1982 Anayasası Prof. Dr. Turgut Göksu Kaynak: Kemal Gözler , Türk Anayasa Hukuku Dersleri kitabı mutlaka okunacak

12 Eylül 1980 Askeri Müdahalesi 1982 Anayasası 12 Eylül 1980 Askeri Müdahalesinin ürünüdür. 12 Eylül 1980 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri darbe yaparak yönetime el koymuştur. 1960, Albaylar cuntası iken 12 Eylül “emir ve komuta zinciri içinde ve emirle” gerçekleştirilmiştir. Yönetime el koyan “Millî Güvenlik Konseyi” (MGK) Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun’dan oluşmaktadır. Turgut Göksu

“Yüce Türk Milleti; Büyük Atatürk’ün bize emanet ettiği ülkesi ve milletiyle bu bütün olan, Türkiye Cumhuriyeti Devleti, son yıllarda, izlediğiniz gibi dış ve iç düşmanların tahriki ile, varlığına, rejimine ve bağımsızlığına yönelik fikri ve fiziki haince saldırılar içindedir. Devlet, başlıca organlarıyla işlemez duruma getirilmiş, anayasal kuruluşlar tezat veya suskunluğa bürünmüş, siyasi partiler kısır çekişmeler ve uzlaşmaz tutumlarıyla devleti kurtaracak birlik ve beraberliği sağlayamamışlar ve lüzumlu tedbirleri almamışlardır. Böylece yıkıcı ve bölücü mihraklar faaliyetlerini alabildiğine arttırmışlar ve vatandaşların can ve mal güvenliği tehlikeye düşürülmüştür. Atatürkçülük yerine irticai ve diğer sapık ideolojik fikirler üretilerek, sistemli bir şekilde ve haince, ilkokullardan üniversitelere kadar eğitim kuruluşları, idare sistemi, yargı organları, iç güvenlik teşkilatı, işçi kuruluşları, siyasi partiler ve nihayet yurdumuzun en masum köşelerindeki yurttaşlarımız dahi saldırı ve baskı altında tutularak bölünme ve iç harbin eşiğine getirilmişlerdir. Kısaca devlet güçsüz bırakılmış ve acze düşürülmüştür. Aziz Türk Milleti: İşte bu ortam içinde Türk Silahlı Kuvvetleri, İç Hizmet Kanununun verdiği Türkiye Cumhuriyeti’ni kollama ve koruma görevini yüce Türk Milleti adına emir ve komuta zinciri içinde ve emirle yerine getirme kararını almış ve ülke yönetimine bütünüyle el koymuştur. Girişilen harekatın amacı, ülke bütünlüğünü korumak, millî birlik ve beraberliği sağlamak, muhtemel bir iç savaşı ve kardeş kavgasını önlemek, Devletin otoritesini ve varlığını yeniden tesis etmek ve demokratik düzenin işlemesine mani olan sebepleri ortadan kaldırmaktır”. (MGK 1 nolu Bildiri) Turgut Göksu

Ara Dönem MGK, 27 Ekim 1980, 2324 sayılı “Anayasa Düzeni Hakkında Kanun” Yasama.-Yasama yetkisi MGK’ye ait. Yürütme.-Cumhurbaşkanlığına ait yetkiler aynı zamanda devlet başkanı olan MGK Başkanına aittir. Ancak Bakanlar Kurulu hakkında bir hüküm olmasa da Bülent Ulusu başkanlığında sivillerden oluşan bir Bakanlar Kurulu kurulmuştur (30 Eylül). Yargı.- Kanun yargı organına dokunmamıştır. Turgut Göksu

1961 Anayasasının durumu: “Millî Güvenlik Konseyince kabul edilerek yayımlanan bildiri ve karar hükümleri ile yayımlanacak olan kanunların Anayasaya aykırılığı iddiası ileri sürülemez” (m.3). “Millî Güvenlik Konseyi bildiri ve kararlarında yer alan ve alacak olan hükümlerle Konseyce kabul edilerek yayımlanan ve yayımlanacak olan kanunların 9 Temmuz 1961 tarihli ve 334 sayılı Anayasa hükümlerine uymayanları Anayasa değişikliği olarak, kanunlara uymayanları da kanun değişikliği olarak yayımlandıkları tarihte yürürlüğe girer” (m.6). Turgut Göksu

