MİLLİ KÜTÜPHANELER.

... konulu sunumlar: "MİLLİ KÜTÜPHANELER."— Sunum transkripti:

1 MİLLİ KÜTÜPHANELER

2 MİLLİ KÜTÜPHANELERİN Tanımı, Amaçları ve İşlevleri

3 Milli Kütüphane Ne Değildir?
Milli kütüphanenin ne olduğunu açıklamadan önce, ne olmadığını ya da ne olmaması gerektiğini açıklamak, milli kütüphanelerin tanımlamamıza yardımcı olacaktır. Milli kütüphaneler 7den 77e herkese hizmetler sunan kütüphaneler değildir. Milli kütüpheneler öğrencilerin birlikte getirdikleri ders kitaplarına çalışabilecekleri ortam sağlayan bir okuma salonu değildir. Milli kütüphaneler çeşitli düzeylerdeki öğrencilerin ödevlerini hazırlamak için yararlandıkları bir kütüphane değildir. Milli kütüphaneler çeşitli konularda çalışmalar yapan uzmanlara hizmet sunan birer konu kütüphanesi değidir.

4 Milli Kütüphane Nedir ? Milli kütüphanenin ne olduğunu açıklarken gözönünde bulundurulması gereken en önemli husus, milli kütüphaneler amaçları ve hizmetleri açısından ülkeden ülkeye anlamlı farklılıklar gösteridikleridir. Bu nedenle her ülke için geçerli olabilecek bir milli kütüphane tanımından sözetmek oldukça zordur. Milli kütüphaneler her ülkede özel bir amaçla kurulurlar, bu nedenlede ülkeden ülkeye farklılık gösterirler. . Ayrıca, “milli kütüphane” kavramı her ne kadar bu kütüphanenin herkese açık olduğunu, isteyen herkesin bu kütüphaneden yararlanabileceğini ima ediyorsa da gerçekte durum böyle değildir.

5 Milli Kütüphanelerinin Amaçları Arasındaki Farklılıklar
Hollanda: Bilim adamlarının çeşitli konulardaki araştırma faaliyetlerini bilgi kaynaklarıyla destekleyen zengin bir kolleksiyon oluşturmak. İsviçre ve Macaristan: Bu ülkelerde milli kütüphaneler ulusal düzeyde yayınlanmakta olan her türlü bilgi kaynağını derleme sorumluluğu taşırlar. Bilim adamlarının bilgi ihtiyaçları başka kütüphaneler tarafından karşılanmaktadır. A.B.D., Fransa ve İngiltere: Ulusal düzeyde yayınlanan tüm bilgi kaynaklarının yanısıra, diğer ülkelerde de yayınlanmış kendileri açısından gerekli görülen yayınları da bulundururlar. Milli Diet Kütüphanesi: Ülkedeki tüm yayınları derleme yoluyla sağlamanın yanısıra, parlemento kütüphanesi olarak da hizmet vermektedir. Bu kütüphane ayrıca, merkezi yönetimin tüm kuruluşlarındaki kütüphanelerin koordinasyonundan da sorumludur. Lenin Devlet Kütüphanesi: Ülkedeki tüm kütüphanelerin merkezi konumundadır. Ulusal nitelikte kütüphane hizmetlerinin anahtarı konumundadır.

6 Milli Kütüphanelerin Tanımı
Birbirinden farklı amaçlarla faaliyet gösteren milli kütüphaneleri tanımlamak kolay değildir. Çünkü milli kütüphaneler parçası oldukları toplumun tarihinden coğrafik konumuna, geleneklerinden teknolojisine, politik yapısından ekonomik gelişmişliğine ve benzeri daha birçok koşuldan etkilenerek oluşturulmuşlardır. Bu kütüphaneler bazı ülkelerde başlangıçtan beri milli kütüphane olarak kurulmuşken bazılarında birer halk kütüphanesi, bazılarında parlamento kütüphanesi, bazılarında da üniversite kütüphanesi olarak oluşturulmuş, daha sonraları milli kütüphaneye dönüştürülmüşlerdir. Bu nedenle milli kütüphane tanımının oldukça genel bir yaklaşımla yapılması uygun olur. Milli kütüphaneler; Hangi adla biliniyor olurlarsa olsunlar, ulusal düzeyde yayınlanan her türlü yazılı, basılı ve elektronik bilgi kaynağını derleme yoluyla sağlayan, düzenleyen ve bu kaynakları gelecek kuşakların kullanımı için koruma sorumluluğu taşıyan ve ayrıca, uygun gördüğü ulusal nitelikte kütüphane hizmetlerini sunan bilgi merkezleridir.

