Kamuda İnsan Kaynakları Yönetimine Egemen Olan İlkeler: 2

Bu Haftada Neler Var? Eşitlik İlkesi Güvence İlkesi Yansızlık – Tarafsızlık İlkesi Adil ve Yeterli Ücret İlkesi

Eşitlik İlkesi Anayasa, md. 70: “Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.”

Anayasadaki bu düzenlemeye göre, kamu hizmetine giriş için 3 anayasal ilke olduğunu söyleyebiliriz. 1) Eşitlik ilkesi: Hizmete girişte herkes eşit haklara sahiptir. 2) Serbestlik ilkesi: Kamu hizmetine girişte zorlamama olmaması 3) Görevin gerektirdiği niteliklerden başka nitelik aranmaması

Eşitlik İlkesi Eşitlik ilkesinin bazı istisnaları bulunmaktadır: Siyasal Düşüncelerle Yapılan Sınırlamalar: Özellikle üst düzey görevlere yapılacak atamalarda, atanacak kişinin görüşlerinin siyasal iktidarın politikalarıyla uyum içerisinde olması beklenmektedir. Bu tür kadrolar siyasal iktidarın takdir hakkının bulunduğu düşüncesiyle “yarışma sınavı” yerine, doğrudan atama yoluyla doldurulmaktadır. Ancak hangi kadroların siyasal nitelikli olduğu önceden net bir şekilde belirlenmelidir. İstisnai memuriyetler

Eşitlik İlkesi Toplumsal Düşüncelerle Yapılan Sınırlamalar: Kadroların bir kısmının ülke için yararlılık gösteren gazilere, şehitlerin dul ve yetimlerine vb. ayrılması. Ülkeye yararı dokunmuş kişilere milletin “minnet borcu”nu ödemesi olarak yorumlanmaktadır. Kapsamın fazla genişletilmesi durumunda hem eşitlik, hem de liyakat ilkeleri zarar görebilmektedir.

Eşitlik İlkesi Cinsiyet Yönünden Yapılan Sınırlamalar: Günümüzde cinsiyet, kamu hizmetine girişte engel teşkil etmemektedir. Önceki dönemlerde bazı kısıtlamalarla karşılaşmak mümkündü; örneğin kadınların “kaymakam” olamaması. Öte yandan kadınların kamu hizmetlerinde çalıştırılmalarıyla ilgili olarak bazı sorunlarla karşılaşıldığı ileri sürülmektedir. Bunlar evlilik, doğum vb. nedenlerle kadınların meslek yaşamının düzensiz olması; eş durumu nedeniyle nakil istekleri, kadınların üst düzey kadrolara yükselmelerine ilişkin görünür bir engel olmamasına rağmen yükselememeleri, hem iyi bir eş, iyi bir anne hem de iyi bir çalışan olmanın zorluğu vb.

Güvence İlkesi Memur güvenliği, memurluğun meslek oluşunun (kişiye yönelmiş kariyer sisteminin) doğal bir sonucudur. Memur güvenliğinin bir diğer gerekçesi, memuru siyasal etkilerden (siyasilerin keyfi tasarruflarından) korumaktadır.

Güvence İlkesi Memur güvenliğinin iki ana öğesi bulunmaktadır: Güvencelerin güvenlik altına alınması: Güvencelerin yasal ve idare düzenlemelerle koruma altına alınması ve ihlal durumunda memurun idareye ve yargıya başvuru hakkının bulunması. Güvence ile hizmet gerekleri arasında bir denge kurulması: Aşırı güvence memurun motivasyonunun olumsuz bir şekilde etkilemekte ve performansının düşmesine yol açmaktadır.

Yansızlık – Tarafsızlık İlkesi Kamu görevlisinin siyasal bir düşüncesinin olması kaçınılmazdır. Kamu görevlisi, vatandaş ve seçmen olmaktan dolayı bu düşüncesini sandıkta ortaya koymaktadır. Önemli olan kamu görevlisinin siyasal düşüncesini hizmet sunumuna yansıtmamasıdır.

Yansızlık – Tarafsızlık İlkesi Siyasal amaçlı atamalar: Özellikle üst düzeylere yapılan atamalar. Siyasal eylem ve davranışlar: Siyasal partiye üye olma, seçim kampanyalarına katılma vb.

Adil ve Yeterli Ücret İlkesi Temel ilkeler: Ücret, yapılan işe göre ödenmelidir. Bizde diploma ve kıdeme göre ödenmektedir. İç denge ilkesi: Eşit değerde iş yapanlara eşit ücret ödenmelidir. Dış denge ilkesi: Ücretler, piyasa ücretleriyle “karşılaştırılabilir” olmalıdır. En az geçim düzeyi

Adil ve Yeterli Ücret İlkesi Ücrette bulunan temel öğeler: İşin kendine bağlı ödemeler: İşin önem, güçlük ve sorumluluk derecesine ve görev gereklerine göre belirlenen ücret. İşi yerine getirenin başarı derecesine bağlı ödemeler: Performans ve başarıya dayalı ücret. İşi çevreleyen koşullara bağlı olarak kişisel yada özel ödemeler: Temininde güçlük zammı, sosyal mahrumiyet ödeneği vb. Sosyal amaçlı yan ödemeler: Konut ve yemek yardımı, kreş vb.

Adil ve Yeterli Ücret İlkesi Ücretin değişen koşullara uydurulması: Durağan sistemler: İstikrarlı ekonomilerde Değişken sistemler: Hareketli merdiven (Echélle Mobile)