Medical Device Tıbbi Cihaz Eğitimi TCESİS R adyasyon Güvenliği Eczane Eğitim Haftası :14 Fahri Yağlı (Medikal Device Expert)

... konulu sunumlar: "Medical Device Tıbbi Cihaz Eğitimi TCESİS R adyasyon Güvenliği Eczane Eğitim Haftası :14 Fahri Yağlı (Medikal Device Expert)"— Sunum transkripti:

1

2 Medical Device Tıbbi Cihaz Eğitimi TCESİS R adyasyon Güvenliği Eczane Eğitim Haftası :14 Fahri Yağlı (Medikal Device Expert)

3 Sağlık sektöründe radyasyon Sağlık sektöründe radyasyon Eğitim İçerikleri Sağlık sektöründe çalışan herkesin mutlaka dikkat etmesi gereken en önemli konulardan biri de radyoaktif ortamlarda gereği gibi çalışmaktır. Her çalışan üzerine düşen sorumlulukları hem kendisi hem de hastalar ve diğer çalışanlar için öncelikle yerine getirmelidir. Bunun için; 1. Radyasyon ve ölçümü ile ilgili temel kavramları tanımalı, 2. Radyasyonun zararlarını tanımalı ve tıpta kullanım yerlerini ayırt etmeli, 3. Radyasyondan korunmanın temel ilke ve yöntemlerini tanıyarak gerekli koruyucu tedbirleri almalı, riskli ortamlara giriş ve çıkışlarda kurallara uygun davranmalıdır. Ecz. Fahri Yağlı (Medical Device Uzmanı)

4 Radyoaktivite ve Radyasyon Kavramları Radyoaktivite ve Radyasyon Kavramları Radyoaktivite: Kararsız bazı elementlerin dış etkenler olmaksızın kendiliğinden parçalanmaları sonucu çevrelerine partiküller ya da elektromanyetik radyasyon vererek daha kararlı hale geçmeleridir. Bu elementlere radyoaktif elementler denir. Kısaca radyasyon yayan nesneler radyoaktif maddeler olarak adlandırılır. Radyasyon: İç dönüşüm geçiren atomlar tarafından yayılan, boşlukta ve madde içerisinde hareket edebilen enerji olarak tanımlanır. Nükleer reaksiyonlar sırasında ortaya çıkan bir enerji türüdür. Yayan kaynağın özelliğine bağlı olarak bu enerji, parçacıklar veya elektromanyetik dalgalar tarafından taşınabilir. Ecz. Fahri Yağlı (Medical Device Uzmanı)

5 RADYASYON VE ÖLÇÜMÜ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR RADYASYON VE ÖLÇÜMÜ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Radyasyonu tanımlamada üç ana parametre kullanılır.  Enerjisi (düşük ve yüksek enerjili radyasyon )  Türü (parçacık radyasyonu ve elektromanyetik radyasyon)  Kaynağı (doğal ve yapay radyasyon kaynakları) Radyasyon kaynağı: İyonlaştırıcı radyasyon yayan radyoaktif maddeler, iyonlaştırıcı radyasyon yayan veya üreten cihazlar radyasyon kaynağıdır. Radyografi: Nesnelere veya malzemelere zarar vermeden, iyonlaştırıcı radyasyon kullanılarak vücudun incelenmesi için yapılan tıbbi tetkik yöntemlerinden biridir. Radyonükleid: Çekirdeği kendiliğinden bozunmaya uğrayan, bir veya birden çok iyonlaştırıcı radyasyon yayan radyoaktif nitelikli atoma denir. Yarı ömür: Yarı ömür, genel olarak, azalmakta olan bir maddenin miktarın yarısına düşmesi için gereken zamandır. Yarı ömür kavramı özellikle radyoizotopların tükeniş (bozunum, decay) hesaplarında kullanılır. Ecz. Fahri Yağlı (Medical Device Uzmanı)

6 RADYASYON VE ÖLÇÜMÜ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR RADYASYON VE ÖLÇÜMÜ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Enerji Seviyelerine Göre Radyasyon ) Yüksek enerjili radyasyon (iyonize radyasyon): Atomdan elektron koparabilen dolayısıyla atomu iyonize edebilen radyasyon türüdür. Bunlar: Alfa, Beta, Gamma ve X-ışınlarıdır. Eğer iyonize edici elektromanyetik radyasyon, atomun çekirdeğinden yayılıyorsa gamma, atomik elektron yörüngeleri arasındaki elektron geçişi ile oluşuyorsa karakteristik x-ışını, elektronların, çekirdeğin yakınlarından geçerken hızlarındaki değişim sonucu oluşuyorsa Bremsstrahlung x-ışınları adını alır. TCESİS Düşük enerjili (iyonize olmayan) radyasyon: Etkileştiği atomları yeteri kadar enerjisi olmadığı için iyonize edemez ve sadece uyarmakla yetinir. Mikrodalgalar, görünür ışık, radyo dalgaları, kızılötesi ışık iyonize olmayan radyasyona örnektir. Ecz. Fahri Yağlı (Medical Device Uzmanı)

7 Radyasyon Kaynakları ve (Soğurulma) Özellikleri Radyasyon Kaynakları ve (Soğurulma) Özellikleri Radyasyon Kaynakları Radyasyon bir enerjidir. Bizler uzaydan, soluduğumuz havadan, yediğimiz yiyeceklerden, evlerimizdeki yapı malzemelerinden yayılan radyasyona sürekli maruz kalırız. Radyasyon yaşadığımız çevrenin bir parçasıdır ve zamanın başlangıcından itibaren vardır. Radyasyon kaynakları doğal ve yapay olmak üzere iki gruba ayrılır. Doğal Radyasyon Kaynakları: Doğal radyasyon uranyum gibi bazı kimyasal elementler ile uzay boşluğundaki yıldızlar ve bazı nesneler tarafından üretilir. Bazı nesneler radyoaktif özelliğini hemen yitirirken bazıları çok uzun süre koruyabilir.  Uzaydan gelen kozmik ışınlar, (Yaşantımızda, kozmik ışınlar nedeniyle maruz kaldığımız ortalama radyasyon dozu 0.26 mSv/yıl)  Yerkürede radyoaktif özellik taşıyan “radyoaktif izotopların yaydığı gamma ışınları,  Vücudumuzdaki radyoaktif elementler,  Radyumun bozunması sonucu salınan radon gazı doğal radyasyon kaynağıdır.  Ayrıca, tuğla, beton gibi malzemelerle yapılan binalar da hafif radyasyon kaynağıdır. Ecz. Fahri Yağlı (Medical Device Uzmanı)

8 Bazı bölgelerdeki doğal radyasyon seviyeleri Akkuyu 00.40 mSv / yıl Ankara 00.68 mSv / yıl Erzurum01.04 mSv / yıl Uludağ 01.23 mSv / yıl Ağrı Dağı02.00 mSv / yıl Karaormanlar (Almanya) 18.00 mSv / yıl Hindistan 26.00 mSv / yıl Atlantik Kıyıları (Brezilya) 87.00 mSv / yıl Ecz. Fahri Yağlı (Medical Device Uzmanı)