UYGULAMADA AHLAK

AHLAK : Bir toplum içinde kişilerin benimsedikleri, uymak zorunda bulundukları davranış biçimleri ve kuralları, töre, moral, etik.

ŞİRKET AHLAKI

1-)YASALAR VE ŞİRKETE KARŞI SORUMLULUK : Yasa ve yönetmelik : Adil rekabet :Şirket bilgileri çıkar amaçlı kullanılmamalı 2-)ÇIKAR ÇATIŞMALARI :Üçüncü şahıslarla ilişkiler : Özel çıkar çatışmaları :Yasadışı yarar sağlama ve yolsuzluğun önlenmesi

3-)İNSANA VE ÇEVREYE VERİLEN ÖNEM :Sosyal sorumluluk :İSG :Ayrımcılık politikası : Çevreye karşı sorumluluk 4-) ŞİRKET VARLIĞININ VE İŞ SIRLARININ KORUNMASI: :Şirket varlıkları ve kaynaklarının ekonomik kullanımı ve korunması :Şirket sırlarının gizliliği ve bilgi ve belgelerin korunması 5-)FİNANSAL RAPORLAMA-DENETİM : Finansal raporların doğruluğu :Denetim 6-) ÇALIŞMA İLKELERİNİN UYULANMASI : Uygulama : Kural ihlallerinin bildirilmesi

UYGULAMADA AHLAK: KENNETH R.ANDREWS Andrews’e göre iş ahlakı 3 yönlü bir meydan okumadır. 1-)Yöneticileri ahlaklı kişiler olarak geliştirmek 2-)Standart ve değerlerin şirket stratejisinde tıpkı ekonomik amaç gibi merkezi bir yer tuttuğu bir ortam oluşturmak 3-)Ahlaklı performansı destekleyen politikalar formüle etmek ve uygulamak ve bu uygulamayı güvence altına almak.

ŞİRKET AHLAKI SORUNUNUN 3 YANI 1-)Yöneticinin ahlaklı bir kişi olarak geliştirilmesi 2-)Ahlaki bir ortam olarak şirketin etkisi 3-)Ekonomik ve ahlakı performansa götüren yolun haritasını çıkarmak ve insanların yoldan çıkmasına izin vermeyecek engeller oluşturmak için gereken çabalar.

AHLAK EĞİTİMİ İNSANLARIN HAYATLARINI GEÇİRDİĞİ KURULUŞLARDA GERÇEKLEŞİR: AİLE, ÜNİVERSİTE VB.

AHLAKİ HÜKÜMLERİ YÖNETİCİLERE SUNMAK İÇİN İDARİ BİR SÜREÇ GEREKİR, BU SÜREÇ: -Kararın ahlaki sonuçlarını kabul etmeyi -Farklı bakış açılarını tartışmayı -Onun öz çıkar ile bakışlarının kaygılarını dengeleme bakımından elverişliliğini -Gelecek politikası açısından taşıdığı önemi -Şirketin geleneksel değerleriyle uyumunu sınamayı içerir.

AHLAKİ KARARLAR BİREYLERDEN 3 NİTELİK TALEP EDER: -Ahlaki meseleleri fark etme ve alternatif kararların sonuçlarını düşünebilme yetkinliğidir. -Farklı bakış açılarını arama ve belli bir zaman ve mekanda belli ilişki ve koşullar altında neyin doğru olduğuna karar vermede duyulan özgüven -Bilinmesi gereken her şey bilinmediğinde ve yanıt için bastıran sorular için yerleşik ve tartışılmaz çözümler olmadığında da karar almaya istekli olmaktır.

İleri gitme, yükselme baskısı altındaki kişi ; Başkasının zararına yükselme Başkasının önünü kesme Ne olursa olsun kazanma İşleri olduğundan iyi gösterme çabası içine girebilir. Sonuçta insanlar yaptıklarında ödüllendirildikleri şeyleri yapacaklardır. Şirket başkalarına karşı sorumlulukları olan bir kurum olarak tanımlandığında sadece azami ivedi kar peşine düşmeyi düzenleyebilecek bir politika geliştirebilir. Bu tür şirketin liderleri toplumsal sorumluluktan söz eder, ahlak politikalarını açıklar ve kendi kişisel değerlerini astlarının beğenisine sunarlar. Neo-klasik iktisat teorisine saygı duyarlar, ama onun bir yönetim rehberi olarak kısmen yararlı olduğunu düşünürler.

