TEHLİKELİ MADDELER EĞİTİMİ DANGEROUS GOODS TRAINING 2011

İÇERİK Tanım Amaç Önem Tehlikeli Maddelerin Havayolu ile Taşıma Gereklilikleri Sorumluluklar Tehlikeli Madde Limitleri Ülke ve Taşıyıcı Varyasyonları Tehlikeli Maddelerin Sınıflandırılması Tehlikeli Maddelerin Listesi Paketleme İşaretleme Etiketleme Overpack Radyoaktif Maddeler Yükleme Acil Durum (Emergency) Prosedürleri

TANIM ???????????????*

TANIM Havayolu ile taşınmasında sağlık, emniyet veya can güvenliğine karşı ciddi tehlike oluşturabilecek, diğer varlıklara ve çevreye zarar verme riski taşıyan, IATA DGR kitabındaki tehlikeli maddeler listesinde tanımlanmış ve bu kurallara göre sınıflandırılmış maddeler.

AMAÇ ??????????????????*

AMAÇ Tehlikeli maddelerle ilgili taşımacılık süreçlerinde yer alan tüm personele, kendi görev alanlarında tehlikeli maddelerle ilgili tüm kuralların öğretilmesi ve doğru uygulanmasının temini ile uçuş emniyetinin sağlanmasıdır.

ÖNEM Tehlikeli maddelerle ilgili meydana gelen kazaların büyük bölümü kuralların doğru uygulanmamasından kaynaklanmaktadır. Kuralların doğru uygulanabilmesi de EĞİTİM ile gerçekleşir.

TEHLİKELİ MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI Birleşmiş Milletler 9 risk sınıfı ve 3 Paket grubu belirlemiştir. 9 sınıf ---- riskin tipini, Paket grupları ---- risk derecesini belirler.

SINIF 1 - PATLAYICILAR Patlamanın açığa çıkış şekline göre 6 bölümde ve patlayıcının özelliğine göre de 13 uygunluk grup koduyla tanımlanır.

SINIF 1 – PATLAYICILAR BÖLÜM 1.1. REX Kütle halinde patlama özelliğine sahiptirler. Örnek TNT, dinamit

SINIF 1 – PATLAYICILAR BÖLÜM 1.2. REX Parça tesirli patlayıcılar. Örnek El bombası.

SINIF 1 – PATLAYICILAR BÖLÜM 1.3. REX / RCX / RGX Yangın çıkarma riskine sahip patlayıcılar. Küçük çapta yanma ve parça tesiri de gösterirler. Örnek sıvı yakıt içeren torpido. Sadece (C) ve (G) uygunluk kodlu patlayıcılar kargo uçaklarında taşınabilir.

SINIF 1 – PATLAYICILAR BÖLÜM 1.4. RXS / RXC / RXG / RXE Bu tür maddeler taşıma esnasında tutuşurlarsa çok küçük miktarda tehlike oluşturur. Risk paket içinde sınırlanmıştır. Paket ateşe maruz kalırsa paketin tamamı, pratikte aniden patlamaz. (S) uygunluk grubu hem yolcu uçaklarında hem de kargo uçaklarında taşınabilir. (B), ( C), (D), (E), ( G) uygunluk kodlu patlayıcılar kargo uçaklarında taşınabilir. Örnek emniyetli tipte mermiler.

SINIF 1 – PATLAYICILAR BÖLÜM 1.5. REX Duyarsız maddeler olup, patlama özelliğine sahiptir.

SINIF 1 – PATLAYICILAR BÖLÜM 1.6. REX Aşırı derecede duyarsız maddeler olup kütle halinde patlama özelliği yoktur.

SINIF 2 – GAZLAR 50°C de 300 hpa’dan fazla buhar basıncı ve 101,3 hpa’lik standart basınçta 20°C’de tamamen gaz olur. Isıya maruz kaldıklarında ya da basınç azaldığında konteyner içindeki gazın basıncı artacağından, patlama meydana gelir.

SINIF 2 – GAZLAR Sıkıştırılmış gaz (basınç altında paketlendiğinde -50°C’ de tamamen gazdır.) Sıvılaştırılmış gaz (basınç altında paketlendiğinde -50°C’ nin üzerinde kısmen sıvıdır.) Soğutulup sıvılaştırılmış gaz (paketlendiğinde düşük ısısı nedeni ile kısmen sıvıdır.) Solusyon içinde (sıkıştırılmış gaz taşıma için basınç altında paketlendiğinde bir çözücü içinde çözünmüştür.)

SINIF 2 – GAZLAR Yan Riskleri bulunmaktadır. a) Derin dondurulmuş gazlar. Uçakta hidrolik borular ve kontrol sistemleri açısından tehlike oluştururlar. Örnek sıvı nitrojen

b) Havadan ağır olan gazlar b) Havadan ağır olan gazlar. Aynı seviyedeki canlıların solunumuna engel olurlar. c) Yanıcı gazlar. Örnek saç spreyleri, çakmak gazı tüpleri. d) Zehirli gazlar. Havada hızla yayılma ve ciddi sağlık problemleri ve ölüme neden olurlar.

SINIF 2 – GAZLAR Gazlı içecekler ve spor amaçlı şişirilmiş toplar tehlikeli madde ????????????????

SINIF 2 – GAZLAR Gazlı içecekler ve spor amaçlı şişirilmiş toplar tehlikeli madde değildir.

SINIF 2 – GAZLAR BÖLÜM 2.1. RFG Yanıcı gazlar Örnek bütan, hidrojen.

SINIF 2 – GAZLAR BÖLÜM 2.2. RNG, RCL (Soğutularak sıvılaştırılmış gazlar) Yanıcı olmayan, zehirli olmayan gazlar. Karbondioksit gazı, yangın söndürücüler, neon gazı, helyum gazı.

SINIF 2 – GAZLAR BÖLÜM 2.3. RPG Zehirli gazlar. Uçakta taşınması yasaktır. Aerosoller, göz yaşartıcı gazlar gibi zehirleme etkisi düşük olan gazlar uçakta taşınabilir.

SINIF 3 – YANICI SIVILAR Sıvı ve sıvı karışımlarından oluşur. Aseton, bazı boyalar, tiner, benzin, petrol türevleri, cilalar, yapıştırıcılar ve alkoller. En önemli tanımlama kriteri PARLAMA NOKTASI (Flash Point)’ dır.

Parlama Noktası (Flash Point) Test kabındaki sıvının yanıcı buhar ürettiği ilk ısı derecesidir. Bir sıvı kapalı kap test ortamında 60 °C veya altındaki (açık kap test ortamında 65.6 °C) ısılarda yanıcı buhar çıkartıyorsa tehlikeli maddedir.

SINIF 4 – YANICI KATILAR BÖLÜM 4.1 RFS Yanıcı katılar. Yanabilir veya sürtünmeden dolayı yangına neden olabilirler. Kibrit, sülfür, nitronaftalin.

SINIF 4 – YANICI KATILAR BÖLÜM 4.1 RFS Kendiliğinden reaksiyona giren maddeler. Güneş ışığından korunmalı, tüm ısı kaynaklarından uzakta ve havalandırması olan bölgelerde tutulmalıdır. Diğer yanıcı katılar

SINIF 4 – YANICI KATILAR BÖLÜM 4.2 RSC Kendiliğinden parlayan maddeler. Havadaki herhangi bir madde veya element ile reaksiyona girip yanmaya başlarlar. Beyaz veya sarı fosfor, magnezyum dinamid.

SINIF 4 – YANICI KATILAR BÖLÜM 4.3 RFW Su ile temas ettiğinde yanıcı gaz çıkartan maddeler. Örnek Kalsiyum karpit, sodyum.

SINIF 5 – OKSİTLEYİCİ MADDELER VE ORGANİK PEROKSİTLER BÖLÜM 5.1 ROX Oksitleyiciler. İçerdikleri oksijenden dolayı yanmayı arttırıcı etkileri vardır. Örnek amonyum nitrat, kalsiyum klorat kalsiyum klorat.

SINIF 5 – OKSİTLEYİCİ MADDELER VE ORGANİK PEROKSİTLER BÖLÜM 5.2 ROP Oksijen taşıyıcı olmalarından dolayı çok kolay ve hızlı bir şekilde yanarlar. Sürtünmeye çok hassas. Yanmaları göze zararlıdır. Örnek tert – butil hidroperoksit.

İLK 5 TEHLİKELİ MADDE ???

İLK 5 TEHLİKELİ MADDE 1 PATLAYICILAR 2 GAZLAR 3 YANICI SIVILAR 4 YANICI KATILAR 5 OKSİTLEYİCİ MADDELER VE ORGANİK PER.

SINIF 6 – ZEHİRLİ MADDELER VE BULAŞICI MADDELER BÖLÜM 6.1 RPB Deri, solunum veya ağız yolu ile zehirlenmeye neden olurlar. Örnek arsenik, siyanit, pestisitler, nikotin.

SINIF 6 – ZEHİRLİ MADDELER VE BULAŞICI MADDELER BÖLÜM 6.2 RIS Bulaşıcı Maddeler. İnsan ve hayvanlarda salgın hastalıklara neden olur. Bakteri, virüs, parazit, mantar gibi patojenleri içerir.

Bulaşıcı Maddeler Biyolojik ürünler (aşılar) Kültürler (Patojenlerin bilerek üretilmiş halidir) Hasta örnekleri (kan, doku, organ) Medikal veya klinik atıklar

Bulaşıcı Maddelerin Sınıflandırılması - Kategori A Bulaşıcı madde hem insanlarda hem de hayvanlarda salgına neden oluyorsa UN2814 olarak tanımlanır. Sadece hayvanlarda salgına neden oluyorsa UN2900 olarak tanımlanır. Kategori B UN3373 “Biological substance, category B” olarak tanımlanır.

SINIF 7 – RADYOAKTİF MADDELER Kendiliğinden veya yapay olarak radyasyon yayan maddelerdir. Radyasyon atom çekirdeğindeki bozulma sonucu açığa çıkan enerjidir. Bu enerji sağlığa ve çevreye olumsuz etki yaptığından tehlikelidir. Radyasyon 5 duyu ile algılanamaz. Geiger Müller (ölçüm sayacı)

Geiger Müller (ölçüm sayacı)

SINIF 7 – RADYOAKTİF MADDELER Radyasyonun zararlı etkilerinden korunma yöntemleri: Mesafenin uzak tutulması Zaman sınırlaması Kaynağın yalıtılması

TRANSPORT INDEX TAŞIMA İNDEKSİ Radyoaktif materyal içeren paketlerin dışına yayılan radyasyon seviyesinin göstergesi olan bir birimdir. Uçağa yüklenen paketlerin toplamını yani toplam radyasyonu kontrol etmek için kullanılır.

Transport index, sadece kategori II ve III etiketlerde gösterilir. Kategori I beyaz etiketli paketler, paket dışında ölçülen radyasyon seviyesi 0 (sıfır) olduğu için ayrım yapılmadan yüklenebilir. TI yoktur.

RRW – Radyoaktif Madde Kategori I – Beyaz Etiket Paket yüzeyindeki radyasyon seviyesi sıfır kabul edilebilecek kadar azdır. TI = sıfırdır.

RRY – Radyoaktif Madde Kategori II – Sarı Etiket Paket yüzeyinden orta şiddette radyasyon yayılır. TI = 0.1 ile 1.0 arasındadır.

RRY – Radyoaktif Madde Kategori III – Sarı Etiket Paket yüzeyinden yüksek şiddette radyasyon yayılır. TI = 1.1. ile 10.0 arasında veya daha yüksek

FISSILE madde etiketi. Uranyum 233, uranyum 235, plutonyum-239, plutonyum 241 veya bunların kombinasyonları

SINIF 8 – Aşındırıcılar RCM Deri veya metallere temas ettiklerinde hasar ve aşınmaya neden olurlar. Örnek akü asitleri, civa, nitrik asit

SINIF 9 – Çeşitli Tehlikeli Maddeler Diğer 8 sınıfta yer almayıp, yapıları itibarı ile tehlike taşıyan maddelerdir. Örnek araba, motorsiklet, kurubuz (ICE), manyetik maddeler (MAG) , çevreye zarar veren maddeler.