Sindirim Sistemi Prof.Dr. Yalçın KIRICI Anatomi AD

SİNDİRİM SİSTEMİ SİNDİRİM KANALI EKLENTİ ORGANLAR Ağız Yutak (pharynx) Yemek borusu (oesophagus) Mide İnce barsaklar Kalın barsaklar Anüs EKLENTİ ORGANLAR Tükrük bezleri Karaciğer Pankreas 2

Planum midclaviculare Regio hypocondriaca Regio epigastrica Regio hypocondriaca Planum transpyloricum Regio colica Regio colica Regio umbilicalis Planum intertuberculare Regio inguinalis Regio inguinalis Regio suprapubica Planum midinguinale 3

Sağ üst kadran Sol üst kadran Sağ alt kadran Sol alt kadran 4

AĞIZ BOŞLUĞU Cavitas Oris Vestibulum oris Cavitas oris propria 5

Vestibulum Oris Dudaklar, yanaklar, diş ve dişetleri (gingivae) ile sınırlanmış dar bir alandır. Rima oris ile dış ortama açılır. 6

Cavitas Oris Propria Asıl Ağız Boşluğu Diş kemerleri, dişler ve dişetleri, ağız tabanı, damaklar ve yutak geçidi (isthmus faucium) ile sınırlanmış alandır. Dil, dişler ve dişetleri bulunur. 7

DİL -Lingua- Mukoza ile kaplıdır, Çizgili kaslardan yapılmıştır, Çok hareketlidir. Corpus lingua Radix lingua Apex lingua 8

DİL -Lingua- Sulcus terminalis ÖN ARKA ÖN-ARKA Tad tomurcukları Tonsilla lingualis 9

DİL -Lingua- DİLİN İNTRİNSİK KASLARI M.transversus linguae M.longitudinalis superior M.longitudinalis inferior M.verticalis linguae 10

DİL -Lingua- DİLİN EXTRİNSİK KASLARI M.genioglossus GÜVENLİK KASI M.hyoglossus M.styloglossus M.palatoglossus N.hypoglossus (CN 12) (m.palatoglossus hariç) 11

12

13

14

DİŞLER dentes Maxilla ve mandibula’daki proc.alveolaris’lerdeki alveoli dentalis’lere yerleşiktirler. 15

DİŞLER dentes Corona dentis Collum dentis Radix dentis Mina tabakası ile kaplı dış-görünen kısmı Collum dentis Radix ve corona arasındaki dar bölüm Radix dentis Cementum ile kaplı, diş çukuruna gömülü kısmı 16

DİŞLER dentes Cavitas dentis (pulparis) Pulpa dentis bulunur. (damar, sinir ve gevşek bağ dokusu içerir) 17

18

DİŞLER dentes Kesici dişler Köpek dişi Küçük azı dişleri Dentes incisivi Köpek dişi Dens caninus Küçük azı dişleri Dentes premolares Büyük azı dişleri Dentes molares 19

Dentes Decidui Süt Dişleri 6-8 aylar ile 2 yaş arasında çıkarlar. 6-12 yaşları arasında dökülerek kalıcı dişlere yerlerini bırakırlar. 2-1-2 2: incisiv 1: canin 2: molar Toplam 20 20

Dentes Permanentes Kalıcı Dişler 6 yaştan itibaren süt dişlerinin yerini almaya başlarlar. 2-1-2-3 2: incisiv 1: canin 2: premolar 3: molar Toplam 32 21

DAMAK palatum Ağız tavanını oluşturur. Sert Damak (Palatum Durum) Yumuşak Damak (Palatum Molle) 22

DAMAK palatum Yumuşak Damak (velum palatinum) Isthmus faucium Uvula (küçük dil) Arcus palatoglossus Arcus palatopharyngeus Tonsilla palatina Isthmus faucium 23

Yutak Pharynx C6 seviyesinde sonlanır. Cavitas pharyngis Choanae burun boşluğu ile Isthmus faucium ağız boşluğu ile Aditus laryngis larynx ile irtibatlanır. 24

Yutak Pharynx Pars nasalis pharyngis Pars oralis pharyngis Nasopharynx Pars oralis pharyngis Oropharynx (C3’de sonlanır) Pars laryngealis pharyngis Laryngopharynx (C3-C6) 25

Yutak Pharynx Tonsilla pharyngealis Tuba auditiva Tonsilla tubaria (Gerlach bademciği) Recessus piriformis 26

Yemek Borusu Oesophagus Pharynx ile mide arasında uzanır (C6-T11 arasında) ~25-30 cm uzunluk ~2 cm çap T10 seviyesinde hiatus oesophageus’dan geçer. 27

Yemek Borusu Oesophagus Pars cervicalis Pars thoracica Pars abdominalis 3 fonksiyonel darlığı vardır. Pharyngoosesophageal Bronchoaortici Diaphragmatica 28

Yemek Borusu Oesophagus 29

MİDE Sindirim kanalının en geniş bölümüdür. Depolama (1-1.5 lt) Sindirme (kimus) Kimus geçişini kontrol etme.. 30

