve gazetelerden dinin dil üzerindeki etkilerini anlatan örnekleri paylaşalım.

28 NOT EDELİM ATATÜRK DİYOR Kİ:
"Milletimiz dil ve din gibi iki fazilete sahiptir. Bu faziletleri hiçbir kuvveti milletimizin kalp ve vicdanından çekip alamamıştır, alamaz da... “ Atatürkçülük C I, s. 456 Yorumlayan bir yazı yazınız.

29 YAZALIM Hû hû hû Allah Lâ ilâhe illallah Uyusun da büyüsün Tıpış tıpış yürüsün. Hû hû hû yavruma Ninni, diyeyim büyüsün. Ninni derim özüne Uyku gelir gözüne Melekler yardım etsin Benim körpe kızıma. Uyusun yavrum, ninni Büyüsün yavrum, ninni. Ninni desen beni yakar Beşiğinde güller kokar Kötü sözler gönül yıkar Ninni yavrucuğum, ninni. Ninni demek kâr olmaz Yiğit kalbi dar olmaz Anne şefkati solmaz Uyu benim yavrum, ninni.

30 Yahya Kemal Beyatlı’nın Süleymaniye’de Bayram Sabahı adlı şiirini bulun şiirdeki dini motifleri ve ifadeleri bulunuz

31 SÜLEYMÂNİYE'DE BAYRAM SABAHI
 Artarak gönlümün aydınlığı her sâniyede, Bir mehâbetli sabâh oldu Süleymâniye'de. Kendi gök kubbemiz altında bu bayram saati, Dokuz asrında bütün halkı, bütün memleketi Yer yer aksettiriyor mâvileşen manzaradan, Kalkıyor tozlu zaman perdesi her ân aradan. Gecenin bitmeğe yüz tuttuğu andan beridir, Duyulan gökte kanad, yerde ayak sesleridir. Bir geliş var!.. Ne mübârek, ne garib âlem bu!..  Hava boydan boya binlerce hayâletle dolu... Her ufuktan bu geliş eski seferlerdendir; O seferlerle açılmış nice yerlerdendir. Bu sükûnette karıştıkça karanlıkla ışık Yürüyor, durmadan, insan ve hayâlet karışık; Kimi gökten, kimi yerden üşüşüp her kapıya, Giriyor, birbiri ardınca, îlâhi yapıya. Tanrının mâbedi her bir tarafından doluyor, Bu saatlerde Süleymâniye târih oluyor.

32 Ordu-milletlerin en çok döğüşen, en sarpı Adamış sevdiği Allâh’ına bir böyle yapı. En güzel mâbedi olsun diye en son dinin Budur öz şekli hayâl ettiği mimârinin. Görebilsin diye sonsuzluğu her yerden iyi, Seçmiş İstanbul’un ufkunda bu kudsi tepeyi; Taşımış harcını gaazîleri, serdâriyle, Taşı yenmiş nice bin işçisi, mimârıyle. Hür ve engin vatanın hem gece, hem gündüzüne, Uhrevî bir kapı açmış buradan gökyüzüne, Tâ ki geçsin ezeli rahmete rûh orduları.. Bir neferdir bu zafer mâbedinin mimârı. Ulu mâbed! Seni ancak bu sabâh anlıyorum; Ben de bir vârisin olmakla buğün mağrûrum; Bir zaman hendeseden âbide zannettimdi; Kubben altında bu cumhûra bakarken şimdi, Senelerden beri rü'yâda görüp özlediğim Cedlerin mağfiret iklimine girmiş gibiyim. Dili bir, gönlü bir, imânı bir insan yığını Görüyor varlığının bir yere toplandığını; Büyük Allâh’ı anarken bir ağızdan herkes Nice bin dalgalı Tekbir oluyor tek bir ses; Yükselen bir nakarâtın büyüyen velvelesi, Nice tuğlarla karışmış nice bin at yelesi! Karşı dağlarda tutuşmuş gibi gül bahçeleri, Koyu bir kırmızılık gökten ayırmakta yeri. Gökte top sesleri var, belli, derinden derine; Belki yüzlerce şehir sesleniyor birbirine. Çok yakından mı bu sesler, Çok uzaklardan mı? Üsküdar’dan mı? Hisar'dan mı? Kavaklar'dan mı? Bursa'dan, Konya'dan, İzmir’den, uzaktan uzağa, Çarpıyor birbiri ardınca o dağdan bu dağa; Şimdi her merhaleden, Tâ Beyazıd'dan, Van'dan, Aynı top sesleri birdir geliyor her yandan. Ne kadar duygulu, engin ve mübârek bu seher! Kadın erkek ve çocuk, gönlü dolanlar, yer yer, Dinliyor hepsi büyük hatıralar ruzgarını, Çaldıran topları ardınca Mohaç toplarını. Deniz ufkunda bu top sesleri nerden geliyor? Barbaros, belki, donanmayla seferden geliyor!.. Adalar'dan mı? Tunus’dan mı, Cezâyir'den mi? Hür ufuklarda donanmış iki yüz pâre gemi Yeni doğmuş aya baktıkları yerden geliyor; O mübarek gemiler hangi seherden geliyor? Ulu mâbedde karıştım vatanın birliğine. Çok şükür Tanrıya, Gördüm, bu saatlerde yine Yaşayanlarla berâber bulunan ervâhı. Doludur gönlüm ışıklarla bu bayram sabahı.