* Bir şirket büyüdüğünde, büyüklüğünün ve coğrafi dağılımının ahlaki sonuçları gündeme gelir. * Kontrol ve politikalarının tahkimi çok daha zorlaşır, özellikle şirket ahlakının korunması çok daha zorlaşır. * Sorumluluk kademeleri iletişim problemlerine yol açar. *Genel merkezden uzak olmak performansın değerlendirilmesini zorlaştırır. Şubeler farklı ülkeler ve kültürler arasında dağılmışsa, ahlaki değerler konusunda mutabakata varmak ve korumak zordur. * Amirlerin ayrıntılarıyla tanımadıkları görevlere atanan yöneticilerin performansını izlemek mümkün olmadığından kaçınılmazlıkla yetki devri söz konusu olur.

Toplumun bir mikrokozmozu olan şirketin geleceği açısından iyi olan bir şey liderlerin ve üyelerin iradelerine bağlıdır. Şirket insanların ortak değerler ve iş yapma tarzları geliştirmede birbirlerini etkilediği bir örgüttür. Üyeler liderlerin istediklerine direnme tehdidinde bulunduklarında bile kendilerine bir yön önerilmesini beklerler. Özensiz yöneticiler, ekonomik performansını daha önceden belirlenmiş olan doğrultuda sürdürecek ve ahlakı şansa bırakarak şirketlerini akıntıya bırakırlar. Kararlı yönetimler ise problemlere sebep olan örtüleri kaldırarak üstesinden gelebileceklerini bilirler.

Şirketin karakteri bireyinkine oranla çok daha şekillenebilir. Kültürüne biçim vermek, değiştirmek mümkündür. Uyumsuz insanlar değiştirilebilir. Kendilerini şirketin amaçlarına bağlayanlar, buna yanaşmayanları kısıtlamak ve dışlamak için açık ve örtük müeyyideler (kanun, kural) getirebilir. Böyle bir topluluğu biçimlendirmek baş icra sorumlusunun ve iş birimlerinin, kurmay bölümlerinin kişisel etkisiyle başlar. Baş icra sorumlusunun ahlaki hükümlere varma tarzının her türlü yazılı politikadan daha etkili olduğu evrensel olarak kabul görmüştür. Politika davranışta ifadesini bulur. Ürün kalitesi, personel, reklam ve pazarlama kararlarının ahlaki yanı kolaylıkla görülür. Kendini olduğundan farklı gösterme çabası boşunadır. “Bir şey söyleme” diyordu Emerson. “Senin ne olduğun üzerinde duruyor; fırtınadan senin karşındakine ne söylediğini duyamadığımda bile onu görebilirim. Buradan şu çıkıyor; “herhangi bir şeyi yaptığın bilinmiyorsa, onu hiçbir zaman yapma.”

İnsanların karakterlerini gizleyemedikleri varsayılırsa baş yöneticin hatta yönetici adaylarının seçiminin onların karakteriyle ayrıntılı olarak değerlendirilmesini de içermesi gerekir. Bunun nasıl yapılacağını soracak olduğunuzda Emerson “Sadece bakın, yeter” derdi. Bir şirketin liderleri şirket ahlakı niyetlerinin ve performansının bu rekabetçi ortamda kendi haline bırakılamayacağına, yönetilmesi gerektiğine karar verdikten sonra, şirket politikalarını belirlemeli ve bunu diğer alanlarda olduğu gibi ayrıntılı olarak açıklamalıdır. Yazılı ahlak kurallarına bugün birçok şirkette karşılaşabiliriz. Fakat bunlar kendi başlarına etkin olmamaktadır. Sektörün iç politikalarının uygulanmasının denetlenmesi ve eğitiminin yapılması daha kolaydır. Mantıksız baskıcı kurallar güveni zayıflatır. Oysa güven vazgeçilmezdir. Yöneticiler, öngörülebilir türden problemler konusunda uyanık olmalıdır.

Ahlak standartlarını koruma ve yükseltmeye kararlı şirketlerde yönetim enformasyon sistemini, ürün iadeleri ve müşteri şikayetleri, kalite eksikleri, rekabetçi kıstas araştırmaların sonuçlarına bakılarak kendilerini görebilirler. Güven vazgeçilmez olduğu için ahlaki özenin sadece bilgilendirmeye değil aynı zamanda kontrole de hizmet eden enformasyonla desteklenmesi gerekir. Kontrolün alışılmış olduğu kadar zorlayıcı olması gerekmez; Kuşkuyu değil faaliyetin kalitesine gösterilen normal ilgiyi temsil etmelidir. Bilinçli olarak ahlaki olmayı seçen şirketler, yardım sunabilmek için performansı kısıtlayan her türlü problemi dikkate alırlar. İç denetleyiciler av peşindeki polis ya dedektiften ziyade yöneticinin ihtiyacına duyarlı olabilecek, yeterince yönetim deneyimine sahip kişiler olmalıdır.

