MUAMMER NİKSARLI TÜRKİYE MİLLİ KOOPERATİFLER BİRLİĞİ BAŞKANI Slayt 1 DÜNYA KOOPERATİFÇİLİK GÜNÜ KUTLU OLSUN

Avrupa Komisyonu’nun Kooperatifçilik Hareketine Yaklaşımı Avrupa’da kooperatifçilik modeli, her ülkede farklı farklı cereyan etmekle birlikte, Tüm Avrupa Birliği üyesi ülkelerin ortak amacı, ekonomik verimlilikle sosyal adaleti bir arada tutabilmektir. Avrupa Birliği’nin ekonomik, sosyal ve politik amaçlara ulaşılmasına yardımcı olması bakımından kooperatifler, son derece önemli bir role sahiptir. Bu model gayet sağlıklı bir şekilde yürümektedir ve kooperatiflerde sadece Avrupa Birliği içerisinde yaklaşık 2-3 milyon kişi çalışmaktadır. Slayt 2

Avrupa Komisyonu’nun Kooperatifçilik Hareketine Yaklaşımı Bir çok kırsal alanda kooperatifler hala sosyal hizmetlerin bireylere ulaşabilmesini sağlayan bir araçtır. Örneğin bir çok banka, küçük kasaba ve köylerdeki şubelerini kapatırken, kooperatif bankaları bankacılık hizmeti veren yegane kuruluş olarak kalmıştır. Kooperatifler, aday ülkelerin kendi ekonomilerini ve toplumlarını geliştirmeleri konusunda son derece önemli bir rol üstlenmelidirler. Kooperatiflerin asıl ihtiyaç duyduğu şey, kendilerine has özelliklere adapte edilerek hazırlanmış bir yasal çerçevedir. Slayt 3

Avrupa Komisyonu’nun Kooperatifçilik Hareketine Yaklaşımı Bu sene içinde kabul edilmesi beklenen Avrupa Kooeratifler Yasası, hem üye ülkelerin hem de aday ülkelerin idarecilerine kuvvetli bir sinyal gönderecektir. (Sözü edilen yasa; Avrupa Kooperatifleri Tip Ana Sözleşmesini düzenleyen Konsey Yönetmeliği (No:1435/2003), tarihinde kabul edilmiş ve tarihinde Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde yayınlanmıştır tarihinde yürürlüğe girecektir.) Slayt 4 Bu Yasa, Topluluk Mevzuatı’nın bir parçası olacak ve aday ülkelerce kabul edilmesi gereken üyelik için bir ön şart sayılacaktır.

Kooperatiflerin kamu sektörü sorumluluğu ve sivil toplum değerleri ve verimlilik ile hür teşebbüs yaklaşımını birleştirme yetileri, onları Avrupa ekonomik ve sosyal modelinin en önemli parçası haline getirmektedir. Kooperatifler, bugün geçmişte olduklarından daha fazla geçerlidir. Bu noktada, sağlanan her türden katkı, Avrupa’nın kooperatifçilik kavramının sahip olduğu önemli potansiyele sıkı sıkıya sarılmasını garanti altına almaya yardımcı olacaktır. Sonuç olarak; Avrupa Komisyonu’nun Kooperatifçilik Hareketine Yaklaşımı Slayt 5 Yukarıdaki ifadeler, Avrupa Komisyonu Başkanı Romano PRODİ’nin tarihinde Brüksel’de yaptığı konuşmadan alınmıştır.

Slayt 6 Türkiye Koop, ICA ve ILO tarafından, Kasım 2004 Tarihinde Ankara’da Düzenlenen “ILO’nun 193 Sayılı Tavsiye Kararları Işığında Kooperatifçilik Politikaları ve Yasal Düzenlemeler” Konulu Uluslararası Konferansın Sonuç Bildirgesi Üye Hükümetlerin, yürütmeye ilişkin faaliyetlerini gözlemlemek üzere, 193 sayılı ILO Tavsiyesi, AB Tebliği ve BM İlkelerinin oluşturduğu çerçeveyi kullanmak üzere birlikte çalışmalarını diler. ILO, ICA Avrupa ve Gelişme Ortaklarından Dilekler: Konferansa katılanlar tarafından açıklanan hususların hükümetlere sunulmasını diler.

Türkiye Koop, ICA ve ILO tarafından, Kasım 2004 Tarihinde Ankara’da Düzenlenen “ILO’nun 193 Sayılı Tavsiye Kararları Işığında Kooperatifçilik Politikaları ve Yasal Düzenlemeler” Konulu Uluslararası Konferansın Sonuç Bildirgesi Kooperatif temsilci kuruluşlarıyla sıkı danışma ilişkileri içinde mevcut kooperatif hukuku, uluslararası enstrümanlar bağlamında ele alınmalı ve kooperatiflere diğer teşebbüs biçimleriyle aynı düzenleyici tutarlılık ve mantıkla davranılması garanti altına alınmalıdır. Kooperatiflerin bağımsızlık ve özerkliklerinin, uluslararası enstrümanlarla uygun olması sağlanmalıdır. Kooperatifler, devamlı hükümet müdahalesine maruz bırakılmamalıdır. Slayt 7 Hükümetlerden Beklentiler:

Belirlenmiş bir tescil makamınca yürütülecek basit bir prosedür sağlanması için, kooperatiflerin şirketleştirilmesine yönelik faaliyet prosedürleri gözden geçirilmelidir. Tescil yalnızca tüzel bir kişilik kazandırmakla kalmamalı, bunun yanında uygulamanın, bu kişiliğin kooperatif tüzüğüyle uygunluğunu da garanti altına almalıdır. Kooperatifler uygun olmadıkları sürece tescil edilmemelidirler. Kooperatiflerin, kooperatif üyelerine ve üçüncü şahıslara finansal tutarlılık, güvenirlik ve şeffaflık açısından güven sağlayacak bir dış denetime tabi olmalarını güvenceye almalıdır. ILO, ICA Avrupa ve Gelişim Ortakları tarafından belirtilen hususları göz önüne almalıdır. Slayt 8 Türkiye Koop, ICA ve ILO tarafından, Kasım 2004 Tarihinde Ankara’da Düzenlenen “ILO’nun 193 Sayılı Tavsiye Kararları Işığında Kooperatifçilik Politikaları ve Yasal Düzenlemeler” Konulu Uluslararası Konferansın Sonuç Bildirgesi Hükümetlerden Beklentiler:

Türkiye Koop, ICA ve ILO tarafından, Kasım 2004 Tarihinde Ankara’da Düzenlenen Uluslararası Konferansın Ardından Pauline GREEN’in Değerlendirme ve Önerileri Kooperatifler, daha çok sektör bazında olan çok çeşitli kanunlara tabidirler. Bu durum ekonominin birden fazla sektöründe faaliyet göstermek isteyen kooperatif kuruluşları için karmaşık, masraflı ve kısıtlayıcıdır. Bu durum aynı zamanda, esnekliği ve yenilikçiliği yok etmekte ve bu konuda Avrupa’nın diğer yerlerindeki tecrübeler, sektörlerin birlikte çalışmasını teşvik etmenin, kamu hizmeti sağlama, toplumun yeniden canlandırılması ve faal ve sorumlu vatandaşlık konularında yeni çözümler getirme açısından büyük başarı sağladığını göstermektedir. Birinci olarak; Dame Pauline GREEN ICA Avrupa Bölge Birliği Başkanı İngiltere Ulusal Kooperatifler Birliği Başkanı Avrupa Birliği Parlamento Üyesi ( ) Slayt 9

