BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK Yapılan istatistikler sonucunda; tamir, bakım ve onarım çalışmaları esnasında çok fazla sayıda kazaların meydana geldiğini göstermektedir. Bu kazalar, tamir ve bakım çalışmalarının yeterli güvenlik tedbiri alınmadan yapılmış olmasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, bakım ve onarım işlerinin planlı, programlı olarak yapılması gerekmektedir. Planlama eksikliği ve güvensiz çalışma ortamları birçok iş kazasının oluşmasına ve birçok meslek hastalığına neden olmaktadır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK a - Önleyici bakım (preventive maintenance) Cihazların üretici firmanın ön gördüğü aralıklarla, öngörülen şekilde yapılan periyodik, koruyucu bakım faaliyetleridir. b - Kestirimci bakım (predictive maintenance) Yakın zaman da arızalara neden olabilecek sorunların, henüz arıza ortaya çıkmadan, çeşitli yöntemlerle tespit edilerek giderilmesi faaliyetleridir. Cihaz veya sistem durmadan veya planlı kısa süreli duruşla sorun giderileceği için sürekli çalışan sistemlerde periyodik koruyucu bakımla birlikte uygulanır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK c - Arıza Giderici Bakım (corrective maintenance) Cihaz veya sistemlerin işlevlerini sürmesini önemli ölçüde sınırlayan yada tamamen kullanım dışı bırakan durumlarda uygulanan arıza ve bakım faaliyetleridir. Her açıdan istenmeyen ve pahalı bir yöntem olmakla birlikte en sık karşılaşılan durumlardan biridir.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK İşyerlerinde, bakım-onarım işlemleri için; • bir sistem yerleştirilmeli, • talimatlar ve yönergeler hazırlanmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Sözlü emirler, yanlış duymalara ve yanlış anlaşılmalara sebep olabileceğinden dolayı, insan hayatının söz konusu olduğu durumlarda güvenilir değildir. • Etkili kontrol, yazılı bir sistemle sağlanmalıdır. Ancak yazılı bir yönergenin tek başına kazaları önleyemeyeceği de bir gerçektir. Yönergelerin yanında eğitim ve denetim hizmetleri asla göz ardı edilmemelidir. • Yönergelerde ve talimatlarda, çalışma izin şartları net olarak belirlenmeli, işi yapanların, bundan sorumlu olanların, bu izinleri imzalayacak kişilerin açık ve net bir şekilde belirlenmesi, bu kişilerin de doğru ve etkin karar vermeleri gerekmektedir.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Bakım onarım çalışmalarına izin verilmesi hususunda bir sistem kurulmalıdır. • Bu sistemde; yöneticilerin, işçilerin, müteahhitlerin ve diğer şahısların uymaları gerekli tedbirler ve şartlar açık ve net bir şekilde belirlenmelidir.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK Bu sistemde; • Yapılacak iş, • İşi kimin denetleyeceği, • Alınacak güvenlik tedbirleri, • İşe başlamadan önce çalışanlar tarafından alınacak gerekli tedbirler,(Örneğin; fiziksel kilitleme aygıtlarının takılması, tehlike uyarı işaretlerinin asılması gibi) • Çalışma alanının güvenli olup olmadığının tespiti ve güvenli hale getirilmesi, • Çalışma izninin kaldırılmasından önce yapılması gerekli işlemlerin belirtilmesi, bu işlemlerin kimler tarafından yapılacağının açık olarak yazılması, belge sisteminin yerleştirilmesi, gerekmektedir.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Kazaların bir kısmı da, bakım ve onarım sonrası, yapılan normal çalışmalarda meydana gelmektedir. Bakım ve onarın esnasında yapılmış olan değişikliklerden operatörün haberdar edilmemesi bu tür kazalara neden olabilmektedir. • Bakım ve onarımlarda tespit edilen önemli hususların kayda alınması, daha sonraki kontrollerde bu kayıtlara dikkat edilmesi gereklidir.