Fatma Bekar anne, 34 yaşında, reklam sektöründe çalışıyor. Burak Fatma’nın oğlu, 5 yaşında. Ayşe 3 çocuk annesi, 36 yaşında, gazeteci. Serkan Ayşe’nin ikinci kocası, ikizlerin babası, 38 yaşında. Buket 6 yaşında, Ayşe’nin ilk evliliğinden olan büyük kızı.

ELE ALINACAK KONULAR Kıskançlık Nedir? Kardeş Kıskançlığı Nedir? Yaklaşımlar -Freud -Adler *İlk Çocuk *Ortanca Çocuk *En Küçük Çocuk *Tek Çocuk -Zulliger Nedenler Belirtiler Öneriler Çatışma Çözmeye Yardımcı Yaklaşım Biçimleri

KISKANÇLIK, Beklenen ilgi, sevgi ve şefkat eksikliğine karşı geliştirilen bir kızma duygusu, gücenme durumudur. DOĞAL ve EVRENSEL bir duygudur. 

KARDEŞ KISKANÇLIĞI Kardeş kıskançlığı, insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanlık tarihinde ilk cinayetin kardeş kıskançlığı yüzünden işlenmesi, bu konunun bir gelişim sorunu olarak önemine dikkatleri çekmektedir.

KARDEŞ KISKANÇLIĞI Bu duyguyla ilk tanışma iki yaş civarındadır. (Bölükbaşı, 2004) Kardeş kıskançlığının kaynağında, her çocuğun anne ve babasının özel sevgisine olan ihtiyacı bulunmaktadır. (Yavuzer, 2003) En yaygın kıskançlık örneği, küçük kardeşe karşı duyulan kıskançlıktır.

YAKLAŞIMLAR Freud Kıskançlık, gelişim evrelerinde gerçekleşen sapmalardan kaynaklanmaktadır. (Geçtan, 2005)

YAKLAŞIMLAR Adler Bireylerin kardeşler dizisi içindeki yeri, onların yaşam üslubunda bir daha silinip atılamayacak izler bırakır. (Adler, 2004)

YAKLAŞIMLAR İlk Çocuk Diğer kardeşleri dünyaya gelinceye kadar ebeveynin ilgi ve sevgisini kimseyle paylaşmadan büyümüş olan tek kişidir. (Yavuzer, 2003)

YAKLAŞIMLAR Ortanca Çocuk Kendisinden güçlü ve yetenekli büyük kardeşi ile ailenin sevgi ve ilgi odağı konumundayken küçük kardeşinin yarattığı ikili sorunlarla baş etmek zorunda olan çocuktur. (Kot, 2004)

YAKLAŞIMLAR En Küçük Çocuk Ailede her zaman ‘çocuk’ olarak görülen, diğer çocukların hepsinden daha çok şımartılan çocuktur. (Adler, 2004)

YAKLAŞIMLAR Tek Çocuk Ailenin bütün eğitsel coşkularının üzerinde olduğu, el üstünde tutulan ve herhangi bir güçlük karşısında bu ilgiyi beklemeye alışabilen çocuktur. (Adler, 2006)

YAKLAŞIMLAR Zulliger (1980), kıskançlığın değerli yönlerinin de olduğunu ve çocuklarda giderek hakkaniyet duygusunu doğurup geliştirdiğini söyler. (akt. Özbey, 2004)

- Kardeşler arasında kıyaslama NEDENLER Kardeş sırası Anne - baba tutumları - Kıskanan çocuğa karşı ilgisiz kalma - Cinsiyet ayrımı - Kardeşler arasında kıyaslama

NEDENLER Yaş farkı Sosyal çevre Sosyoekonomik durum Mizaç

BELİRTİLER Abartılı sevgi gösterileri Etkilenmemiş gibi davranma İçe kapanma Aşırı sinirlilik Anne baba sevgisini sorgulama Kardeşine fiziksel zarar verme

BELİRTİLER Altını ıslatma Parmak emme Baş ağrısı Mide bulantısı Uyku bozuklukları Dışkı kaçırma(encopresis) Elle tırnaklarını koparma Mastürbasyon Okul başarısızlığı Aşırı hareketlilik Yalan ve çalma gibi davranış bozuklukları…

“Melek, 5 yaşında küçük bir kız, doğacak kardeşine yönelik şöyle düşünüyor: - Peki annemle babam niçin başka bir kız istedi? Biliyor musun, babam arabasından bıktığı zaman yeni bir araba satın alıyor ve eskisini bir daha hiç görmüyoruz. Yeni araba daha güzelmiş, öyle diyor annemle babam.”

ÖNERİLER Çocuk, psikolojik olarak yeni gelecek kardeşin doğumuna hazırlanmalıdır. Hamilelik döneminde özellikle doğum zamanı anne hastanedeyken çocuk ihmal edilmemelidir. Çocuğun temel ihtiyaçları karşılanmalıdır. Kıskanan çocukla mümkün olduğunca nitelikli zaman geçirilmeye çalışılmalıdır.

Olumsuz duyguların anlayışla karşılandığını görmek çocuğu rahatlatır.

“Sinan, 8 yaşında anlatıyor: Kıskanmasın diye bebeği sevdikten sonra çocuğu da sevmek yararlı olmayacaktır. Çocuk bu ilgi ve sevginin yapmacıklığını hisseder. “Sinan, 8 yaşında anlatıyor: - Ben onlara inanmak istiyorum, erkek kardeşimin doğumu bir şey değiştirmemiş, beni yine aynı derecede seviyorlarmış, ama ya annem birlikte yaşamak için eve başka birini getirirse ve babama: ‘ Sen merak etme, kalbim ikinize yetecek kadar geniş’ dese babamın yüzü kimbilir ne hal alır, merak ediyorum!”

Bebekle ilgili işlerde çocuğa küçük sorumluluklar verilebilir. Ailenin ‘bütün’ olduğu duygusu herkes tarafından hissedilmelidir.

onlar arasındaki ilişkiyi olumsuz etkiler. Kardeşler arasında yapılan kıyaslamalar, onlar arasındaki ilişkiyi olumsuz etkiler.

Çocuklara, eşit şekilde davranmaya gerek yoktur Çocuklara, eşit şekilde davranmaya gerek yoktur. Her birine ayrı ayrı, kendi gereksinim ve kişilik özelliklerine uygun biçimde davranılmalıdır.

“ Ana-baba sevgisi eşit dilimlere bölünebilen bir pasta değildir!... Yeni gelenin büyük kardeşleriyle paylaşacağı hiçbir şey yoktur, çünkü ana-baba onun için yalnızca ona ait bir pasta hazırlayacaktır. Diğerlerininkiyle ne aynı biçimde, ne aynı tatta olacaktır bu pasta; çünkü her çocuğun ağız tadı ve beklentileri kardeşlerininkinden farklıdır.”

Çocukların kavgalarında, - hakem rolü alınmamalı; “Kim başlattı?” sorusundan kaçınılmalıdır. - taraf tutulmamalıdır. - dikkatleri hemen sorun çıkaran çocuğa yöneltmek yerine zarar gören çocukla ilgilenilmelidir.

Çocuklar arasındaki çatışmayı çözümleyici bir biçimde ele alma

Çocukların aralarındaki sorunu çözmelerine pek (de) yardımcı olmayan yaklaşım biçimleri

Çocukların aralarındaki sorunu çözmelerine yardımcı olan yaklaşım biçimi

Çocuklar, aralarındaki sorunu çözmeye çalışıyor.

TEŞEKKÜRLER!