TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNİN AMAÇLARI YAPISI VE SORUNLARI

İÇERİK Eğitim, Sistem, Eğitim Sistemi Nedir? Yönetim Çeşitleri Milli Eğitim Bakanlığı Örgütü - Bakanlık Merkez Örgütü - Milli Eğitim Bakanlığı Taşra Örgütü - Milli Eğitim Bakanlığı Yurtdışı Örgütü - Milli Eğitim Bakanlığının Bağlı Kuruluşları - Yüksek Öğretimle İlgili Üst Kuruluşlar - Yükseköğretim Kurumları

EĞİTİM NEDİR? Birikim aktarımı, İnsan gelişimi, Erdemli bir toplum oluşturma süreci, Sosyal, kültürel, politik, ekonomik boyutları ve işlevleri olduğu kadar milli ve uluslar arası boyutları ve işlevleri olan bir konu ve sistemdir.

SİSTEM NEDİR? Birbirleriyle ilişkili öğelerin, belirli amaçlara dönük olarak birlikte çalışmasına dayanan bir bütün, Birtakım daha küçük parçalardan oluşan fakat kendisi de aynı zamanda, daha büyük bir sistemin ya da sistemlerin parçası olarak işlevde bulunan bir bütündür.

Sistem 2’ye ayrılır: Alt sistem: Bütünü oluşturan parçalardır. Üst sistem: Bir sistemin bağlı olduğu daha büyük sistemlerdir. ‼‼ En küçük sistem hariç, bütün sistemlerin alt sistemleri, en büyük ya da geniş sistem hariç, bütün sistemlerin üst sistemi vardır.

Örnek: Bir ülkede politik, ekonomik, kültürel sistemler sosyal sistemin alt sistemleridir. Okul bir sistem olarak ele alındığında il, ilçe ve merkez örgütleri üst birimler; okul içindeki yönetim birimi, bölümler, sınıflar alt sistemlerdir.

EĞİTİM SİSTEMİ NEDİR? Toplumsal ihtiyaçların bir kısmını karşılamak için oluşturulmuş bir yapı ve sistemdir. Yasalarda belirtilen amaçlar doğrultusunda çalışacak, öğrenci, öğretmen ve para gibi kaynaklardan oluşan girdi; dersler, eğitsel kol çalışmaları, ödevler, sınavlar ve değerlendirmeler gibi eğitim-öğretim etkinliklerinden oluşan süreç; mezun öğrenciler, eğitsel hizmetler ve bilgi üretimini içeren çıktı; çıktıları denetleyip değerlendiren, uygun girdilerin belirlenip sisteme katılmasını ve sistemin amaçları doğrultusunda çalıştırılmasını sağlayan yönetim öğelerinden oluşur.

YÖNETİM NEDİR? Örgüt amaçlarının ekonomik ve etkin olarak gerçekleştirilmesi için faaliyetlerin planlanması, örgütlenmesi, yürütülmesi ve denetlenmesidir.

YÖNETİM ÇEŞİTLERİ Eğitim sistemlerinin yönetimini ülkenin genel yönetim yapısına bağlı olmak üzere 3 kümede toplanır: Merkezden Yönetim Yerel Yönetim Karma Yönetim

1. Merkezden Yönetİm Kaynakların tek merkez tarafından (bakanlık) planlanması, sağlanması ve dağıtılmasıdır.

Olumlu Yanları: Sosyal adalet ilkelerine uygun, demokratik, fırsat ve olanak eşitliğine dayanan bir eğitim sağlar. Eğitimi toplumdaki egemen güçlerin olumsuz etkilerinden kurtarır. Eğitimin gelirlerine, giderlerine, insan gücünün sağlanmasına ilişkin ülke düzeyinde planlama yapar. Çalışanlara iş güvencesi ve yetişip yükselmeleri için daha fazla olanak sağlar. Okul binaları, donanımları, eğitim araç gereçleri daha ucuza mal eder.

Olumsuz Yanları: İşlerin birikmesi ve gecikmesi, Bürokratik işlerin artması ve karar sürecinin yavaş işlemesi, Sorun çözme sürecinin yavaş işlemesi, Çevresel destek ve katılımın olmaması, Kaynakların yerinde ve etkili kullanılmaması.

