Araştırma Yöntemleri-12 Mevcut Verilere Dayalı Araştırmalar - II Mevcut istatistiklerin incelenmesi

MEVCUT İSTATİSTİKLERİN İNCELENMESİ Sosyal bilim araştırmaları sıklıkla resmi veya yarı resmi istatistiklerin incelenmesine dayanır. Bu kısımda başkalarının zaten elde etmiş olduğu verilerin kullanılmasına bakacağız. Bu yöntem özellikle önemlidir zira mevcut istatistikler en azından her zaman bir ek kaynak olarak görülür. – Örneğin montaj hattında çalışanların davranışlarına dair bir değerlendirme amaçlı araştırma yapıyorsanız devamsızlık, hastalık vb. istatistikleri araştırmanızla ilgili son derece önemli katkılar yapabilir.

Sadece ek değil temel veri… Öte yandan istatistik incelemeleri bir sosyal araştırma için temel veri de olabilir. Bu konudaki en klasik örnek Durkheim’ın ‘intihar’ çalışmasıdır. Bu çalışmaya biraz yakından bakmakta fayda var.

Durkheim’in intihar çalışması İnsanlar kendilerini neden öldürürler? – Her olayın elbette benzersiz bir geçmişi vardır. – Ancak yine de bunun gibi olayları benzer kategoriler altında sınıflandırmak imkansız değildir: mali zorluklar, aşk acısı, itibarsızlık vb kişisel sorunlar gibi Öte yandan Durkheim bu meseleyi ele alırken kafasında farklı bir yaklaşım vardı: intihara teşvik eden veya onu engelleyen çevresel faktörler (özellikle sosyal koşullar)

Durkheim’in intihar çalışması (2) Durkheim intihar istatistiklerine baktıkça karşısına oldukça farklı farklı kalıplar çıktı. – Dikkatini çeken ilk nokta intihar oranlarındaki istikrar (sürekli benzer seviyede kalması) olmuştur. – Başlangıçta yaz aylarında intiharların fazlalaştığını görüp sebebi sıcaklıkla ilişkilendirmeye çalışmış ancak bu durumda güney ülkelerinde intiharın yüksek çıkması gerekirken öyle çıkmamıştır. Dolayısıyla bu sıcaklık bir sebep değildi. – Ancak bazı kalıplar ortaya çıkmıştır: yaş (35 yaş en yaygın), cinsiyet (erkekler kadınların dört katı) ve diğer bazı faktörler

Durkheim’in intihar çalışması (3) Öte yandan bahsedilen istikrarın da aslında sürekli olmadığını fark etmiştir. – Örneğin 1848 yılındaki olaylar gibi politik çalkantılarda intihar oranlarının yükseldiğini görmüştür. – Bu gözlem şu hipotezi götürmüştür onu: Sosyal dengenin bozulması intiharı tetikler ya da başka bir deyişler sosyal istikrar ve entegrasyon intihara karşı bir engelleyici gibi görünmektedir.

Durkheim’in intihar çalışması (4) Durkheim veri setlerinden başka sonuçlara da ulaşır: protestan ülkelerde intihar oranı katolik ülkelerden oldukça yüksek – Bu farklılığı örneğin Almanya’nın farklı bölgeleri için test eden Durkheim, dinin intihar olayları üzerinde önemli bir etkisi olduğu sonucuna ulaşır. Durkheim, bu bulguları önceki gözlemleri (politik istikrarsızlık dönemlerine dair) ile birleştirir. – Durkheim’e göre bir çok intihar, ‘anomi’nin (normsuzluk) ya da daha genel anlamda söylenirse sosyal istikrarsızlık ve entegrasyonsuzluğun bir ürünüdür

Durkheim’in intihar çalışması (5) Politik çatışmalar döneminde insanlar eski toplumun yıkılmakta olduğunu düşünüyor olabilirler. – Böylece moralleri bozulmakta ve bu şiddetli demoralize duruma bir cevap olarak intihara başvurmaktadırlar. – Ya da başka türlü bakılırsa, entegrasyon ve dayanışma bu depresyon ve dolayısıyla intihara karşı bir koruma sunmaktadır. – bu çerçevede dini ayrışma da söylenenlere uyum göstermektedir: daha yapılaşmış olan katolizm insanlara daha az yapılaşmış olan protestanlığa göre daha fazla birleştiricilik sunmaktadır.

Durkheim’in intihar çalışması (6) Burada Durkheim’ın çalışması oldukça basitleştirilerek sunuldu. Ancak vurgulanmak istenen nokta onun yaklaşımının bizim konumuza oldukça iyi bir örnek olması noktasındadır.

Analiz birimi Mevcut istatistiklerin incelenmesine dayalı araştırmalarda analiz birimi genelde bireyler değildir. – Örneğin Durkheim, politik-coğrafi birimlerle çalışmıştır: ülkeler, bölgeler, eyaletler ve şehirler – Aynı şey suç, kaza veya hastalık oranlarını incelemek istediğinizde de ortaya çıkar.

Analiz birimi (2) İstatistikler yığınları sergilediklerinden bazı problemlerden bahsedilebilir: – Örneğin protestan alanlarda intiharın katolik alanlardan daha fazla olduğu ortaya çıkmıştı. – Ancak burada veriler intihar edenlerin protestan olup olmadıklarını gösterememektedir, sadece ağırlıklı olarak hangi mezhepten insanların yaşadığı bir coğrafya olduğunu belirtmektedir. – Dolayısıyla şayet grup seviyesinden (bölge) elde edilen bir veriden yola çıkarak birey seviyesinden (örneğin protestan) sonuçlar çıkartılırsa ekolojik hatayla karşılaşılır.

İstatistik kaynakları İstatistik kaynaklarını sıralamak başlı başına hacimli bir kitap oluşturabilir. Burada sadece önemli birkaç kaynak sıralanacaktır. – Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) – İş-Kur – Çalışma Bakanlığı – Dünya Bankası – ILO – ….

Kaynak Babbie, Earl (2010). The Practice of Social Research, WADSWORTH