AKUT SOLUNUM YETMEZLİĞİ DR. ÖZGÜL KESKİN

TANIM Akut solunum yetmezliği, solunum fonksiyonunun veya akciğerde oksijen/ karbondioksid gaz değişiminin yetersiz olmasıdır. Bir diğer anlamda akut solunum yetmezliği arteriyel kanda parsiyel oksijen (PaO2) ve karbondioksid (PaCO2) basıncı değerlerinin fizyolojik sınırlarda sürdürülememesidir.

Bu durum basitçe; HİPOKSİ: Arteriyel kanda çevre havası ve hastanın yaşına göre olması gerekenden daha düşük bir PaO2 değerinin saptanması (PaO2 < 70 mmHg) *(SpO2 < 90 ) HİPERKARBİ: Arter kanında PaCO2 değerinin fizyolojik sınırlarının üzerinde olması (PaCO2 > 45 mmHg) ve yükselmeye devam etmesi, RESPİRATUAR ASİDOZ: Arteriyel kanda pH değerinin 7.25 veya daha düşük değere inmesi; olarak ifade edilebilir.

Akut solunum yetmezliği nedenleri Ventilasyonda yetersizlik: Akciğer dışı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan solunum yetmezlikleri Respirasyonda yetersizlik: Akciğere ait patolojilerle ortaya çıkan solunum yetmezlikleri;

Ventilasyonu etkileyerek solunum yetmezliğine sebep olan patolojiler nelerdir? Burada temel patoloji solunum mekaniğinin bozulmasıdır. Primer olarak akciğere ait patoloji olmasa da  ventilasyon fonksiyonunun yetersizliği ile akciğerlerde oksijen/karbondioksid gaz değişimi bozulmakta ve akut solunum yetmezliği ortaya çıkmaktadır. Ventilasyonu etkileyen patolojiler; Santral sinir sistemine ait patolojiler Nöromusküler fonksiyon bozuklukları

Akut solunum yetmezliğine sebep olan santral sinir sistemi patolojileri nelerdir? A- Santral sinir sistemi üzerine depresan ilaçların kullanımı: Barbitüratlar, trankilizanlar, narkotikler, inhalasyon anestetikleri gibi. B- Beyin ve beyin sapı lezyonları: ”Stroke”, kafa ve boyun travmaları, serebral hemoraji / infact, beyin tümörleri, spinal kord  tümörleri ve travması gibi. C- Santral nedenlere bağlı Uyku -apne sendromu. D- Uygunsuz  oksijen tedavisi.

Nöromusküler fonksiyon bozukluklarında akut solunum yetmezliği nasıl gelişir? Nöromusküler patolojiler; genellikle motor sinir hasarı, nöromusküler kavşakta impuls iletim bozulkluğu veya kas disfonksiyonu sonucu yetersiz ventilasyon ile solunum yetmezliğine sebep olurlar. BAŞLICALARI ŞUNLARDIR: Myastenia Gravis Tetanus Gullian-Barre sendromu, Polio Botilismus Musküler distrofi. İlaçlar:Kürar, Süksinil kolin, organofosfatlar başta olmak üzere insektisitler ve sinir gazı

Respirasyonun yetersiz olduğu yani akciğerde gaz değişiminin bozulduğu durumlarda akut solunum yetmezliği  nasıl ortaya çıkar? Solunum merkezi sağlamdır, periferik sinir iletimi ve kas fonksiyonlarında da bir anormallik  yoktur. Ancak bu  olgularda akciğer patolojisine bağlı olarak solunum işi artar ve alveoler gaz değişimi bozulur. Böylece solunum işi ve havayolu basıncı önemli derecede artarken kompliyans azalır. Sonuçta alveoler ventilasyon azalırken, anatomik ve fizyolojik ölü boşluklar artar, ventilasyon / perfüzyon (V/Q) oranı bozulur ve hipoksemi/ hiperkarbi  ile karakterize akut solunum yetmezliği tablosu ortaya çıkar

Respirasyonu etkileyerek solunum yetmezliğine sebep olan akciğer patolojileri nelerdir? Plevral effüzyon Pulmoner kontüzyon Hemotoraks/Pnömotoraks Yelken göğüs Kifoskolyoz Göğüs duvarı deformitesi Obezite İnterstisyel pulmoner fibrotik hastalıklar Havayolu rezistansında artış: Astım, amfizem, kronik bronşitis, krup, epiglottitis, akut bronşit Aspirasyon pnömonisi ARDS Kardiyojenik pulmoner ödem Pulmoner emboli    Havayolu yabancı cisim  Postoperatif pulmoner komplikasyonlar.

Klinik değerlendirmede akut solunum yetmezliği nasıl saptanır? İlk bulgular  hipoksi ve hiperkarbinin sebep olduğu sistemik değişikliklerle saptanır.

Klinik değerlendirmede hipoksi bulguları nelerdir? . Klinik değerlendirmede hipoksi bulguları  nelerdir? Hipoksi Hafif  ve Orta Hipoksi Şiddetli Hipoksi Respiratuar Bulgular Takipne  Dispne Takipne Siyanoz Kardiovasküler Bulgular Taşikardi Hafif Hipertansiyon Periferik vazokonstrüksiyon Bradikardi Aritmi Hipotansiyon Nörolojik Bulgular Hareketsizlik  Disoryantasyon  Başağrısı Bitkinlik Karar verme yeteneğinde azalma Somnolans Konfüzyon Bulanık görme Koordinasyon kaybı Reaksiyon zamanında yavaşlama

Klinik değerlendirmede hiperkarbi bulguları nelerdir? Hiperkapni Hafif  ve Orta Hipoksi Şiddetli Hipoksi Respiratuar Bulgular Takipne Dispne Bradipne  Apne Kardiovasküler Bulgular Taşikardi  Hipertansiyon Hipotansiyon  Vazodilatasyon Hiperkapni Hafif  ve Orta Hipoksi Şiddetli Hipoksi Respiratuar Bulgular Takipne Dispne Bradipne  Apne Kardiovasküler Bulgular Taşikardi  Hipertansiyon Hipotansiyon  Vazodilatasyon Nörolojik Bulgular Başağrısı  Uykuya eğilim  Konvülsiyonlar Halusinasyon  Hipomani  Koma Diğer bulgular Terleme Cilt renginin kırmızılaşması

ARY'in en önemli göstergesi ventilasyondur. Ventilasyonun en iyi denetleyicisi arteriyel parsiyel karbondioksid (PaCO2) değeridir ve normalde 35 - 45 mmHg'dır.

Arteriyel parsiyel oksijen (PaO2) değeri doku oksijenasyonunun bir göstergesidir. Normalde FiO2 : 0.21 iken PaO2: 80 - 100 mmHg değerleri arasındadır. PaO2 değerinin azalması oksijenasyon yetersizliğini gösterir. PaO2'deki düşüş hipoventilasyon, diffüzyon defekti, V/Q uygunsuzluğu veya şantla ilişkilendirilebilir.

SOLUNUM YETERSİZLİĞİ PATOFİZYOLOJİK SINIFLANDIRMA TİP I Hipoksemik TİP II Hiperkapnik TİPIII Perioperatif TİP IV Şok da rastlanan solunum yetersizliği

KLİNİK YAKLAŞIM KLİNİK Takipne Yardımcı solunum kaslarının kullanılması İnterkostal ve supraklavikuler çekilme Paradoks solunum Burun kanadı solunumu ARTER KAN GAZI KRONİK HİPOKSEMİ BULGULARI Polisitemi Pulmoner hipertansiyon Kor pulmonale

TEDAVİ Yeterli doku oksijenizasyonu sağlanmalı Hava yolu açıklığı sağlanmalı Yeterli ventilasyona başlanmalı Oksijen tedavisi Kan transfüzyonu Solunum depresyonu, kas ve sinir fonksiyonunu etkileyebilecek ilaçlar kesilmeli Primer neden tedavi edilmeli Semptomatik tedavi

ENTÜBASYON ENDİKASYONLARI Hava yollarının korunması Sekresyonların atılması İnvaziv mekanik ventilasyon gereksinmesi

MEKANİK VENTİLASYON ENDİKASYONLARI Solunum işindeki artmanın solunum yetersizliğine neden olma eğilimi Solunum yetersizliği Solunum durması