ERZURUM İL GIDA TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ Ocak-2016

İLİMİZİN ARAZİ VARLIĞI VE KULLANIM ŞEKLİ İlimizde toplam 460.259 ha tarım alanının 342 bin ha. İşlemeli tarım arazisi, olup 117.bin ha çayır ve işlenmeyen tarım alanlarından oluşmaktadır. 1.591.784 ha. Mera alanı ile ülkemiz mera varlığının yaklaşık % 11 bünyesinde barındırmaktadır. ÇKS kayıtlı yaklaşık 35 bin işletme bulunmakta olup ÇKS kayıtlı arazi bakımından 85 da. İşlenen tarım arazisi bakımından ise 102 da işletme başına arazi düşmektedir. İlimizde 35 bin bitkisel üretimde 77 bin hayvansal üretim olmak üzere toplam 92 bin tarımsal işletme mevcuttur. KULLANIM ŞEKLİ Alanı ( da ) Toplam Alan (da ) Toplam Alana Oranı (%) Kültüre Elverişli Arazi a- İşlenen Tarım Alanı 3.425.796 4.602.590 18 b-İşlemesiz Tarım Yapılan Alan 1.176.794 Kültüre Elverişli Olmayan Arazi   a- Çayır – Mera 15.917.843 18.250.122 72 b- Orman 2.332.279 Tarım Dışı Arazi Köy ve Yerleşim Alanları ile Göl ve Göletler 2.477.288 10 T O P L A M 25.330.000 100

Tarla Grubu Tarla tarımının ürün gruplarına göre % dağılımı Tarla ziraati içerisinde ülkemizde yem bitkilerinin payı % 10 iken ilimizde % 31 (786 bin dekar) dır. İlimizde 1.9 milyon ton kaba yem üretimi gerçekleşmekte olup kaba yemin %55-60 ı tarla tarımından diğer % 40-45 i çayır ve meralardan karşılanmaktadır. Kabayem yeterlilik durumu açısından yaşam payı değerlendirmesine göre yeter durumdayız.

Hayvan Varlığı Bölge Adı Sığır (baş) Manda (baş) Büyük Baş Toplam Keçi (baş) Koyun (baş) Küçük Baş Toplam (baş) 2014 yıl sonu 654.568 1.268 655.836 84.453 633.390 717.843 2015 yıl ortası 686.183 1.515 687.698 98.390 752.883 851.273 2015 yıl sonu 640.220 1.591 641.811 92.928 697.539 790.467 Büyükbaş ve küçük baş hayvancılık faaliyetlerinde gerek kurban dönemleri gerek döküm mevsimine bağlı olarak yıl ortasında artış gösteren ve daha sonra azalış eğiliminde olan bir mevcuda sahiptir.

Ülkemiz İçindeki Yeri (2015 ortası) BÜYÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI (yıl ortası)   Sığır (Kültür) Sığır (Melez) Sığır (Yerli) Sığır Toplam Manda Genel Toplam Erzurum 88.525 539.711 57.947 686.183 1.515 687.698 Erzurum % 12,90 78,65 8,44 100 Türkiye 6.477.969 6.147.665 1.969.872 14.595.506 135.984 14.731.490 Türkiye % 44,38 42,12 13,50 Türkiye içindeki % 1,37 8,78 2,94 4,70 1,11 4,67 İlimiz büyükbaş hayvan varlığı açısından melez ırklar daha yaygın olup ülke içinde büyükbaş hayvan sayısı bakımından toplamda % 4,67 pay almaktadır. KÜÇÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI (yıl ortası) Yıllar Koyun Keçi Toplam Erzurum 752.883 98.390 851.273 Türkiye 33.837.097 10.835.717 44.672.814 Türkiye içindeki % 2,23 0,91 1,91 İlimizde küçükbaş hayvan sayısında son yıllarda artış görülmektedir.

