Mesleki Rehberlik

İnsan gücü bir ülkenin kalkınmasında en önemli faktörlerden biridir İnsan gücü bir ülkenin kalkınmasında en önemli faktörlerden biridir. İnsan gücünün etkili verimli kullanılabilmesi insanların doğru meslek alanlarına yerleştirilmeleriyle mümkündür.

Her ne kadar bireyler bu kararın ne kadar önemli olduğunun farkında olmasa da meslek seçimi meslek seçimi kişinin yaşamında verdiği en önemli kararlardan biridir.

Mesleki rehberlik bireylerin türlü meslekleri tanımaları ve kendi kişisel özelliklerini tanımaları sürecidir.

Mesleki rehberlikle ilgili geçmiş anılarınız nedir?

Mesleki psikolojik danışma ise mesleki rehberlik amacıyla yapılan danışma hizmetidir. Mesleki psikolojik danışma bireysel ya da grupla yapılabilir.

Meslek seçimi yalnızca bir kerelik bir edim değil, bir süreçtir.

Mesleki gelişim süreci meslek seçimi ile ilgili bilgi ve becerilerin elde edilmesi, iş arama, işe girme ve uyum süreçlerini içeren süreçtir.

Mesleki gelişim süreci 5 aşamada yaşanmaktadır: Uyanış ve farkında olma (5 -12 yaş) Meslekleri keşfetme (12-15 yaş) Karar verme (15-18 yaş) Hazırlık (18-23 yaş) İşe yerleşme

Rehberlik Yrd. Doç. Dr. Ismail Marulcu Mesleki gelişimi açıklamaya yönelik çeşitli kuram ve modeller geliştirilmiştir. Bunlardan başlıcaları şöyledir: Özellik Faktör Kuramı Super'in benlik kuramı Holland'ın tipoloji kuramı Rehberlik Yrd. Doç. Dr. Ismail Marulcu

Özellik Faktör Kuramı Bu kurama göre her bireyin kendine özgü özellikleri vardır. Her meslek ise belirli özelliklere sahip insanlar tarafından yapılabilir. Kişinin özellikleri ile seçtiği mesleğin özellikleri ne kadar örtüşüyorsa kişinin başarılı olma şansı o kadar yüksektir.

Super’in Benlik Kuramı Super'a göre bir kimse meslek seçmekle, o ana kadar geliştirmiş oldugu öz kavramını yani kendini algılayış biçimini uygulamaya koymuş olmaktadır.

Meslek gelişimi şu basamaklara ayrılmaktadır. Büyüme Dönemi (14 yaşına kadar) Araştırma Dönemi (14-24 yaş) Yerleşme Dönemi (25 ile 44 yaş) Sürdürme Dönemi (45-65 yaş) Çöküntü Dönemi (65+)

Büyüme Dönemi (14 yaşına kadar): Bu Dönemde birey yetişkinlerin rollerini izler ve onlara benzeme arzusu ile birtakım mesleklere özenir

Araştırma Dönemi (14-24 yaş) Bu yaşlarda bireyler meslekleri araştırmaya başlar. Meslekleri inceler ve kendine uygun mesleği seçmeye çalışır.

Yerleşme Dönemi (25 ile 44 yaş) Bu dönemde birey kendi mesleğine yerleşerek bir düzen kurar ve bunu devam ettirmeye çalışır.

Sürdürme Dönemi (45-65 yaş) Bu dönemdeki birey mesleğini sürdürür Sürdürme Dönemi (45-65 yaş) Bu dönemdeki birey mesleğini sürdürür. Mesleğini en iyi şekilde yapmaya ve kendini geliştirmeye çalışır.

Çöküntü Dönemi (65+) Bu dönemde azalan fiziksel güçle birlikte mesleki etkinlik azalmaya başlar. Birey artık beden gücünden çok birikim ve deneyimlerinden yararlanarak mesleğini devam ettirir.

Holland’ın Tipoloji Kuramı Holland’ın kuramı, kişilik özellikleri ile mesleklerin yürütüldügü çevre veya mesleklerin gerektirdigi faaliyetler arasındaki ilişkiye dayanır. Holland, İnsanların kişilik özellikleri bakımından altı grupta toplanabilecegini ve yaşadıkları çevrelerin de aynı şekilde gruplanabilecegini kabul eder.

Gerçekçi Tip Bu insanlar el ile yapılan işleri tercih eder; nesneleri, alet ve makineleri, hayvanları üretim amacı ile kullanmaya önem verirler. Alet ve makineleri çalıştırmaktan, bitki ve hayvan üretmekten zevk alırken, sosyal ve zihinsel faaliyetlerden hoşlanmazlar. Atletik yapılı, mekanik yeteneği ve ilgisi gelişmiş, açık havada çalışmaktan zevk alan kişilerdir.

Araştırıcı Tip Bu gruptaki insanlar dogal ve sosyal olayların nedenlerini anlamaktan, onları sistematik bir şekilde gözlemekten, soyut kavramlarla ugraşmaktan hoşlanırlar. İçe dönük bir kişilik yapısına sahip olan araştırıcı tiplerin soyut düşünme yetenekleri çok gelişmiş olup, ilgi alanları bilimsel çalışmalardır.

Sosyal Tip Bu gruptaki bireyler başkalarını bilgilendirmeye, eğitmeye, geliştirmeye, ikna etmeye ve aydınlatmaya önem veririler. Sosyal ilgileri güçlü olan bu kişiler psikolog, din adamlığı, öğretmen gibi meslekleri tercih ederler.

Gelenekçi Tip Verilerle ilgilenmekten ve bunları sistematik bir şekilde işlemekten, örnegin kayıt tutma, yazıları dosyalarına yerleştirmekten hoşlanırlar. Büro işleri ve hesaplama başlıca ilgi alanlarını oluşturur. Belli başlı yetenekleri ayrıntıyı algılama ve hesaplamadır.

Girişimci Tip Ekonomik çıkar elde etmek ya da bir hedefe erişmek için insanları etkilemekten hoşlanırlar. Liderlik , kişiler arası iletişim ve ikna etme özelliklerini sahip olan bu kişiler pazarlama, hukuk gibi alanlarda çalışabilirler.

Sanatçı Tip Hep aynı şekilde yapılan, biteviye işlerden hoşlanmazlar. Net, sistemli ve belirli olmayan şeylere yönelirler. Bağımsız, kendini ifade eden, yaratıcılık özellikleri gelişmiştir.

Öğrencilerin meslekleri tanımaları amacıyla eğitim kurumları çeşitli etkinlikler yürütmelidir.

KIDZANIA ya da KIDSMONDO, çocukların meslekleri yaparak yaşayarak tanımaları için oluşturulmuş öğrenme ortamlarıdır.

Bu tür ortamlarda çocuklar bir günlerini geçirerek çeşitli mesleklere ait etkinlikler yapabilmektedir.

Okullarda mesleki rehberlik kapsamında çeşitli etkinlikler yapılmaktadır. Bunlardan başlıcası çeşitli ölçme araçları uygulayarak öğrenciye uygun meslek gruplarının belirlenmesidir.

Çeşitli mesleklerle ilgili günlerin düzenlenmesi, farklı mesleklerden insanların okullara davet edilmesi, işyerlerine ve üniversitelere okul gezilerinin düzenlenmesi yine sıklıkla yapılan mesleki rehberlik çalışmalarıdır.

“My Money” Etkinlikleri http://www. youtube. com/watch