2. Yerel Yönetİm Merkezi olmayan bağlama göre yerel politikalar geliştirilmesi esasına dayanan bir yönetim anlayışıdır.

Olumlu yanları: Eğitim işlerinde halkın sorumluluk alması ve eğitime katkıda bulunması daha yüksektir. Okulun eğitim programı, öğrencinin ve toplumun eğitim gereksinimlerine, çevrenin özelliklerine daha uygundur. Toplumun önder, yapıcı, girişken kişilerinden eğitimin geliştirilmesi sürecinde daha yüksek düzeyde yararlanılır. okul ev aile arasında sorunları çözmede daha iyi ilişkiler kurulur.

Olumsuz yanları: Ülke düzeyinde ortak bir eğitim anlayışını güçleştirir. Eğitim yönetiminde bazı grupların öne çıkması ve diğerlerinin dışlanmasına sebep olur. Bölgeler arası eşitsizliklerin artmasıyla aralarındaki uçurumun derinleşmesine yol açar. Merkez örgütünün yönetsel gücünün zayıflaması ve denetiminin güçleşmesine neden olur.

3. Karma Yönetİm Yönetim ile ilgili kararların alınmasında yetkinin merkez ile beraber yerel yönetimlerce paylaşıldığı sistemlere denir. Bu yönetim sistemi belirli ölçüde merkezi yönetimin veya yerel yönetimin hakim olduğu yönetim sistemlerindeki sakıncaları en asgari düzeye indirilmesini sağlamak için geliştirilmiştir.

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖRGÜTÜ BAKANLIK MERKEZ ÖRGÜTÜ Bakanlıkların yapılanması merkez ve taşra örgütü şeklindedir. BAKANLIK MERKEZ ÖRGÜTÜ Bakanlık Makamı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Ana Hizmet Birimleri Danışma ve Denetim Birimleri Yardımcı Birimler Sürekli Kurullar

2. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı 1. Bakanlık Makamı Bakan Müsteşar ve Müsteşar yardımcıları 2. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Başkanlık Talim ve Terbiye Kurulu Daire Başkanlıkları Şube Müdürlükleri Öğretim Materyallerini Geliştirme, İnceleme Merkezi

3. Ana Hizmet Birimleri Okul öncesi eğitimi genel müdürlüğü İlköğretim genel müdürlüğü Ortaöğretim genel müdürlüğü Erkek teknik öğretim genel müdürlüğü Kız teknik öğretim genel müdürlüğü Ticaret ve Turizm öğretimi genel müdürlüğü Öğretmen yetiştirme ve eğitimi genel müdürlüğü Din öğretimi genel müdürlüğü Çıraklık ve yaygın eğitim genel müdürlüğü Yükseköğretim genel müdürlüğü

3. Ana Hizmet Birimleri Dış ilişkiler genel müdürlüğü Yurt dışı eğitim öğretim genel müdürlüğü Özel öğretim kurumları genel müdürlüğü Özel eğitim, rehberlik ve danışma hizmetleri genel müdürlüğü Eğitim teknolojileri genel müdürlüğü Okul içi beden eğitimi, spor ve izcilik dairesi başkanlığı

4. Danışma ve Denetim Birimleri Teftiş kurulu başkanlığı Strateji geliştirme başkanlığı Hukuk müşavirliği Bakanlık müşavirleri Basın ve halkla ilişkiler müşavirliği

5. Yardımcı Birimler Personel genel müdürlüğü Yayımlar dairesi başkanlığı Hizmet içi eğitim dairesi başkanlığı İdari ve mali işler dairesi başkanlığı Öğretmene hizmet ve sosyal işler dairesi başkanlığı İşletmeler dairesi başkanlığı Yatırımlar ve tesisler dairesi başkanlığı Eğitim araçları ve donatım dairesi başkanlığı Sağlık işleri daire başkanlığı Orta öğrenim burs ve yurtlar daire başkanlığı

5. Yardımcı Birimler Eğitim araştırma ve geliştirme dairesi başkanlığı Çıraklık mesleki ve teknik eğitimi geliştirme ve yaygınlaştırma dairesi başkanlığı Özel kalem müdürlüğü

6. Sürekli Kurullar Milli eğitim şurası Müdürler kurulu Çıraklık ve mesleki eğitim kurulu Öğrenci disiplin kurulları Özel ihtisas komisyonları