7 Milli Kütüphanelerin Amaçları
Ulusal düzeyde yayınlanan tüm bilgi kaynaklarını derlemek ve gelecek kuşakların yararlanması için korumak ve Ulusal bibliyografyalar yayınlamak gibi geleneksel yükümlülükleri yanısıra, günümüzde ulusal bilgi sistemi ve politikası kapsamında da gerçekleştirmekle zorunlu oldukları görevleri söz konusudur. Bunlar arasında başlıcaları; Ulusal bilgi sisteminin planlanmasında etkin rol almak, Ulusal bilgi sisteminin kütüphane boyutunda liderlik yapmak, Gereksinim duyulan merkezi kütüphane hizmetlerinin koordinasyonunu sağlamak.

8 Türk Milli Kütüphanesinin Amaçları
Milli Kütüphane, ülkemizde yasayla kurulan ve bu çerçevede sorumlulukları bulunan ilk ve tek kütüphanedir. Türk Milli Kütüphanesi 29 Mart tarihinde kabul edilen kanunla yasal kimlik kazanmıştır. Bu Kanuna göre, Milli Kütüphane milli kültür araştırmalarını mümkün kılmak, bu maksada elverişli bütün eserleri ve vesikaları bir araya toplayarak esaslı bir merkez vücuda getirmek ve aynı zamanda her türlü ilim ve sanat çalışma ve araştırmalarını kolaylaştırmakla görevlidir. 18 Mayis 1955'te kabul edilen "Milli Kütüphane'nin Kuruluşu Hakkında Kanun'a Ek Kanun“la da milli kütüphanenin bünyesinde bibliyografya faaliyetlerinde bulunmak üzere bir enstitüsü kurulmuştur. Bu Kanuna göre kurulan Bibliyografya Enstitüsü’nün amacı, Başta Türkiye Bibliyografyası ve Türkiye Makaleler Bibliyografyası olmak üzere, her türlü ilmi araştırmaları mümkün kılacak ve kolaylaştıracak mahiyette muhtelif sahalara ait çeşitli bibliyografyalarla memleket kütüphanelerindeki basma eserlerin toplu kataloglarını hazırlayıp neşretmek ve bu çeşit araştırmalara ve çalışmalara yardım etmektir.

9 Milli Kütüphanelerin Diğer Kütüphanelere Oranla Üstünlükleri Nelerdir?
Ülkedeki tüm yayınları sağlaması, düzenlemesi, depolaması, koruması ve hizmete sunması, Yabancı yayınlar açısından ülkedeki en zengin kütüphane kolleksiyonuna sahip olması, Yazma ve nadir eserler bakımından güçlü bir koleksiyona sahip olması, Zengin dermesi, yetişmiş personeli ve yeterli bütçesi ile gerek ulusal gerekse uluslararası düzeyde bilgi hizmetlerine ilişkin olarak yönlendirme, geliştirme, merkezileştirme, standartlaşma ve işbirliğini gerçekleştirebilecek konuma ve niteliklere sahip olması. Bir kolleksiyona,

10 MİLLİ KÜTÜPHANELERİN İŞLEVLERİ
Temel İşlevler Yapmasında Yarar Görülen İşlevler İsteğe Bağlı İşlevler

11 MİLLİ KÜTÜPHANELERİN TEMEL İŞLEVLER
Ülke yayınlarını toplamak, Yabancı ülkelerin yayınlarını sağlamak, Ulusal bibliyografyalar yayınlamak, Ulusal düzeyde bibliyografik enformasyon hizmetlerini planlamak ve düzenlemek, Kataloglar yayınlamak, Koleksiyonlarının tanıtıcı sergiler düzenlemek.

12 Milli Kütüphanelerin Temel İşlevleri
Ülke Yayınlarını Toplamak: Milli kütüphanenin en önemli geleneksel işlevlerinden biridir. Ancak yayın sayısının hızlı artışı milli kütüphanelerin bu görevini gittikçe güçleştirmektedir. Ülke yayınlarını toplama işinde en yaygın yöntem derlemedir. Ülkelerde derlenen yayın sayısı çeşitlilik göstermektedir. Derleme olayının amaçları arasında başlıcaları şunlardır: Ülke yayınlarını eksiksiz toplamak, Yazarların telif haklarını korumak, Gerektiğinde sansür amaçlı denetimi sağlamak. Yabancı Ülkelerin Yayınlarını Sağlamak: Milli kütüphanelerin yabancı yayınları sağlamaları konusunda politikalar geliştirmeleri gerektiği zaman zaman gündemlere gelmektedir. Bir çok ülke milli kütüphaneleri bu konuda özellikle büyük üniversite kütüphaneleri ile işbirliği yapmaktadırlar.

13 Milli Kütüphanelerin Temel İşlevleri
Ulusal Bibliyografyalar Yayınlamak: Ulusal bibliyografyaları yayınlama görevi, derleme olayı ile doğrudan ilgilidir. Bu iş ilk kez 1811 yılında Fransa’da başlatılmıştır. Ulusal bibliyografyaların içerdiği yayın türü ülkeden ülkeye değişebilmektedir. Ulusal düzeyde bibliyografik enformasyon hizmetlerini planlamak ve düzenlemek: Her ülkenin milli kütüphane bünyesinde bir bibliyografya ve enformasyon merkezi kurması ve bibliyografya çalışmalarıyla ilgili ulusal ve uluslararası araştırmaların burada yapılması önerilmektedir. Kataloglar yayınlamak: Milli kütüphanelerin güncel bibliyografyalar yanında kataloglarını da yayınlamaları beklenmektedir. Milli kütüphane katalogları bir çok kuruluş için çok değerli bir danışma kaynağıdır. Koleksiyonlarını tanıtıcı sergiler düzenlemek: Milli kütüphanelerin sahip oldukları koleksiyonları tanıtmak amacıyla kurum içinde ya da dışında sergiler düzenlemeleri genelde önerilmektedir.

14 II – MİLLİ KÜTÜPHANELERİN YAPMASINDA YARAR GÖRÜLEN İŞLEVLER
Kütüphaneler arası Ödünç Verme İşlemlerini Yürütmek, Ülke Yazmalarını ve Nadir Eserlerini Toplamak ve Korumak, Kütüphane Teknolojileri Alanında Araştırmaları Desteklemek ve Yönlendirmek.

15 Milli Kütüphanelerin Yapmasında Yarar Görülen İşlevler
Kütüphaneler arası Ödünç Verme İşlemlerini Yürütmek: Milli kütüphanelerin derlemeden yararlanması onun kütüphaneler arası ödünç verme işlemlerini yürütecek en uygun yer olacağına işaret etmektedir. Ülke Yazmalarını ve Nadir Eserlerini Toplamak ve Korumak: Bir çok ülkede milli kütüphanelerin zengin yazma eser koleksiyonları bulunmaktadır. Yazmalar başka kütüphanelerde bulunsa bile bazı durumlarda yazma ve nadir eserlerin ülke çapında korunmasından ve geliştirilmesinden milli kütüphaneler sorumlu olmuşlardır. Kütüphane Teknolojileri Alanında Araştırmalar Yapmak: Yeterli düzeyde personel ve parasal olanaklara sahip bulunan milli kütüphanelerin ulusal düzeyde konumu dikkate alındığında kütüphane teknolojileri konusunda araştırma ve çalışmaları desteklemesi ve yönlendirmesi beklenmektedir.

16 III - MİLLİ KÜTÜPHANELERİN İSTEĞE BAĞLI İŞLEVLERİ
Yayınların Ulusal ve Uluslararası Düzeylerde Değişimini Sağlamak, Görmeyenlere Hizmetler Sunmak, Meslek Eğitimine Katkıda Bulunmak, Kütüphane Teknolojileri Konusunda Kütüphanelere Yardımcı Olmak.