Üretim değerleri (2014) Bitkisel üretim değeri (1000 TL) Canlı hayvanlar değeri Hayvansal ürünler değeri Kişi başına bitkisel üretim değeri (TL) Kişi başına canlı hayvanlar değeri (TL) Kişi başına hayvansal ürünler değeri (TL) 2014 Türkiye 97.988.282 62.512.147 44.332.506 1.261 805 571 Erzurum 477.045 1.784.607 753.057 625 2.338 987 Payı % 0,5 2,9 1,7   2002 32.264.200 10.470.768 9.399.981 170.508 362.657 201.711 3,5 2,1 Tarımsal Üretim değeri 2002 yılında 735 milyon TL iken, 2014 yılında 4 kat artarak 3 milyar TL olmuştur.

Organik Bitkisel Üretim (2014) Organik Hayvancılık (2014) Organik Üretim Bitkisel Üretim Organik Bitkisel Üretim (2014)   Türkiye Erzurum (%) Çiftçi Sayısı 71.472 4.392 6,15 Alan (Hektar) 842.216 43.606 5,12 Üretim (Ton) 1.642.235 185.920 11,34 Hayvansal Üretim Organik Hayvancılık (2014)   Türkiye Erzurum (%) Çiftçi Sayısı 375 1 0,27 Hayvan Sayısı 51.168 413 0,81 Ürün Çeşidi Et (ton) 1.406 9,52 0,68 Süt (ton) 15.509 885,78 5,71

Irk Islahı Çalışmaları 2002 yılında sığır varlığımızın % 62 yerli % 38’i Kültür ve Kültür melezi iken, 2015 yılında sığır sayısının %8,5 yerli % 91,5 kültür ve kültür melezidir. 2002 yılında 2.700 olan suni tohumlama sayımız 2015 yılında 54 binin üzerine çıkmıştır.

Aşılama Çalışmaları 827.754 1.556.362 1.639.922 Yıllar 2013 2014 2015 Şap (B.Baş) 337.161 1.171.428 1.169.867 Sığır Brucellosisi 69.077 40.991 15.836 K.Baş Brucellosisi 97.505 550 5.950 PPR 247.253 70.540 118.600 Anthrax 51.489 40.584 42.355 Kuduz 25.269 7.419 11.718 LSD 224.850 275.596 Toplam 827.754 1.556.362 1.639.922

Hayvan Hastalıkları ile Mücadele Mihrak Yıl 2013 2014 2015 Şap 143 8 29 Anthrax 26 12 13 Kuduz 27 32 11 Sığır Brucellosisi 300 172 81 Sığır Tüberkülozu 98 159 97 Koyun-Keçi Brucellosisi 10 4 Sığırlarda Nodülerekzantem (LSD) 59 22 TOPLAM 604 446 257

Hayvan Sevkleri YILLAR Büyükbaş Küçükbaş 2014 147.419 220.069 2015 117.041 226.909 Büyükbaş hayvan sayısı bakımından Konya’dan (669 bin) sonra 2. sırada Küçükbaş hayvan sayısı bakımından 18 sırada Üretim potansiyelimiz bakımından 2014 yılında sadece sevk ettiğimiz hayvan sayısı küçükbaşta 27 il, büyükbaşta ise 43 ilimizin hayvan sayısından daha fazla canlı materyal olarak ülkemiz üretimine katılmıştır.

Türkiye içindeki payı % Hayvansal Üretim (2014) Süt Üretimi (ton) Et Üretimi (ton) Türkiye 18.498.630 1.008.272 Erzurum 741.561 11.892 Türkiye içindeki payı % 4,0 1,2 Ülkemiz süt üretimin yaklaşık % 4 ünü üreten ilimizde sütün sanayiye aktarılmasında sorunlar yaşanmakta, Et üretiminde yaklaşık 5-6 bin ton mezbahanelerde (11 adet) kesim gerçekleştirilmekte ilde değerlendirilebilecek büyük potansiyel il dışına canlı hayvan olarak gönderilmektedir.