Kurucu Meclis 29 Haziran 1981 tarihli Kanun. Anayasayı hazırlamakla görevli meclistir. Ayrıca Siyasî Partiler Kanunu, Seçim Kanununu hazırlamak Kurucu Meclis= MGK + Danışma Meclisi MGK: Gen. Kur. Bşk. ve 4 kuvvet komutanı Danışma Meclisi: 160 üye (40 doğrudan MGK’ce, 120 her ilin valisinin tarafından tespit ve teklif ettiği adaylar arasından MGK’ce). Atama. Şart: 30 yaşını bitirmiş, yüksek öğrenim yapmış ve herhangi bir siyasî partinin üyesi olmamak. Ayrıca “Türkiye Büyük Millet Meclisi kurulup fiilen göreve başlayıncaya kadar, kanun koyma, değiştirme ve kaldırma suretiyle yasama görevlerini yerine getirmek” de yine Kurucu Meclise verildi. Turgut Göksu

6 Kasım 1983 milletvekili genel seçimleri Anayasa Komisyonu (15) – Anayasa Taslağı – Danışma Meclisi – MGK – Halkoylaması (7 Kasım 1982)- %91.37 Kabul – 9 Kasım 1982 RG 6 Kasım 1983 milletvekili genel seçimleri 6 Aralık 1983 TBMM Başkanlık Divanı oluşumu ve Kurucu Meclisin hukukî varlığının sonu Turgut Göksu

1.Her iki Anayasa da askerî müdahaleler sonucu hazırlanmıştır. 1961 VE 1982 ANAYASALARININ HAZIRLANIŞLARI BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI   BENZERLİKLERİ 1.Her iki Anayasa da askerî müdahaleler sonucu hazırlanmıştır. 2.Her iki Anayasa da, bir kısmı askerî müdahaleyi yapan bir kuruldan (Millî Birlik Kurulu ve Millî Güvenlik Konseyi), diğer kısmı ise sivillerden (Temsilciler Meclisi ve Danışma Meclisi) oluşan Kurucu Meclisler tarafından yapılmıştır. 3.Her iki Anayasanın hazırlanmasında da Kurucu Meclisin sivil kanadı (Temsilciler Meclisi ve Danışma Meclisi) seçimle oluşmamıştır. 4.Her iki durumda da, Kurucu Meclis tarafından hazırlanan Anayasa, halkoyuna sunulmak suretiyle kesinleşmiştir. 5.Her iki durumda da sivil kanadın (Temsilciler Meclisi ve Danışma Meclisi) Bakanlar Kurulunun kurulması ve düşürülmesine ilişkin yetkileri yoktur. Turgut Göksu

1961 VE 1982 ANAYASALARININ HAZIRLANIŞLARI BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI FARKLARI 1. 1961 Temsilciler Meclisi, 1982 Danışma Meclisine oranla daha temsili niteliktedir. 2. Temsilciler Meclisinde kapatılan Demokrat Parti dışındaki iki parti (CHP ve CKMP) Anayasanın hazırlanmasına katılmışlardır. Oysa 1982 Anayasasının hazırlanmasına hiçbir siyasal parti katılmamıştır. 3. 1961 Anayasasında halkoylamasına sunulan metnin kabul edilmemesi durumunda ne yapılacağı belirtilmişti. Yeni Temsilciler Meclisi ile Anayasa hazırlama çalışmalarına tekrar başlanacaktı. 1982 Anayasasının reddi halinde ne olacağı belirtilmemiştir. Askerle devam. 4. 1961 halkoylamasında Demokrat Parti dışında siyasal partiler kamuoyu oluşturulmasında aktif rol oynamışlardır. Oysa 1982 Anayasasının oylanmasında siyasal partilerin bir rolü olmamıştır. 5. 1961 halkoylamasının aksine, 1982 halkoylamasında Anayasanın kabulü, Cumhurbaşkanının seçimiyle birleştirilmiştir. Turgut Göksu

1982 ANAYASASININ TEMEL ÖZELLİKLERİ 1. Kazuistik Yöntem 2. Katılık 3. Geçiş Dönemi 4. Güçlü Yürütme 5. Tıkanıklıkları Giderici Çözüm Yolları «rasyonelleştirilmiş parlâmentarizm» 6. Daha Az Katılımcı Demokrasi Modeli Turgut Göksu

