İşletmeye Giriş Konu 6: İşletmelerde İnsan Kaynakları Faaliyetleri-I Yrd.Doç.Dr. Yıldırım Osman Çetmeli Yaşar Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü

Yönetim Fonksiyonları Planlama Organize etme Yürütme Kontrol

The Management Process Human Resources Management 12e Gary Dessler The Management Process Planning Organizing Leading Staffing Controlling Most experts agree that managing involves five functions: planning, organizing, staffing, leading, and controlling. In total, these functions represent the management process. Copyright © 2011 Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall

Organizasyonların Temel İşlevleri Üretim Finans Pazarlama

İnsan Kaynakları Kavramı Neyi İfade Eder? Hedeflere ulaşmak amacıyla kullanılan kaynak En üst yöneticiden en alt kademeye kadar tüm çalışanlar Örgütün bünyesinde bulunan işgücü + potansiyel olarak yararlanılabilecek işgücü

İKY’nin İki Temel Amacı: Verimliliği artırmak İş yaşamının kalitesini yükseltmekle rekabet üstünlüğünü sağlamak

İnsan Kaynakları Yönetimi İNSAN KAYNAKLARI VERİMLİLİK Doğru İş Doğru Zaman Doğru Yer

İnsan Kaynakları Yönetimi (İKY) Örgütsel amaçları gerçekleştirmeye yönelik faaliyetleri yerine getirecek yeteneğe sahip, yeterli sayıda nitelikli çalışanı işletmeye kazandırılması, geliştirilmesi ve sürekliliğinin sağlanması ile ilgili işlevlerdir. “Organizasyon için en etkili işgücünü bulmak, geliştirmek ve bunun sürekliliğini sağlamak amacıyla ortaya konan faaliyetler bütünüdür.” “Bir organizasyona nitelikli personeli bulmak ve organizasyonda tutmak için yapılan faaliyetlerin toplamıdır.”

İKY Üzerindeki Çevresel Etkiler İç Çevresel Faktörler Kişisel faktörler İş özellikleri Kişilerarası ilişkiler Örgütsel (işletme yapısı ile ilgili) faktörler Dış Çevresel Faktörler İşgücü çeşitliliği İşletme dışı İK Rakipler Düzenleyiciler

İç Çevresel Faktörler Kişisel faktörler İş özellikleri (Çalışanların gereksinim ve istekleri, beklentileri, ortak değerler, rolleri ile ilgili düşünceleri, motivasyonları, yetenekleri vb.) İş özellikleri (İşletme içindeki farklı roller görevler, iş yükleri, iş güvenliği sorunları, çalışma koşulları vb.) Kişilerarası ilişkiler (Bireyler ve gruplar arasındaki biçimsel ve biçimsel olmayan ilişkiler, ast- üst ilişkileri, rekabetten doğan bireysel ve birimler arası çatışmalar vb.) Örgütsel (işletme yapısı ile ilgili) faktörler (İşletmenin organizasyon yapısı, emir-komuta düzeni, ölçeği, işletme içinde yerleşik kültür, benimsenen amaç, hedef ve stratejiler vb.)

Dış Çevresel Faktörler İşgücü çeşitliliği (Demografik yapıdan kaynaklanan farklı eğitim, cinsiyet, ırk, yaş grubunda bulunan adaylar, farklı ülke vatandaşları vb.) İşletme dışı İK (İşletme için gerekli nitelikteki çalışanların temin edildiği okullar, üniversiteler, sendikalar, İK ajansları vb.) Rakipler (Benzer nitelikte işgücü talep eden rakipler) Düzenleyiciler (Çalışanlar ve iş ortamı ile ilgili yasal düzenlemeler.)

İKY Faaliyet ve İşlevleri İK planlaması Çalışanların seçimi ve yerleştirilmesi Çalışanların işe alıştırılması, eğitimi ve geliştirilmesi Çalışanların performanslarının değerlendirilmesi Çalışanların ücret ve maaş yönetimi Sanayi ilişkileri ve iş gören sağlığı

İK Planlama İşletmenin belirlenen hedeflere ulaşması için gereken, doğru niteliklere sahip, doğru sayıda çalışanın, doğru zamanda ve doğru yerde istihdamının sağlanması ile ilgili faaliyetlerin belirlenmesi sürecidir. Doğru Sayıyı Belirlemek Geçmiş deneyimler İş yüklerini değerlendirmek Üretim teknolojisi Diğer firmaların uygulamaları Doğru Nitelikleri Belirlemek İş analizi İş tanımları İş nitelikleri İş değerlemeleri

İK Planlama Doğru Sayıyı Belirlemek Geçmiş deneyimler Çalışan sayılarını yıllara göre ardışık olarak incelemek (Trend Analizi) Nedensel faktörler (satış hacmi vb.) İş yüklerini değerlendirmek Standardize işler Karmaşık ve tanımlanmamış işler Üretim teknolojisi Küçük parti siparişlerin karşılanması Seri üretim Sürekli üretim Diğer firmaların uygulamaları Kıyaslama

