Etkin Piyasalar Hipotezi Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi 8. hafta

Piyasa Etkinliği Yeni gelen bir bilgi piyasa tarafından yorumlanır ve ortaya o mal ve hizmet için yeni fiyat çıkar. Piyasa etkinliği fiyat uyarlamasının yeni bilgi girişi karşısında hangi hızda ve hangi doğrulukta gerçekleştiğine bağlıdır. Bu teoriye göre etkin bir piyasada yatırımcının anormal getiri sağlaması mümkün değildir.

Piyasa Etkinliği Piyasa etkinliği 3 bölümde incelenebilir: Faaliyet etkinliği: Bu piyasada fon arz ve talep edenler minimum maliyette işlemlerini gerçekleştirirler. Kaynak dağıtımı etkinliği: Kaynakların optimum dağıldığı piyasalardır. Bilgi Etkinliği: Fiyatların mevcut tüm bilgiyi yansıtmasıdır.

Piyasa Etkinliği Bir menkul kıymet piyasasının etkinliği: Fiyatlar mevcut tüm bilgilerin kullanılmasıyla oluşan piyasa dengesini yansıtmalıdır. Bu fiyatlar hemen ya da çok az gecikmeyle ve tarafsız olarak yeni bilgi girişine verilen tepkiyi yansıtmalıdır. Fama (1970) etkin piyasayı mevcut tüm bilgilerin fiyatlara tam olarak yansıması olarak tanımlamıştır.

Piyasa Etkinliği Dereceleri Ancak yapılan araştırmalarda belirli tekniklerin yatırımcılara normalin üzerinde getiri sağlayabildiği görülmüştür. Fama, bunun üzerine piyasa etkinliğini bilgi girişinin çeşitlerine göre sınıflandırmıştır: Zayıf Form Piyasa Etkinliği Yarı Kuvvetli Form Kuvvetli Form

Piyasa Etkinliği

Piyasa Etkinliğinin Test Edilmesi Zayıf Formda Etkinlik Testleri Serisel Korelasyon Testi Zaman Serileri Testleri Koşu Testi Filtre Testi Yarı Güçlü Formda Etkinlik Testleri Hisse Senedi Bölünmeleri Testi Yıllık Kazanç Duyuruları Testi Aracı Kurum Önerileri Testi Güçlü Formdaki Piyasa Etkinliği İçeriden Öğrenenlerin Ticaretine Yönelik Testler Yatırım Fonları ve Büyük Portföylerin Yöneticilerine Yönelik Testler

Piyasa Anomalileri Haftanın Günleri Etkisi Yapılan birtakım çalışmalar Pazartesi kapanış fiyatlarının Cuma kapanış fiyatlarından daha düşük olduğu ve Pazartesi günleri getirinin daha düşük olduğunu rapor etmiştir. Bu nedenle bu anomaliye hafta sonu etkisi denmiştir. Ocak Ayı Anomalisi Yatırımcıların Ocak ayında yatırım yaparak daha yüksek bir getiri sağladığı bulunmuştur.

Piyasa Anomalileri Ay İçi Anomalisi Ayın ilk yarısının ortalama getirisi, ikinci yarıdan daha yüksek bir getiriye sahip olduğu bulunmuştur. Tatil Öncesi Anomalisi Tatil Öncesi getirilerin tatil sonrası getirilerden çok daha fazla olduğu görülmektedir.

Piyasa Anomalileri Ay İçi Anomalisi Ayın ilk yarısının ortalama getirisi, ikinci yarıdan daha yüksek bir getiriye sahip olduğu bulunmuştur. Tatil Öncesi Anomalisi Tatil Öncesi getirilerin tatil sonrası getirilerden çok daha fazla olduğu görülmektedir. Düşük Fiyatlı Hisse Senedi Anomalisi Yapılan ampirik çalışmalara göre düşük fiyatlı hisse senetlerine yatırım yapılarak normal üstü getiriler elde edilebilir.

Piyasa Anomalileri Fiyat/Kazanç (F/K) Oranı Anomalisi Bu oranın düşük olduğu hisselere yatırım yapan yatırımcıların yüksek oranda getiri sağladığı görülmüştür. Firma Büyüklüğü Anomalisi Banz firmaları büyüklüklerine göre tasnif etmiş, büyüklüğü en az olan firma grubunun en çok olan firma grubundan %19,8 daha fazla getiri sağladığı sonucuna ulaşmıştır.