Süt Durum analizi Süt ve ürünleri dünyada hayvancılık sektörünün en önemli dallarından biridir. Günlük beslenmede önemi olan süt ve ürünleri dünya sektöründe ve ülkemizde gelişim gösteren bir yapıdır. Süt sektörü hayvancılık ve sanayinin gelişmesine paralel olarak büyümektedir.

Türkiye süt üretimi 2000 yılında yaklaşık 10 milyon Ton olan süt üretimimiz 2014 yılında 18 milyon ton süt üretimi gerçekleştirilmiştir.

Erzurum süt üretimi 2000 yılında yaklaşık 315 bin Ton olan süt üretimimiz 2014 yılında 740 bin ton süt üretimi gerçekleştirilmiştir.

Konulara göre süt üretim payları (2014)

Süt verimindeki değişim Hayvan ırkındaki değişimle birlikte verimlilikte de artış olmuş Kültür ırkında %42, k.melezinde %52, yerli ırklarda %18 ve ortalamada % 98 lik süt verimi artmıştır. 2003 yılında toplam süt üretimi 383 bin ton iken 2014 yılında 741 bin tona ulaşmıştır. Irk bazında verimler ülke ortalaması ile paraleldir. İlimizde 2.861lt/yıl olan ortalama verim Ülkemizde 3029 lt/yıl dır. Bu fark Kültür ırkı oranının farkından kaynaklanmaktadır.

Fiyatlar, Destekler, İşleme ve Pazarlama Süt Sığırcılığının gelişmesinde ürün fiyatları ve kamu tarafından uygulanan desteklerin de büyük önemi vardır. Tarımsal ürünlerde fiyat oluşumu esneklik katsayısı yüksek olduğu için ve ürünler dayanıksız olduğundan üretici pazar fiyatlarını belirleme durumda değildir. Fiyatların tutarlı ve istikrarlı olması aynı zamanda karlılığın yeterli olması durumunda üretim gelişecektir. Ayrıca tarım ürünlerinin tamamında olduğu gibi hayvansal üretimde kamu desteği yeterli ve düzenli olması üretimi geliştirmektedir. İlimizde Bakanlıkça uygulanan destekler süt sığırcılığının gelişmesine katkı sağlamaktadır.

Erzurum ilinde yıllar itibariyle süt fiyatlarının değişimi; Erzurum İli Yıllar Bazında Süt Fiyatları Ortalaması Yıl İnek Sütü Fiyat (TL/Litre) Koyun Sütü Fiyat (TL/litre) 2002 0,41 0,48 2003 0,52 0,62 2004 0,57 0,70 2005 0.58 0.73 2006 0.65 0.79 2007 0.64 0.71 2008 0.75 0.68 2009 2010 0.78 0.91 2011 0.80 1.00 2012 0,82 1,10 2013 0,85 1,50 2014 1,30 2015 1,2 1,5

Tarımsal Destekler (milyon TL) Destek Türü 2002 2013 2014 2002-2014 BİTKİSEL 56,1 32,3 33,6 478,9 HAYVANSAL 0,9 32,1 42,8 261,2 DİĞER 0,0 7,2 6,8 44,4 KREDİ-SİGORTA -HASAR 1,9 0,5 8,6 KOOPERATİF ÇALIŞMALARI 0,3 65,6 TOPLAM TARIMSAL DESTEK VE KREDİLER 57,2 73,6 83,8 858,8 2015 yılında ulusal desteklemeler dışında bölgesel kaynakları azami kullanarak 95 milyon TL ye ulaşılması beklenmektedir.