33 DEĞERLENDİRELİM "Acele işe şeytan karışır.",
"İyilik yap, denize at; balık bilmezse Halik (yaratıcı] bilir.” gibi içinde din ve ahlak ilkeleriyle ilgili sözcük bulunan bir özdeyiş daha bulun ve birlikte değerlendirelim.

34 SONRAKİ KONUYA HAZIRLIK
Kendinizin veya yakınlarınızın bulunduğu sünnet, bayram veya düğün resimlerinden bir tanesini seçerek sınıfa getiriniz.

35 2.2 Örf ve Âdetlerimizdeki Dinî Motifler
Getirdiğiniz resimlere bakalım

36 Mevlit ve ilahi ne demektir?
Hangi davranışlarımız ve uygulamalarımız bize özgü örf ve âdetlerdendir? Musikimizde yer alan türler içerisinde dinî motif ve ifadeler var mıdır? Mevlit ve ilahi ne demektir? Örf ve âdetler kelimeleri sizlere neleri çağrıştırıyor?

37 "Çevrenizde dinî motifler taşıyan örf ve âdetler var mıdır
"Çevrenizde dinî motifler taşıyan örf ve âdetler var mıdır?" varsa nelerdir? listeleyiniz

38 Âdet ise toplumda eskiden beri uyulagelen kurallar demektir.
Örf ve âdetler, toplumun büyük çoğunluğu tarafından benimsenen ve yazılı olmayan kurallardır, örf, yasalarla belirlenmemiş olan, halkın kendiliğinden uyduğu davranış kurallarıdır. Âdet ise toplumda eskiden beri uyulagelen kurallar demektir.

39 Örf ve âdetlerin milletlerin hayatında önemli bir yeri vardır
Örf ve âdetlerin milletlerin hayatında önemli bir yeri vardır. Çünkü örf ve âdetler, zaman içerisinde toplum tarafından benimsenmiş ve toplumda yerleşmiş olan ortak değerlerdir, örf ve âdetler, yaptırım gücü vardır. Asırlarca yaşanarak kökleşen bu değerler toplumun yaşamasına ve şekillenmesine katkıda bulunur. Örf ve âdetler bireylerin kaynaşıp bütünleşmesini, karşılıklı ilişkilerin düzenli olarak sürdürülmesini, toplum hayatının sağlıklı ve huzurlu devam etmesini sağlar.

40 İnsanlar arasındaki dostluk, kardeşlik ve arkadaşlık bağlarını güçlendirir.
Aile bireylerinin birbirleriyle ve diğer insanlarla olan ilişkileri, toplum hayatını düzenleyen ahlak ilkeleriyle örtüşerek bir milletin yazılı olmayan kuralları sayılır.

41 Komşularımıza iyi davranmamız gerektiğini vurgulamıştır.
Örf ve âdetlerimizin oluşmasında ve yaşanmasında dinimizin ilke ve öğütlerinin büyük ölçüde etkili olduğu görülür. Kur"an-ı Kerim, ailenin huzuru için büyüklere saygıyı ve küçüklere sevgiyi öğütlemiş, insanları huzursuz eden kötü söz ve davranışlardan sakınmamızı istemiştir. Komşularımıza iyi davranmamız gerektiğini vurgulamıştır. Peygamberimiz de söz ve davranışları ile sosyal barış ve mutluluk için yardımlaşmayı, hoşgörülü olmayı, davetlere katılmayı, selamlaşmayı ve bayramlaşmayı teşvik etmiştir.