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Makine tezgah ve tesislerde normal çalışmalar esnasında görülen değişik durumlar, arızalar, kayda alınmalı, büyük revizyon ve bakım çalışmaları esnasında bu kayıtlardan istifade edilmelidir. • İşyerinde bu tür kayıt sisteminin oluşturulmaması, İşletmeleri ve idarecileri şahısların hafızalarına bağımlı kılar. Halbuki İşletmelerin, şahıslara ve şahısların hafızalarına güvenerek çalışması doğru değildir. • Bu kayıt sistemi yeterli seviyede olmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Bakım ve onarımlar, uzman kişiler tarafından yapılmalıdır. • Makina bakım ve onarım işlerinde görevli olan kişilerin, makina yapımcılarının önerileri hakkında yeterli bilgilerinin bulunması gerekmektedir.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Muayene veya bakım sırasında, koruyucuların kaldırılması gerektiğinde, güç kesilmeli, şalter kilitlenmelidir. • Makinelerde herhangi bir bakım ve onarım işlemi yapıldıktan sonra koruyucu düzenlerin yerlerine düzgün olarak takılmasına dikkat edilmelidir. Bu hususta gerekli kontroller yapılmalıdır. • İşyerlerinde, koruyucuların kenarda köşede terk edildikleri çok sık rastlanan hatalı hareketlerdendir. Bu hatalı davranışlar birçok kazanın nedenini teşkil etmektedir.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Kilitlemeli koruyucular ve makinelerin küçük parçalarında operatörü korumak için bulundurulan güvenlik aygıtları aynı zamanda bakımcıyı da korurlar. • Ancak büyük çaptaki makinelerde ve tesislerde, tehlikeli alana giren ve tesisat çalıştırıldığında gözden uzak olduğu için görülemeyen bakımcıların korunması için özel tedbirler alınmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Bakım ve onarım işlerinde uygun ve yeterli aydınlatma sağlanmalıdır. Rutubetli ve iletken ortamlarda düşük gerilimli (24 volt )aydınlatma cihazları kullanılmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Bina ve tesisatta yapılacak bakım ve onarın işlerinde, geçici olarak uygun ve güvenli sabit merdivenlerle platformlar, geçit ve iskeleler yapılmalıdır. • Korkuluklu platformlarla çalışılması imkanı sağlanamayan yüksek yerlerde gerekli önlemler alınmalı ve çalışan işçilere uygun kişisel korunma araçları verilmeli, çalışanlar da bunları kullanmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Bakım ve onarım işleri çalışmalar durdurulmadan yapıldığı durumlarda, alınacak güvenlik tedbirleri daha önceden tespit edilmeli ve uygulanmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Zararlı, zehirli gazların bulunduğu, havalandırmanın yeterli olmadığı yerlerde (tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydana gelebileceği tank veya depolarda) yapılan çalışmalarda, gerekli kişisel koruyucu malzemeler verilmelidir. • Bu gibi yerlerde tecrübeli ve usta işçiler çalıştırılmalı, kişisel koruyucuları kullanmaları temin edilmeli, bir veya birkaç kişi gözlemci olarak görevlendirilmelidir. Muhtemel bir zehirlenme durumunda ilk yardım yapacak malzeme ve kişiler hazır bulundurulmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Hendek, çukur ve diğer kazı işlerinin yapıldığı durumlarda, uygun şekilde payandalar ve korkuluklar konulmalı ve buralar geceleri ışıklandırılmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Basınçlı kazanlar ve kaplar basınç altında iken onarılmamalıdır. • Onarılacak tank veya depoların diğer tank veya depolarla olan bağlantıları kesilmelidir. • Onarılan tank veya depoların içinde mekanik karıştırma tertibatı bulunduğu durumlarda, onarıma başlanmadan önce karıştırma tertibatının güç kaynağı ile irtibatı kesilmeli ve karıştırıcı uygun şekilde takozlanmalı, desteklenmeli veya bağlanmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • İçinde