Türkiye Koop, ICA ve ILO tarafından, Kasım 2004 Tarihinde Ankara’da Düzenlenen Uluslararası Konferansın Ardından Pauline GREEN’in Değerlendirme ve Önerileri Avrupa Birliği, aktif bir kooperatif hareketinin, gelecekteki Avrupa ekonomisinde önemli ve çok yararlı bir rol oynayacağını düşündüğü için, Türkiye’nin, Avrupa Birliği’ne girmek için görüşmeler yapmadan önce, bu konuyu ciddi bir şekilde ele almasının, kendi çıkarları açısından çok yararlı olacağı görüşündeyim. Slayt 10

Türkiye’de kooperatif olarak tescil edilmek isteyen bir kuruluşun, Uluslararası Kooperatif Kimliği bildirisine uygun olup olmadığını tespit etmek için, kimin yasal sorumluluğu olduğu konusunda bir sorun olduğu görülmektedir. İkinci olarak; Kooperatif kuruluşları tescil eden makamın, sadece yasal kuruluş işlemlerini kontrol etmenin yanı sıra, yapılacak işin kooperatif etiğine uygun olup olmadığını kontrol etme sorumluluğunu taşıması son derece önemlidir. Bunun Türkiye’de nasıl ve nerede yapıldığını anlamış değilim. Türkiye Koop, ICA ve ILO tarafından, Kasım 2004 Tarihinde Ankara’da Düzenlenen Uluslararası Konferansın Ardından Pauline GREEN’in Değerlendirme ve Önerileri Slayt 11

Yasal olarak kooperatiflerin sosyal içerikleri nedeniyle, var olan herhangi bir vergi avantajından veya yasal muafiyetlerden yararlanmak isteyen herhangi bir şahıs grubu, yapacakları işin kooperatif esaslı olup olmadığına bakmaksızın kooperatif olarak kayıt olmak isteyebilirler. Hiç şüphesiz ki; bunun en büyük tehlikesi, vicdansız işletmecilerin ortaklarına yarar sağlamak yerine, onları dolandırmalarını sağlayacak işleri kurmalarının kolay olması ve bu nedenle tüm kooperatiflerin kötü şöhret sahibi olmalarına yol açılmasıdır. Mevcut tescil uygulaması, hem sizin açınızdan hem de uluslararası kooperatifçilik hareketi açısından kötü şöhret yaratma riski taşımaktadır. Bu sorunun hükümetiniz tarafından doğru olarak ele alındığına dair yinelenen şüphelerim var. Türkiye Koop, ICA ve ILO tarafından, Kasım 2004 Tarihinde Ankara’da Düzenlenen Uluslararası Konferansın Ardından Pauline GREEN’in Değerlendirme ve Önerileri Slayt 12

Türkiye’de kooperatifler için, devlete bağımlı olmayan, bağımsız bir denetim yaptırma zorunluluğunun olmaması konusunda da kaygılarım oluştu. Türk kooperatiflerinin tam olarak otonom ve bağımsız olma konusundaki taahhütlerini yerine getirebilmeleri için bu konunun acilen ele alınması gerekmektedir. Üçüncü olarak; Hükümetlerin denetim işine karışması, kumanda altındaki ekonomilerden gelen birkaç ülke dışında, Avrupa’da çok yadırganan bir durumdur. Güvenilir olma, şirketlerin olduğu kadar kooperatiflerin de yararına olan bir konudur. Bu konuyu hükümetinize götürebildiğiniz takdirde, bunu gerçekleştirmeniz konusunda iyi tavsiyeler alabileceğinizi düşünüyorum. Türkiye Koop, ICA ve ILO tarafından, Kasım 2004 Tarihinde Ankara’da Düzenlenen Uluslararası Konferansın Ardından Pauline GREEN’in Değerlendirme ve Önerileri Slayt 13

TEŞEKKÜR EDER, SAĞLIK VE İYİLİKLER DİLERİM. Slayt 14 MUAMMER NİKSARLI