BİRİNCİ KISIM Genel Esaslar I. Devletin şekli MADDE 1- Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir. II. Cumhuriyetin nitelikleri MADDE 2- Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir. III. Devletin bütünlüğü, resmî dili, bayrağı, millî marşı ve başkenti MADDE 3- Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Millî marşı “İstiklal Marşı”dır. Başkenti Ankara’dır Turgut Göksu

1982 ANAYASASI’NIN TEMEL İLKELERİ 1. Cumhuriyetçilik ilkesi 2. Üniter devlet ilkesi 3. İnsan haklarına saygılı devlet ilkesi 4. Atatürk milliyetçiliğine bağlı devlet ilkesi 5. Demokratik devlet ilkesi 6. Laik devlet ilkesi 7. Sosyal devlet ilkesi 8. Hukuk devleti ilkesi 9. Eşitlik ilkesi 10. Başlangıçta belirtilen temel ilkeler Turgut Göksu

CUMHURİYETÇİLİK İLKESİ “Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir” Arapça “cumhur”. “Cumhur” toplu halde bulunan halk “Cumhurî”, cumhura, yani halka ait “cumhuriyet”, “halka ait olan devlet” res publica, kamu malı, halkın malı “république”, “halkın malı olan devlet şekli” Turgut Göksu

Geniş: Cumhuriyet=Demokrasi Anayasa hukukunda cumhuriyet, dar anlamda monarşinin karşıtı, geniş anlamda ise demokrasiyle özdeş bir kavram. Dar: Léon Duguit: Eğer devlet başkanı, bu göreve veraset usulüyle geliyorsa, o devlet monarşidir; başka bir usulle geliyorsa o devlet cumhuriyettir. Geniş: Cumhuriyet=Demokrasi Didier Maus, “cumhuriyet genel oy, temsilî rejim, kuvvetler ayrılığı gibi prensipleri kapsar» Turgut Göksu

Arend Lijphart, demokratik 21 ülkeden 11 monarşi: Avustralya, Belçika, Birleşik Krallık, Danimarka, Hollanda, Japonya, Kanada, Lüksemburg, Norveç, İsveç, Yeni Zelanda. 10 cumhuriyet: Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Avusturya, Fransa, Finlandiya, İrlanda, İsviçre, İsrail, İtalya, İzlanda Turgut Göksu

AY3, “Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür”. ÜNİTER DEVLET İLKESİ AY3, “Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür”. Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütün olması onun “üniter devlet” olması demektir. Yapısına göre devlet şekilleri: “Üniter (tek) devlet” - “karma devlet” Karma devletler = konfederal devlet ve federal devlet Turgut Göksu

Ülkesi, milleti ve egemenliği bölünmez bir bütündür. Üniter devlet, tek bir ülke üzerinde, tek bir milletin, tek bir egemenliğe tâbi olmasıdır. Ülkesi, milleti ve egemenliği bölünmez bir bütündür. Turgut Göksu

İNSAN HAKLARINA SAYGILI DEVLET İLKESİ AY2 “Türkiye Cumhuriyeti... insan haklarına saygılı... bir... devlet”tir. Temel hak ve hürriyetler alanında “insan hakları”, “kamu hürriyetleri”, “kişi hakları”, “vatandaş hakları”, “temel haklar”, “anayasal haklar” gibi değişik terimler kullanılmaktadır. Turgut Göksu

Bu kavramların içinde en kapsamlı olanı “insan hakları”dır. “İnsan hakları”, ırk, din, dil ayrımı gözetmeksizin tüm insanların yararlanabileceği haklardır. Bu haklardan yararlanmak bakımından vatandaş ve yabancı arasında ayrım yoktur. Anayasa, “Türkiye Cumhuriyeti insan haklarına saygılı bir devlettir” derken, bir “ideali”, bir “olması gerekeni” dile getirmektedir. Turgut Göksu

“Saygı”, “değeri, üstünlüğü, yaşlılığı, yararlılığı, kutsallığı dolayısıyla bir kimseye karşı veya bir şeye karşı dikkatli, özenli, ölçülü davranmaya sebep olan sevgi duygusu” O halde “insan haklarına saygılı devlet”, değeri, üstünlüğü, yararlılığı, kutsallığı dolayısıyla insan haklarına karşı dikkatli, özenli, ölçülü davranan devlet demektir. Turgut Göksu