17 Milli Kütüphanelerin İsteğe Bağlı İşlevleri
Yayınların Ulusal ve Uluslararası Düzeylerde Değişimini Sağlamak: Yayınların ulusal ya da uluslaarası düzeyde kütüphaneler arasında değişimini sağlamanın milli kütüphanelerin görevi olup olmadığı tartışmaya açıktır. Zorunlu hallerde yapması uygun görülmektedir. Görmeyenlere Hizmetler Sunmak: Birçok ülkede bu görevi başka kuruluşlar üstlenmişlerdir. Ancak zorunlu durumlarda milli kütüphanelerin bu işi yapması gerektiği belirtilmektedir. Meslek Eğitimine Katkıda Bulunmak: Mesleki eğitimin kuramsal ve uygulamalı çalışmalar içerdiği düşünülürse, milli kütüphanelerin bu bağlamda katkısının genellikle uygulama düzeyi tutulması gerekir. Kütüphane Teknolojileri Konusunda Kütüphanelere Yardımcı Olmak: Geniş dermesi, uzman personeli ve uygun bütçesiyle milli kütüphanelerin diğer kütüphanelere teknoloji uygulamaları ya da sorunlarla karşılaştıklarında yardımcı olmaları genelde beklenilmektedir.

18 MİLLİ KÜTÜPHANELERİN TARİHSEL GELİŞİMİ: Bazı Örnekler ve Türkiye

19 “Kültürel mirasının korunması”
GENEL BAKIŞ Diğer kütüphane türleri ile kıyaslandığında milli kütüphaneler oldukça yeni kuruluşlardır. İlk örnek, yılında Fransa Ulusal Kongresinin “kraliyet kütüphanesinin milli kütüphaneye dönüştürülmesi” kararı sonrası ortaya çıkan “Bibliotheque Nationale”dir. 19. yüzyılda yirmiden fazla ülkede milli kütüphane kurulmuştur. Bu sayı 20. yüzyılda, özellikle II. Dünya Savaşını izleyen süreçte, sömürge devletlerin bağımsızlıklarına kavuşması sonrasında daha da artmıştır. Yeni kurulan devletlerin öncelikli faaliyetleri arasında yer almaktadır. Milli kütüphaneleri diğer kütüphanelerden farklı kılan en önemli niteliği, ne koleksiyonunun büyüklüğü ne personel sayısının fazlalığı ne de bütçesinin hacmidir; milli kütüphaneleri farklı kılan onların özel misyonlarıdır. “Kültürel mirasının korunması”

20 FRANSA MİLLİ KÜTÜPHANESİ “Bibliotheque Nationale”
Avrupanın birçok ülkesinde olduğu gibi, kraliyet kütüphanesi olarak ortaya çıkmış, daha sonra milli kütüphaneye dönüştürülmüştür. Kütüphane tarihi açısından önemi; En eski milli kütüphane, Kütüphane hizmetinin toplumun her kesimine götürülmesi anlayışının oluşması, Ulusal bibliyografyaların hazırlanması gerektiği, Kütüphane hizmetlerinin ulusal düzeyde planlanması düşüncesinin ortaya atılması.

21 İNGİLTERE MİLLİ KÜTÜPHANESİ “British Library”
1973 yılına kadar İngiltere’nin milli kütüphanesi yılında bir yasayla kurulan “British Museum Library”dir. Günümüzde bu görev “British Library” tarafından yürütülmektedir. 1972 yılında çıkarılan bir yasayla İngiltere’de ulusal düzeyde hizmet veren kütüphaneler bir çatı altında toplanmış ve “British Library” oluşturulmuştur. British Museum Library (1753), Science reference Library (1960), Patent Office Library (1855), National Central Library (1916), British National Bibliography (1949) National Lending Library for Science and Technology (est.1962)

22 ABD’nin MİLLİ KÜTÜPHANESİ “Library of Congress”
ABD Kongre’si üyelerine hizmet vermek 1800 yılında kurulmuştur. Uzun süredir uyguladığı yabancı yayınları sağlama politikası sonucunda dünyanın en zengin koleksiyonuna sahip kütüphanesi olmuştur. Ulusal düzeyde çok yönlü hizmetler sunan bu kütüphane ayrıca, Kütüphanelerde yaygın olarak kullanılan Kongre Sınıflandırma Sistemini geliştirmiş, Kütüphane ve bilgi teknolojileri alanlarında araştırmaları desteklemekte ve Ulusal düzeyde işbirliği çalışmalarını desteklemekte ve yönlendirmektedir.

23 TÜRK MİLLİ KÜTÜPHANESİ
Milli Kütüphane, Milli Kütüphane, 2013

24 Türk Milli Kütüphanesi: Başlangıç
Türk Milli Kütüphanesi dünyanın genç milli kütüphanelerinden biridir. Kuruluş çalışmaları 15 Nisan 1946'da küçük bir büroda baslatılmışsa da hızla artan koleksiyonu barındırabilecek ve gerekli hizmetleri yürütebilecek yeni bir binaya ihtiyaç duyulmuş ve Ankara’da Kumrular sokakta bulunan ve günümüzde Ankara İl Halk Kütüphanesi'ne ev sahipliği yapan bina milli kütüphane olarak 16 Agustos 1948'de kullanıcıya açılmıştır. Milli Kütüphane günümüzde hizmet verdiği binaya 5 Ağustos 1983’te taşınmıştır. Ülkemizde milli kütüphane kurma girişimleri iki aşamada ele alınabilir: Cumhuriyet Öncesi Dönem Cumhuriyet Dönemi

25 TÜRK MİLLİ KÜTÜPHANESİ: Cumhuriyet Öncesi Dönem
Bu dönemde milli kütüphane kurma girişimlerini dört başlık altında toplamak mümkündür. Münif Pasha Layihası İsveç vatandaşı Gustaf Noring’in girişimleri Kütüphane-i Umumi Osmani’nin kurulması Milliyetçilik akımları

26 Münif Paşa Layihası Ülkemizde milli kütüphane kurulması konusunda ilk çalışmadır. Maarif Meclisi Başkanı Münif Paşa ve arkadaşı Ethem Pertev Paşa tarafından yılında hazırlanan ve «Münif Paşa Layihası» diye adlandırılan rapor niteliğindeki bu belge dönemin sadrazamı Ali Paşa’ya sunulmuştur. Layihada, İstanbul’da çok sayıda kütüphane bulunduğu, ancak koleksiyonlarındaki kitapların bilimsel nitelik taşımadığı, bu nedenle de toplumun ihtiyacını karşılamaktan uzak oldukları, Darülfünun’un kurulmasıyla kütüphane ihtiyacının arttığı, çeşitli kütüphanelerdeki kitapların bir araya getirilerek koleksiyonun genişletilmesi ve geliştirilmesi gerektiği ifade edilmekte ve Dile getirilen sorunların giderilmesi için İstanbul’un uygun bir yerinde Millet Kütüphanesinin kurulması önerilmektedir. "Millet Kütüphanesi" ifadesinin "Millî Kütüphane" olduğu düşünülürse, ülkemizde milli kütüphane kurma girişiminin 140 yıllık geçmişi olduğu anlaşılır.

27 Gustaf Noring’in Girişimleri
Resmi bir görevle 1879 yılında İstanbula gelen Gustaf Noring, İsveç Kraliyet Kütüphanesi müdürü ile yaptığı yazışmada İstanbul’da bir devlet kütüphanesi kurmak istediğinden sözetmektedir. Yapılan yazışmalardan Noring’in Maarif Nazırı ile görüştüğü, kütüphanenin nüvesini oluşturmak için Galatasaray Lisesinde birkaç odanın ayrıldığı, Padişah Abdülhamit’in özel koleksiyonunun buraya taşınacağı, Kütüphane için bir fermanının çıkarılacağı ve Kütüphanenin derleme yoluyla koleksiyonunun geliştirileceği anlaşılmaktadır. Noring 1884 yılında müslüman olur, İstanbula yerleşir ve adını Ali Nuri olarak değiştirir.

28 Kütüphane-i Umumi Osmani
Devlet tarafından kurulan ilk kütüphanedir. İstanbuldaki harap durumdaki çok sayıda kütüphanenin koleksiyonlarının biraraya getirilmesi sonucunda yılında kuruldu. Bu oluşumda Münif Paşa Layihası’nın, Gustaf Noring’in girişimlerinin bir katkısı olduğunu söylemek mümkündür yılında koleksiyonu 23,320 olan bu kütüphane, günümüzde Beyazıd Devlet Kütüphanesi diye tanınmaktadır. Kütüphane-i Umumi Osmani, bazı özellikleriyle milli kütüphane olarak yapılandırıldığını düşündürtmektedir. Bunlar arasında başlıcaları, Fermanla kurulmuş olması, Gelirlerinin devlet tarafından sağlanması, Koleksiyonun geliştirilmesi konusunda yapılan uygulamalar, Kütüphanenin adı.

29 Milliyetçilik akımları
20.yüzyılın başlarında milli kütüphane olgusu, hızla yükselen milliyetçilik akımlarının kültür politikası kapsamında dile getirilmekte ve önemsenmektedir. 4 Haziran 1916 tarihli «tanin» gazetesinde yer alan bir yazıda İstanbuldaki kütüphanelerin çok kötü bir durumda oldukları ve bir milli kütüphanenin kurulması gerektiği belirtilmektedir. Ancak bu ve benzeri girişimler İstanbulda bir milli kütüphane kurulmasına yol açmasa da, Anadolunun çeşitli kentlerinde bu dönemde açılan kütüphanelerin milli kütüphane olarak adlandırıldığı görülmektedir. Örneğin İzmir Milli Kütüphanesi (1912), Konya Milli Kütüphanesi (1916), Bursa Milli Kütüphanesi (1918), Diyarbakır Milli Kütüphanesi (1919).

30 TÜRK MİLLİ KÜTÜPHANESİ: Cumhuriyet Dönemi
Bu dönemde milli kütüphane kurulması konusunda dört girişimden söz edilebilir. Hamid Zübeyr Koşay’ın Raporu: “Kütüphanelere Dair” Milli Kütüphane ihtiyacını vurgulayan “Yayınlar” 1. Maarif Şur’asında dile getirilen “Milli Kütüphane İhtiyacı” Kütüphanecilik Eğitimi için “Yurt Dışına Öğrenci Gönderilmesi”

31 Hamid Zübeyr Koşay’ın Raporu: “Kütüphanelere Dair”
Cumhuriyet döneminde milli kütüphane oluşturulması konusunda ilk ciddi çalışma, Hars Dairesi Müdürü Hamid Zübeyr Koşay tarafından hazırlanmıştır (1924). Raporda Ankara’da bir «devlet kütüphanesi»nin kurulması gerektiği ifade edilmektedir. Koşay’ın dile getirdiği «devlet kütüphanesi», milli kütüphane niteliklerini taşımaktadır. Türkiye Cumhuriyeti merkezinde Türk İlim Akademisinin bulunduğu yerde bir Devlet Kütüphanesi teşkil edilmelidir. Devlet Kütüphanesine asar-ı Şarkiye ve garbiyenin en mühimleri tedarik olunur. Ankara Maarif Kütüphanesi tekamül suretiyle Devlet Kütüphanesine mukallip olacağı cihetle gelecek seneden itibaren buraya ehliyetli bir müdür tayin olmalıdır.

32 Milli Kütüphane İhtiyacını Vurgulayan “Yayınlar”
Ankara’da Üç Büyük İrfan Müessesesi” : Cumhuriyet (13 Şubat 1933) Cumhuriyet Gazetesinde yer alan bu habere göre, Milli Eğitim Bakanlığı Ankara’da 3 önemli kültür merkezi kurmak için çalışmalar yapmaktadır. Bunlar; Milli Müze, Milli Kütüphane ve Milli Bilim ve Sanat Akademisidir. Büyük Bir Eksiğimiz”. Prof. Dr. Fuad Köprülü: Ülkü (1938). Prof. Dr . Köprülü bu yazısında Ankara’da bir milli kütüphane kurulması gerektiğini dile getirmekte, adının da “Atatürk Kitaplık Sarayı” olmasını önermektedir.

33 I. Maarif Şura’sında Dile Getirilen “Milli Kütüphane İhtiyacı”
1939 yılında gerçekleştirilen I. Maarif Şura’sında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi dekanı Mehmed Emin Erişilgil, yeni cumhuriyetin milli kütüphaneye ihtiyacı olduğunu vurgulamış ve hükümetin bu konuya acilen bir çözüm getirmesini istemiştir. Erişilgil yaptığı açıklamada ayrıca, kütüphane çalışanlarının durumlarının düzeltilmesi konusunda yasal düzenlemelerin yapılması gerektiğini de ifade etmiştir.

34 Kütüphanecilik Eğitimi için “Yurt Dışına Öğrenci Gönderilmesi”
1939 yılında 3 öğrenci kütüphanecilik alanında yetiştirilmek üzere yurt dışına gönderilir. Bu öğrencilerden biri, ileride Türk Milli Kütüphanesini kuracak olan Adnan Ötükendir. Adnan Ötüken bir süre kaldığı Almanya’dan döndükten sonra Milli Eğitim Bakanlığı Yayın Dairesi Müdürü olarak atanır. Bu görevi sırasında milli kütüphanenin kuruluş çalışmalarını başlatır. “Milli Kütüphane Hazırlık Bürosu” diye bilinen bu süreç sonucunda milli kütüphane 1948 yılında hizmete girer. Adnan Ötüken’e göre Milli Kütüphanenin 3 temel yükümlülüğü olmalıdır. Bunlar, Diğer kütüphanelere örnek olmalı ve onlara liderlik etmeli, Kütüphanelerde çalışacak personelin eğitimiyle uğraşmalı, Yazılı ve basılı her türlü kültür mirasının korunmasında ve ayrıca milli bibliyografyaların hazırlanmasında ve yayınlanmasında etkin olmalıdır.

35 MİLLİ KÜTÜPHANELERİN YÖNETİM VE ÖRGÜTLENMESİ

36 GENEL BAKIŞ Milli kütüphaneler yönetim ve örgütlenmeleri itibariyle ülkeden ülkeye büyük farklılıklar gösterirler. Her ülkenin kendine özgü yönetimsel, kültürel, tarihsel, ekonomik, sosyal yapısı milli kütüphanelerin biçimlenmesindeki farklılıklara neden olmaktadır. Ülkeler arasındaki farklılıklar, milli kütüphanelerin yönetim ve örgütlenmeleri açısından ayrışmalarına yol açarken, bu konuda ideal bir yönetim ya da örgütlenme modelinin oluşturulması da mümkün değildir.

37 BRITISH LIBRARY’nin Yönetim ve Örgütlenmesi
British Library özerk bir kuruluştur. Kütüphaneden sorumlu en üst düzeydeki oluşum Kütüphane Yönetim Kuruludur. Kurul üyeleri kütüphanecilik, üniversite, finans, sanayi ve yönetim alanlarında başarılı olmuş deneyimli kişiler arasından seçilmektedir. Bir başkan ve arasında değişen kişiden oluşan Kurul, yılda altı kez toplanmakta ve atamaları biri Kraliçe diğerleri ise Kültür, Spor ve İletişimden sorumlu Devlet Bakanı tarafından yapılmaktadır. Kütüphane Yönetim Kurulu her hizmet alanında kendisine yardımcı alt komisyonlar oluşturabilmektedir. Kütüphane yönetiminin başında «Chief Executive» diye adlandırılan, Devlet Bakanı tarafından atanmış kişi görev yapmaktadır. Bu kişi kütüphane hizmetlerinin yürütülmesinden Kütüphane Yönetim Kuruluna karşı sorumludur.

