İNSAN HAKLARI STANDARTLARININ ETKİLİ UYGULANMASI BAĞLAMINDA KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE ULUSLARARASI SEMPOZYUM (07–08 Haziran 2012, İstanbul) KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Av. Hilal Akdeniz Ankara Barosu Yönetim Kurulu Üyesi ve Gelincik Merkezi Başkanı

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Türk Ceza Kanunu Cinsel saldırı suçunun eşe karşı işlenmesi (m.102), Kasten adam öldürme suçunda töre saikinin ve eşe karşı işlenmesinin ağırlaştırılmış haller kapsamına alınması (m.82), Kasten yaralama suçunun eşe karşı işlenmesinin ağrılaştırılmış haller kapsamında sayılması (m.86), Suçun bildirilmemesine (m.278), Aile hukukundan doğan yükümlülükleri yerine getirmeme (m.232, 233) ilişkin düzenlemeler

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Türk Medeni Kanunu Evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi veya uyuşmazlık halinde hakimin müdahalesinin talep edilmesi (m.195, 196), Diğer eşin malvarlığıyla ilgili tasarruf yetkisinin kısıtlanması (m.197, 198), Birlikte yaşamaya ara verilmesini talep etme hakkı (m.197)

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ İş Kanunu Cinsiyete dayalı ayrımcılık (m.5) İşçinin cinsel taciz sebebiyle fesih hakkı (m.24)

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair 6284 sayılı Kanun’da Şiddet Tanımı Kişinin, fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik açıdan zarar görmesiyle veya acı çekmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanması muhtemel hareketleri, Buna yönelik tehdit ve baskıyı ya da özgürlüğün keyfî engellenmesini de içeren, Toplumsal, kamusal veya özel alanda meydana gelen fiziksel, cinsel, psikolojik, sözlü veya ekonomik her türlü tutum ve davranış

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair 6284 sayılı Kanun’da Şiddet Mağduru (kişi bakımından kapsam) Şiddet olarak tanımlanan tutum ve davranışlara doğrudan ya da dolaylı olarak maruz kalan veya kalma tehlikesi bulunan kişi ve şiddetten etkilenen veya etkilenme tehlikesi bulunan kişiler

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ ŞİDDETLE MÜCADELEYE YÖNELİK TEDBİRLER 1.Şiddet eylemine en yakın sürede alınacak ve şiddet eyleminden doğrudan korumaya yönelik tedbirler, 2.Şiddet eyleminden ve ortamından kurtarılan kişinin, bu güvenliğini sürdürmeye ve mağdurun şiddet ortamına geri dönmek zorunda kalmasını engellemeye yönelik tedbirler, 3.Şiddeti uygulayan kişiye yönelik tedbirler olarak üç grupta incelenebilecektir. *Kanun, yetkili merciye “uygun göreceği başka bir tedbir” kararı verme olanağı vermiştir. * Uygulayıcı 6284 sayılı Kanun’un metninde yazan tedbirlerle bağlı değildir.

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Doğrudan Korumaya Yönelik Tedbirler Barınacak yer sağlanması, Geçici maddi yardım yapılması, Rehberlik ve danışmanlık hizmeti verilmesi, Hayati tehlike halinde talep üzerine veya resen geçici koruma altına alınması, Çalışan ve çocuklu kadınlar için kreş yardımı.

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Doğrudan Korumaya Yönelik Tedbirler Hakim önüne çıkmayı beklemeden, mülki amir tarafından verilmektedir. Barınacak yer sağlama ve geçici koruma altına alma tedbirleri, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde kolluk amirince de verilebilmekte ve bu karar takip eden ilk işgünü içerisinde mülki amirin onayına sunulmaktadır.

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Değerlendirmeler (Doğrudan Korumaya Yönelik Tedbirler) Geçici koruma tedbiri, sadece hayati tehlike halinde verilebilmektedir. Kolluk görevlileri ve mülki amirleri konu hakkında eğitim almalıdır.

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Güvenliği Sürdürmeye Yönelik Tedbirler İşyerinin değiştirilmesi, Evliler için müşterek yerleşim yerinden ayrı yerleşim yeri belirlenmesi, Tapu kütüğüne aile konutu şerhi konulması Tanık Koruma Kanunu hükümlerine göre kimlik ve ilgili diğer bilgi ve belgelerinin değiştirilmesi Geçici maddi yardım.

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Güvenliği Sürdürmeye Yönelik Tedbirler Geçici maddi yardım hariç - hakim tarafından verilebilmektedir. Geçici maddi yarım ise mülki amir tarafından verilebilmektedir.

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Değerlendirmeler (Güvenliği Sürdürmeye Yönelik Tedbirler) geçici maddi yardımın, şiddeti uygulayan kişiden tahsil edilmek üzere Bakanlık bütçesinden sağlanması (+) çocuk sahibi olma durumunun nazara alınması, nafakaya ilişkin özel hükümlere, sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkına yer verilmesi (+)

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Değerlendirmeler (Güvenliği Sürdürmeye Yönelik Tedbirler) Ancak maddi destekler yetersiz; o Türkiye İş Kurumu ile ortaklaşa yapılacak çalışmalarla meslek edinme kursları başta olmak üzere çeşitli eğitimlere tabi tutulması, o yine bu kişilerle Türkiye İş Kurumu arasında, Kanun kapsamındaki koruma sebebiyle otomatik bir ilişki kurulması o Şiddet mağduru kişilere yönelik olarak özel ve/veya kamu sektöründe istihdam kotası getirilmesi. Yönetmelik gibi alt düzenlemelerin bir an önce hazırlanması ve taslakta sayılan işbirliği yapılacak kurum ve kuruluşlar arasında Baroların mutlaka olması, barolarla ve STK’larla işbirliği yapılması.

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Şiddeti Uygulayan Kişiye Yönelik Tedbirler mağdura yönelik şiddet nitelikli bazı hareketleri yapmaması, konuttan uzaklaştırılması, konuta veya okula yaklaşmaması, çocukla ilişkisinin sınırlandırılması, mağdura veya tanıklara yaklaşmaması, eşyalara zarar vermemesi, rahatsız etmemesi, silahını kolluğa teslim etmesi, alkol veya uyuşturucu kullanmasının sınırlandırılması veya bir sağlık kuruluşunda tedavi olması vb.

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ Değerlendirmeler (Şiddeti Uygulayan Kişiye Yönelik Tedbirler) Zorlama hapsi kararının verilmesine ilişkin olarak bir usul öngörülmemesi, Zorlama hapsi kararına karşı bir itiraz yolunun da öngörülmemesi, Tedbir kararına itiraz usulünde; aynı hakime bu tedbir kararını, gerekli inceleme ve değerlendirmeyi yaptıktan sonra bir daha değerlendirme imkanı verilmemesi, Sosyal çalışmacıların sahada yer almaması.

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE HUKUKİ DÜZENLEMELERİN YETERLİLİĞİ VE ETKİLİLİĞİ SONUÇ Tedbirlerin hayata geçirilmesi için uygulayıcılara yönelik bir eksiklik sorumluluktur. Kanundaki önemli bir eksiklik, ülkenin şiddetle mücadelede uzun vadeli politikalar geliştirmesine ilişkin hiçbir düzenleme içermemesidir. Şiddet önleme ve izleme merkezleri ile Bakanlığın koordinasyon yetkisinin bir an önce uygulamaya geçirilmesi için alt düzenlemeler yapılmalıdır. Alt düzenlemeler ilgili kamu kurumları kadar, bu alanda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının da sürece dahil edilerek ve görüşleri önceden alınarak, böylece katılımcı bir usul izlenerek çıkarılmalıdır.

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.