İnsan haklarına saygı sınırlandırılmış mıdır? “Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir” Turgut Göksu

ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNE BAĞLI DEVLET AY2, “Türkiye Cumhuriyeti... Atatürk milliyetçiliğine bağlı... bir... devlet”tir. “Milliyetçilik” “millî devlet” “Atatürk milliyetçiliği” Türkçe Sözlük, “milliyetçilik”, “maddî ve manevi açılardan millet ve ülkesinin çıkarlarını her şeyin üstünde tutma anlayışı” Turgut Göksu

Objektif Millet Anlayışı: Sübjektif Millet Anlayışı: Millet, birbirlerine birtakım bağlar ile bağlanmış insanlardan oluşmuş bir topluluktur. Objektif Millet Anlayışı: Sübjektif Millet Anlayışı: Atatürk, millet kavramını şöyle tanımlamıştır: “Bir harstan (kültürden) olan insanlardan mürekkep cemiyete millet denir, dersek milletin en kısa tarifini yapmış oluruz” “Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk’tür”. Turgut Göksu

DEMOKRATİK DEVLET İLKESİ AY2 “Türkiye Cumhuriyeti... demokratik... bir... devlet”tir. “Demokratik devlet”, “demokrasiye uygun devlet” demektir. Turgut Göksu

Normatif Demokrasi Teorisi DEMOKRASİ NEDİR? Normatif Demokrasi Teorisi Eski Yunanca “halk” demos ve “yönetmek” kratein “halkın yönetimi” Abraham Lincoln “halkın, halk tarafından, halk için yönetimi”. “Government of the people, by the people, for the people” Normatif anlamda demokrasi, demokratik rejimlerin ulaşmayı düşledikleri bir idealden başka bir şey değildir. Turgut Göksu

Ampirik Demokrasi Teorisi Demokrasinin tanımında “olması gereken”e değil, “olan”a bakar. Bu tür demokratik rejimlerin özelliği, “tam bir demokratik duyarlılık değil, nispeten çokça bir yurttaş gurubunun uzun bir zaman boyunca arzularına cevap verebilmesidir. Olması gereken altı özellik: 1.Etkin siyasal makamlar seçimle belirlenmektedir. 2.Seçimler düzenli aralıklar ile tekrarlanmaktadır. 3.Seçimler serbesttir. 4.Birden çok siyasal parti vardır. 5.Muhalefetin iktidar olma şansı mevcuttur. 6.Temel kamu hakları tanınmış ve güvence altına alınmıştır. Turgut Göksu

Demokrasi, etkin siyasal makamların, düzenli aralıklarla tekrarlanan, birden fazla siyasal partinin katıldığı, muhalefetin iktidar olma şansına sahip olduğu serbest seçimlerle belirlendiği ve temel kamu haklarının tanınmış ve güvence altına alınmış olduğu bir rejimdir. Turgut Göksu

Bu kelime din adamları sınıfına (clergé) ait olmayan demektir. LÂİK DEVLET İLKESİ Fransızca laïc. Latince laicus. Bu kelime din adamları sınıfına (clergé) ait olmayan demektir. Ergun Özbudun: laikliğin “din hürriyeti” “din-devlet işlerinin ayrılığı” olarak iki cephesi vardır Turgut Göksu

Laikliğin birinci cephesi din hürriyetidir. Bir devletin laik olabilmesi için, o devlette din hürriyetinin tanınmış ve güvence altına alınmış olması gerekir. Din hürriyeti de kendi içinde “inanç hürriyeti” ve “ibadet hürriyeti” olarak ikiye ayrılır. Turgut Göksu

DİN VE DEVLET İŞLERİNİN AYRILIĞI Devletin Resmî Bir Dini Olmamalıdır Devlet Bütün Dinler Karşısında Tarafsız Olmalıdır Devlet Bütün Din Mensuplarına Eşit Davranmalıdır “Herkes... din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir... Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar”.m10 Din Kurumları ile Devlet Kurumları Birbirinden Ayrı Olmalıdır Hukuk Kuralları Din Kurallarına Uymak Zorunda Olmamalıdır 1876 Kanun-u Esasîsine göre, Heyet-i Âyan, Heyet-i Mebusan tarafından kabul edilen kanun tekliflerini “umuru diniyeye” uygunluk açısından denetlemekle görevliydi Esinlenme??? Turgut Göksu