Davranışsal Finans Yatırımcılar geleneksel finans modellerinde tanımlandığı kadar rasyonel değildir. İrrasyonel yatırımcılar piyasada fiyatların yanlış oluşmasına neden olmaktadir. Kahneman ve Tversky (1979) beklenti teorisi ile insanların kazanç ve kayıplara farklı olasılık düzeyinde farklı ağırlık verdiklerini, beklenen riskten ziyade algılanan riskin dikkate alınması gerektiğini öne sürmüştür.

Davranışsal Finans Kişisel Kazanç sağlayan iki seçenekten birisinin tercih edilmesi durumu: Seçenek 1: $3000 garanti kazanç Seçenek 2: %80 oranla $4000 kazanma ihtimali Kişisel Kayba neden olan iki seçenekten birinin tercih edilmesi durumu: Seçenek 1: $3000 dolar garanti kayıp Seçenek 2: %80 ihtimalle $4000 dolar kaybetme ihtimali

Sezgisel Karar Verme Süreçlerine Bağlı Yanılmalar Aşırı Güven Aşırı güven yanlılığı nedeniyle insanlar başarılarını kabiliyetlerinin bir sonucu olarak görürken, kayıplarını veya başarısızlıklarını dışsal faktörlere, şansa bağlamaktadır. Aşırı güven yatırımcıları fazla işlem yapmaya yönlendirmektedir. Kendine güveni çok olan işlemciler az çeşitlenmiş ve riskli portföyleri tercih etmektedirler. Erkeklerin kendilerine daha çok güvendiği ve daha yüksek işlem hacmi yaptıklarını göstermiştir.

Sezgisel Karar Verme Süreçlerine Bağlı Yanılmalar 2. Temsil Etme İnsanların yatırım süreçlerinde belirli önyargı kalıplarına göre karar vermesi eğilimidir. Bu eğilim küçük sayılar kanunun geçerli olduğu zamanlarda artar. 3. Demir Atma Yatırımcılar klasik teorilerin öne sürdüğü gibi her türlü bilgiye sahip olmaları mümkün olmadığından çoğunlukla bilginin bir kısmına diğerlerinden çok daha fazla önem verirler.

Sezgisel Karar Verme Süreçlerine Bağlı Yanılmalar 4. Kumarcı Yanılgısı Bazen yatırımcılar geçmiş ortalamalara çok önem vererek yatırımların değeri düşse veya yükselse bile daima ortalamaya geleceğine inanırlar. 5. Mümküniyet Yanlılığı Kişilerim karar verirken kolayca ulaşabildikleri, mevcut bilgilere daha az önem vermesi eğilimidir.

Akılsal Çerçevenin Etkisi ile Oluşan Yanılmalar İnsanların çoğu belirli bir olayın kendilerine sunuluş tarzına göre zihinsel kalıba girerek olayı farklı şekilde algılayabilirler. Kaybetmekten Kaçma Bu davranış verilen bir kayıptaki zihinsel cezanın aynı büyüklükte elde edilen bir kazançtaki zihinsel ödülden daha fazla olduğunu ortaya koymaktadır. 2. Pişmanlıktan Kaçma Yapılan araştırmalar insanların ileride kaybedeceklerine ilişkin kaygıların onları daha sağlam yatırım seçeneklerine yöneltip, riskten kaçma davranışlarını güçlendirdiği görülmüştür.

Akılsal Çerçevenin Etkisi ile Oluşan Yanılmalar 3. Zihinsel Muhasebe İnsanlar servetlerini birarada hesaplamak yerine ayrı ayrı hesaplar ve biriktirirler. 4. İfade Etme Etkisi Seçeneklerin insana sunuluş biçimi onların kararlarını etkilemektedir. Yeni yayılan Asya gribi 600 kişinin hayatını tehdit ediyor. Kişilerden iki ihtimalden birini seçmeleri isteniyor.

Akılsal Çerçevenin Etkisi ile Oluşan Yanılmalar 200 kişi kesin kurtulacak. 400 kişi kesin ölecek. 600 kişiden 1/3’ünün kurtulma şansı var. 600 kişiden 2/3’ünün kurtulma ihtimali yok.