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TAŞRA ÖRGÜTÜ Milli eğitim bakanlığı, taşrada 81 il ve 850 ilçede teşkilatlanmıştır. Her il ve ilçede milli eğitim müdürlüğü bulunmaktadır. İlçe milli eğitim müdürlükleri görev ve hizmetleri açısından, il milli eğitim müdürlüklerine karşı sorumludurlar. İl ve ilçe milli eğitim müdürlükleri; hizmetin özelliklerine göre şubeler, bürolar ile sürekli kurul ve komisyonlardan oluşur. Milli eğitim müdürlükleri; yönetim, personel, eğitim-öğretim, bütçe-yatırım, araştırma-planlama-istatistik ve teftiş-rehberlik-soruşturma hizmetleri olarak 6 gruba ayrılmıştır.

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TAŞRA ÖRGÜTÜ Yönetmelikle tespit edilen görevlerin yerine getirilmesini sağlamak amacıyla il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerinde bulunması gereken başlıca bölümler şunlardır: Özlük Bölümü Burslar ve Yurtlar Bölümü Atama Bölümü Özel Öğretim Kurumları Bölümü İnceleme soruşturma ve Değerlendirme Sağlık İşleri Bölümü Kültür Bölümü Yaygın Eğitim Bölümü Eğitim-Öğretim ve Öğrenci İşleri Bölümü Çıraklık ve Mesleki Teknik Eğitim Bölümü Program Geliştirme Bölümü Araştırma, Planlama ve İstatistik Bölümü Hizmet içi Eğitim Bölümü Bütçe-Yatırım ve Tesisler Bölümü Bilgisayar ve Sınav Hizmetleri Bölümü Eğitim Araçları ve Donatım Bölümü Okul Öncesi Eğitimi Bölümü Arşiv ve İdare Bölümü Özel Eğitim ve Rehberlik Bölümü Sivil Savunma Hizmetleri Bölümü Okul içi Beden Eğitimi Spor Bölümü Basın ve Halkla ilişkiler Bölümü Öğretmene Hizmet ve Sosyal İşler Bölümü

Milli Eğitim Müdürlüklerinde 4 kurul ve komisyon bulunur: 1. İl Milli Eğitim Danışma Kurulu Eğitim ve öğretim hizmetlerinin il düzeyinde sürdürülmesinde karşılaşılan sorunlar hakkında milli eğitimin genel amaç ve temel ilkeleri doğrultusunda çözüm önerileri hazırlamak, Eğitim ve öğretim hizmetlerinin çağa ve çevrede meydana gelen değişimler sonucu doğacak toplumsal ihtiyaçlara cevap vermek için oluşturulacak ilke ve yöntem önerilerinde bulunmaktır. ‼ Milli eğitim müdürünün teklifi ve başkanın çağrısıyla öğretim yılının başında ve sonunda olmak üzere yılda en az 2 kez toplanır.

2. Eğitim Müfettişleri Başkanlığı Yönetmelikle kendisine verilen görevleri ve inceleme-soruşturma hizmetlerini yürütür. 3. İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu 4. Milli Eğitim Komisyonu Milli eğitim müdürlüğünce değiştirilmesi, geliştirilmesi ya da incelenmesi istenen konulara araştırma yapmak, Uygulamaya esas programlar geliştirmek, Öğretim program ve metotlarının uygulanmasında öğretmenlere rehberlik edecek kılavuzlar hazırlamak,

4. Milli Eğitim Komisyonu Öğrencilerin sosyal yönlerinin kuvvetlendirilmesi, çocukların eğitimi konusunda ana ve babaların bilgilendirilmesine yönelik düzenlenecek panel, konferans ve sempozyum gibi etkinliklerin konularını tespit etmek, İstenilen okul ortamının meydana getirilmesi için yönetici, öğretmen, öğrenci ve velilerin işbirliğini sağlayıcı yöntemler geliştirmektir.

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI YURTDIŞI ÖRGÜTÜ Dış ülkelerin genel, mesleki ve teknik öğretim alanlarında eğitim ve öğretim gelişmelerini takip etmek ve ülkemize aktarımını sağlamak, Ülkemizin eğitim ve bilim faaliyetlerini yurtdışında tanıtmaktır. Bunun için yurtdışında farklı büyükelçilikler bünyesinde olmak üzere 20 eğitim müşavirliği; başkonsolosluklar bünyesinde ise 18 eğitim ataşeliği bulunmaktadır.

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞININ BAĞLI KURULUŞLARI Milli Eğitim Akademisi ve Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel müdürlüğüdür. Milli Eğitim Akademisi henüz uygulamaya geçilememiştir. Uygulamaya geçtiğinde Bakanlık merkez örgütü yardımcı birimlerinde yer alan Hizmet içi eğitim dairesi ile Eğitim Araştırma ve Geliştirme dairesinin görevlerini üstlenecek bir kuruluş olması planlanmaktadır. Eğitim-öğretim, yönetim, denetim ve uzmanlık alanlarında eleman yetiştirmenin yanında bakanlık personeline eğitim verme, eğitim sisteminin gelişmesine katkıda bulunmak için araştırma yapılmasını amaçlamıştır.

YÜKSEK ÖĞRETİMLE İLGİLİ ÜST KURULUŞLAR Yükseköğretim; Milli eğitim sistemi içinde, orta öğretime dayalı, en az dört yarıyılı kapsayan her kademedeki eğitim-öğretimin tümüdür. Yüksek Öğretim Kurulu Tüm yüksek öğretimi düzenleyen ve yükseköğretim kurumlarının faaliyetlerine yön veren, kanunla kendisine verilen görev ve yetkiler çerçevesinde özerkliğe ve kamu tüzel kişiliğine sahip bir kuruluştur. Yükseköğretim Denetleme Kurulu, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme merkezi ile gerekli planlama, araştırma, geliştirme, bütçe, yatırım ve koordinasyon faaliyetleri ile ilgili birimleri vardır.

2.Üniversitelerarası Kurul Üniversite rektörleri, Genelkurmay başkanlığının Silahlı Kuvvetlerden 4 yıl için seçeceği bir profesör ile her üniversite senatosunun o üniversiteden 4 yıl için seçeceği birer profesörden oluşur. Bu kurulun görevleri şunlardır: Üniversitelerin eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve yayım faaliyetlerini koordine etmek, önerilerde bulunmak, Teşkilat kadro yönünden öğretim üyesi ihtiyacını karşılayacak önlemleri teklif etmek, Doktora ile ilgili esasları tespit etmek ve yurtdışında yapılan doktoraları, doçentlik ve profesörlük unvanlarını değerlendirmek, Doçentlik sınavlarını düzenlemek ve ilgili yönetmelik gereğince doçent adaylarının yayın ve araştırmalarını değerlendirmektir.

Yüksek öğretİM KURUMLARI Üniversite Yönetim Organları Üniversite; Bilimsel özerkliğe ve kamu tüzelkişiliğine sahip yüksek düzeyde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma yapan; fakülte, enstitü, yüksekokul vb. oluşan bir kurumdur. Rektör; Devlet üniversitelerinde rektör, profesör akademik unvanına sahip kişiler arasından görevdeki rektörün çağrısı ile toplanacak üniversite öğretim üyeleri tarafından seçilecek adaylar arasından Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Senato; Rektörün başkanlığında, rektör yardımcıları, dekanlar ve her fakülteden fakülte kurullarınca 3 yıl için seçilecek birer öğretim üyesi ile rektörlüğe bağlı enstitü ve yüksekokul müdürlüklerinden oluşur.

Üniversite Yönetim Organları Üniversite Yönetim Kurulu; Rektörün başkanlığında dekanlardan, üniversiteye bağlı değişik öğretim birim ve alanlarını temsil edecek şekilde senatoca 4 yıl için seçilecek 3 profesörden oluşur. Fakülte Yönetim Organları Dekan; Fakülte ve birimlerin temsilcisi olan dekan, rektörün önereceği, üniversite içinden veya dışından 3 profesör arasından Yükseköğretim Kurulunca 3 yıl süre ile seçilir. Fakülte Kurulu; Dekanın başkanlığında fakülteye bağlı bölümlerin başkanları ile varsa fakülteye bağlı enstitü ve yüksekokul müdürlerinden ve 3 yıl için fakültedeki prof.ların kendi aralarından seçeceği 3, doç.ların seçeceği 2 ve yard.doç.ların seçeceği 1 öğretim üyesinden oluşur.

www.meb.gov.tr TEŞEKKÜRLER ZİNNET KÜÇÜKKESKİN 070126049