42 Doğum sonrası; çocuğa ad koyma ve kulağa ezan okuma, nişan, düğün, cenaze ve sünnet törenlerine katılma, günlük hayatta yaşadığımız gelenek, örf ve âdetlerdendir. Ayrıca, kandil gecelerini kutlama, bu kutlamalarda Kuran, mevlit, salavat ve ilahiler okunması, iftar sofralarında birlikte olma gibi davranışlar dinî motifli örf ve âdetlerimizdendir.

43 Yoksullara yardım için çeşitli etkinliklerin düzenlenip yardım kuruluşlarının oluşturulmasında da dinimizin öğüt ve teşviklerinin etkisi görülür. Bu amaçla bayramlarda çocukları giydirmek, konukseverlik, hasta ziyareti, maddi durumu iyi olmayan ve evlenecek kızlara çeyiz yardımı yapmak gibi âdet ve gelenekler halkımız tarafından benimsenip yaşatılmaktadır.

44 Dinimiz toplum içinde yerleşen örf ve âdetleri dikkate almış ancak kan davası, töre cinayetleri, başlık parası, falcılık, türbelere giderek kurban kesmek, onlar adına adak adamak, dilek tutmak ve ölüden yardım istemek gibi uygulamalardan sakınmamızı istemiştir

45 Dinden olamayan örf ve adetlere dikkat edelim!..
Dinden kaynaklandığı düşüncesiyle uygulanan fakat gerçekte dinden kaynaklanmayan hurafe ve batıl inançlara dikkat edelim. Bunların örf ve âdetlerimizle karıştırılmaması için duyarlı olmak gerekir.

46 YAZALIM Kandil gecelerinin ülkemizde nasıl kutlanıyor araştırınız ve edindiğiniz bilgileri yazınız.

47 2.3. Musikimizdeki Dinî Motifler
Musiki, duygu ve düşüncelerin kulağa hoş gelen seslerle anlatılmasıdır. Milletler duygu, düşünce ve hayallerini musiki ile de yansıtırlar. Musiki etkili bir anlatım dilidir. Her milletin kendisini ifade edecek folklor özellikleri ve müzik türleri vardır. Müziğin evrensel bir dili de vardır. Müzik ortak bir kültür ve duygunun oluşmasında önemli rol oynar.

48 Kültür dünyamızda sevinçlerimiz, hüzünlerimiz ve kahramanlıklarımız; ninni, ağıt, bozlak, türkü, şarkı ve marş türlerinde bestelenmiş, değişik müzik aletleriyle okunarak günümüze kadar ulaşmışlardır. Dilin ve müziğin bozulması, insanları kendi kültürel değerlerinden uzaklaştırır. Musiki sanatının oluşmasında ve gelişmesinde en önemli faktörlerden biri de dindir. Hz. Muhammed, Kur'an'ın anlaşılır şekilde ve güzel bir sesle okunmasını tavsiye etmiştir.

49 Allah, Peygamber ya da din büyüklerine duyulan saygı ve sevgi işlenir.
İslamiyetin etkisiyle Türk müziğinde "tasavvuf musikisi" adında yeni bir müzik türü oluşmuştur. Bu tür içinde, Allah'ın birliği ve yüceliği, Allah ve Peygamber sevgisi gibi dinî motifler yer alır. Dinî musiki türleri arasında ilahi, gazel, kaside, naat, nefes, mersiye ve mevlit önemli yer tutar. Adı geçen musiki türlerinde Allah, Peygamber ya da din büyüklerine duyulan saygı ve sevgi işlenir. Ülkemizde birçok Kur’an hafızı yetişmiş; güzel sesleriyle Kur'an, ezan ve ilahiler okuyarak insanlara dini sevdirmişlerdir.

