MADDENİN TANECİKLİ YAPISI VE MADDENİN HALLERİNİN TANECİKLİ YAPISI

Maddelerin, gözle görülemeyecek kadar küçük olan yapı taşlarına “atom” denir. Atom kelimesi Yunanca “bölünemez” anlamına gelen “atomos” kelimesinden gelir. Atomlar küre şeklindedir. Atomların yapısında atomdan daha da küçük tanecikler bulunur. Bu tanecikler; ‘proton’, ‘elektron’ ve ‘nötron’dur.

ATOM MODELLERİ DEMOCRİTUS : Maddenin küçük ve bölünemez parçacıklardan oluştuğu fikrini ortaya atan ilk kişi, Yunanlı filozof “Democritus”dur. Democritus’a göre bütün maddeler aynı tür (özdeş) atomlardan oluşuyordu. Maddelerin farklı görünmesinin sebebi, atomların farklı şekilde dizilmesiydi.

JOHN DALTON : İngiliz bilim adamı Dalton’a göre; maddenin en küçük yapı taşı atomdur. Atomlar bölünemez. Bir maddenin bütün atomları aynıdır. Farklı maddelerin atomları da farklıdır.

J.J.THOMSON : Atomun yapısında atomdan daha da küçük parçacıkların olduğunu keşfetti. Yaptığı çalışmalar sonucunda atomu, içinde erik parçacıkları bulunan bir pudinge benzetti.

ERNEST RUTHERFORD : Thomson’un bulduğu küçük parçacıkların atomun içinde değil atom merkezinin (çekirdek) etrafında dolaştığını ileri sürdü. Rutherford atom için geliştirdiği modeli, Güneş’in etrafında dönen gezegenlere benzetti.

NİELS BOHR : Danimarkalı bilim adamı Bohr, elektronların atomun çevresinde belirli yörüngeler izlediğini belirtti. * Bugün kullanılan atom modeli “Bulut modeli”dir. Bu modele göre; atomun merkezinde (çekirdeğinde) (+) yüklü protonlar ve yüksüz nötronlar bulunur. Atom çekirdeğinin çevresinde ise (-) yüklü elektronlar sürekli hareket halindedir.

MADDENİN HALLERİNİN TANECİKLİ YAPISI Titreşim Hareketi: Katı, sıvı ve gaz molekülleri kendi etraflarında sağa-sola, yukarı-aşağı, öne-arkaya hareket yaparlar. Taneciklerin bu şekilde yaptığı harekete titreşim hareketi denir. Öteleme hareketi : Sıvı ve gaz tanecikleri kendi etraflarında döner ve birbiri üzerlerinde kayarak maddenin akmasını sağlar. Taneciklerin yaptığı bu harekete öteleme hareketi adı verilir.

Katı maddenin tanecikleri arasında boşluk çok küçüktür hatta yokkabul edilir. Bu nedenle katı tanecikleri hareket etmez yalnızca kendi etrafında sağa sola hareket ederek titreşirler. Fakat sıvı ve gazların tanecikleri arasında boşluk vardır ve bu maddelerin tanecikleri hareket edebilir. Sıvı ve gazlar titreşim hareketinin yanında öteleme hareketide yaparlar. Bir suya damlatılan boya belirli bir süre sonra suya dağılır.

Çünkü su tanecikleri öteleme hareketi yaparak boya moleküllerini ve kendi moleküllerini hareket ettirir. Aynı durum gazlar içinde geçerlidir. Odanın bir ucuna sıkılan oda parfümü kokusu bir müddet sonra diğer uçta hissedilir. Çünkü gaz molekülleride öteleyerek birbirini hareket ettirir ve akarlar.

Tanecikler arası boşluk : KATI < SIVI < GAZ Taneciklerin hızları : KATI< SIVI < GAZ