Anesteziyolojiye Giriş Yrd. Doç. Dr. Ali Bestami KEPEKÇİ Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu

Dersin İçeriği Anesteziyolojiye giriş Tarihsel gelişim, Anestezinin uygulama alanları, Anestezi teori ve mekanizmaları, Ameliyathane prensipleri ve Anestezi teknikerinin yasal sorumluluğu ve görevleri

Temel Kaynaklar: Prof.Dr Zeynep Kayhan Klinik Anestezi 2004 logos yayıncılık, Temel Anestezi Robert K.Stoelting,Ronald D.Miller çeviri Ö.Taylan Akkaya Teknikerler ve Teknisyenler İçin Anesteziyoloji 2015 Baskı Prof. Dr. Melek Güra Çelik   Yardımcı Kaynaklar Klinik Yoğun BakımRichard K.Albert ve ark. Çeviri Prof. DR Kutay Akpir

Anestezi sözcüğü, An(olumsuzluk) eki ve ESTEZİ(duyu, his) sözcüğünden oluşur ve duyarsızlık ve hissizlik demektir. Genel anlamda anestezi; herhangi bir cerrahi müdahale veya muayene öncesi, insan ve hayvanların vücudunun bütününde veya belirli bir kesimindeki duyunun (hissin) ve/veya hareketin yok edilmesi demektir.

Plato (M.Ö. 428-348) “duygusallık eksikliği, yokluğu” Bailey’s - 1721 “duygu noksanlığı” Amerikalı klinikçi Oliver Wendall Holmes - 1846 “ağrısız operasyon olanağı sağlayan duyusuzluğun oluşturulması”

“Narkoz” latince “Narcosis” den kaynaklanır Narcosis: hücrenin otomatik faaliyetinde, narkotik ilaçlar tarafından oluşturulan reversible depresyon durumudur. “ şuur kaybı ile birlikte ağrı duyusunun yokluğunu bildirir.”

Narkoz kelimesi “Anestezi” kelimesini tam karşılamaz Çünkü; “Anestezi”de Ağrı duyusunun kaldırılması esas olmakta, lokal ve rejyonal anestezide olduğu gibi, şuur kaybının gerekliliği bulunmamaktadır.

Anestezi uygulamalarının esasını oluşturan “ağrıyla mücadele uğraşı”, cerrahinin başlangıcı ile eşzamanlıdır.

XV. yy.’da Ampütasyon Cerrahisi

XIX. yy.’da Mastektomi Cerrahisi

Modern anestezi, ilk kez William Green MORTON’un Boston’da Massachusetts General Hospital ameliyathanesinde, Gilbert Abbott adlı hastaya 16 Ekim 1846’ da eter anestezisi uygulaması ile başlamıştır.

“ağrıyla mücadele uğraşısı” Ağrısızlık sağlamak uğruna, ilaç kullanma aşamasına geçilene kadar insanlık tarihi birçok sıkıntılar ile doludur. * 1846 yılında inşa edilen Boston Massachusetts General Hospital’da Operasyon sırasında hastaların canhıraş bağırışlarının etraftan duyulmasını önlemek için ameliyathane binanın en üst katına yapılmıştır.

Doku üzerine bası uygulanması(Mısırlılarda) Asfiksi, boynu boğma derecesinde sıkma (Asur’lularda) Serebral sarsıntı Doku üzerine bası uygulanması(Mısırlılarda) Sinir üzerine soğuk uygulaması (Asur, Roma ve 1700 li yıllarda İtalya’da) Hızla kan kaybı oluşturarak bilinç kaybı sağlanması yöntemi Operasyondan önce sinirlerin üzerine bası yaparak bölgesel analjezi sağlama yöntemi Hipnotizm; trans hali oluşturmak

Azot protoksit 18. yy’ın sonlarında Humpry Davy, azot protoksit gazının öfori ve gülme isteği oluşturması etkilerini saptamıştır. Azot protoksitin bu özelliklerinin bulunması modern anestezinin uygulanmasında ilk adımların atılmasını oluşturmuştur.

Henry H. Hickman Azot protoksit ve karbondioksidin operasyonlarda ağrıyı gidermede kullanılabileceğini gündem etmiştir. Azot protoksit ve eter, 19 yy’ın ilk yarısında eğlence partilerinde kullanılmıştır.

