ATAUM-Batman Valiliği 17-19 Aralık 2010 Halil Serkan KÖREZLİOĞLU-AB İşleri Uzmanı 1/31.

... konulu sunumlar: "ATAUM-Batman Valiliği 17-19 Aralık 2010 Halil Serkan KÖREZLİOĞLU-AB İşleri Uzmanı 1/31."— Sunum transkripti:

1 ATAUM-Batman Valiliği 17-19 Aralık 2010 Halil Serkan KÖREZLİOĞLU-AB İşleri Uzmanı 1/31

2 Bir proje her zaman... – Geniş anlamda politika ve program amaçlarıyla uyumlu olmalı ve bunu desteklemelidir. Fakat, – Halihazırda devam etmekte olan faaliyetleri desteklemekten ziyade “yeni” birşey oluşturmalı/geliştirmelidir. – Ve… – Belirlenmiş ihtiyaçlara yönelik açıkça tanımlanmış amaçları, – Açıkça tanımlanmış hedef grup(lar)ı, – Açıkça tanımlanmış yönetim sorumlulukları – Başlangıç ve bitiş tarihi – Belirlenmiş bir dizi kaynağı ve bütçesi olmalıdır. “Proje” Nedir? 2/31

3 Projeler Bazen Neden Başarısız Olur? Genel program ve politika çerçevesiyle ilişkilendirilmeme Esnek olmayan hedefler ve süreçler belirlemek Yanlış beklentiler (Finansman sağlayabilmek için iyimser hedefler belirlemek) Projelerin teknik uzmanların yönetiminde kalıp, yerel olarak sahiplenilmemesi 3/31

4 4/31 Proje Çevrimi - 6 Aşama Programlama Tanımlama Ön Değerlendirme Finansman Uygulama Değerlendirme

5 Proje Çevrimi Yönetimi Amaçları PÇY size yardımcı olabilir! Sektörel/ program bağlantısı Talep odaklı yaklaşım Mevcut durumun daha iyi bir şekilde analiz edilmesi Amaç odaklı planlama Doğrulanabilir sonuçlar Sürdürülebilirlik üzerine odaklanma Değerlendirmeler yoluyla öğrenme Standartlaştırılmış formatlar Belirsiz stratejik çerçeve Arz odaklı projeler Mevcut durumun uygun bir şekilde analiz edilemeyişi Faaliyet odaklı planlama Doğrulanamayan sonuçlar Kısa dönemli bakış açısı Çıkarılan derslerin göz ardı edilmesi Eksik proje dokümanları Olmaması GerekenOlması Gereken 5/31

6 Proje Çevrimi Yönetiminin İlkeleri Hem proje hem de programlarda geçerlidir.  Proje Çevrimi Aşamaları – yapısal ve bilgiye dayalı karar verme ve değerlendirmeden geribesleme  Ortak/ paydaş sahiplenmesi –paydaşların, takım çalışması ve iletişim üzerinde durularak karar alma sürecine dahil edilmesi  Mantıksal Çerçeve Planlaması – kapsamlı ve tutarlı analiz  Entegre Dokümantasyon- standartlaştırılmış dokümantasyon ve değerlendirme kriteri Temel Format 6/31 ProgramlamaTanımlama Ön Değerlendirme FinansmanUygulamaDeğerlendirme

7 Takım Çalışmasının Önemi Proje Çevrimi Yönetiminin başarısı, ilgili taraflar (paydaşlar) arasındaki etkin takım çalışmasına bağlıdır: Farklı bakış açılarını ve gerçekleri anlayabilmek Farklı bilgi ve yeteneklere saygı duymak Takım üyelerinin her biri için sorumlulukları belirlemek Sürece yeteri kadar zaman ayırırken, sonuçlara da odaklı kalmak Açık ve anlaşılır iletişim 7/31

8 Mantıksal Çerçeve – Tek Araç – Mantıksal Çerçeve Proje Çevirimi Yönetimi boyunca kullanılır. – Aşağıdakiler arasında ortak ve tutarlı bağlar kurar : Hedeflenen amaçlar Elde edilen sonuçlar Gerçekleştirilen faaliyetler Gerekli araçlar Araçlarla ilgili olarak ortaya çıkan maliyetler Çözülecek Problemler Hedeflenen amaçlar Elde edilen sonuçlar Gerçekleştirilen faaliyetler Gerekli araçlar 8/31

9 Mantıksal Çerçeve Matrisi 4 3 2 1 1213 10 11 89 5 6 7 AraçlarMaliyetler 1. Proje Tanımı 2. Doğrulanabilir göstergeler 4. Varsayımlar Genel hedef Proje Amacı Sonuçlar Faaliyetler 3.Doğrulama kaynakları Ön koşullar Not: Matrisin her bir kısmı yukarıdaki numara sıralaması çerçevesinde oluşturulurken, gerektiği takdirde diğer kısımlar kontrol edilmeli ve gözden geçirilip yeniden düzenlenmelidir. 9/31