parlayıcı, patlayıcı maddelerin bulunduğu kapların kaynakla tamir bakımının yapıldığı durumlarda, bu depolar tamamen temizlenmeli (buharla vb), daha sonra içine su doldurulduktan (Azot veya karbondioksit gibi asal gazlar ile veya benzeri ile doldurulacak) sonra, yetkili teknik elemanların nezaretinde usta kişilere bu kaynak işleri yaptırılmalıdır. • Bu depolar, buharla yıkanabilecek ve içine su doldurulabilecek durumda değilse, çok özel olarak temizlenmeli, raspalanmalı, 24 saat su verilmek suretiyle karıştırılarak, en az iki saat havalandırılmalı, ilgililerce kontrol edilmeli, deponun uygun şekilde temizlenmediği kanaatine varılırsa, su veya buharla temizlemeye ve havalandırma işlemine devam edilmelidir.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Yüksek yerlerde yapılan çalışmalarda, öncelikle düşmelere karşı gerekli önlemler alınmalı, emniyet kemeri, baret, bağlama ipleri gibi kişisel korunma araçları verilmeli ve bunların kullanılması sağlanmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK Bakım Onarım Faaliyetleri Sırasında Alınması Gerekli Tedbirler: 1- Tamir bakım işinin planlı yapılması, beklenmedik arızalar için de plan yapılması, 2- Gerekli yerlerden izin alınması (İzinlerin yazılı belgeye dayandırılması), 3- İzin veren makamların gerekli tedbirleri alıp izin vermesi 4- Bakım onarım ekibinin işe başlamadan önce gerekli tedbirleri alması, 5- Onarım süresince tedbirli çalışması, 6- İşin sonunda gerekli tedbirleri alması,

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK 7- Yapılan bakım ve onarımın, görülen arızaların kayda alınması, 8. Uzman kişilerin çalıştırılması, 9. Makine yapımcılarının tavsiyelerine dikkat edilmesi, 10. Denetim hizmetinin aksatılmaması, 11. Uygun takım çantaları verilmesi,

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK 12- Zararlı, zehirli, Parlayıcı, patlayıcı gazlara karşı tedbir alınması(Havalandırma sağlanması, maske kullandırılması, yangına karşı tedbir alınması), 13- Tank ve depo içinde mekanik karıştırıcılar varsa bunların durdurulup takozlanması, 14- Parlayıcı, Patlayıcı maddeler bulunan tankların veya bu maddelerle kirlenmiş tankların, varillerin, kaynakla tamiri yapılmadan önce gerekli şekilde temizlenmesi, içine su veya asal gaz doldurulması. vb.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK Kapalı (Kısıtlı) Alanlarda Yapılan Bakım Onarım Faaliyetlerinde Alınacak Tedbirler: • Kapalı alanlarda asla yalnız çalışılmamalı, mutlaka ikinci kişiler kapalı alan dışında yardımcı olarak bulunmalıdır. • Kuyu veya diğer yeraltı tesislerinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde zararlı, zehirleyici, boğucu veya parlayıcı gaz veya sıvıların tehlikeli bir şekilde birikebileceği göz önünde bulundurularak gerekli ve yeterli güvenlik önlemleri alınmalıdır. Bu gibi yerlerde bir veya birden fazla gözlemci görevlendirilmelidir.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Tehlikeli maddelerin taşındığı boru ve kanalların onarım işleriyle görevlendirilen işçilere, taşınan maddelerin özelliklerine uygun kişisel koruma donanımları verilmelidir. • Kuyu ve lağım çukurları gibi derin yerlerde çalıştırılacak işçilere güvenlik kemeri ve sinyal ipleri gibi uygun koruyucu donanım verilmelidir. Gerekli durumlarda, bu gibi çalışma yerlerine temiz hava sağlanmalıdır. • Ortamda oksijenin olmama ihtimali yüksek olan bu tür yerlerde ölçüm sonuçlarına göre hareket edilmeli, temiz hava beslemeli maskeler hazır bulundurulmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Yeraltı işlerinde, delme ve kazma sırasında çalışanların sağlığını koruyacak ve güvenliğini sağlayacak yeterli ve uygun havalandırma tesisatı