İş Analizi İşin parçalarına ayrılarak bütünü hakkında bilgi ve veri toplamak İş Analizi Yöntemleri Görüşme yöntemi Yapılandırılmış anket yöntemi Gözlem yöntemi Günlük tutma yöntemi

İş Analizi İŞ ANALİZİ İş Tanımı Bölümü: İş Özeti: Görevler: Sorumluluklar: Gerekli Beceriler: Çalışma Koşulları: Performans Standartları:

İş Tanımı ve İş Gereksinimleri İŞ TANIMI İş Unvanı: Bölüm Yöneticisi: İş No: İş Özeti: İş ile İlgili Görev ve Sorumluluklar: Çalışma Koşulları: İŞ GEREKSİNİMLERİ İş Unvanı: Bölüm Yöneticisi: İş No: Gerekli Beceriler: Eğitim Analitik beceri Karar verme becerisi İletişim becerisi Görünüm Gerekli Çaba: Diğer:

İK Temin ve Seçimi İK Temin İK Seçimi İç Kaynaklar Dış Kaynaklar (Aday arama ve bulma süreci) İç Kaynaklar Dış Kaynaklar İK Seçimi (Adaylar arasından en uygun olanı seçme süreci) İç Kaynaklar Dış Kaynaklar

İK Temin ve Seçim Süreci İş gören ihtiyacının sayı ve nitelik olarak belirlenmesi, Bu gereksinmeyi çeşitli kaynaklardan karşılamak üzere bazı yöntemlerle adayların araştırılıp bulunması, Adaylar arasından çeşitli yöntemlerle uygun iş görenlerin seçilmesi ve işe yerleştirilmesi. Amaç; en isabetli kararın verilmesi, «İşe en uygun iş görenlerin seçilmesidir»

İç Kaynaklardan Aday ve İş Gören Sağlama Dışarıdan personel almanın gerektirdiği çoğu durumda birçok büyük işletme boşalan mevkileri öncelikle mevcut iş görenlerle doldurma ve artakalan açığı dış kaynaklardan kapatma yolunu seçerler. İç kaynaklardan iş gören sağlamada; İşletme içi iş duyuruları ve başvuru düzenlemeleri Terfi Nakil Rütbe indirimi (Daha az ve istisnai durumlarda)

İç Kaynaklardan İş Gören Sağlamanın Yararları Seçim kararı daha isabetli olur Moral motivasyon ve işyerine bağlılık Dışarıdan personel alımına göre daha ucuz Yeni olmaktan kaynaklanan sorunlarda azalma Mevcut personelin kendini geliştirmesine neden Uzun süreli istihdam düşünen dışarıdaki adaylar için işletmeyi çekici kılması Orta ve üst düzey yöneticiler için gelişme yolu

İç Kaynaklardan İş Gören Sağlamanın Sakıncaları Kıdem faktörüne ve iç kaynaklara fazlaca ağırlık ve öncelik verildiğinde, yeterince uygun olmayan kişilerle ihtiyacın karşılanması söz konusu olabilir. Oysa dışarıda daha uygun adaylar olabilir. İç kaynaklara aşırı ağırlık ve önem verilmesi, dışarıdan alınacak olan yeni personelin sağlayacağı yeni görüş, beceri ve “taze kan”a da engel olur.

Dış Kaynaklardan Eleman Sağlama Yolları Duyurular Kendiliğinden başvurular Aracılarla Başvuru Resmi iş ve iş gören bulma kuruluşları Özel iş ve iş gören kuruluşları Okullar, üniversiteler ve okul ziyaretleri Staj uygulaması İnternet Sakat, eski hükümlüler ve terör mağdurları Diğer kaynaklar

Recruiting Employees Internal Searches Newspaper Ads Internet Ads Trade Shows Headhunters Referrals Employment Agencies Union Hiring Halls Colleges Having forecast a company’s supply and demand for employees and evaluated job requirements, the human resource manager’s next step is to match the job specification with an actual person or selection of people. This task is accomplished through recruiting, the process of attracting suitable candidates for an organization’s jobs. Recruiters are specialists on the human resources staff who are responsible for locating job candidates. They use a variety of methods and resources, including internal searches, newspaper and Internet advertising, public and private employment agencies, union hiring halls, college campuses and career offices, trade shows, corporate “headhunters” (people who try to attract people at other companies), and referrals from employees or colleagues in the industry. One of the fastest-growing recruitment resources for both large and small businesses is the Internet.