10 Mantıksal Çerçeve Analizi’nin Uygulanması  Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı sistematik ve mantıksal düşünmeye yardımcı olur  Süreç (kimin nasıl iştirak ettiği), sonuç kadar önemlidir.  Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı araçları devam eden bir sürecin parçası olarak uygulanmalıdır- belli bir formül olarak değil.  Mantıksal Çerçeve Matrisi (analizin sonucu) gözden geçirmeye ve revizyona açık olmalıdır.  Bu eğitimde sunulan Mantıksal Çerçeve Analizi araçları konuyla ilgili tek araç değildir, birçok tamamlayıcı araç bulunmaktadır (SWOT analizi gibi) 10/31

11 Mantıksal Çerçeve Matrisi- proje yapısını tanımlamak, kendi içerisindeki tutarlılığını ve riskleri irdelemek; ölçülebilir başarı göstergelerini oluşturmak Faaliyet planlaması- her bir faaliyet ne zaman gerçekleştirilecektir? Kaynak planlaması – hangi kaynaklara ihtiyaç duyulacaktır? Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı ve Proje Tasarımı Problem analizi- önemli problemlerin, sınırların & fırsatların belirlenmesi; sebep & sonuç ilişkilerinin saptanması Paydaş analizi- muhtemel ana paydaşların kapasiteleri değerlendirilerek belirlenmesi Hedef analizi – belirlenen problemlerden çözümler geliştirmek; sonuca götüren yöntemler ile sonuçlar arasındaki ilişkilerin belirlenmesi Strateji Analizi- çözümler elde etmek için farklı stratejiler geliştirmek; en uygun stratejiyi belirlemek. PLANLAMA SAFHASIANALİZ SAFHASI 11/31

12 Mantıksal Çerçeve Yaklaşımı – Analiz Safhası ò Problem Analizi ò Paydaş Analizi ò Hedef Analizi ò Strateji Analizi 12/31

13 Problem Analizi 1.İlginç arka plan bilgileri toplayın 2.Daha önceki benzer projelerden çıkarılan dersleri göz önünde bulundurun 3.Önemli paydaşları belirleyin ve “doğru” kişilerin katılımını sağlayın 4.Mevcut durumun basitleştirilmiş ancak düzgün bir şekilde sunulduğu bir problem ağacı hazırlayın 13/31

14 Problem Analizi Neden? Çünkü problem ağacı sebep ve sonuç ilişkisi içerisinde temel problemlerin belirlenmesini ve çözülmesini sağlar. Başlıca adımlar şunlardır: 1.Hedef grubun yaşamını ve/veya hizmetlere erişimini etkileyen bir veya iki ana problem belirle 2.Ana problemlerle ilgili alt problemleri/kısıtları belirle 3.Sebep - sonuç ilişkilerini belirle 4.Mantığı kontrol et 5.Problem ağacı diyagramını taslak olarak oluştur 14/31

15 Problem Analizi SONUÇLAR SEBEPLER Problem ağacı, problemler arasında sebep/sonuç ilişkisini kurmaya yardımcı olur Balık stoklarında azalma Balıkçıların köylerdeki satışlarında düşük fiyatlar Balıkçıların geliri düşüşte Doğal yaşam alanlarının tahrip edilmesi Yasadışı avlanma (balık tutma) Avların kalitesinin düşüklüğü Pazara sınırlı giriş 15/31

16 Paydaş Analizi – Kim? Paydaş, belirlenen problemleri çözmede veya projeye ilişkin olarak arzu edilen sonuçlara ulaşmada çıkar/rolü olan herhangi bir insan grubudur. Örneğin: – Devlet kurumları – Özel sektör grupları, şirketler – Sivil toplum grupları – Toplumun üyeleri (çiftçi/tüccar, kadın/erkek, genç/yaşlı, zengin/ yoksul) 16/31

17 Hedef Analizi SONUÇ YÖNTEMLER Yöntem/sonuç ilişkisi yoluyla problemleri olumlu kazanımlara çevirmek Doğal balık stoğunun tükenmesi azaltıldı veya durduruldu Balıkçıların satış fiyatlarının arttı Balıkların doğal yaşama alanı korundu Yasadışı avlanma önemli derecede azaltıldı Avların işleme tabi tutulması geliştirildi Pazara giriş geliştirildi Balıkçıların geliri arttı 17/31

18 Strateji Analizi (I) Strateji Analizinin Hedefi şudur: – Belirlenen (muhtemel) amaçları bir dizi fizibilite (olabilirlik) kriterine göre analiz et; – Proje uygulaması için uygun stratejiyi seç 18/31