50 İlahi Okuyalım!.. Çağırayım Mevlam Seni Dağlar ile taşlar ile Çağırayım Mevlam seni Seherlerde Kuşlar ile Çağırayım Mevlam seni Gökyüzünde İsa ile Tur dağında Musa ile Elindeki asa ile Çağırayım Mevlam seni Derdi aşkın Eyyub ile Gözü yaşlı Yakub ile Ol Muhammed Mahbub ile Çağırayım Mevlam seni Yunus okur diller ile Hakkı seven kullar ile Ol Fahri bilenler ile Çağırayım Mevlam seni

51 IV. DEĞERLENDİRME ÖRNEK BULUYORUZ
Kültürümüzde dinî ifade ve sözcüklerin yer aldığı türkü ve şarkılardan birer örnek söyleyiniz.

52 V. SONRAKİ KONUYA HAZIRLIK
Çevrenizde bulunan tarihi eserleri listeleyerek geliniz.

53 2.4. Mimarimizdeki Dinî Motifler
Çevrenizde en önemli tarihi eserler nelerdir?

54 Önemli mimari eserlerimiz üzerine bir isim listesi oluşturalım ve siz de bu eserleri ortak özelliklerine göre sınıflandırınız.

55 Mimari eserlerimiz hangi amaç ve ihtiyaç için yapılmışlardır?
Çevrenizde sizi etkileyen mimari eserler var mıdır? Bu eserlerin hangi yönleri sizi etkilemektedir? Mimari eserlerimiz hangi amaç ve ihtiyaç için yapılmışlardır?

56 Kültürümüz içinde sanat ve mimarinin önemli bir yeri vardır
Kültürümüz içinde sanat ve mimarinin önemli bir yeri vardır. Mimari, bir yapıyı tekniğe göre sağlam ve güzel inşa etme sanatıdır. Kültürümüzün öğelerinden olan mimari eserlerimizde dinî motif ve ifadeler açıkça görülür.

57 Cami yapımının sevap olması ve cemaatle namaz kılmanın değeri, cami ve mescitlerin yapımını sağlamıştır. İlim öğrenmeyi teşvik eden, öğrencilere yardımı öğütleyen ayet ve hadisler, medreselerin ve külliyelerin yapılmasında etkili olmuştur. İslam'ın beden ve çevre temizliğine verdiği önemle birlikte abdest alma ihtiyacı hamamların, sebil, çeşme ve şadırvanların inşa edilmesini sağlamıştır.

58 Hastaların, yaşlıların, kimsesiz ve yetimlerin, yolda kalmış olanların korunmasının gerektiği ile ilgili dinin emir ve tavsiyeleri, çok sayıdaki hastane, aşevi, darülaceze gibi müesseselerin kurulmasını ve bakımlarının yapılmasını sağlamıştır. Bütün bu eserlerin yapımında ve korunmasında "vakıf kurmak" anlayışı önemli bir yer tutmuştur.

59 Mimarimizdeki gelişmeler; Selçuklular, Anadolu Beylikleri ve Osmanlılar devrinde en ileri dönemini yaşamıştır. Türkler, Orta Asya'dan getirmiş oldukları bazı şekil, motif ve mimari anlayışlarını İslamiyeti kabul ettikten sonra oluşturdukları eserlerde de uygulamışlardır. Bozkır çadırlarının şekli, kümbetlerde ve camilerde kubbe şeklinde ortaya çıkmıştır.

60 Yapılan mimari eserlerde estetik ve süslemeye önem verilmiştir
Yapılan mimari eserlerde estetik ve süslemeye önem verilmiştir. Camilerin içi ayet ve hadislerle süslenmiştir. Bu da ayrı bir sanat dalı olan "hat sanatının gelişmesini sağlamıştır. Ayrıca süsleme ve bezeme amacıyla kullanılan çini, vitray ve ağaç işçiliğinin eşsiz örnekleri, günümüze kadar ulaşmıştır. Bu yazı ve süslemelerde daha çok ayetler ve hadisler kullanılmıştır.

61

62

63

64

65 Kültürel değerlerimizi en güzel şekilde korumalı ve yaşatmalıyız.
Dilimizde, musikimizde, örf, âdet ve mimarimizde yer alan kültür varlıklarımıza özen göstermeliyiz. Ayrıca, yüzyıllar boyu oluşan tecrübe ve kültür birikimimizi; diğer toplumlara da hızlı ve doğru bir biçimde tanıtmalıyız. Bu sayede insanlığın kültür mirasının oluşmasına inanç, sanat ve medeniyetimizle katkıda bulunabiliriz

66 PAYLAŞALIM İnsanların yararlanması için başka hangi mimari eserler yapılmıştır? bu konuda araştırma yapınız ve arkadaşlarınızla paylaşınız.