AY2 “Türkiye Cumhuriyeti... sosyal... bir... devlet”tir. Tanım SOSYAL DEVLET İLKESİ AY2 “Türkiye Cumhuriyeti... sosyal... bir... devlet”tir. Tanım Sosyal devlet (sozialstaat, welfare state, Etat providence) anlayışı, “devletin sosyal barışı ve sosyal adaleti sağlamak amacıyla sosyal ve ekonomik hayata aktif müdahalesini gerekli ve meşru gören bir anlayış” olarak tanımlanır (Özbudun) Sosyal devlet, herkese insan onuruna yaraşır asgarî bir hayat seviyesi sağlamayı amaçlayan devlettir. Turgut Göksu

Jandarma Devletten Sosyal Devlete Devletin görevleri, savunma, güvenlik ve adalet hizmetlerinden ibarettir. Liberal felsefe. Sosyal Devletin Hürriyet Anlayışı: “Özgürleştirme” Sosyal devlette, devlete olumlu bir şeyler yapma ödevini yükleyen haklar da söz konusudur. Sosyal devlette, devletin “özgürleştirme (hürleştirme)” görevi vardır. Özgürleştirme anlayışına göre, kişi ancak önündeki ekonomik ve sosyal engellerin kaldırılmasıyla özgür olabilir. Turgut Göksu

SOSYAL DEVLETİ GERÇEKLEŞTİRMEYE YÖNELİK TEDBİRLER 1.Herkese İnsan Onuruna Yaraşan Asgarî Bir Yaşam Düzeyi Sağlamaya Yönelik Tedbirler: Sosyal Haklar Çalışma Hakkı Âdil Ücret Hakkı Sosyal Güvenlik Hakkı Konut Hakkı Sağlık Hakkı Eğitim Hakkı Dinlenme hakkı, tatil hakkı, çevre hakkı vs 2.Gelir ve Servet Farklılıklarının Azaltılmasına Yönelik Tedbirler Vergi Adaleti Kamulaştırma Toprak Reformu Turgut Göksu

AY2 “Türkiye Cumhuriyeti... bir hukuk devletidir” Tanım   Tanım Hukuk devleti en kısa tanımıyla, faaliyetlerinde hukuk kurallarına bağlı olan, vatandaşlarına hukukî güvenlik sağlayan devlet demektir. “Yönetilenlere en güçlü, en etkin ve en kapsamlı biçimde hukuksal güvencenin sağlanması, tüm devlet organlarının eylem ve işlemlerinin hukuka uygun olması” Turgut Göksu

a)Polis Devleti Anlayışı: “Hukuk devleti”, “polis devleti” deyiminin karşıtı. Polis devleti, “kamunun refahı ve selameti için, her türlü önlemi alabilen, bu amaçla kişilerin hak ve özgürlüklerine alabildiğine müdahale edebilen, onlara külfetler yükleyebilen ve fakat tüm bunları yaparken idaresi hukuka bağlı olmayan” devlettir. b) Hazine Teorisi: Hukuk kurallarına bağlı olmayan ve yargı denetimine de tâbi olmayan devlet ile özel hukuk hükümlerine tâbi olan ve aleyhinde dava açılabilen hazine birbirinden ayırt edilmelidir. Turgut Göksu

HUKUK DEVLETİNİN GEREKLERİ Hukuk devletinin üç temel gereği vardır: Yasama organı hukuka bağlı olmalıdır. Yürütme organı hukuka bağlı olmalıdır. Yargı organı hukuka bağlı olmalıdır. Turgut Göksu

Hukuk devletinin istisnaları: 1.Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı işlemler (AY m.105/2 ve 125/2). 2.Yüksek Askerî Şura kararları (Anayasa, m.125/2). 3.Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kararları (AY, m.159/4). 4.Uyarma ve kınama disiplin cezaları (AY, m.129/3). 5.Sıkıyönetim komutanının işlemleri (1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu, Ek m.3). Beş adet işleme karşı dava açılamaz; bunlara karşı yargı yolu kapalıdır. Turgut Göksu