Anesteziyolojide Kurumsallaşma İlk uzman anestezist olarak John Snow (1813-1858) kabul edilmektedir. İlk anestezistler cemiyeti, 40 anestezist tarafından 1893’de London Hospital’de kurulmuştur. Bunu 1905’de ABD. izlemiştir Anestezide düzenli mecmua yayını İngiltere’de 1923’de , Fransa’da 1934’de başlamıştır. İlk diploma sınavı 1935’de İngiltere’de yapılmıştır. Fransa’da Anesteziyoloji eğitimi cerrahi profesörü P.Moulonguet tarafından 1947’de başlatılmıştır

Türkiye’de de ilk 1949-1954 yılları arasında, bazı hekimler anestezi uygulama faaliyetlerinde çalışmışlardır. En önemlileri: Simon Batmaz, Cahit Bergil, Kadriye Bilge, Hüseyin Ergönenç, Melih Erhan, Ercüment Kopman, Rüçhan Kutbay, Cemalettin Öner, Hüsnü Öztürk, Sadi Sun

Türkiye’de İlk Endotrakeal Entübasyon uygulanan Anestezi Dr Türkiye’de İlk Endotrakeal Entübasyon uygulanan Anestezi Dr. Sadi SUN tarafından 1949 yılında gerçekleştirildi.

Sadi Sun, 1949 yılı sonuna kadar, 169 genel anestezi uyguladığını, 40 olguda pentothale ve kemital, 23 olguda eter, 10 vakada spinal anestezi yöntemlerini kullandığını yazmıştır. Bu olguların 9’unda endotrakeal entübasyon yapılmıştır

Türkiye’de ilk Anesteziyoloji servisi Haydar Paşa Numune Hastanesi’nde kurulmuştur İlk asistanlar Cemalettin Öner, Moiz Kan ve Erol Levi ‘dir

Anesteziyoloji ihtisası 20 Ocak 1956 tarih 9212 sayılı resmi gazete ile yürürlüğe giren 4/6379 sayılı ihtisas tüzüğünde ilk kez yer almıştır. İlk uzmanlık diplomaları alan hekimler 1956’da Cemalettin Öner ve Sadi Sun ‘dur.

22 mart 1961 tarihinde Dr.Sadi Sun’un gayretleri ile cerrahiden ayrı bağımsız İstanbul Üniversitesi bünyesinde Anesteziyoloji ve Reanimasyon Enstitüsü kurulmuştur. 1967 yılında da Anesteziyoloji kürsü olarak tanınmıştır.

Sadi Sun’un anestezi ile ilgili sözleri “Anesteziyoloji sizlerin inançları üzerinde yükselecek bir istikbaldir.” “Hayatlarını Anestezinin sağladığı imkanlara medyun olanlar kadar, başarılarını sizlerin mahareti üzerine kuranlar da (ifade etseler de etmeseler de) sizlere müteşekkirdirler.” “Yeterli Anestezisti olmayan bir memleketin cerrahisi kısır, halkı ise bahtsızdır.”

Sadi Sun’un anestezi ile ilgili sözleri “Halkımız, ameliyat olduğu zaman kendisine bakan, ağrı duymamasını sağlayan ve tedavi eden Anestezist’in kim olduğunu, ne yaptığını ve kendisi için ne kadar gerekli ve önemli olduğunu anlayacak bilinç düzeyine ulaştırılmalıdır.Bunu yapmak görevi herkesten önce Anestezist’lere düşer.”

Anestezinin Uygulama Alanları Cerrahi, obstetrik ağrı tedavisi Homeostazın izlenmesi ( Yaşamın devamı için düzenleyici sistemler yardımıyla organizmanın iç ortamının sabit tutulması) Ağrılı sendromlar Kardiyopulmoner canlandırma Solunum fonksiyonlarının değerlendirmesi

Anestezistin Çalışma Yerleri Ameliyathane Uyanma odası Yoğun bakım Solunum tedavi üniteleri Ressusitasyon Acil servis Ağrı klinikleri Akapunktur

Anestezi Teknikerleri Anestezi uygulamalarında anestezi uzmanlarının yardımcı teknik eleman ihtiyacını karşılamak amacıyla 1985 yılında 2547 sayılı YÖK Kanunu 7. maddesinin d fıkrası uyarınca çeşitli üniversitelere bağlı Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okullarında anestezi teknisyeni yetiştiren programlar açılmıştır.

Anestezi Teknikerleri 1988-89 ders yılında Ankara Üniversitesi Rektörlüğü’ne bağlı Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu anestezi programına başlamıştır. Mezun olan öğrenciler bütün hastanelerde anestezi teknisyen olarak çalışmakta ve anestezi doktorlarına yardımcı olmaktadırlar.

Anestezi Teknikerleri Son derece kritik anlarda hastaların yanında olan, en çok korkulan uygulamalardan biri olan anestezinin risklerini sırtında taşıyan, önemi yüksek bir mesleğin uygulayıcılarıdır. Teorik anlamda anestezi uzmanının gözetiminde anestezi uygulayan anestezi teknisyen ve teknikerleri, hasta ile başbaşa kaldığında yalnız başına önemli kararlar almak durumunda kalırlar. Eski yıllarda anestezi uzmanı bulunmayan birçok hastanede, yıllarca tek başlarına mesleklerini icra eden meslektaşlarımız da vardır.

MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER Anestezi Teknisyeni olmak isteyenlerin; Sürekli ayakta durması gerektiğinden, bedence sağlam, Kimyasal madde kokularına karşı allerjisi olmayan, Dikkatli, sabırlı, titiz, sorumluluk sahibi, Yönergeyi doğru anlayıp uygulayabilen kimseler olmaları gerekir

Anestezi Teknikerleri dikkatli, titiz ve sorumluluk sahibi olmalıdır.

ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI Anestezi Teknisyenleri, ameliyat yapılan her türlü sağlık kurum ve kuruluşlarında kimyasal madde kokularının yoğun olduğu kapalı bir ortamda çalışırlar. Meslektaşlarıyla, hastalarla, hemşirelerle, doktorlarla, diğer sağlık personeli ile iletişimde bulunurlar.

ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI Eğitimini tamamlayanlar sınavlara katılıp başarılı oldukları takdirde devlet hastanesi, özel hastane, doğumevi, üniversite hastaneleri, özel klinikler gibi ameliyat yapılan her türlü sağlık kurumu ve kuruluşlarında “Anestezi Teknisyeni” unvanıyla görev alırlar.  Bu meslekte yetişen meslek elamanları, rahatlıkla alanları ile ilgili iş bulabilirler. İnsan sağlığı söz konusu oldukça meslekte yetişmiş elemana her zaman ihtiyaç duyulacaktır.   

GÖREVLER Anestezide kullanılacak araç-gereci hazırlar, Hastanın ameliyathaneye alınmasını sağlar, Hastayı ameliyata hazırlar, hastanın özelliğine göre uyutmadan önce cesaret iğnesi yapar, Anestezi uzmanı veya cerrahın kontrolünde hastanın yaşına, kilosuna ve sağlık durumuna göre uyutucu madde (Narkoz) vererek  hastayı uyutur, Ameliyatlarda anestezi işlerinde doktora yardımcı olur, bütün cerrahi vakalarda hastaya genel anestezi yönünden gerekli tüm yöntemleri doktorun kontrolünde uygular, Ameliyat boyunca hastanın durumunu izler. Herhangi bir beklenmedik  sorun karşısında doktorla birlikte müdahale eder, Ameliyat sonrası hastanın ameliyathaneden yoğun bakım ünitesine usulüne uygun olarak, naklini sağlar ve hasta kendine gelene kadar onu gözlem altında tutar, Hastayı yoğun bakım ünitesi hemşiresine teslim eder.

Anestezinin Uygulama Alanları Genel Anestezi Bölgesel (Rejyonel) Anestezi Lokal Anestezi Sedasyon

refleks aktivitede azalma Genel Anestezi Vital fonksiyonlarda kalıcı bir değişiklik olmaksızın geçici bilinç kaybı ve refleks aktivitede azalma ile karakterize genel duyu kaybı halidir.

Vital Bulgular Ne Demektir

Vital bulgular ne demektir? Vücudun hayati fonksiyonlarının ve anormal durumlarının ölçülebilir göstergeleridir. solunum, nabız, kan basıncı ve vücut ısısıdır.

Solunum Solunum grafiği

Nabız EKG

Kan Basıncı (Tansiyon)

Vücut Isısı

Genel Anestezinin Dönemleri İndüksiyon -Bilinç kaybı -Kas gevşetici -Entübayon İdame (ameliyat boyunca) -Analjezi -Anestezi Uyanma -Bilincin geri kazanılması -Yeterli vital fonksiyon

Kullanılan Alet ve Malzemeler Anestezi cihazı Laringoskop Endotrakeal tüp Anestezi ilaçları Oksijen, azotprotoksit (mutlaka hastaya verilmesi gereken gazlardır), Halotan, izofloran gibi gazlar (uyuşturucu gaz olup hastanın durumuna göre verilir ) Alkollü pamuk Damlalıklı kazı seti Turnike (kola bağlanan plastik) Flaster Tespit tahtası Kol bağı.

Anestezi Cihazı

Laringoskop

Endotrakeal Tüp

Anestezi ilaçları

Anjiokat (damara giriş kolaylığı için paslanmaz çelik silikon uçlu iğne)

Turnike (kola bağlanan plastik)

Flaster

Anestezi Teknisyeni

Ameliyathane Prensipleri

Yeşil ne anlama gelir? Trafik GEÇ Ameliyathane DUR

Ameliyathane Prensipleri Sterilizasyon koşullarına dikkat etmek Gerektiğince konuşmak Başka işle uğraşmamak Özel eşya bulundurmamak Yeme, içme faaliyetlerinde bulunmamak Yürürken eller – kollar vücuda yakın yürümek

Teşekkürler Yrd. Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi