Laboratuar Hayvanlarında Ağrı Modelleri Doç .DR. Mehmet Ateş

Tarihsel Gelişim

Gereksinim 19.yüz yılın başlarında Avrupada Organik Kimya bilgisi gelişmesi. Friedrich Wilhelm Sertürner (1805) tarafında Afyon sakızından Morfinin izolasyonu ile birlikte deneysel ağrı modellerine ihtiyaç duyulmuştur. Karbon Kimyanın gelişmesi ile (20. yüzlın başlarında) sentezlenen yeni maddelerin Deneysel ortamda iki önemli modellde (Ağrı ve Kemoterapide) uygulanması rutin haline gelmiştir. (ör: Bayer AG Felix Hoffmann, 1897 Aspirin 1900 Herion Hoechst AG 1920 Novaljin)

Ağrı varlığında İlaç etki testleri -Genel mantık : ’’Maddenin etkisi gözlenebilmesi bir ağrı (uyarı) olması gerekir’’ Bu ilkeden yola çıkarak patolojik ağrılar düşünülmüş. Deneyin değerlendirmesi için ağrıya bağlı olarak gelişen tipik davranış değişikliğin gözlenmesi ve bu davranışın etken maddenin varlığında (doza bağlı) azalması veya tümüyle ortan kalkmasına göre, sayısal yarı kantitatif bir biçimde değerlendirilebilmesi.

Ağrı testleri -Akut periferik Ağrı : Ezme, Burkma, Enflamasyon, Kimyasal madde enjeksiyonu (formalin testi). -Visseral Ağrı: Asetik asit, Fenilkinon gibi maddeler ile karın içi boşluğuna i.p. olarak enjeksiyonu ile gerçekleşen Ağrı modeli. -Kronik Ağrı : Daha çok cerrahi olarak gerçekleştirilen Neuropatik ağrı modelini tercih edilmekte, son zamanlarda osteoartirik ağrı, kanser ağrısı ve sekonder ağrı modelleri tercih edilmektedir özellikle yeni gelişen ilaçların ileride özelleşmiş tedavi şekline göre bu kronik modeller tercih edilir.

Formalin test Sıcan veya farede uygulanan akut ağrı modelidir . Arka sağ veya sol patinin dorsal bölgesine s.c. olarak %4 Formalin (%0.9 NaCl) 50 µl (rat) 10 µl (fare) geçmemek kaydı ile tatbik edilir. İlk 1-2 dakika stres sonrası Patinin flinch tabir edilen silkme ve veya yalama ısırma gibi davranışların sayısal şiddetti değerlendirilir. sakin ortamda uygulanmalı. Süre 60 dakikadır.

Wrihgting test Genellikle farede uygulanan akut viseral ağrı modelidir . Karın içine i.p olarak 100 µl geçmemek kaydı ile %0.7 asetik asit (%0.9 NaCl) tatbik edilir. İlk 1-2 dakika stres sonrası Farelerin tipik viseral ağrıya Uygun stretching tabir edilen Davranışlar sergilemekte davranışın sayısal şiddetti değerlendirilir. sakin ortamda uygulanmalı. Süresi 30 dakikadır.

Hargreaves test Kronik Yangıda ağrıya karşı gelişen aşırı duyarlılık reaksiyonunu değerlendirmek için geliştirilen bir yöntem. Genellikle fare, sıcan veya hamsterler uygulanır. Yangıya bağlı hyperalgesiyi (Isıya duyarlık) değerlendirmek için. Deney hayvanın sağ patisinin plantar bölgesine Pro-enflamatuar madde (caragenin, zymosan, freud adjuvant,mustard oil) tatbik edilir. Radian ısı veren lamba ile sol patiye göre (kontra lateral) Sağ patinin (ipsi lateral) geri çekme süresini ölçerek değerlendirilir

Hargreaves test

Randall-Selitto Test, performed since 1965 Mekanik bası ile oluşan ağrıyı ölçmekte kullanılan başlıca modeldir. Sıçanlar uygulama kolaylığı (handling) açısında daha çok tercih edilir. Deney hayvanında vokalizasyon başlaması ile bitirilir. Sekon

Randall-Selitto Test, performed since 1965

Noropatik ağrı modelleri 4 farklı türde noropatik ağrı modelleri mevcudtur -Chronic constriction injury (CCI) : siniri boğmadan üç adet loop uygulanır -Sciatic nerve injured (SNİ) common proneal ve tibial sinirler kesilir sural sinir sağlam kalmalı >>>> kesimde ve/veya hasarda ototomi gözlenir -Diabetic noropatic pain: Streptozosin -Noropatiye sebep olan kimyasal maddeler: Toluen , n heksan gibi Anti kanser ilaçların bağlı noropatik ağrı : plaksitaksel, vinkristin v.b. SNİ CCİ Sural nerve

Maximilian von Frey test since 1922 von Frey Hair (test) Nöropatide alodynik ağrıyı test etmekte kullanılan En geçerli uygulama metodu önceleri farklı kalınlıkta hayvan kılları ile yapılmaktaydı fakat ortamın nem oranı ile ölçüm hatası oluştuğundan Modern aletlerde farklı kalınlıkta Sentetik malzemeye (misinaya) geçilmiştir. Klasik metot uygulamada çok zaman aldığından dynamic plantar test veya force based plantar test aletlere geliştirilmiştir.

von Frey test since 1922 0.027g -27g

Hot/Cold Plate Test Periferik ağrı eşiğini ölçmektedir Test metodu: Hayvanın ilk koruma veya kaçma belirtisinde Uygulama durdurulur. Soğuk +4 - +10 ºC Sıcak +49 - +54 ºC

Tail-Flick Test Ağrı eşiğinin santral etkilerini değerlendirmekte kulanıdır Test metodu: Radyan ısı veren alet ile hayvanın ısıya karşın dayana bildiği süreyi ölçer kuyruğun çekilmesi ile uygulama biter (cronometere )

Davranış bilimin Ağrıdaki rolü Open field

Deneysel Davranış modelleri Rota rod: Motor kordinasyon ölçümlerinde en sık kullanılan test. Test esnasında denekler sabit veya artan hızla dönen cubuk üzerinde kalış süresi ölçülür.

Deneysel Davranış modelleri Lokomotor aktive ölçüm çihazı(aktivometer) Rodentlerde sık kullanılır. Bu ölçüm ile deneklerde olası spontan aktivitelerinde değişiklikler saptanır edilir.

Deneyel Davranış modelleri Running wheel Deneklerde günlük yürüme mesafesini gece gündüz farklarını su gıda alımı uyku süresini gibi parametreler değerlendirilir. Yaşama kalitesinin değişime uğramasında veya düzelmesinde tedavinin başarısını gösterir.

Deneysel Davranış modelleri Labirent testleri (maze test) Kuru Y-maze, T-maze,+ maze, O-maze gibi şekillerinden oluşan test alanı içinde yiyecek gibi motive edici ajanlar veya aversif (itici) stimulus (elektro şok) ile bir bölgeden diğer bölgeye geçiş süresin ölçülmesi ile bellek kaybı örğrenme yeteneğinde artış gibi durumlar değerlendirilir.

Subsonic vokalizasyon

is the sixth sense of live Pain is the sixth sense of live