Denetim ekipleri ne kadar empati sergilerse sergilesin, disiplin en sonunda eyleme geçmeyi talep eder. Azar azar para çalan sekreter, hesaplarla oynayan satıcı, maliyet kayıtlarını değiştiren muhasebeci, bunların hepsinin sözde bahanelere en az dikkat ayrılarak, temiz bir şekilde tekrar ele alınması gerekir. Aceleci cezalandırmanın adil olmayabileceği ve amirleri kendi ikincil sorumluluklarından kurtaracağı doğrudur. Ama insani davranma çabasıyla uzun süre gecikme de örgütün ihtiyaç duyduğu mesajı bulanıklaştıracaktır. Önemli bir yanlışın üstünü örtmeye çalışmak, o kişiye nazik davranma açısından yerinde olmakla birlikte, açıklamanın temizleyici etkisine zarar verir.

Yönetici için disiplin yönetimi art arda ahlaki ikilemler gündeme getirir. Örneğin kuralları çiğnemiş kişiyi dikkate almak ile kuruluşun geleceğini dikkate almayı nasıl dengeleyeceksiniz? Kural dışı davranışları olan çalışanları cezalandıran bir şirket bununla ahlaki davranışa olan bağlılığını sergilemiş olur. Böyle bir karar eğer adilse resmi açıklama olmadığında bile söylenti yoluyla duyulur. Sert kararlar sancılı oldukları gerekçesiyle ertelenmemelidir. Ademi merkezi büyük bir kuruluşta sürekli ahlaklı performans, sadece mevcut BİS’in değil, art arda gelen bir dizi BİS’in zor kararlar almasını talep eder.Yönetim kurulunun devreye girdiği yer burasıdır. Yönetim kurulu her zaman kişisel değerleri koruma ve geliştirme açısından elverişli kişilerin BİS görevine getirilmesini sağlama imkanına sahiptir.

Uygun bir şirket stratejisinin ekonomik olmayan amaçlarda içermesi gerekir. Ekonomik strateji şirketin ürün ve Pazar fırsatlarıyla kaynaklarının ve özel yetkinliklerinin optimum eşleştirilmesidir. Ekonomik strateji şirketin ne tür bir örgüt olmak istediğinin belirlenmesiyle uygulanabilir hale gelir. Şirket liderlerinin kişisel değerleri bütün stratejik kararlarla ilişkindir. Davranış kuralları, önemli olmakla birlikte bağlılık için gerekli nihai duygusal gücü içermez. Kaliteli hedeflere bağlılık örgütsel bir kazanımdır. Ahlakın ayrıntılı şekilde iş yaşamında tartışılmasının önündeki engeller çoktur. BİS bir gün kendi örgütündeki birinin ihanetine uğrayabileceğini düşünüyor olabilir. Enerjik veya başarılı birisi bir gün mutlaka yöntem ve niyetleri hakkında sorulara hedef olacaktır. Çünkü iyi niyetli bir davranış bile ahlak dışı olarak görülebilir. Farklı inançlara sahip insanlar arasında işbirliği ihtiyacı tartışmaları azaltır.

Yönetimin kendini tümüyle karın azamileştirmesine adaması daha yüksek ahlaki standartlara ulaşmasının önünde büyük bir engeldir. Yöneticiler çatışan iddiaları dengelemede uygulayacakları ilkeleri kendilerinde aramalıdır. Bilge erkek ve kadınlar kendi görüşlerini başkalarına sunarlar çünkü problemlerin açık tartışılması beklenmedik ahlaki boyutları açığa çıkarır ve dikkate alınması gereken alternatif bakış açıları geliştirir. En sonunda yöneticilerin kendi hükümlerine dayanarak bir karar alması gerekir. O nedenle karakter araştırması yönetici seçiminin vazgeçilmez bir parçasıdır.

Her şirket kendi başlıca amaç ve politakalarını özetleyen özel bir şirket stratejisi geliştirme imkanına sahiptir. Bu strateji sadece ekonomik rolü değil, insan örgütü olarak nasıl bir şirket olmak istediğini de kapsayabilir. Zaman içinde başarıyla uygulanabilmesi için stratejinin şirket mensuplarının yaratıcılığına hükmedebilmesi gerekir. Ekonomik ve ahlak bakımından sağlam olmayan stratejik kararlar uzun süre ayakta duramaz.

HAZIRLAYANLAR G MERVE AKSU G SEVCAN AYGÜN B YAĞMUR BABAOĞLU