MESLEKİ YETERLİLİK MEB ÖZEL EĞİTİM REHBERLİK VE DANIŞMA HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

YETERLİLİK İş tanımlarında ve mesleklerde bir işin yapılabilmesi için gerek duyulan bilgi, beceri ve tutumların belirlenmesine işaret eden yeterlilik yaklaşımı, 1970’lerden bu yana gündemdedir. McClelland’ın akademik yetenek ve konu bilgisi ölçen testlerin; çalışma yaşamındaki performansı yordamak için yeterli olmadığını, kişisel özelliklerin, deneyimin, davranış özelliklerinin ve dürtülerin çalışma yaşamında başarılı olan ve olmayanları ayırt etmede daha etkili olduğunu belirtmesiyle yeterlilik alanına ilgi duyulmaya başlanmıştır.

YETERLİLİK Yeterlilikler, 80’lerden itibaren İnsan Kaynakları Gelişimi (İK) alanında daha çok kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle yönetim alanında, kuruluşlara etkili liderlerin seçilebilmesi için yeterlilik yaklaşımından yararlanılmıştır. Bu amaçla performansı yüksek olan yöneticiler gözlenmiş ‘etkili yöneticilik’ ile ilişkili olduğu belirlenen özellikler ve beceriler tespit edilmiştir. Daha sonra bu özellikler ve beceriler yönetici seçmekte, değerlendirmekte ve geliştirmekte referans olarak kullanılmıştır.

YETERLİLİK Bu yaklaşım, eğitim dahil olmak üzere diğer alanlardaki uygulamaları da etkilemiştir. “Yeterliliğe Dayalı Yetiştirme” 1970’lerin sonu ve 1980’lerin başında yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. 2000’lerde Avrupa Birliği’nin kısa sürede genişlemesi ve vatandaşların üye ülkelerde serbest dolaşım hakkını elde etmesi ile çalışanların yeterliliklerinin belirlenmesi ve gittikleri ülkelerde tanınması önem kazanmıştır.

YETERLİLİK YAKLAŞIMI Deneyimlerle kazanılan somut yeterliliklerin teşhis edilmesini ve tanınırlık kazanmasını kolaylaştırmakta, Bireylerin önceki öğrenmelerinin dikkate alınması, yetiştirme kurslarına katılmaları, bilgi ve becerilerinin sertifikalandırılması ve işe alınmaları için yeni olanaklar sağlanabilmektedir. Bu nedenle de ekonomiktir.

YETERLİLİK YAKLAŞIMI İş piyasasındaki hızla değişen becerileri karşılayan eğitim ve yetiştirme sistemleri üzerinde denetim oluşturmak, Ölçülebilen ve test edilebilen performans düzeyleri ile kurumların/ bireylerin hesap verebilirliğinin artmasını kolaylaştırmak ve böylece kalitenin garantilenmesine katkı sağlamak, Çalışanların farklı pozisyonlara geçmesine, aldıkları ücretlerin belirlenmesine, benzer işlerin yapıldığı diğer kurumlara transfer olmalarına vb.olanak tanımak amaçlanmaktadır.

MESLEKİ YETERLİLİK İnsan kaynakları alanında gelişmiş ülkelerde, iş gücünü yetiştirme, değerlendirme ve geliştirme amacıyla yeterliliklerden yararlanılmaktadır. Avrupa Birliğine uyum sürecinde ve gelişmiş ülkelerle eş düzeyde olma çabasında Ülkemizde de meslek standartlarının belirlenmesi ve uygulanması gerekli olmaktadır.

TÜRKİYE’DE MESLEKİ YETERLİLİK Ülkemizde mesleki yeterlilikler 1990’lı yıllarda İK alanında kullanılmaya başlanmıştır. 2006’da AB uyum programları çerçevesinde ulusal ve uluslararası meslek standartlarını temel alarak,  teknik ve mesleki alanlarda ulusal yeterliliklerin esaslarını belirlemek,  denetim, ölçme, değerlendirme, belgelendirme ve sertifikalandırmaya ilişkin faaliyetleri yürütmek için gerekli ulusal yeterlilik sistemini kurmak ve işletmek üzere Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) kurulmuştur.

TÜRKİYE’DE MESLEKİ YETERLİLİK MEB Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü 2006 yılında Temel Eğitime Destek Programının Öğretmen Eğitimi bileşeni kapsamında öğretmen yeterliliklerini belirlemiştir. Bu çalışma çerçevesinde genel yeterlilikler ve özel alan yeterlilikleri belirlenmiş, 2008’de kitap olarak yayınlanmıştır.

Y ETERLILIKLERE DAYALı INSAN KAYNAKLARı HIZMETLERI Hizmet sunanların farklılığına bağlı dezavantajları ortadan kaldırmasına, Meslek standartlarının gelişmesine, İşin kalitesinin artmasına katkıda bulunmakta, Uluslararası mesleki etkileşimlerini ve gelişimini izlemek açısından da şeffaflık sağlamaktadır.

PDR ALANINDA MESLEKİ YETERLİLİK Rehberlik hizmetlerinin gelişmesine ve hizmet kalitesinin artmasına katkıda bulunacak, Hizmeti sunanların bilgilerinin, yeteneklerinin, becerilerinin ve tutumlarının hızla değişen bireysel gereksinimleri ve işyeri gereksinimlerini karşılayabilecek nitelikte/yeterlikte olmasına katkıda bulunacak, Ülke gelişimini olumlu yönde etkileyecektir.

Bireysel açıdan değerlendirildiğinde, gerçekleştirilebilir nitelikler olarak yeterlilikler, herhangi bir mesleği uygulayanların kendi kendilerini değerlendirmeleri (öz değerlendirme) ve geliştirmeleri için bir araç işlevi görmektedir.

PDR ALANINDA MESLEKİ YETERLİLİK PDR hizmetlerinin profesyonel bir meslek alanı olarak tanınması ve profesyonel olmanın gerektirdiği nitelikleri karşılaması, gelişmesi ve örgütlenmesi için yeterliliklerin belirlenmesi önemli bir adımdır. Bu hizmetlerin ulusal ve uluslar arası meslek standartları temel alınarak yüksek kalitede verilmesi ülke gelişimini doğrudan etkileyeceği için önemlidir.

PDR ALANıNDA MESLEKI YETERLILIK Mesleki yeterlilikleri kazandıracak eğitim kurumlarının ve programların tanınması, belgelendirme ve sertifikalandırmaya ilişkin çalışmaların yapılması için yeterliliklerin belirlenmesi, hizmetin kalitesini garantilemek için başlangıç noktasını oluşturmaktadır. Düzenlenecek hizmetiçi eğitim programları ile PDR hizmetlerinin ve çalışanların kalitesinin artırılması mümkün olabilecektir.

PDR ALANıNDA MESLEKI YETERLILIK Ayrıca çalışan kalitesinin AB’ye üye ülkelerle eş düzeye çıkarılması ve çalışanların eşdeğer diploma ve sertifikalara sahip olmaları alandaki gelişmeleri yakından izleyebilmelerinin yanısıra, istedikleri taktirde AB ülkelerinde çalışmaları için de zemin oluşturacaktır.

TEŞEKKÜR EDERİZ