OTİZM
OTİZM NEDİR? Otizm iletişim ve sosyal gelişim alanlarındaki yetersizlikle seyreden ve çocuğun gelişimini önemli derecede olumsuz etkileyen bir yaygın gelişimsel bozukluktur.
Doğuştan gelen bir bozukluk olmasına rağmen, belirtiler bebeklik ve erken çocukluk döneminde belirmeye başlar. (0-3 yaş arası)
İlgi alanlarında sınırlılık, insanlar ile ilişki kurma yerine cansız nesnelerle ilgilenme, oyuna ilgi duymama, yaşıtlarıyla oyun oynamama ve tekrar edici basmakalıp davranışlarda bulunma gibi özellikler ile kendini gösterir
DİĞER ÖNEMLİ İPUÇLARI Konuşmanın gelişmemesi Adı ile seslenildiğinde bakmama Uygun zamanlarda göz kontağı kurmama Oyuncak dışındaki eşyalarla ve aktivitelerle takıntılı uğraş,oyuncakla ilgilenmeme Baş baş yapma gibi taklit ile öğrenilen sosyal davranışları göstermeme
Olası nedenler Kalıtımsal etkiler Otizmi olan çocukların kardeşlerinin de otizm tanısı alma yüzdelerinin %3-6 arasında oranlara ulaştığı belirtilmektedir. Araştırmalarda genetik, beyin işlevleri, bağışıklık sistemi etkenleri de incelenmektedir.
Olası nedenler Otizme yol açan önemli etkenlerden biri de gebelikte görülen beklenmedik sorunlar ve doğum travmaları olabilir. Ayrıca Otistik çocukların beklenmedik yaşam değişiklikleri, ayrılıklar, uyaransız kalma ve benzeri stres yaratan durumlara duyarlı olduklarını gösteren çalışmalar da bulunmaktadır.
Otistik çocukların özellikleri Bedensel gelişimleri Duyusal özellikleri Duygusal özellikleri Dil gelişimi Sosyal gelişimi Zihinsel gelişimi
Bedensel gelişimleri Oturma, emekleme ve yürüme becerilerini geç kazanabilirler. İlgisi az olduğu için büyük ve küçük kas gelişimi geridir. Ağız kasları az gelişmiştir Ayak uçlarına basarak yürüme görülebilir
Duyusal özellikleri İşitsel özellikleri Genelde tepkisizdirler. Bazıları aşırı tepki verebilir
Duyusal özellikleri Görsel özellikleri; Göz teması yok ya da azdır Özellikle hareketli ve dönen nesnelere ilgi yoğundur.
Duyusal özellikleri Tensel özellikleri; Kucaklanmaktan, dokunulmaktan hoşlanmayabilir.ya da çok hoşlanabilirler. Sıcak soğuğa karşı duyarsızlık ya da aşırı duyarlılık gelişebilir.
Duygusal özellikleri Nedensiz ağlama gülme Gerçek yerine gerçek dışı korkular İlgiye karşı tepkisizlik Aile üyelerine karşı ilgisizlik Zaman içinde karşıt davranışlar sergileyebilir.
Dil gelişimi %25 i yaşam boyu hiç konuşmaz
Dil gelişimi Bir kısmı belirli bir döneme kadar konuşup sonradan bırakır. Seçici konuşma olabilir (aile bireylerine karşı) Sınırlı sayıda kelime kullanımı Uzun ve kurallı cümle görülmez
Dil gelişimi Tonlama ve duygu görülmez.Sözsüz iletişim yoktur. Sohbet başlatıp devam ettiremezler. Zamirleri yerinde kullanmazlar. Kendilerinden bir başkası gibi bahsedebilirler. Kendini ve isteklerini ifade edemediği için saldırganlık görülebilir.
Konuşma ve iletişim problemleri Ekolali-gecikmiş ekolali Kavramları karıştırma Gramer bozuklukları Telaffuz bozuklukları Konuşmaları anlamama Soyut kavramları anlamama
Sosyal gelişimi Çevreye ilgisizdir
Sosyal gelişimi Göz teması yok ya da azdır Kurallı oyun kuramaz ya da oynayamaz Sosyal davranışları kendiliğinden öğrenemez
Sosyal gelişimi Oyuncaklarla alışılmışın dışında oynayabilirler.
Zihinsel gelişimi %50 sinin zeka seviyesinin normalin altında olduğu düşünülüyor. %10 unun Özel yetenekleri olabilir ancak birbiriyle uyumlu değildir. Olayları sebep sonuç ilişkisi içinde değerlendiremezler. Empati kuramazlar. Genelleme yapmakta zorlanabilirler. Dikkat süresi kısadır.
Diğer özellikleri Takıntılar: İlgi takıntıları Nesne takıntıları Simetri takıntıları Aynılığı devam ettirme takıntısı Davranış takıntıları
Otizmde Tedavi Yaklaşımları Bugün otizm tedavisinde en önemli yaklaşım özel eğitim ve davranış tedavileridir, nadiren ilaç tedavisi kullanılır.
KIZ / ERKEK ORANI Erkek çocuklarında kız çocuklarından 3-4 kat daha fazla görülür. Kız çocuklarında bozukluğun belirtilerinin daha ağır olduğunu bildiren araştırmalar vardır. Diğer gelişimsel gerilikler (motor-mental retardasyon), öğrenme bozukluğu, hiperaktivite, konuşma gecikmesi ve konuşma ile ilgili sorunlar erkeklerde daha yaygındır.
OTİZMİN GÖRÜLME SIKLIĞI Çocuklukta gözlenen bozukluklarda zeka geriliği ve serebral paralizi’den sonra 3. sırada yer alır. Kanner (1944) 10/10.000 Wing & Gould (1979) 22/10.000, (1996) 58/10.000 NAS 91/10.000 Son yıllarda yapılan çalışmalar:1/150
OTİZMİN TEDAVİSİ Otizm yaşam boyu süren bir bozukluktur. Kesin tedavisi henüz bulunmamıştır. Ancak erken tanı konması ve erken tedaviye başlanması, bireyin olumlu yönde gelişmesini, topluma uyum sağlamasını kolaylaştırır. OTİZMİN TEDAVİSİ: ERKEN VE YOĞUN EĞİTİM