Süt üretimi ile ilişkili desteklemeler Satır Etiketleri 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Genel Toplam Çiğ süt 388.622 736.017 823.916 891.422 819.915 804.883 5.167.835 Onaylı Süt İşletme Desteği   500 35.400 35.900 Damızlık Boğa-koç alımı desteklemesi 1.789.200 2.400.125 5.996.363 7.546.315 8.328.410 14.667.820 39.904.758 Anaç Koyun Keçi Desteklemeleri 3.230.890 5.303.880 6.137.136 8.725.700 9.920.600 41.238.119 Besi Desteklemesi 466.800 1.839.600 2.310.151 1.245.771 615.330 9.273.994 Manda 40.000 111.600 184.800 205.100 248.800 818.300 Suni Tohumlamadan Doğan Buzağı Desteklemesi 123.720 332.400 567.550 477.965 1.412.920 4.228.455 Yem Bitkileri 8.599.411 9.466.855 10.482.559 6.621.880 8.294.618 123.167.077

Çiğ süt primi; Çiğ süt primi; üretmiş olduğu çiğ sütü, Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik kapsamında faaliyet gösteren süt işleme tesislerine, fatura/e- fatura ve/veya müstahsil makbuzları karşılığında kendisi, yetiştirici/üretici örgütü veya bunların %50’nin üzerinde paya sahip oldukları ortaklıkları vasıtasıyla satan, SKS veri tabanına aylık olarak kaydettiren, hazırlanan ödeme icmalleri esas alınarak manda, koyun ve keçi sütü ile inek sütü için soğutulmuş süte farklı olmak üzere beher litre için destekleme ödemesi yapılır.

Desteğe konu olan süt miktarı Yıl Desteğe konu süt miktarı (ton) süt üretimi (ton) Desteklenme oranı (%) 2005 1.245 358.622 0,3 2006 2.156 365.144 0,6 2007 3.084 374.495 0,8 2008 5.840 396.432 1,5 2009 5.322 501.533 1,1 2010 9.608 504.942 1,9 2011 11.757 567.854 2,1 2012 19.244 654.628 2,9 2013 19.265 748.267 2,6 2014 21.563 741.561 2015 (10 ay) 19.722

Süt Destekleme Miktarı 2015(10 ay) Satır Etiketleri Toplam Üretici Sayısı Toplam Miktarı(LT) Toplam Desteklenecek Toplam Tutar (TL) İnek Sütü 4.200 15.465.242 463.957 Keçi Sütü 1 1.000 200 Koyun Sütü 24 180.923 36.185 Manda Sütü 2 8.000 1.600 Soğutulmuş İnek Sütü 410 4.067.083 302.941 Toplam 4.637 19.722.247 804.883 Süt Desteklemeleri dönemler halinde yapılmakta olup birim fiyatlarıda dönemsel olarak değişmektedir. Dönem Sıcak süt (TL/lt) Soğuk süt (TL/lt) Manda koyun keçi(TL/lt) Ocak-Mart 0,03 0,06 0,2 Nisan-Haziran 0,07 Temmuz- Eylül 0,09 Ekim

Üretici Birlikleri Üzerinden Süt Desteklemesi (2015 ilk 10 ay) Satır Etiketleri Toplam Üretici Sayısı Toplam Miktarı(LT) Toplam Desteklenecek Toplam Tutar (TL) Aziziye SÜB. 744 3.024.111 157.710 Çat SÜB. 148 512.730 15.382 Erzurum DSYB. 1.453 8.531.184 384.149 Erzurum HAYKOOP. 122 444.415 18.996 Hınıs SÜB. 52 134.000 10.320 Karaçoban SÜB. 30 58.944 4.191 Palandöken SÜB. 394 1.950.316 61.399 Pasinler SÜB. 1.349 3.960.092 118.803 Tortum SÜB. 85 199.600 5.988 Yakutiye SÜB. 260 906.857 27.944 Toplam 4.637 19.722.247 804.883