67 ARAŞTIRALIM Mimari eserlerimizi inşa eden ünlü mimarlarımızdan Mimar Sinan'ın hayatı ve eserleri hakkında bilgi toplayınız.

68 NOT EDELİM Resmi inceleyiniz üzerinde yazılı olan ayetle ilişki kuralım. "Rableri onlara temiz bir içecek içirecektir." İnsan suresi, 21. ayet.

69 Geçmişten Geleceğe Çevrenizdeki tarihi ve dini yapılardan birini inceleyiniz. Gezi raporu hazırlayarak elde ettiğiniz fotoğraf ve resimlerle dirlikte ürün dosyanıza ekleyiniz.

70 DEĞERLENDİRME - PANO YAPALIM
Öğrencilerden kültürümüzdeki dinî motifleri gösteren yazılı ve görsel materyalleri araştırarak bir pano oluşturun.

71 SONRAKİ KONUYA HAZIRLIK
Bakara suresinin 256. ayetinin mealini okuyarak geliniz.

72 3. Laiklik, Din ve Vicdan Özgürlüğünün Garantisidir
“Dinde zorlama yoktur; Artık hak ile batıl iyice ayrılmıştır. Tağutu (saptırıcıları) inkar edip Allah'a inanan kimse, kopmak bilmeyen sağlam bir kulpa sarılmıştır. Allah işitendir, bilendir.” Bakara suresinin 256

73 Laiklik denilince ne anlıyoruz?

74 Kavramlar Laiklik Bağnaz Kibir Milli egemenlik Kanaat hürriyeti
Devlet ile din işlerinin ayrılığı, Devletin, din ve vicdan özgürlüğünün gerçekleşmesi bakımından yansız olması ve yansızlığı sağlaması, laisizm Bir düşünceye, bir inanışa aşırı ölçüde bağlanıp ondan başka bir düşünce ve inanışı kabul etmeyen, mutaassıp, fanatik. Kendini beğenme, başkalarından üstün tutma, büyüklenme Demokrasi Milli egemenlik Kanaat hürriyeti Halkın yönetimi, kendi kendini yönetme biçimi. bir milletin kendi kaderine hakim olarak, kendi geleceğini tayin etme gücünü elinde bulundurması demektir düşünce veya kanatları söz yazı resim ile veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklayabilme özgürlüğü

75 Laiklik, din ve devlet işlerinin birbirlerinden ayrı olarak yürütülmesidir.
Laiklik ilkesi gereğince devlet yönetiminde din ile devlet işleri birbirine karıştırılmaz. Devlet yönetiminde millî egemenlik esas alınır. Bu ilke, her alanda akla ve bilime önem verilmesini ön görür.

76 Laikliğe göre devlet yönetiminde, yasaların hazırlanmasında, sağlık, eğitim-öğretim, yönetim ilkelerinin tespitinde vb. alanlarda aklın ve bilimin verileri esas alınır. Türkiye Cumhuriyeti devleti laiklik ilkesi gereğince vatandaşlarının her türlü hakkını, din ve vicdan hürriyetini anayasayla güvence altına almıştır. Dolayısıyla laiklik din ve vicdan hürriyetinin garantisidir. Laiklik ilkesinin benimsendiği ülkemizde her türlü inanç ve düşünce serbestçe ifade edilebilir.

77 Laiklik, dinî inanç ve duyguların istismar edilmesini önlemeye çalışır.

78 Laiklik, dinî inanç, ibadet ve görevlerin rahatça yerine getirilmesi için ortam hazırlar.
Atatürk, laikliğin din hürriyetini korumadaki rolüne ve önemine dikkat çekmiş ve şöyle demiştir: "Laiklik prensibinde ısrar ediyoruz. Çünkü millî iradenin insanlığa mal olmuş değerlerin belki de en mukaddesi olan din hürriyeti ancak laiklik prensibine bağlanmakla korunabilir." Onun bu konu ile ilgili başka bir sözü de şöyledir: "Laiklik yalnızca din ve devlet işlerinin ayrılması demek değildir. Tüm yurttaşların vicdan, ibadet ve din özgürlüğü de demektir."