19 Strateji Analizi (II) Aciliyet Hedef grubun verdiği önem Eşitsizliklerin azaltılmasına katkı (örneğin:cinsiyet) Sosyal kabul edilebilirlik Diğer donörler tarafından finanse edilen projeler için tamamlayıcı olma özelliği Hedef gruplarının mevcut potansiyelleri ve yeterlilikleri Mali kaynakların, uzmanlığın vb. mevcut olması BAZI OLASI KRİTERLER Mutabık kalınan stratejinin Avrupa Komisyonu/üye ülkeye uygunluğu 19/31

20 Doğal balık stoğu tükenmesi azaltıldı ya da durduruldu Balıkçıların satış fiyatı arttı Balıkçıların geliri arttı Halieutic kaynakların doğal yaşama alanları korundu Yasadışı avlanma büyük ölçüde azaltıldı Processing of the catch improved Avların işleme tabi tutulması geliştirildi Access to the markets improved Pazara giriş geliştirildi Strateji Analizi (III) Politika öncelikleri, bütçe, insan kaynakları, aciliyet, sosyal kabul edilebilirliğe dayalı karar verme Balık stoğu kontrol stratejisiPazara uyum stratejisi AMAÇ GENEL HEDEF SONUÇLAR Proje kapsamı dışında tutulan bu ifadeler, varsayımların/risklerin analizinde göz önünde bulundurulmalıdır Proje kapsamı içinde Proje kapsamı dışında 20/31

21 4 3 2 1 1213 10 11 89 5 6 7 AraçlarMaliyetler 1. Proje Tanımı 2. Doğrulanabilir göstergeler 4. Varsayımlar Genel hedef Proje Amacı Sonuçlar Faaliyetler 3.Doğrulama kaynakları Ön koşullar Not: Matrisin her bir kısmı yukarıdaki numara sıralaması çerçevesinde oluşturulurken, gerektiği takdirde diğer kısımlar kontrol edilmeli ve gözden geçirilip yeniden düzenlenmelidir. Mantıksal Çerçeve Matrisi 21/31

22 Proje Tanımlamasının Aşamaları G Projenin katkıda bulunacağı ancak tek başına gerçekleştiremeyeceği daha geniş kapsamdaki sektörel veya ulusal amacı ifade eder G Projenin hedef grubuna sürdürülebilir fayda akışı; G Projenin sağladığı mal ve hizmetler; G Sonuçları elde etmek için projenin neleri gerçekleştirdiği (iş programı/ görevler) Genel hedef Proje Amacı Sonuçlar Faaliyetler 22/31

23 Varsayımlar (I) Varsayım: – Bir projenin başarısı için gerekli olan, – Proje yönetiminin kontrolünde olmayan, – Proje uygulaması sırasında izlenmesi gereken, bir koşuldur. Varsayımlar, daha sonraki dönemde gerçekleştirilecek risk analizinin yürütüldüğü zemini oluşturur. 23/31

24 Varsayımlar (II) Varsayımlar aşağıdaki endişelerle ilgili olabilir : – Proje yönetimine doğrudan katılmayan diğer paydaşların faaliyetleri, – Hedef grupların proje çerçevesinde yerine getirilen hizmetlere yaklaşımı – Etkin donör koordinasyonu ve mali kaynağın zamanında ödenmesi – Proje girdi ve çıktıları için fiyat dalgalanmaları – Devletin ilgili politikalarındaki değişiklikler Not: Varsayımlar olumlu ifadeler olarak yazılırken riskler olumsuz ifadeler olarak yazılırlar. 24/31

25 Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri: Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri:  Spesifik: net hedefleri olan;  Ölçülebilir: nicelik ve nitelik açılarından;  Elde Edilebilir: kabul edilebilir bir maliyetle;  Uygun: ölçmesi gereken ile ilgili olması (yatay mantık);  Zamanında: proje yönetiminde faydalı olabilmesi için zamanında üretilmesi. 25/31

26 Doğrulama Kaynakları (I) Mantıksal Çerçeve’de göstergelerin nasıl elde edileceğinin belirtilmesi gerekir: – Nasıl ve hangi metodlar yoluyla? – Kim tarafından? – Ne zaman/ Hangi sıklıkta? Projenin tasarımına bu bilgilerin toplanması için gereken faaliyetler, kaynaklar ve maliyetler dahil edilmelidir. Proje yöneticisi, sonuçların tedarik edilmesine ve amaca katkıda bulunmalarına dikkat etmelidir. İdari kayıtlar 26/31

27 Doğrulama Kaynakları(II) Maliyet Karmaşıklık İdari raporlar Yönetim raporları Mevcut istatistiki bilgiler Uyarlanmış mevcut istatistiki bilgiler Faydalananlarla görüşmeler Özel anketler 27/31