Onaylı Süt İşletme desteği; Hastalıktan ari işletme desteklemeleri altında Bakanlığın belirlediği esaslar dahilinde onaylı süt çiftliği sertifikasına sahip olan işletmelerdeki ari işletme desteği alan tüm sığırlar için, ilave olarak hayvan başına 50 TL/baş destekleme ödenir. 2014 yılında başlamış olup 2015 yılında 35.400 TL hak ediş oluşturulmuştur. Firma Hayvan sayısı (baş) Destek Tutarı (TL) NAİL CİNİSLİ TARIM HAY.GIDA SAN.VE TİC.A.Ş. 174 8.700 ERPALAN ORGANİK HAYVANCILIK GIDA İNŞAAT TAAHHÜT TİC.SAN.AŞ. 534 26.700

Anaç sığır yetiştiriciliği desteklemeleri Anaç sığır yetiştiriciliği yapan, 31/12/2015 tarihi itibarıyla en az 5 baş anaç sığıra sahip, yetiştirici/üretici örgüt üyesi yetiştiriciler yılda bir kez olmak üzere hayvan başına desteklemeden yararlandırılır Sütçü ve kombine ırklar ve melezleri ile etçi ırkların melezleri anaç sığır 225 TL/baş Etçi ırklar anaç sığır 350 TL/baş Anaç manda 400 TL/baş Sütçü ve kombine ırklar ve melezleri anaç sığır soy kütüğü ilave 70 TL/baş Yıllar itibari ile anaç sığır destekleme miktarları 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Genel Toplam(2008-2014) 393.250 572.475 2.400.125 5.996.363 7.546.315 8.328.410 14.667.820 39.904.758

Buzağı desteklemesi Islah çalışması yapılarak verimliliği artırmak adına suni tohumlama veya Bakanlıktan izin almış tabii tohumlama boğası tohumlama sonucu doğmuş buzağı başına ödeme yapılır. Suni tohumlamadan ve etçi ırklardan doğan buzağı 75 TL/baş Döl kontrolü projesi kapsamındaki suni tohumlamadan doğan buzağı ilave 35 TL/baş Yerli ırk veya melezi sığırların, etçi ırk boğa spermasıyla suni tohumlamasından doğan buzağı ilave Malak Desteği 70 TL/Baş GAP,DAP,DOKAP ve KOP kapsamındaki illerde Besilik Materyal Üretim Desteği (baş) Anaç Sığır  350TL/baş ​ Buzağı  150TL/baş Yıllar İtibari ile Suni Toh. Desteklemesi 2010 2011 2012 2013 2014 Genel Toplam 123.720 332.400 567.550 477.965 1.412.920 4.228.455

Diğer Finansman Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından yeni kurulacak ve modernizasyonlarda etçi ve sütçü işletmelere hibe desteği sağlanmaktadır. Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerince %100 ile %50 faiz indirimli süt işletmelerinin kurulmasında kredi sağlanmaktadır. İlimizde KUDAKA tarafından Destek Programları kapsamında başarılı projelere destek verilmektedir.

Kırsal Kalkınma Yatırımları Ekonomik Yatırımlar 63 proje uygulanmış, 25,6 Milyon TL lik yatırım için toplam 12,5milyon TL. hibe ödemesi yapılmış ve 464 kişiye iş istihdamı sağlanmıştır. Süt ürünleri işleme (22), Et işleme(6), Soğuk Hava deposu (6), Çelik silo (6) Arıcılık (6) en çok yatırım yapılan alanlardır. Makine Ekipman 2007-2014 Yılları arasında ise 3.992 çiftçiye yaklaşık 22,5 Milyon TL Hibe kaynak aktarılmıştır.

DAP-I Uygulamaları Hayvancılık işletmesi kurmaya yönelik 2010 yılından bu yana DAP Projesi kapsamında 50 ile 300 baş arası etçi ve kombine ırklarda kurulacak işletmelerin inşaat makine ve hayvan alımlarında belirli oranlarda hibeler verilmektedir. Bu kapsamda 11 modern hayvancılık işletmesine, 1.336 adet damızlık hayvan alınmış ve tesis makine için 5,2 milyon- TL hibe ödemesi yapılmıştır.

