AB Avrupa’nın siyasi ve ekonomik bütünleşmesini insan hakları ile hukukun üstünlüğü ilkeleri çerçevesinde sağlamak amacındaki demokratik Avrupa ülkelerinden oluşan bir topluluktur. 28 üye ülkeden oluşmaktadır. Nüfusu 508 milyondur.

Haritada AB..

AB’ nin Tarihi II. Dünya Savaşı'ndan yeni çıkmış, milyonlarca vatandaşını kaybetmiş, ekonomik ve siyasi yıkım yaşayan Avrupa'da, entegrasyonun başta savaş sanayi olmak üzere o dönemdeki endüstriyel gelişim için büyük önem taşıyan bu iki sektörde başlamıştır. İki büyük dünya savaşının yarattığı kaygı ve korkuların ardından güçlenen “Birleşik Avrupa” düşüncesi ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunun (AKÇT) kurulmasına ilişkin Paris Anlaşması (1951) ile devletler, tarihte ilk defa, kendi iradeleri ile ulusal egemenliklerinin bir kısmını uluslarüstü bir kuruma devretmişlerdir. Kömür ve çelik sektöründe başlayan bu ekonomik entegrasyon Avrupa'da sürekli barışın sağlanmasının ilk adımı olmuş ve bugünkü AB'nin temeli böylece atılmıştır.

AB Genişleme Süreci Avrupa Ekonomik Topluluğunun (AET) ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM)'un kurulmasına ilişkin Roma Anlaşması (1957) altı kurucu üye tarafından imzalanmıştır: Belçika, Fransa, Almanya, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda. AB bundan sonra art arda dört genişleme sürecinden geçmiştir: 1957 Belçika, Fransa, Almanya, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda (Kurucu Üyeler) 1973 Danimarka, İrlanda ve İngiltere 1981 Yunanistan 1986 Portekiz ve İspanya 1995 Avusturya, Finlandiya ve İsveç 2004 Estonya, Litvanya, Letonya, Çek Cumhuriyeti, Polonya, GKRY, Slovakya, Slovenya, Malta ve Macaristan 2007 Bulgaristan ve Romanya 2013 Hırvatistan

AB’nin Kurumları Parlamento: Yasama ve yürütme yetkilerinin kullanılmasının demokratik denetimini yapar. AB Bakanlar Konseyi: AB’nin yasama ve karar alma organıdır. Mevzuatların çıkartılması ve düzenlenmesinde de yetkilidir. Avrupa Komisyonu: Birliği kuran anlaşmaların korunmasını ve yerine getirilmesini sağlar. Adalet Divanı: Anlaşmaların uygulanması ve yorumlanmasının hukuka uygunluğunu gözetir. Sayıştay: AB’nin gelir ve giderlerinin bütçe kural ve amaçlarına uygunluğunu denetler. Avrupa Birliği Zirvesi: Birliğe siyasi ve ekonomik konularda rehberlik eder. Dış ilişkilerde Birliğin politikasını belirler.

Türkiye AB İlişkilerinin Tarihsel Gelişimi İlk Adım: Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun (AET) 1957 yılında kurulmasından kısa bir süre sonra Türkiye, 31 Temmuz 1959'da Topluluğa ortaklık başvurusunda bulunmuştur. Avrupa Birliği ile Ortaklık Kuruluyor: Ankara Anlaşması: AET Bakanlar Konseyi, Türkiye'nin yapmış olduğu başvuruyu kabul ederek üyelik koşulları gerçekleşinceye kadar geçerli olacak bir ortaklık anlaşması imzalanmasını önermiştir. Anlaşma 12 Eylül 1963 tarihinde imzalanmıştır. Geçiş Dönemi: 13 Kasım 1970 tarihinde imzalanan ve 1973 yılında yürürlüğe giren Katma Protokol ile birlikte, Ankara Anlaşması'nda öngörülen hazırlık dönemi sona ermiş ve "Geçiş Dönemi"ne ilişkin koşullar belirlenmiştir. Bu dönemde taraflar arasında sanayi ürünleri, tarım ürünleri ve kişilerin serbest dolaşımının sağlanması ve Gümrük Birliği'nin tamamlanması öngörülmüştür. Duraksama Dönemi: Türkiye-AB ilişkileri, 1970'li yılların başından 1980'lerin ikinci yarısına kadar, siyasi ve ekonomik nedenlerden dolayı istikrarsız bir seyir izlemiştir. 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından ilişkiler resmen askıya alınmıştır. Tam üyelik başvurusu: Türkiye, 14 Nisan 1987 tarihinde, Ankara Anlaşması'nda öngörülen dönemlerin tamamlanmasını beklemeden, TAM üyelik başvurusunda bulunmuştur.

Kaynaklar* İKV AB Bakanlığı Dışişleri Bakanlığı Bakkalcı, A. C., (2008). Küreselleşme, Bölgesel Entegrasyonlar, Ülkelerüstü Kurumlar, Entegrasyon Teorisi ve Avrupa Birliği, Ankara Göçer, İ., 2014, (2014). Avrupa Birliği Sürecinin Türkiye Ekonomisine Etkileri, Aydın *Sunu ders notu olarak hazırlanmıştır. Sunuda kullanılan bilgiler, ifadelerin bir kısmı ve görsel materyallerin bazıları yukarıdaki kaynaklardan alınmıştır. Ayrıntılı bilgi için yukarıdaki kaynaklara bakılabilir.

Yrd. Doç. Dr. Kıymet YAVUZASLAN TEŞEKKÜR EDERİM