28 Tarafsız Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri & Doğrulama Kaynağı -Örnek Hanelerin ve fabrikaların doğrudan kirli su atıkların azaltıldı Nehir suyu kalitesi arttı Yerel halkın yaşam koşulları iyileşti Proje TanımıTarafsız Doğrulanabilir Gösterge Doğrulama Kaynakları Genel Hedef Proje amacı Sonuç 2008’e kadar fabrika atıksularının % 70i ve evsel atıksuların %80i arıtılır. Balık tüketimine bağlı hastalıklar 2006 yılına kadar % 80 oranında azalır. Balık yakalama 2006 yılına kadar % 80 oranında artar. (sabit stokla) Balıkçılıktan elde edilen gelir 2006 yılına kadar % 30 artar Turizm geliri 2006 yılına kadar % 30 artar. Belediyelerin anket raporu Bölgesel hastane ve tıbbi istatistikler Nehir Otoritesi ve Kooperatiflerin Raporları Ekonomik İşler Bakanlığının sosyo ekonomik anket raporu 28/31

29 Proje Dokümanlarının Yazılması Kim? Projeyi başlatan/ faydalanıcılar kimlerdir? Projeyi başlatan/ faydalanıcılar kimlerdir? Proje yönetiminden kim sorumludur? Proje yönetiminden kim sorumludur? Proje uygulamasına ilişkin olarak kim ne yapar? (hükümet, yüklenici)? Proje uygulamasına ilişkin olarak kim ne yapar? (hükümet, yüklenici)? Neden? Proje neden uygun? (problem nedir ve proje AB/ fon sağlayıcının hedeflerine uygun mu?) Proje neden uygun? (problem nedir ve proje AB/ fon sağlayıcının hedeflerine uygun mu?) Ne? Hedefler, beklenen sonuçlar, önerilen çıktılar, faaliyetler ve girdiler nelerdir? Hedefler, beklenen sonuçlar, önerilen çıktılar, faaliyetler ve girdiler nelerdir? Geçmiş/ devam eden/ planlanan projelerle bağlantı nedir (hükümet, AB&ikili işbirliği)? Geçmiş/ devam eden/ planlanan projelerle bağlantı nedir (hükümet, AB&ikili işbirliği)? Ne zaman? Proje ne zaman yürütülecek (başlangıç & bitiş tarihleri, kilometre taşları, planlama)? Proje ne zaman yürütülecek (başlangıç & bitiş tarihleri, kilometre taşları, planlama)? Proje çıktıları ve raporları ne zaman elde edilecek? Proje çıktıları ve raporları ne zaman elde edilecek? Nerede? Proje nerede yürütülecek? Proje nerede yürütülecek? Proje çıktıları ve raporları nerede olacak? (kopya sayıları, dil vs.)? Proje çıktıları ve raporları nerede olacak? (kopya sayıları, dil vs.)? Nasıl? Projenin kendi içerisinde nasıl bir mantığı vardır (yatay ve dikey; Ülke Stratejisi Raporu/ Katılım Ortaklık Belgesi/ Hükümet Stratejisi ile ilgili olarak, tarafsız doğrulanabilir göstergelerle?) Projenin kendi içerisinde nasıl bir mantığı vardır (yatay ve dikey; Ülke Stratejisi Raporu/ Katılım Ortaklık Belgesi/ Hükümet Stratejisi ile ilgili olarak, tarafsız doğrulanabilir göstergelerle?) Proje izleme ve değerlendirilmeye tabi olacak mı? Proje izleme ve değerlendirilmeye tabi olacak mı? 29/31

30 İyi Proje Nedir? 1) Hedefler, fon sağlayan kurumun hedefleri ve ilgili ulusal/ bölgesel stratejilerle uyumludur. 2) Kuvvetli tutarlı iç mantık(mantıksal çerçeve); ölçülebilir hedefler, ulaşılabilir amaçlar, ölçülebilir etkiler, uygun göstergeler ve doğrulama kaynakları. 3) Ayrıca…. Uygulama planı; görev analizi; paydaş katılımı; açıkça belirtilmiş eş-finansman kaynaklarıyla oluşturulan gerçekçi bütçe. 30/31

31 Proje Tasarımındaki Sorunlar  Proje fon sağlayan kurumun öncelikleriyle uyumlu değil.  Sosyo-ekonomik çerçeveyi algılamada yetersizlik  Diğer faaliyetleri dikkate almaksızın sadece tasarlanan projeyi kendi ortamı içerisinde değerlendirmek  Genel hedefler ile proje hedefi arasında açık bir bağlantının olmaması  Hedefler açık değil  Faydalanıcılar açıkça tanımlanmamış  Aşırı iyimser beklentiler  Belirsiz(açık olmayan) çıktılar. 31/31