DAP PROJELERİMİZDEN ÖRNEKLER AKYIL HAY. LTD.ŞTİ. İŞLETMESİ Kapasite :50 Baş Proje Tutarı : 969.318 TL Hibe Tutarı : 242.600 TL

ERPALAN ORGANİK HAY. A.Ş. İŞLETMESİ Kapasite : 300 Baş Proje Tutarı : 4.658.314TL Hibe Tutarı : 1.141.440 TL

DAP İşletmelerinden uygulamalar

DAP II PROJESİ KAPSAMINDA HAYVANCILIK YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROJESİ Damızlık erkek materyal için 2239 baş boğa 260 baş koç başvurusu onaylanmış olup 244 işletmeye boğa dağıtımı, 39 İşletmeye de 231 adet koç dağıtımı yapılmıştır. Ahır Yapımı için 2014 yılında 5 başvuru alınarak onaylanmıştır. 2015 yılında 149 başvuru alınmıştır. Toplamda 115 proje onaylanmıştır.

Erzurum İlinde sütün işlenmesi ve değerlendirilmesi Erzurum da üretilen sütün yaklaşık % 5-6 buzağı beslemesi %65-75 işletme içi doğrudan üretim veya ürüne dönüştürülerek pazarlanması %20-25 doğrudan veya dolaylı sanayiye aktarılmaktadır. Erzurum ilinde süt sektöründe faaliyet gösteren 41 tesis tereyağı yoğurt ve peynir olarak işlemektedir. Ülkemizde sütün sanayiye aktarılma oranı % 45 civarındadır.

Örgütlenme çalışmaları İLÇESİ SULAMA TARIMSAL KALKINMA PANCAR EKİCİLERİ TOPLAM ÜRETİCİ BİRLİĞİ ÖRGÜTLÜ ÜRETİCİ SAYISI TARIMSAL YETİŞTİRİCİ BİRLİĞİ SAYISI BİRLİK ÜYE SAYISI 14 101 1 116 22 4425 3 14.502 Toplamda 3.847 aileye 23.158 baş hayvan dağıtımı yapılarak 65 milyon TL kredi desteği sağlanmıştır.   Süt Üreticileri Birliği Bal Üreticileri Kırmızı Et Üreticileri Patates Üreticileri Birliği . Sebze Üreticileri 13 6 1 TOPLAM 22

Aktif Birlikler ve Kooperatifler SÜT ÜRETİCİ BİRLİKLERİNİN OLDUĞU İLÇELER PASİNLER İLÇESİ KARAÇOBAN KARAYAZI ŞENKAYA İLÇESİ YAKUTİYE AZİZİYE HINIS ÇAT TORTUM TEKMAN NARMAN OLTU PALANDÖKEN AKTİF KOOPERATİFLERİN SÜT ÜRETİMİ Kooperatifin Adı Üretim Miktarı (TON / 12 AY) S.S.ALACA KÖYÜ TKK 1.149,373 S.S.ÇİFTLİK MAHALLESİ T.K.K. 395,952 S.S.YAĞMURCUK MAH. T.K.K. 314,623 S.S.BEYPINARI KÖYÜ T.K.K. 235,000 S.S.ATLIKONAK-TEBRİZCİK KÖYLERİ T.K.K. 151,000 2.245,948 SÜT TOPLAMA MERKEZLERİ Merkez Adı İlçe S.S.ALACA KÖYÜ TKK AZİZİYE ATLIKONAK SÜT TOPLAMA MERKEZİ SERDARLI SÜT TOPLAMA MERKEZİ TORTUM

Süt ürünlerindeki değerlerimiz Coğrafi Tescil Belgesi Alan Ürünlerimiz Ürün Çeşidi Coğrafi İşaretin Adı Peynir Erzurum Civil Peyniri Göğermiş Peynir Erzurum Küflü Civil Peynir (Göğermiş Peynir) İlimizde tarımsal ürünlerden 6 adet çografi işaret almış ürün bulunmakta olup bunun 2’si süt ürünüdür. Ancak ulusal bazda tanınırlığı her kez tarafından bilinen ürün markamız bulunmamaktadır.