79 Erdemli bir insan başkalarının görüşlerini dinlemeli ve düşüncelerine saygı duymalıdır. Kendi fikir ve düşüncelerinde körü körüne ısrar eden, başka düşüncelere hayat hakkı tanımayan insanlara "bağnaz" denir. Bağnaz kişiler, sadece kendi inanç ve düşüncelerine saygı gösterilmesini beklerler. Herkesin kendileri gibi düşünmesini, inanmasını ve davranmasını isterler.

80 Atatürk bağnazlıktan kurtulmanın bilgi ve eğitim ile gerçekleşeceğini belirmiştir." Taassup cahilliğe dayanır. Bundan dolayı mutaassıp olan cahildir..." Dinin gereklerini samimi bir şekilde yerine getiren dindar kişiler ise bağnaz olamazlar. Çünkü bu kimseler dinlerini özgür iradeleriyle seçmiş, doğru bilgi, akıl ve bilinçle onu benimsemişlerdir. Din özgürlüğü konusunda Atatürk şöyle demiştir: Türkiye Cumhuriyeti'nde her yetişkin dinini seçmekte hür olduğu gibi, belirli bir dinin merasimi de serbesttir. Yani ibadet hürriyeti vardır..."

81 İnsanların din ve vicdan özgürlüğüne sahip olmaları, toplumsal barışın sağlanmasının temel şartlarındandır. Bir toplumda farklı din, kanaat ve düşüncelere sahip kimselerin bulunması doğaldır. Laik devlet, bu hakların korunmasını garanti altına alarak insanların özgür ve güven içinde yaşamalarını amaçlar. İnsanların birlikte barış ve huzur içinde yaşamaları için birbirlerinin hak ve özgürlüklerine saygı göstermeleri gerekir.

82 Laiklikle Hürriyetler, genişlemiş, din ve vicdan özgürlüğü yasalarla güvence altına alınmıştır.
Yasalar önünde kadın erkek ayrımı olmaksızın bütün Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları eşit haklara sahip olmuştur. Laikliğin sağladığı hoşgörü ortamı sayesinde özgürlükler gelişmiş, insanlar birbirine karşı daha hoşgörülü olmaya başlamıştır. Herkes birbirinin inancına, düşüncesine, özel yaşantısına saygı duymaya özen göstermiştir. Bütün bunlar da millî birlik ve beraberliğimizin sağlanmasında çok önemli bir rol oynamıştır.

83 KONUŞALIM "Herkes vicdan, dinî inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir. Kimse ibadete, dinî ayın ve törenlere katılmaya, dinî inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; dinî inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz ve suçlanamaz...” T. C. Anayasası, 24. Madde

84 ARAŞTIRALIM-YAZALIM " Atatürk'ün laiklik, din ve vicdan hürriyeti, bağnazlık ve hoşgörülü olmakla ilgili sözlerini araştırınız ve defterinize yazınız.

85 DEĞERLENDİRME Laikliğin din ve düşünce hürriyetine katkıları nelerdir?

86 SONRAKİ KONUYA HAZIRLIK
Ünite sonundaki açık uçlu soruları cevaplayarak geliniz.

87 ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM
Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız. Kültür değerlerinin toplum için önemi nedir? Açıklayınız. Kültürün millî birlik ve beraberliğe katkısını anlatınız. Dinin kültür içindeki yerini açıklayınız. Dinin, örf ve âdetlerimiz üzerindeki etkilerini açıklayınız. - Musikimizdeki dinî motiflere örnekler veriniz. - Dinimizin ilke ve öğütleri, mimari eserlerimize nasıl yansımıştır? Açıklayınız. - Laiklik, din ve vicdan özgürlüğünü nasıl güvence altına alır? Açıklayınız.

88 Aşağıdaki ifadeleri boş bırakılan yerlere doğru bir şekilde yerleştiriniz.
(Kültür - mevlit - örf ve âdet - laiklik - kültür varlıkları) Toplum bireylerinin tarih boyunca ortaya koydukları maddi ve manevi değerlerin bütününe……......denir. …………… toplumun aynası gibidir. Kültür kültür varlıkları • Toplumun büyük çoğunluğu tarafından benimsenen ve yazılı olmayan kurallara denir. örf ve âdet Din ve devlet işlerinin birbirlerinden ayrı olarak yürütülmesine………………denir. laiklik Belli anma günlerinde değişik makamlarda okunan ve içinde dinî motiflerin yer aldığı Peygamberimizi öven şiirin adı …………… tir. mevlit

89 Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru cevaplarını işaretleyiniz.
1- Karagöz-Hacivat oyunları hangi alandaki dini motiflere örnek gösterilebilir? A)Dil B)örf ve adet C)musiki D)edebiyat

90 2- Yukarıdaki paragraftan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
Kültür bir milletin kimliğidir. Onu diğer toplumlardan ayırır. Kültürün varlığı bir milletin varlığını gösterir. Kendi kültüründen uzaklaşan bir millet köklerinden kopmuş ve kurumuş bir ağaca benzer. 2- Yukarıdaki paragraftan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Kültür, bir milleti diğer milletlerden ayırır. B) Kültüründen uzaklaşan bir millet varlığını yitirmiş demektir. C) Kültür bir milleti millet yapan en önemli özelliktir. D) Kültürel değerlerine sahip çıkan milletlerin varlığı uzun olmaz.

91 Bir duyguya, bir düşünceye veya inanışa aşırı derecede
körü körüne bağlanarak başka duygu, düşünce ve anlayışa kapalı olma, karşı çıkma durumudur. 3- Yukarıdaki cümle aşağıdaki kavramlardan hangisini tanımlar? A) Taassup B) Sihir C) Hurafe D) Tevekkül

92 4. Aşağıdakilerden hangisi dinin mimari üzerindeki etkisiyle ilgili değildir?
A) Şadırvan B) Cami C) Saray D) Medrese

93 “Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.” 5. İstiklal Marşımıza ait yukarıdaki dörtlükte yer alan dini motifli sözcükler aşağıdaki seçeneklerin hangisinde birlikte verilmiştir? A) toprak-ata B) kefen-yatan C) dünya-vatan D) şehit-cennet

94 A) Bilim B) Teknoloji C) Bilgi D) Kültür
6. İnsanların tarih boyunca ortaya koydukları maddi ve manevi değerlerin bütününe ne ad verilir? A) Bilim B) Teknoloji C) Bilgi D) Kültür

95 “ Kültür bir milletin kimliğidir. Onu diğer toplumlardan ayırır
“ Kültür bir milletin kimliğidir. Onu diğer toplumlardan ayırır. Kültürün varlığı bir milletin varlığını gösterir. Kendi kültüründen uzaklaşan bir millet köklerinden kopmuş ve kurumuş bir ağaca benzer.” 7. Yukarıdaki paragraftan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Kültür bir milleti diğerlerinden ayıran en önemli unsurdur B) Kültüründen uzaklaşan bir millet varlığını yitirmiş demektir C) Kültür bir milleti millet yapan en önemli özelliktir D) Kültürel değerlerine sahip çıkan milletlerin ömrü azdır.

96 8. Yukarıda kültürle ilgili verilen özelliklerden hangileri doğrudur?
I. Yalnızca eğitim düzeyi yüksek toplumların kültürü olur. II. Kültür, kuşaktan kuşağa devrederek çoğalır. III. Kültür, bir toplumun kimliğidir. 8. Yukarıda kültürle ilgili verilen özelliklerden hangileri doğrudur?   A) I B) II C) III D) II- III

97 9. Aşağıdaki resimlerden hangisi direk dini mimariyle ilgili değildir ?

98 Aşağıdaki ifadeleri ilgili resimlerle eşleştiriniz.
a) Temizlik b) Hayvan sevgisi c) Allah'ın birliği Ç) İnananların aynı gök kubbe altında birlik içinde olması d) Toplu ibadetin önemi e) Çevreyi koruma ve Ağaç sevgisi b ç d c a e

99 www.dinahlak.com www.Facebook/dinahlak
Dualarınızı beklerim; düşünce, destek ve önerileriniz için. Hikmet ALTINTAŞ YOLAĞZI Ş.Ö.K. İLÖĞRETİM OKULU MAYIS