EŞİTLİK İLKESİ “Kanun Önünde Eşitlik” başlığını taşıyan 10. madde: “Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar”. Turgut Göksu

Eşitlik ilkesinin hukukî niteliği tartışmalıdır. Hukuk devleti ilkesinin içinde mevcut olduğu düşünülebilir. Bir temel hak olduğu düşünülebilir. Zira, bu ilkeden yararlananlar bakımından eşitlik ilkesi, eşit işlem görmeyi ya da ayrım gözetilmemesini isteme hakkını doğurur. Nihayet devlet yönetimine hâkim olan bir temel ilke olarak da kabul edilebilir. Turgut Göksu

1. Kanunun Uygulayıcıları 1982 Anayasası eşitlik ilkesini, “temel haklar ve ödevler” kısmına değil, “genel esaslar” kısmına yerleştirmiştir. MUHATAPLARI 1. Kanunun Uygulayıcıları AY 10’uncu maddesi “idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar”. 2. Kanun Koyucu Eşitlik ilkesine aykırı düzenlemeler yapan bir kanun, örneğin dil, din ve mezhep bakımından vatandaşlar arasında ayrım yapılmasını öngören bir kanun, Anayasa Mahkemesi tarafından eşitlik ilkesine aykırı görülerek iptal edilebilir. Turgut Göksu

BAŞLANGIÇTA BELİRTİLEN TEMEL İLKELER Anayasamızın 2’nci maddesine göre “Türkiye Cumhuriyeti... başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan... bir... devlet”tir. Başlangıç ve Başlangıcın Hukukî Değeri: Bazı anayasalar, yapılış sebeplerini ve dayandıkları temel felsefeyi “başlangıç (dibace, préambule)” denen kısımlarında açıklamaktadırlar. Bu kısımlar çoğu zaman edebî bir üslûpla yazılır ve bol ihtişamlı cümlelerden oluşur. AY 176.m. ilk fıkraya göre, Anayasanın başlangıç kısmı, “Anayasa metnine dahildir”. Pozitif hukukî değere sahiptir. Turgut Göksu

Başlangıçta geçen temel ilkeler: Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlılık Atatürk milliyetçiliği Atatürk medeniyetçiliği Çağdaş medeniyet düzeyine ulaşma azmi Millî egemenlik Anayasanın ve hukukun üstünlüğü Hürriyetçi demokrasi Kuvvetler ayrılığı Türk varlığının devleti ve ülkesiyle bölünmezliği Lâiklik Her Türk vatandaşının onurlu bir hayat sürdürme ve maddî ve manevî varlığını geliştirme hakkı Türk vatandaşlarının millî varlığa karşı hak ve ödevlerde, nimet ve külfetlerde ve millet hayatının her türlü tecellisinde ortak olduğu Turgut Göksu

AY 174. maddesinde belirtilen İnkılâp Kanunları: Atatürk İnkılâpları AY 174. maddesinde belirtilen İnkılâp Kanunları: 1. 3 Mart 1340 tarihli ve 430 sayılı Tevhidi Tedrisat Kanunu; 2. 25 Teşrinisani 1341 tarihli ve 671 sayılı Şapka İktisası Hakkında Kanun; 3. 30 Teşrinisani 1341 tarihli ve 677 sayılı Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Seddine ve Türbedarlıklar ile Bir Takım Unvanların Men ve İlgasına Dair Kanun; 4. 17 Şubat 1926 tarihli ve 743 sayılı Türk Kanunu Medenisiyle kabul edilen, evlenme akdinin evlendirme memuru önünde yapılacağına dair medeni nikah esası ile aynı kanunun 110 uncu maddesi hükmü; 5.20 Mayıs 1928 tarihli ve 1288 sayılı Beynelmilel Erkamın Kabulü Hakkında Kanun; 6. 1 Teşrinisani 1928 tarihli ve 1353 sayılı Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki hakkında kanun; 7. 26 Teşrinisani 1934 tarihli ve 2590 sayılı Efendi, Bey, Paşa gibi Lakap ve Ünvanların Kaldırıldığına Dair Kanun; 8. 3 Kanunuevvel 1934 tarihli ve 2596 sayılı Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanun. Turgut Göksu