Pazarlama Pazarlama; İlde 41 firma süt sektöründe olup bunlardan süt işleyen 31 tesisin kurulu kapasitesi 42 bin ton/yıl’dır. Ancak bu tesislerin fiili kapasitesi 21-23 bin ton/yıl dır. Ancak kapasitenin % 50 si kullanılmaktadır. Üretilen sütün yetersizliği ve pazarlama problemleri sonucu mevcut süt işleme tesislerinin % 50 kapasitesi atıl durumdadır. Süt işleyen firma sayısı Fiili Kapasite ton/yıl Kurulu Kapasite ton/yıl 31 21-23 bin 42 bin

Süt Ürünleri Üretimi Ürün Gerçekleşme miktarı (ton) Tereyağı 573 Kaşar Peyniri 321 Beyaz Peynir 458 Civil 859 Lor 169 Yoğurt 2514 Ayran 356 Kolot Peyniri 34 Tulum Peyniri 19 Erzurum da faaliyet gösteren 31 süt işleme tesisinde en fazla yoğurt çivil peyniri ve tereyağ üretimi gerçekleştirilmektedir.

İlin Sektör Açısında Zayıf Yönleri ve Tehditler SEKTÖRÜN ANALİZİ İlin Sektör Açısında Zayıf Yönleri ve Tehditler İşletmelerin barınak yapıları, küçük ölçekli işlete yapıları ve düşük verimli hayvanlar, Hayvan hareketlerindeki yoğunluğa bağlı olarak görülen hastalıklar, Girişimcilik ve yenilikçilik kültürünün zayıf oluşu ve iş gücü göçü Tarıma yönelik mekanizasyon üretiminin ve kullanımının zayıf olması Sivil toplum kuruluşlarının yeterli derecede etkin olmaması Pazarlama yapısının yetersiz oluşu

İlin Sektör Açısından Tehditleri Kayıt dışı üretim ve pazarlama; kayıtlı üretim ve pazarlamacıların çalışma alanlarını daraltıp piyasaya kalitesiz ürün girmesine sebep olmaktadır. Süt fiyat istikrarsızlığı ve süt yem paritesindeki değişim Desteklemelerdeki planlamaların uzun vadeli olmayışı Kuraklık ve diğer doğal afetler Sektörde kurulu işletmelerde yanlış yönetimsel sorunlar nedeniyle sıkıntı yaşaması ve bunun diğer kurulacak işletmeler için kötü örnek teşkil etmesi   

İlin Sektör Açısında Güçlü Yönleri ve Fırsatlar   İlde hızlı çözüm üretici Erzurum Tarım Konseyi yapısının varlığı Erzurum İlinin coğrafi yapısı, yüzölçümü, toprak ve su kaynakları süt sığırcılığı için gerekli alt yapının oluşmasında bu sektöre güç katmaktadır. Organik sütçülüğe uygun altyapı ve girdi temininde kolaylık Yeni açılan büyük ölçekli süt üretim işletmeleri: DAP Projesi, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumunun hibe programları ile yeni kurulan modern ekonomik işletmelerin her geçen gün sayısı artmaktadır.

Et ve Süt Kurumu na ait yeni tesislerin yapımı İlin Sektör Açısında Güçlü Yönleri ve Fırsatlar Bölgede kesif yem üretimi; İlde kesif yem üretimi kapasiteli yem fabrikalarının oluşu güçlü bir yöndür. Üniversiteler, Kamu kurum ve Kuruluşları; Finans ve hibe desteği sağlayan kurumların varlığı; Sivil toplum kuruluşlarının varlığı (Damızlık birlikleri, üretici birlikleri vb) Bakanlığın Destekleme politikalarında hayvancılığın daha fazla yer alması Et ve Süt Kurumu na ait yeni tesislerin yapımı