How Employers and Job-Seekers Approach the Recruiting Process Look Inside the Company Networking and Personal References Employment Agency or Search Firm Unsolicited Résumés Newspaper or Internet Want Ads Generally, employers prefer to look for candidates within their organizations. When hiring outside the company, they rely heavily on referrals from people they know and trust. Placing want-ads is often viewed as a last resort. In contrast, typical job seekers begin their job-search process from the opposite direction (starting with reading a newspaper or Internet ads). Job Seekers

Dış Kaynaklardan Aday Seçim Süreci İşe alma kararı Referans kontrolü Olumlu Olumsuz Sağlık/fiziki inceleme İç kontrol Dış kontrol Sağlık incelemesi Fiziki inceleme Görüşmeler Yapılandırılmı ş görüşmeler Amaçlarına göre görüşmeler İçeriğine göre görüşmeler Yürütülme biçimine göre görüşmeler Testler Başvuru formu Yetenek testleri Fiziksel yetenek testleri Kişilik ve ilgi testleri Başarı testleri

Testler ve Görüşmeler Testler Görüşmeler Yapılandırılmış görüşmeler Yetenek testleri Fiziksel yetenek testleri Kişilik ve ilgi testleri Başarı testleri Görüşmeler Yapılandırılmış görüşmeler Amaçlarına göre görüşmeler İçeriğine göre görüşmeler Yürütülme biçimine göre görüşmeler

Oryantasyon İşletmelerde işe yeni başlayan personelin işletme kültürüne ve işe kısa sürede uyum göstermesi için yapılan faaliyetlerdir. Oryantasyon eğitimi, işe yeni başlayan personelin kendilerinden beklenen performans düzeyine bir an önce ulaşabilmeleri amacıyla gerekli olan temel bilgileri kapsar.

Oryantasyonun Amacı Hangi konularda yardımcı olur? Sıcak bir karşılama ve rahat bir ortam Sosyal uyum sürecinin başlatılması İşletmeyi tanıma Kendisinden beklenen iş ve davranışlar Hangi konularda yardımcı olur?

Oryantasyon Süreci İşe Yeni Başlayanların Oryantasyonu İşletmenin organizasyon yapısı ve yapılan işler Güvenlik önlemleri ve kuralları Tesis turu İşe Yeni Başlayanların Oryantasyonu Çalışanların sosyal hakları ile ilgili bilgiler İşletmenin personel politikası Günlük rutin faaliyetler

Eğitim Genel anlamda “bilgi verme, yetenek ve becerileri geliştirme süreci” olarak tanımlanmaktadır. “Önceden saptanmış amaçlara göre, insan davranışlarında belirli gelişmeler sağlamaya yarayan, planlı etkinlikler dizgesidir.”

Eğitim İşletme için yapılacak bir tanımlama ile eğitim; Bireylerin ya da onların oluşturduğu grupların işletmede yüklendikleri ya da ileride yüklenecekleri görevleri daha etkili ve başarılı yapabilmeleri için; Onların mesleki bilgi ufuklarını genişleten, Düşünce, rasyonel karar alma, davranış ve tutum, alışkanlık ve anlayışlarında olumlu gelişmeler yapmayı amaçlayan, Bilgi, görgü ve becerileri arttıran eğitsel eylemlerin tümüdür.

Eğitim Eğitime yapılan yatırım aslında insana yapılan yatırım demektir. Eğitimli insan firmanın en zengin kaynağıdır. Bu nedenle firmalar giderek eğitime daha çok yer vermektedirler.

Yetiştirme ve Geliştirme (Training & Development) Yetiştirme: Daha çok işe yeni giren personeli kapsamına alan, yeni yeteneklerin kazandırılması ve işin gereklerine göre, bireye lazım olan bilgi ve beceri düzeyine ulaşması için yürütülen eğitim faaliyetleridir. Geliştirme: Yeni oluşan iş kollarına uyumluluk sağlamak, teknik, ekonomik ve sosyal gelişmeleri göz önünde bulundurarak şartlanmış iş gereklerini ve iş gören yeteneklerini günün modern anlayışına uygun biçimde değiştirmek ve geliştirmek anlamını taşımaktadır.

Yönetici Düzeyinde Olmayan Eğitim Programları İş Başında Eğitimler Çıraklık eğitimi İş süresinde bilgilendirme eğitimi İş Dışında Eğitimler Konferanslar Sınıf içi eğitimler Programlanmış öğretim Görsel-işitsel teknikler Dersler Simülasyon yöntemleri Bilgisayara dayalı eğitimler

Yönetici Düzeyindeki Eğitim Programları İş Dışı Eğitimler Vaka / örnek olay çalışması Yönetim oyunu yöntemi Rol oynama yöntemi İş Başı Eğitimler Koçluk (Coaching) İşin astlara devredilmesi ve onların izlenerek eğitimi İş rotasyonu

İşletmeye Giriş Konu 6: İşletmelerde İnsan Kaynakları Faaliyetleri-I Yrd.Doç.Dr. Yıldırım Osman Çetmeli Yaşar Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü