İÇERİK: Amaç Endüstriyel gürültünün kaynakları Endüstriyel gürültünün ölçümü ve kontrolü Alınan önlemler Gürültü haritalama Sonuç Kaynaklar SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

amaç Sanayide oluşan gürültünün oluşumunu, ölçümünü, kaynağını belirlemek ve gürültüyü önlemek için yapılan çalışmaları incelemek. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ Sanayide gürültünün olumsuz etkilerinden korunabilmek için, endüstriyel ülkelerin pek çoğunda resmi örgütler kurulmuş, gürültünün koşullara bağlı olarak zararlı olacağı sınır değerler saptanmış ve standartlar geliştirilmiştir. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

İSGÜM İşçi sağlığı ve iş güvenliği enstitüsü anlamına gelen İSGÜM’ ÜN gürültü kontrolü alanında görevleri; İş yerinde gürültü düzeyi saptama, değerlendirme, İşitme kaybı testleri yaptırma, Kişisel koruyucu seçiminde yardımcı olmaktır. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

ENDÜSTRİYEL GÜRÜLTÜ KAYNAKLARI 1. Fanlarda Gürültü; Özellikle ısıtma ve havalandırma sistemleri İçin önemli gürültü kaynaklarıdır. Fanın yarattığı gürültü ; Giriş ve çıkış bölmeleri, Hava kanalları, Fanın gövdesi ile etrafa yayılır. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

2. Pompalarda Gürültü; Başlıca iki kaynağı vardır: Hidrolik gürültü kaynakları, Mekanik gürültü kaynakları (Dişliler, balans bozukluğu) Hidrolik gürültü kaynakları daha baskındır (hidroforlar). Engellemek için pompa strapor kaplı tahtalarla kaplanabilir. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

3. Elektrik Motorlarında Gürültü; Temel kaynağı hava akımıdır. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

. 4. Dişlilerde Gürültü; Temel nedeni ; Dişlerin eğilmesi, Dişlerin birbirine çarpmasıdır. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

endüstride gürültü ölçümü Extech Insturuments (USA) 407355 Kişisel Gürültü Dozimetresi: Fabrikalar Büyük Tesisler, Ve gürültünün çok olduğu yerlerde Kişinin üstüne takılarak Kişinin maruz kaldığı gürültü miktarı ölçümünde kullanılır. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

endüstride gürültü ölçümü ENDÜSTRİYEL SES SEVİYE METRESİ  SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

GÜRÜLTÜ KONTROL BASAMAKLARI Endüstriyel gürültüyü azaltma gereği genellikle rahatsız etmenin ötesinde zararlı olmasından kaynaklanmaktadır. Gürültü kontrolü genel olarak 3 şekilde sağlanır: Gürültüyü kaynağında azaltmak, Gürültüyü yayılma alanında azaltmak, Gürültüyü algılandığı noktada önlemek. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

KAYNAKTA GÜRÜLTÜ KONTROLÜ Planlama ve bakım ile, Susturucuların kullanılması, Kaynağın ses yalıtıcı ve yutucu malzeme ile kaplanması, Titreşim yalıtımı, Gürültü kaynağının kapalı hücreler içine alınması. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

YAYILMA ALANINDA KONTROLÜ Kaynağın bulunduğu bölgenin yalıtım malzemesiyle kaplanması, Ses bariyerlerinin kullanılması, Gürültü yayılma alanının kontrolü SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

ALGILANDIĞI YERDE KONTROLÜ Gürültüden etkilenen kişileri; Ses yalıtımı sağlanmış bölgelere alarak, Kulak koruyucuları kullandırarak sağlanır. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

Gürültü Kontrol Yöntemlerinin Uygulanması SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

GÜRÜLTÜ KONTROLÜNDE ALINAN ÖNLEMLER Duvarla ayırma Gürültü kaynağının örtülmesi Bariyerler kullanılması Ses yutucu malzeme kullanılarak oda akustiğinin değiştirilmesi Ses yalıtıcı ve yutucu malzeme kullanılması Susturucuların kullanılması Kulak Koruyucular SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

DUVARLA AYIRMA En etkili gürültü kontrolü yöntemlerinden biridir. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

KAYNAĞIN ÖRTÜLMESİ İki şekilde uygulanır; Hücre içine alma: Gürültü kaynağının üzerinin tümüyle örtülmesi olup, en etkili yöntemdir. Ya tüm makine hücre içine alınır yada makinanın ana gürültü kaynağı hücre içine alınır. Proseslerde 20-30 dB, döküm ocaklarında 10-15 dB lik düşüş sağlar. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