TARIM KONSEYİ Sayın Valimizin direktifleriyle, Erzurum İlinde tarım sektöründe faaliyet gösteren kamu ve özel kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, sektörün sürdürülebilir büyüme stratejilerinin belirlenmesinde kamu-özel sektör bütünleşikliğini ve güç birliğini hayata geçirmek amacıyla, tarımla doğrudan ve dolaylı ilişkili sektörlerden müteşekkil "Erzurum Tarım Konseyi" kuruldu. Erzurum Tarım Konseyi 62 kamu kurum, kuruluş, STK ve özel şirket temsilcilerinden oluşturulmuştur. Konseyin 4 kuruluş organı bulunmaktadır Erzurum Tarım Konseyi Yönergesinin yayımını müteakip, Erzurum ili tarımsal ve hayvansal faaliyet ve potansiyelleri dikkate alınarak 7 ana başlıkta ki “İş Geliştirme ve Çalışma Grupları” üyeleri ile bir araya gelerek çalışmalar yürüttü. Öneriler doğrultusunda öncelikler belirlenerek kamuoyunda farkındalık çalışmaları ve proje faaliyetlerine girişildi

Süt ile ilgili Konseyin İcraatleri Erzurum canlı hayvan borsasının faaliyete geçirilmesi Soğutmalı süt toplama merkezlerinin kurulması Mera ve otlakıyeler için hayvan sulukları (sıvat) temini Hayvancılık bölgesi oluşturulması Organik ve mahalli ürün pazarlarının kurulması Tarımsal Yatırımlarda İmar Kanunu kaynaklı sorunlar (Özellikle hayvancılık işletme kurulumlarında karşılaşılan) Desteklemeler ve Kredi kuruluşlarının tanıtımı Mera Vasıflarının Tespitine Yönelik Envanter Çalışması (Kudaka Doğ.Faal.Dest) Barınaklar için Tip Proje Desteği vb… gibi süt üretimine ilişkin doğrudan veya dolaylı birçok konuda farkındalık oluşturarak çözüm üretti.

Bakanlık Politikaları Süt tüketimine ilişkin farkındalık çalışmaları (Türkiye süt tüketimi kişi başına 30 lt ile dünya ortalaması109 lt lik tüketiminin gerisindedir.) Okul sütü projesi Dünya süt günü ve süt haftası etkinlikleri vb. Hijyenik ve soğutulmuş süt (destekleme politikalarındaki değişim) Onaylı süt işletmeleri desteklemesi, soğutulmuş süte verilen yaklaşık 3 kat fiyat farkı Süt Tozu desteklemesi (Sanayiciye ödenen destekleme) Amaç çiğ süt fiyat dalgalanmalarını engellemek , gıda firmalarını yerli süt tozu kullanmaya teşvik etmek ve süt işleme tesislerini sütün bol olduğu dönemlerde bu sütü alarak süt tozu olarak işlemeye yönlendirmektir. Çiğ sütün sözleşmeli usulden alım satımı (yönetmelik çıkarıldı) Sanayiye arz edilen çiğ sütün alım ve satımının sözleşmeli usulde yapılması, üretici/üretici örgütü ve alıcı arasında uyulması gereken kuralların belirlenmesi, üretim ve pazarlamada sürdürülebilirliğin sağlanması, arz talep dengesinin oluşturulması ve çiğ süt üretiminde izlenebilirliğin sağlanması ile ilgili usul ve esaslar belirlenmiştir.

Sonuç İlimiz hayvancılık değeri olan sütün sanayiye kazandırılarak katma değer yaratılabilmesi için; Bütün tarafların hemfikir olduğu süt toplama merkezlerinin kurulması ve soğuk zincir ile sütün sanayiye kazandırılması için bütün taraflar işbirliği yapmalıdır. Buna bağlı olarak Erzurum özelinde süt sektörüne ilişkin yapısal sorunların zamanla çözüleceğini düşünmekteyiz.

İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü ARZ EDERİM Osman AKAR İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü