KİŞİLERARASI İLETİŞİM Yrd. Doç. Dr. Doğan AYDOĞAN

Kişilerarası İletişim ve Kişilerarası İlişki Kişilerarası ilişkiler birçok nedenden etkilenerek olumlu ya da olumsuz yönde seyredebilirler. Örn, iş yapma sürecinde farklı şekilde düşünen iki ortağın anlaşamaması gibi. Kişilerarası ilişkiler; bireysel, kültürel, maddi, duygusal bir çok nedenden etkilenir; ancak kişilerarası ilişkiyi yönlendiren en önemli enstrüman kişilerarası iletişimin verimliliğidir.

Kişilerarası iletişimde Bireysel Faktörlerin Rolü Cinsiyet: Kadınlar daha anlayışlı daha işbirlikçi ve paylaşımcı yetiştirilirken, erkekler daha amaca yönelik yetiştirilmektedir. Bu durum iletişim süreçlerine yansımaktadır. Fiziksel Görünüm: Fiziksel görünüm iletişimin başlatılmasında çok önemli birr faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak arkaplanı diğer donelerle doldurulamayan fiziksel güzelliğin uzun vadede başarı ve mutluluk getirmediği bilinmektedir. Yaş: Kültürlere göre değişen oranda önem arz etmekle birlikte yaş kişiler arası iletişimde çok önemli bir faktör olarak belirmektedir. Kültür ve psikolojinin alanına giren kişisel faktörlerde söz konusudur.

Kişilerarası iletişimde algının rolü Algı: duyu organlarından gelen verilerin beyne ulaşmadan önce yorumlanmasıdır. Algının oluşumunda, Kişinin fizyolojik durumu, geçmiş bilgisi, kültürü ve alt kültürü, içinde bulunduğu duygular önemlidir. Referans çerçevesi / hale etkisi. Toplulukçu ve bireyci kültürler farklı bireyler yetiştirirler. Ülkelerin içinde de yörelere göre cinsiyet ve yaş kalıpları değişmektedir. Duygu çok geniş bir kavram olmakla birlikte iki başlık altında toplanabilir, olumlu duyuşa yatkın insanlar iletişim süreçlerinde daha başarılıdır. Olumlu duyuş ( mutlu, heyecanlı, memnun) Olumsuz duyuş ( stresli, sinirli, gergin)

Kişilerarası İlişki İletişimin sürekli hale gelmesiyle kişilerarası ilişki kurulmuş olur. Sosyal bağ, duygusal ve sosyal yakınlık barındırır. Çocukluğumuzdan başlayarak çevremizi gözlemleyerek toplumun normlarını, ilişki ritüellerini, ilişkilerde yaşanan olumlu ve olumsuz durumları inceler ve kendimizi geliştiririz.

Kişilerarası ilişkilerin avantaj ve dezavantajları Benlik algısının artması Yaşamın zenginleşmesi Kendi hakkında daha fazla olumlu ya da olumsuz dönüş Romantik özgüven ; ergenlik çağında Dezavantajlar Grup taklidi ve olumsuz davranış; sigara içmek Kendine zaman ayıramama Örselenme ve daha ağır duygusal sorunlar Bazı kişilerin internette kaybolması

Kişilerarası ilişkilerin aşamaları; ilk izlenim Bu konuda ikinci bir şansımız yoktur. Fiziksel çekicilik Saygınlık Kişilerin benzerliği Sözel olmayan işaretler

Kişilerarası ilişkinin aşamaları Kontak kurma Algısal kontak kurma; kişinin giyimi, kokusu, hareketleri ile oluşan izlenimler. Etkileşimsel kontak kurma; Gülümseme, fiziksel olarak yaklaşma, küçük cümleler, yakınlaşma çabaları Katılım Duygu ve düşüncelerin paylaşıldığı kişilerin birbirini daha yakından tanıdığı aşamadır. Yakınlık Bireysel ve sosyal anlaşma, kabul. Sözlenme buna örnek verilebilir. Bozulma Kişilerarası ilişkiler zamanla çok çeşitli nedenlerle bozulma yaşayabilir. Onarma Öncelikle kişi problemi tespit eder ve olası çözümleri dener. Evliliklerde bazen arkadaş ve aileler devreye sokulur. Çözülme İlişkideki problem çözülemiyorsa ayrılma, ilişkiyi sonlandırma ya da daha basit bir evreye dönülmesine karar verilebilir. Burada yazılan her aşamada çıkış mümkündür. İlişki devam etmek zorunda değildir. Ya da bazı ilişkiler bir aşamada sabit kalabilir.

Kişilerarası ilişki tipleri, arkadaşlık, romantik aşk, aile ilişkileri Arkadaşlık aileden sonra en önemli tutum, duygu ve bilgi paylaşılan toplumsal oluşumdur. Arkadaşlık türleri Karşılıklı İlişki: her iki kişide ilişkiye karşılıklı olarak verir, paylaşır ve bundan faydalanır. Alıcı İlişki: ilişkide verilenler arasında bir dengesizlik vardır. Bir taraf daha çok almaktadır. İlişki; arkadaşlığa benzer ama değildir, paylaşım azdır. Sınıf arkadaşlığı, iş arkadaşlığı buna örnektir.

Romantik Aşk Neden onlarca kişi arasından bir kişiye aşık oluruz. Bizimle aynı ya da benzer öyküleri paylaşan ve bu öykülerdeki rolleri bizimkileri tamamlayan kişilere aşık olma eğilimi gösteririz. Asimetrik Öyküler: Tamamlayıcı bir yapıdır; biri alıcıdır bir verici. Nesne Öyküleri: İlişki bir araçtır, hava atmanın, saygınlığın, toplumsal kabulün aracıdır. Eşgüdüm Öyküleri: Eşler birlikte birşeyler yapmak ve korumak için hareket ederler. Ancak bu bir bağımlılıksa eşlerin birinin gitmesi ya da ölmesi durumunda travma büyük olur. Anlatımcı Öyküler: İlişkiye referans olan öykülerin varlığıdır. Örneğin dizileri gerçek ilişkiye uyarlamaya çalışan insanlar gibi. Tür Öyküleri: İlişkinin kendisinden çok tarzı öne geçer; gizemlilik, sürekli çatışma, güç savaşı, sürekli eğlence v.b. Romantik ilişkilerde bağlanma biçimlerimizi ailemizle kurduğumuz bağlanma çeşidi belirler.

Aile İlişkileri Ailelelerimiz Geniş ailelerde yetişti. Bizim kuşağımız ise çekirdek aile içinde yaşamını sürdürmüştür. Şu anda ise çekirdek aile üzerinde büyük bir baskı ve çözülme olduğu görülmektedir. Her durum psikolojik ve sosyolojik sonuçları olan konulardır.

Kişilerarası İlişkilere Kuramsal Yaklaşımlar Thibaut ve Kelley / Değiş Tokuş Kuramı Ödül: bir ilişkiden alınan zevk yaşanan memnuniyet Bedel: ilişkiye harcanan zaman ve enerji Çıktı: Ödül den bedel çıkarıldığında elde kalan. Karşılaştırma düzeyi: geçmiş tecrübelerden faydalanarak ilişki düzeyini gözden geçirmek. Seçenekleri Kıyaslama: bireysel standartların değerlendirilmesi

Eric Berne ve Transaksiyonel Analiz Süper Ego ANNE –BABA Benliği Ego YETİŞKİN Benliği İD ÇOCUK Benliği Bütün davranışlarımız bu üç benlik durumu tarafından belirlenir ve birisi bizim karakterimiz açısından belirleyicidir. ANNE - BABA YETİŞKİN ÇOCUK ANNE - BABA YETİŞKİN ÇOCUK Mesaj yönü paralelse ilişki devam eder. Mesajların farklı benlikler arasında gidip gelmesi iletişimde çatışmaya yol açar.