Yrd Doç Dr. Omca DEMİRKOL Vitamin E Yrd Doç Dr. Omca DEMİRKOL

Vit E kroner sorunların önlenmesinde kullanılabilir mi? Vit E yi kapsül şeklinde mi yoksa besinlerle mi almak daha faydalı? Hergün yoğun vit E tüketimi yaşlanmayı geciktirir mi?

Bu sorular vit E nin önemli bir antioksidan olabileceğini gündeme getirmiştir.

Bitkisel yağlar kızarmada kullanılırken %11 E vitamini kaybına uğradığını yapılan çalışmalar göstermiştir.

Bazı besinlerin Vit.E değeri Vitamin E (mg/100g) Soya yağı 130-140 İnsan sütü 0.2-0.3 Diğer bitkisel yağlar 80-100 Hayvan sütü 0.02-0.10 Margarin 50-55 Karaciğer 1-1.5 Fındık 25-30 Sebzeler 0.4-0.3 Buğday özü 14-15 Meyveler Kuru baklagil 3-4 Et 0.5-0.7 Tahıl taneleri Yumurta tereyağı 2-3 Yeşil yapraklı seb 1-3

Vit E emilimi ve taşınması için diyette yağ bulunması ve safra salgılanması gereklidir. Kanda lipoproteinlerle taşınır.

Hayvanlar üzerinde yapılan bir çok çalışmada yüksek dozda a-tokoferol ile beslenen hayvanlarda arteroscleroz riskinin düştüğü gözlenmiştir.

Tocopherol and Oxygen Reaction 3 2 ( ) a - tocopherol C H C H C H 3 3 3 ) C H ( C H ) C H ( C H ) 3 2 3 3 2 O H a - tocoquinone

Vitamin E as an antioxidant R· + TOH ¾® RH + TO·

Vitamin E süperoksit ve hidroksil radikallerini, singlet oksijeni, lipid peroksit radikallerini ve diğer radikalleri indirger. Vitamin E zincir kırıcı antioksidan olarak bilinir. Lipid peroksidasyonu zincir reaksiyonu, vitamin E vasıtasıyla sonlandırılabilir.

Vit E nin antioksidan etkisi bir çok antioksidan savunma elemanının yetersiz kaldığı, oksijenin yüksek konsantrasyonlarında bile etkilidir.

Vitamin E nin Antioksidan Aktivitesi LOO • + a-TOH LOOH + a-TO • ROO • + a-TOH ROOH + a-TO • LOO • +a-TO • NRP ROO • +a-TO • NRP LOO • : lipit peroksil radikali ROO •:peroksil radikals ROOH:peroksit LOOH:lipit peroksit a-TO •: tokopheroksil radikali NRP:non radical products

E VİTAMİNİ (Tokoferol)

A-tokoferolun bulunduğu solisyonlarda lipit peroksidasyonu ya inhibe edilir veya geciktirilir.

Bunların dışında yapılan in vitro çalışmalar a-tokoferolün özellikle LDL için etkili bir antioksidan olduğunu göstermiştir.

Vitamin E okside olduktan sonra ve parçalanmadan önce askorbik asit ve glutatyon tarafından yeniden indirgenebilmektedir. Vitamin E ve C verilmesinin, yaşlı kişilerde ortalama kan lipid peroksit konsantrasyonlarında bir azalma sağladığı saptanmıştır.

Vitamin E selenyum metabolizmasında da önemli rol oynar Vitamin E selenyum metabolizmasında da önemli rol oynar. Vitamin E selenyumun organizmadan kaybını önleyerek veya onu aktif şekilde tutarak selenyum ihtiyacını azaltır. Serbest radikallerin kanserin başlamasında rol aldığı ve vitamin E ile diğer antioksidanların antikanserojen etki göstererek kanserin yayılmasını ve tümörün büyümesini önlediği kaydedilmiştir.

Jilan”ın “günlük 50 IU vitamin E katkısıyla antioksidayon işlevin gerçekleşmesi beklenemez” şeklindeki yaklaşımı hemen tüm araştırıcılar tarafından halen kabul görmektedir.(1,5 IU=1mg) Diyetle alınan PUFA oranı arttıkça E vit ihtiyacı da artmaktadır. Alınan her 1 g PUFA için 1 mg E Vit alınmalıdır.

Birçok yayın

Mide, bağırsak ve karaciğer hücrelerinde Vit Mide, bağırsak ve karaciğer hücrelerinde Vit. A nın oksidasyonunu da önleyerek bu vitaminin organizmada etkisini arttırır ve karaciğerde depo edilmesine yardım eder.