Sağlıklı Yaşamak ve Medya Prof. Dr. Zeynep ŞİMŞEK (Harran Üniversitesi Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Müdürü)

Binyıl Kalkınma Hedefleri Hedef 1: Mutlak Yoksulluk ve Açlığı Ortadan Kaldırmak, Hedef 2: Herkesin Temel Eğitim Almasını Sağlamak, Hedef 3: Kadınların Konumunu Güçlendirmek ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Geliştirmek, Hedef 4: Çocuk Ölümlerini Azaltmak, Hedef 5: Anne Sağlığını İyileştirmek, Hedef 6: HIV/AIDS, Sıtma ve Diğer Salgın Hastalıklarla Mücadele Etmek, Hedef 7: Çevresel Sürdürülebilirliğin Sağlanması, Hedef 8: Kalkınma için Küresel Ortaklıklar Geliştirmek,

Gelişmekte olan ülkelerde her yıl ölen yaklaşık 14 milyon çocuğun yaklaşık üçte ikisinin ailelerinin bilgilendirilmesi ve sağlıklı davranışların kazandırılması ile önlenebileceği tahmin edilmektedir. Asıl sorun var olan bilgi birikiminin hedef kitleye nasıl aktarılacağı ve davranış değişikliğinin nasıl başarılacağıdır.

Hastalık nedenleri Yüksek kolestrol Çocuklarda zayıflık Güvensiz su ve sanitasyon Güvensiz cinsel yaşam Yetersiz annesütüSigara Yüksek tansiyon Fiziksel hareketsizlik

Hastalıkları önleme Risk azaltma (Sektörler arası işbirliği) –Hastalık/sağlık sorunlarına doğrudan neden olan faktörlerin kontrolü Çevresel nedenler Bireysel davranışlar Sağlık hizmetine erişimi sağlama

Uzun ve sağlıklı yaşam Halkın sağlık eğitimi Beslenme durumunun iyileştirilmesi Endemik hastalıkların kontrolü Ana-çocuk sağlığı ve aile planlaması Temiz su sağlanması ve sanitasyon Bulaşıcı hastalıklara karşı bağışıklama Temel ilaçların sağlanması Ortalama 25 yıl TSH 5 yıl yeni tıbbi ve cerrahi yöntemler

Bağışıklama Kemoproflaksi Beslenme Erken Tanı Aile Planlaması Kişisel Hijyen Sağlık eğitimi Koruyucu Sağlık Hizmetleri SAĞLIK HİZMETLERİ Esenlendirici (Rehabilitasyon ) Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri 3. basamak 2. basamak 1. basamak (ASM) Kişiye Yönelik (ASM) Topluma Yönelik (TSM) Çevreye Yönelik(TSM) İçme ve kullanma sularının sanitasyonu Katı ve sıvı atıkların zararsızlandırılması Hava kirliliğinin önlenmesi Sağlıklı barınma koşullarının temini Besin Sanitasyonu Vektör ve kemirici kontrolü “Gürültü, radyasyon, aydınlanma havalandırma” Sağlığa az ya da çok zararlı olabilecek kuruluşlar Mezarlıklar Turist Sağlığı Sağlıklı Çalışma koşulları/ergonomi

Halk Sağlığı Araştırmaları MEDYA -Yazılı -TV, Radyo -Internet Karar vericiler (İl Düzeyi/Hükümet düzeyi) Halk Sivil Toplum Kuruluşları Yasama

Radyo spotları; İshal İshalli hastalıklara bağlı ölümleri önlemek için radyo spotları geliştirilmiş, yüz-yüze eğitimler yapılmış, broşürler hazırlanıp dağıtılmış, İshali önlemeyi radyodan öğrendiğini belirten annelerin sayısı 2 kat daha fazla bulunmuş, – İshal olmamak için elinizi sabunla sık sık yıkayın. – Tarlada çalışırken cebinizde sabun olsun. Radyo kampanyalarının etkili bir iletişim stratejisi olduğu gösterilmiştir.

Radyo spotları; sıtma ‘Cibinlik altında uyumak, gebelerin ve anne karnındaki bebeklerin sıtma hastalığına yakalanmasını önler’ Sıtma hastalığının belirtilerini sağlık çalışanlarına sorun’ Sıtma hastalığı düşüklere, ölü doğumlara, ölümlere neden olur. Ateşli çocuğunu hemen doktora götürüp tedavi ettiren anne, çocuğuna en iyi bakan ve seven annedir. Ateşi çıkan çocuğu hemen doktora götürürseniz hastane masraflarından kurtulursunuz. Bu anne-babalık sorumluluğudur.

Radyo spotları; anne – bebek ölümleri ‘Sağlıklı çocuk dünyaya getirmek için gebeyken mutlaka kontrole gidin’ Kansızlık gebenin ve bebeğin hayatını tehlikeye sokar, aile hekimine danışın’ Sağlıklı çocuk sahibi olmak istiyorsanız gebeleri tarlada çalıştırmayın. 2 yıldan kısa aralıklarla gebe kalmak, annenin ve bebeğin hayatını tehlikeye sokar, aile hekiminize danışın’ Nüfusa kaydı olmayanın, doktoru da olmaz. Bulunduğunuz yerde nüfusa kaydolun.

Hastalıkları önleme ve medya Brezilya’da kızamıkçık aşı bilgisi ve aşıya başvuru %29,9 ‘dan %94,5’e yükselmiş, Sigarayı bırakma %50 artmış, Rahim ağzı kanseri ve meme kanseri erken tanısını öğrenme ve erken tanı için başvuru %70 artmış,

Anne-bebek ölümlerini önlemede etkili olan spotlar, manşetler… Anne ve bebeğin hastalıklarını önlemek için gebelikte en az 4 kere doktor kontrolü gereklidir. Doğum hastanede yapılmalıdır. İki gebelik arasında en az 2 yıl olmalıdır, bu nedenle doğumdan 42 gün sonra gebeliği önleyici yöntem kullanılmalıdır. Doğumdan hemen sonra bebeği emzirme hayat kurtarır. Gebeye ve doğum yapmış kadına çok iyi bakılmalıdır. İlk 6 ay sadece anne sütü verilmeli, 6. ayda ek gıdaya başlanmalıdır. Sarılık, verem, kızamık, çocuk felci, menenjit, difteri, kabakulak, boğmaca hastalıkları aşıyla önlenir. İshal olan çocuk sık sık emzirilmelidir. Bebek hızlı nefes alıp verirse, zor nefes alırsa hemen doktora götürülmelidir.