MİDE J şeklinde, 2 eğrilik, İki duvar, İki delik, 4 bölüm... Paries anterior Paries posterior Curvatura ventriculi major Curvatura ventriculi minor 31

MİDE Ostium cardiale Ostium pyloricum Pars cardialis Fundus gastricus Sfinkterler mevcut Pars cardialis Fundus gastricus Corpus gastricus Pars pylorica Antrum pyloricum Canalis pyloricus Pylorus fundus cardia corpus pylorus Pars pylorica 32

MİDE Mukoza Submukoza Kas tabakası Serosa Areae gastricae Plicae gastricae Gastrik bezler HCl vb.. Submukoza Meissner pleksusu Kas tabakası Longitudinal Circuler Sphincter pylorici*** Oblik Serosa Peritonun viseral yaprağı Omentum majus 33

34

35

İnce Barsaklar DUODENUM JEJUNUM ILEUM En uzun bölüm 5-7 m Sindirim-emilim DUODENUM JEJUNUM ILEUM 36

DUODENUM 37

Duodenum İnce barsakların En kısa (25 cm) En fikse En kalın duvarlı En geniş bölümüdür. 38

Duodenum Pars superior duodeni Pars descendens duodeni Pars horizontalis duodeni Pars ascendens duodeni 39

plica longitudinalis duodeni ductus choledochus plica circularis papilla duodeni minor papilla duodeni major Ampulla Vateri plica longitudinalis duodeni ductus pancreaticus 40

Jejunum ve Ileum En uzun (5-6 m) En hareketli, En kıvrımlı bölümüdür. Tamamen intraperitonealdir Mesenterium – radix mesenterii 41

Mesenterium ve Radix Mesenterii 42

Periton Omentum majus Omentum minus 43

44

45

Kalın Barsaklar Caecum’dan anus’e kadar ~1.5-2 m Ters U Na ve su emilimi İleti, depolama.. Barsak florası (K vit. sentezi) Caecum-colon-rectum 46

Kalın Barsaklar Teniae coli (long.kas) Appendices epiploicae Teniae libera Serbest uç Teniae mesocolica Mesocolon transversum Teniae omentalis Omentum majus Appendices epiploicae Haustra coli 47

CAECUM En geniş bölümü Ostium ileale Appendix vermiformis Valva ileocaecalis Appendix vermiformis 48

KOLONLAR Çıkan Kolon (colon ascendens) Enine Kolon (colon transversum) Flexura coli dextra Retroperitonealdir Enine Kolon (colon transversum) Intraperitonealdir Mesocolon transversum Flexura coli sinistra İnen Kolon (colon descendens) Sigmoid Kolon (colon sigmoideum) S şeklinde Pelvisde rectum ile devam eder Mesocolon sigmoideum 49

50

Kalın Barsaklar 51

RECTUM Pelvis döşemesini deler, Canalis analis olarak devam eder. Ampulla recti Mesenter,haustra,teniae yoktur. Plica transversalis recti 52

53

54

Canalis Analis Anüsle sonlanır Sadece defekasyon sırasında açılır M.sphincter ani internus (istemsiz) M.sphincter ani externus (istemli) 55

56

TÜKRÜK BEZLERİ Büyük Tükrük Bezleri Küçük Tükrük Bezleri Gl.parotidea Stenon kanalı Gl.submandibularis Wharton kanalı Gll.sublinguales Küçük Tükrük Bezleri Gll.labiales Gll.buccales.... 57

58

59

60

61

62

63

KARACİĞER En büyük glandüler organ Facies diaphragmatica Facies visceralis 64

65

KARACİĞER H harfi Portae hepatis (KAPI) Fissura sagittalis sinistra Lig.venosum Lig.teres hepatis Sulcus sagittalis dextra Sulcus v.cava inferior Fossa vesica biliaris 66

67

KARACİĞER Lobus hepatis dexter Lobus hepatis sinister Lobus caudatus Lobus quadratus 8 segment Lig.falciforme hepatis Lig.coronarium Lig.teres hepatis 68

Karaciğerin Fonksiyonları Safra üretimi ve duodenuma aktarılması Metabolik etkiler Protein Yağ Karbohidrat Vitamin ve mineraller (Fe) depolanması Detoksifikasyon Kanın filtrasyonu ......... 69

SAFRA KESESİ ve YOLLARI Ductus interlobaris Ductus segmentalis Ductus hepaticus Sağ ve sol birleşir Ductus hepaticus communis 70

SAFRA KESESİ ve YOLLARI Ductus cysticus Ductus hepaticus communis Ductus choledochus Duodenum II.bölümüne açılır Vater ampullası Oddi sfinkteri 71

72

PANKREAS Retroperitoneal Ekzokrin fonksiyon Endokrin fonksiyon Lipaz, amilaz, tripsinojen... Endokrin fonksiyon İnsülin, glukagon vb. 73

PANKREAS Caput pancreatis Collum pancreatis Corpus pancreatis Cauda pancreatis 74

PANKREAS Ductus pancreaticus (Wirsung) Papilla major duodeni Ductus pancreaticus accessorius (Santorini) Papilla minor duodeni 75