yapılmalıdır. • Çeşitli gazların hava ile patlayıcı bir karışım meydana getirebileceği yeraltı işlerinde açık alevli lamba veya cihazlar kullanılmamalıdır. • Çalışanlar; pis su, gaz ve dumanların bulunduğu depolara ancak deponun iyice havalandırılıp temizlendiğine emin olunduktan sonra sokulmalı ve çalıştığı süre boyunca depo havası denetim altında bulundurulmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Tehlikeli gaz, buhar veya sislerin meydana gelebileceği tank veya depolar içinde yapılacak bakım ve onarım işlerinde, mevcut risklere göre işçilere maske, solunum cihazı, emniyet kemerleri vb uygun kişisel koruyucu donanım verilmelidir. • İş süresince tank veya depo ağzında bir gözlemci bulundurulmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Onarılacak depo veya tanklar, başka depo veya tanklarla bağlantılı olduğunda, bağlantı borularının vanaları güvenli bir şekilde kapatılmalı veya bu borular sökülerek bağlantı ağızları, kör tapa veya kapaklarla kapatılmalıdır. • Gömlekli veya çift cidarlı veya kapalı kaplarda ısı veya kaynak işleri yapılmadan önce bunlar iyice havalandırılmalı ve kaynak işlerinin yapıldığı sürece hiçbir şekilde oksijen verilmemelidir.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Kazı işlerinin yapılacağı yerlerde, elektrik kabloları, gaz boruları, su yolları, kanalizasyon ve benzeri tesisatın bulunup bulunmadığı önceden araştırılmalı ve duruma göre gereken önlemler alınmalıdır. • Kazı sırasında, zehirli ve boğucu gaz bulunduğu anlaşıldığı hallerde, çalışanlar derhal oradan uzaklaştırılmalı, gaz çıkışı önlenmeli ve biriken gaz boşaltılmadıkça kazı işlerine başlanılmamalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Patlayıcı maddelerin kullanıldığı veya serbest silisin bulunduğu yerlerde, kazı toprağı ıslatılmalıdır. • Kaya kazılmasını gerektiren yer altı işlerinde, sulu delici makinalar kullanılmalı veya tozların çalışanların sağlığına zarar vermemesi için gerekli diğer önlemler alınmalıdır. • Elektrikle aydınlatılmış yer altı işyerlerinde, akımın kesilmesi halinde işçilerin tahliye edilmelerini sağlamak ve ancak bu sürede kullanılmak üzere madenci lambaları veya fenerleri ya da benzeri uygun aydınlatma araçları bulundurulmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği, işlendiği veya depolandığı binalarda inşaat, bakım ve onarım işlerine başlanmadan önce, aşağıdaki önlemler alınmalıdır: 1- İş kısmen veya tamamen durdurulmalıdır. 2- O mahalde bulunan bütün parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerle bunların bileşimlerine giren diğer maddeler, tehlikeli bölgenin dışına çıkarılmalıdır. 3- Onarılacak kısım, bütün parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin artıklarından ve bulaşıklarından tamamen temizlenmelidir. 4- İnşaat, bakım ve onarım, teknik, yetkili ve sorumlu bir elemanın devamlı nezareti ile sağlanmalıdır.

BAKIM - ONARIM İŞLERİNDE GÜVENLİK • Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı özellikteki çeşitli kimyasal maddelerin ortam havasında bulunan miktarları, belli ve gerekli zaman aralıkları içinde ölçülerek bu miktarların, kimyasal maddelerin ortam havasında bulunmasına izin verilen ve orada çalışanların sağlığını bozmayacak olan en çok miktardan (MAK Değer) fazla olup olmadığı ölçülerek tespit edilmeli ve havalandırma tesisatı yeterlilik bakımından yetkili elemanlarca kontrol edilmelidir. • Parlama ve patlama tehlikesi oluşturabilen organik tozun meydana geldiği, taşındığı, aktarıldığı ve çalışıldığı yerlerde, elektrik motorları exproof özellikte olmalı, jeneratörleri toz geçirmez-etanş tipten olmalı veya devamlı olarak temiz hava beslenen yalıtılmış hücrelerde bulundurulmalıdır.