38 BRITISH LIBRARY: Örgütsel Yapı
THE BRITISH LIBRARY BOARD ADVISORY COMMITTEES ADVISORY COMMITTEES THE BRITISH LIBRARY (Chief Executive) Director of Scholarship & Collections Director of Finance & Corporate Resource Director of Strategic Marketing & Communication Director of Operations & Services Director of E-strategy & Programme

39 LIBRARY OF CONGRESS’in Yönetim ve Örgütlenmesi
Kongre Kütüphanesinin en üst düzeydeki yetkilisi, ABD Senatosunun önerisi ve onayı ile ABD başkanı tarafından atanmaktadır. Bu göreve atanacak kişinin niteliklerini tanımlayan bir mevzuat bulunmadığı gibi atanacak yetkilinin görev süresi de belirsizdir. Kütüphane yetkilisinin (Librarian) temel görevi, kütüphane misyonun gerçekleşmesine olanak sağlayacak politika oluşturmak, programlar geliştirmek ve gerekli diğer girişimlerde bulunmaktır. Kendisine yardımcı olan «Chief Operating Officer» ile «Executive Committee» bulunmaktadır. Executive Committee; kütüphane yetkilisinin (Librarian) ve Chief Operating Officer’ın yanısıra Kongre Kütüphanesinin 7 temel bölümünün müdürlerinden oluşmaktadır.

40 Kongre Kütüphanesinin Örgütsel Yapısı
The Librarian of Congress The Executive Committee Chief Operating Officer Office of the Inspector General Copyright Royalty Judges Congressional Research Service Copyright Office The Enabiling Infrastructure Law Library Library Services Office of Strategic Initiatives Office of the Director Office of the Register& Assoc. Librarian for Copyright Services Office of the Chief Financial Officer Office ofthe Law Librarian Office of Assoc. Librarian for Library Services Assoc. Librarian for Strategic Initiatives 6 Office & 12 divisions 5 Office & 8 Divisions 4 Offices & 19 Divisions 2 Directorate & 4 Divisions 5 Directorate & 17 Office 38 Divisions 10 Office & 13 Divisions

41 TÜRK MİLLİ KÜTÜPHANESİNİN Yönetim ve Örgütlenmesi
Türk Milli Kütüphanesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde «başkanlık» olarak yönetilmektedir. Milli Kütüphane Başkanı, Kültür Müsteşarının kütüphane işlerinden sorumlu Kültür Müsteşar Yardımcısına bağlı olarak görev yapmaktadır. Milli Kütüphane Başkanı Kültür ve Turizm Bakanlığının tanımlamış olduğu genel politikalar çerçevesinde yönetim etkinliklerini gerçekleştirirken, günlük işlerde kendisine bir Başkan Yardımcısı destek vermektedir. Milli Kütüphanede hizmetler 3 daire başkanı çerçevesinde yapılandırılmış olup, her daire başkanına bağlı toplam 15 şube müdürlüğü bulunmaktadır.

42 MİLLİ KÜTÜPHANE BAŞKANI Kütüphanecilik Hizmetleri Daire Bşk.
Türk Milli Kütüphanesinin Yönetim ve Örgütlenmesi KÜLTÜR BAKANI MÜSTEŞAR Müsteşer Yardımcısı MİLLİ KÜTÜPHANE BAŞKANI Başkan Yardımcısı Yönetim Hizmetler Daire Başkanı Kütüphanecilik Hizmetleri Daire Bşk. Okuyucu Hizmetleri Daire Başkanı 4 Şube Müdürlüğü Stratejik Planlama Şb. Md. Bütçe ve Mali İşler Şb. Md. Personel ve Evrak Şb. Md. İç Hizmetler ve Bakım Şb.Md. 5 Şube Müdürlüğü Yaz.ve Nad.Es.Pat. Rest. Şb. Md. Dış İlişkiler ve Kült.Faal. Şb. Md. Mikrofilm ve Basımevi Şb. Md. Bibliyografya Haz. Şb. Md. Yön.Bilg. Sist.ve Bilgi İşl. Şb. Md. 6 Şube Müdürlüğü Okuyucu Hizmetleri Şb. Md. Süreli Yayınlar Şb. Md. Aksesyon Şb. Md. Atatürk Belgeliği Şb. Md. Ktg.ve Sınıfl. Şb. Md. Kitap Dışı Mat. Şb. Md.

43 MİLLİ KÜTÜPHANELER