. 2. Kısmi hücre içine alma; Çok az daha etkilidirler. Bu yüzden zorunlu Olmadıkça kullanılmazlar. Düşünülecek en son yöntemlerden biridir. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

BARİYER KULLANILMASI Gürültü kaynağı ile alıcı arasına konulan setlerdir. Serbest ses alanlarında etkilidir. Erişilebilecek en büyük değer 15-25 dBA dır. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

SES YUTUCU MALZEME KULLANILARAK ODA AKUSTİĞİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ Kapalı yerlerde, Kaynaktan uzaktaki bölgeler için kullanılır. Oda Akustiğinin değiştirilmesi; Oda sabitinin değiştirilmesidir. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

SES YALITICI VE YUTUCU MALZEME KULLANILMASI Kullanılan yöntemler: Susturucu kullanılması, Kanalların iç yüzeylerinin ses yutucu malzeme ile kaplanması, Kanalları birleştiren dirseklerin iç yüzeylerin ses yutucu malzeme ile kaplanması, Fan çıkışı yada iki kanal arasına ses azaltma odası kurulması. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

SUSTURUCULAR Susturucular 2 şekilde sınıflandırılabilir: Reaktif susturucular Boğmalı susturucular Boru ve kanalların dışarıya ilettikleri sesin azaltılması ve kontrolünde kullanılırlar. Uygulamada gürültü seviyesi azaltma aralıkları genellikle 10-20dB arasındadır. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

. Baca susturucusu kazan içinde yankılanarak artan gürültüyü frekans aralığına ve şiddetine göre ses dalga boylarının kırılmasına, sönümlemesine ve boşlukta yok olmasını sağlamaktadır.  SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

KULAK KORUYUCULAR Kulak koruyucular tam bir kontrol yöntemi olmayıp genellikle kişilerin işitme mekanizmalarını gürültüden korunmak için kullanılırlar. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

. Bu yöntem; Öteki kontrol yöntemlerinin uygulanamadığı, Ekonomik olmadığı, Geçici bir çözüm yoludur. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

. 2 tip kulak koruyucusu vardır; Kulak Tıkaçları: Dış kulak içine giren ya da kanalın girişini tıkayan tıkaçlardır. En az 15 dBA lık bir ses azalması sağlar. Manşonlar: Kulak kepçelerini içine alır.20 dBA lık azalma sağlar. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

GÜRÜLTÜ HARİTALARININ HAZIRLANMASI Gürültü haritası çevrede geçerli gürültü koşullarının ve ses düzeylerinin fiziksel çevre faktörlerine göre değişimlerinin bir plan üzerinde gösterilmesidir. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

. Gürültü haritalarinin amaci Gürültü haritalarının hazırlanmasında ve kullanımında iki temel amaç hedeflenmektedir. Birincisi yoğun gürültüye maruz kalan bölgelerin saptanması ve nüfusun buna maruziyetinin gözlenmesi, ikinci ve bundan daha önemlisi ise bölgelere yönelik eylem planlarının oluşturulması böylece hem gelecekte oluşturulacak hem de şu anda gürültüye maruz kalan bölgelerin durumlarının geliştirilmesidir. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

GÜRÜLTÜ HARİTALAMA Gürültü haritalanmasında; Lgündüz, Lgece, Leq değerleri belirlenir. Arazinin fiziksel görünümüne bağlı olarak arazi haritası çıkarılır. Düğüm noktalarında ölçümler yapılır. Düğüm noktalarının yapılara isabet ettiği yerlerde en yakın yapı dışı nokta seçilir. Enterpolasyonla eş gürültüye sahip noktalar belirlenir. Bunları birleştiren eğriler çizilir. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

GÜRÜLTÜ HARİTALAMA Gürültü haritaları için yapılacak ölçmeler uzun zaman alan ve masraflı çalışmalardır. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

. İşyeri Gürültü Haritası Çıkarılması : İş yerlerinde makine ve tezgâhlar da yapılan ölçümler sonucunda gürültü seviye eğrileri veya ızgara metodu ile gürültü haritaları çıkarılmakta, böylelikle işletme içinde tedbir alınması gereken, yoğun olarak gürültüye maruz kalınan noktaların görülmesi kolaylaşmaktadır. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

Bir fabrikada gürültü seviyeleri ölçüm yerleri SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010

. Sonuç Proses için gerekli makine ve ekipmanın seçiminde gürültü değerleri dikkatle izlenmelidir. Sonrasında oluşan gürültüyü minimize etme amacıyla önlemler alınmalıdır. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ 2010