İstatistiksel testler ve kullanım yerleri – akış şemaları Prof. Dr. Hamit ACEMOĞLU hamitacemoglu25@gmail.com

Parametrik ve nonparametrik test ayırımını açıklayabilmeleri Amaç: Bu konu sonunda katılımcıların sağlık çalışmalarında kullanılan temel istatistik önemlilik testleri ve kullanım yerleri konusunda bilgi sahibi olmaları amaçlanmıştır. Hedefler: Bu konu sonunda katılımcıların aşağıdaki hedeflere ulaşması beklenmektedir: Temel hipotez testlerini ve kullanım yerlerini %80 doğrulukla belirtebilmeleri Tek örneklemde t testi, İşaret testi Bağımlı örneklemlerde t testi, Wilcoxon testi Bağımsız örneklemlerde t testi, Mann whitney U testi Tek yönlü ANOVA Tekrarlayan ölçümlerde ANOVA, Friedman analizi Z testi Ki kare testi, McNemar testi, Ki kare trend testi, Fisher exact testi Cochrane Q testi Pearson korelasyon analizi Spearman korelasyon analizi Parametrik ve nonparametrik test ayırımını açıklayabilmeleri Klinisyen için farklı bir dünya ifade eden istatistik analizlere girmeden önce bu dünyanın boyutlarıyla ilgili bir fikir verilmesi yararlı olacaktır. İstatistiksel analizlerde en çok tanımlayıcı istatistikleri (ortalamaların ve frekansların verilmesi, grafiklerle gösterme vs) ve hipotez testlerini (t-testi, Ki kare vb) kullanıyoruz. Hangi hipotez testinin nerede kullanılacağını bilmek temel araştırmalar yapacak bir araştırmacı için çok önemlidir. Bu amaçla hazırlanan akış şemaları iyice incelenmeli ve belki pratik kazanılıncaya kadar araştırmacının baş ucunda asılı bulunmalıdır. Hipotez testlerinden öte, ileri istatistiksel analizler için de bir akış şeması hazırlanmıştır.

Veri Çeşitleri İki Numerik Değişken Numerik (Kan şekeri, Çocuk sayısı) 1 Grup (Örnek 1) - Tek örneklemde t testi - İşaret testi 2 Grup Bağımlı (Örnek 2) - Bağımlı Örneklemlerde t testi - Wicoxon Bağımsız (Örnek 3) - Student t testi - Mann Whitney U testi > 2 Grup (Örnek 4) - Tekrarlayan örneklerde ANOVA - Friedman (Örnek 5) - Tek Yönlü ANOVA - Kruskal Wallis Kategorik (Sigara içme, Memnuniyet derecesi) 2 Kategori Sigara içme, Tercih durumu (Örnek 6) - Z testi - İşaret testi - Ki Kare (Örnek 7) - Mc Nemar (Örnek 8) - Ki Kare - Fisher exact (Örnek 9) - Ki Kare - Ki Kare Trend (Örnek 10) Cochrane Q > 2 Kategori (Örnek 11) - Marginal homogeneity (Örnek 12) - Ki Kare İki Numerik Değişken (Örnek 13) Korelasyon - Pearson - Spearman

Numerik 1 Grup 2 Grup Bağımlı Bağımsız > 2 Grup - Tek örneklemde t testi - İşaret testi 2 Grup Bağımlı - Bağımlı Örneklemlerde t testi - Wicoxon Bağımsız - Student t testi - Mann_ Whitney U testi > 2 Grup - Tekrarlayan örneklerde ANOVA - Friedman - Tek Yönlü ANOVA - Kruskal Wallis

Kategorik 2 Kategori 1 Grup 2 Grup > 2 Grup > 2 Kategori - Z testi - İşaret testi - Ki Kare 2 Grup Bağımlı - Mc Nemar Bağımsız - Ki Kare - Fisher exact > 2 Grup - Ki Kare - Ki Kare Trend Cochrane Q > 2 Kategori - Marginal homogeneity - Ki Kare