SULARIN KİRLENME NEDENLERİ

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Hayvansal Atıklar ve Alınacak Önlemler
Advertisements

TÜRKİYE’ DE ÇEVRE SORUNLARI
AKSARAY Fatih Sultan Mehmet İ.Ö.O.
EVSEL SU KULLANIMI Prof.Dr.Ayşenur Uğurlu.
Sıcak Hava Yükselir ve Soğuyup Yağış Bırakır
Cevre Kirliği Hakkında Bilgi
SU HALDEN HALE GİRER.
Doğal unsurlar ve olayların insanlara etkileri
ÇEVRE KİRLİLİĞİ HAVA KİRLİLİĞİ SU KİRLİLİĞİ TOPRAK KİRLİLİĞİ TOPRAK
Başlıca Çevre Sorunları
Çevre Koruma Haftası 5-11 Haziran.
SU, HAVA, TOPRAK,MADEN VE ELEKTRİK!!!
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR
SUYUN FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ
ÇEVRE SORUNLARIMIZI BİLİYOR MUSUNUZ? VİDEO İZLE.
MADDE DÖNGÜLERİ.
DERSİMİZ; ÇEVRE SAĞLIĞI Toplum Sağlığı Hizmetleri Şube Müdürlüğü
Mikroorganizmaların Çevreye Hizmeti
BİZİM OLDUĞU HALDE BİZİM OLMAYAN ŞEY NEDİR?
YENİLENEBİLİR ve YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI
GİRİŞ TESTİ İnsanı etkileyen ve insanlardan etkilenen dış
TOPRAK KİRLİLİĞİ Eko Tim üyeleri Derya GÜRCAN 6-B 1247
SEMRA ULUDAĞ FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ
MADDE DÖNGÜLERİ.
ÇEVRE TAVSİYELERİ CAÇEKOTAD.
Ekosistemde Enerji Akışı ve Madde Döngüleri
SU ve SAĞLIK Su Kirliliği ve Yerleşimler
ASİT YAĞMURLARI VE ETKİLERİ
ASİT YAĞMURLARI.
SU KİRLİLİĞİ Su kirliliğini oluşturan etmenlerin başında lağım sularıyla sanayi atık suları gelmektedir. Bunun yanında petrol atıkları, nükleer atıklar,
SANAYİ GÜBRELERİNİN OLUŞTURDUĞU KİRLİLİK
MADDELERİ TANIYALIM.
HAYATIMIZDA KİMYA SU VE HAYAT.
ÇEVRE KİRLİLİĞİ Hadi!Anlatıma geçelim.
SU KİRLİLİĞİ VE ÖNLEMLERİ
TOPRAK KİRLİLİĞİ Toprağın bir doğal kaynak olarak öneminin
TOPRAK KİRLİLİĞİ CANSU ILGIN 5/H 1330.
ÇEVRE İnsanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları fiziki, biyolojik,
AD:İREM SOYAD:ÖZTAMEL SINIF:8/B NO:115 OKUL:ŞERİF TİKVEŞLİ İLKOKULU
T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI MARMARA DENİZİ KİRLİLİK RAPORU
I. Evsel atıklar Günlük hayatta ve sanayide kullanılan milyonlarca çeşit madde vardır. Bu maddelerin büyük çoğunluğu bir süre kullanıldıktan sonra fiziksel.
SU DÖNGÜSÜ HÜSEYİN KANBER MARMARA COĞRAFYA ÖĞRETMENLİĞİ
Su canlıların yaşaması için hayati öneme sahiptir. En küçük canlı organizmadan en büyük canlı varlığa kadar, bütün biyolojik yaşamı ve bütün insan faaliyetlerini.
Adıyaman Güzel Sanatlar Lisesi
Öğr.Grv. Mehmet Ali ZENGİN
Öğr.Grv. MEHMET ALİ ZENGİN
 Dünya nüfusunun her geçen yıl artması, insanları bes­lenme, giyinme ve barınma gibi temel ihtiyaçlarını gi­dermek için değişik yollar aramaya zorlamıştır.
ASİT YAĞMURU NEDİR ? Yağan yağmurun asidik özellik taşımasına asit yağmuru denir. Hava kirletici emisyonların en yaygın olanı kükürt- dioksit ( SO.
SU  İnsanoğlu, bir yandan sulardan faydalanmış, bir yandan da endüstrileşmenin ve kentleşmenin sonucu olarak ortaya çıkan atıklarını sulara dökmüştür.
biyoteknoloji ve önemi
İNSAN FALİYETLERİNİN EKOSİSTEMLERİN SÜRDÜREBİLİRLİĞİ ÜZERİNE ETKİLERİ
SUYUN CANLILAR İÇİN ÖNEMİ
Su Döngüsü Ve Su Döngüsüne Olan İnsan Etkileri
ÇEVRE KİRLİLİĞİNİ ÖNLEME YOLLARI
ÇEVRE KORUMA MÜDÜRLÜĞÜ
KADIKÖY BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA MÜDÜRLÜĞÜ. ÇEVRE NEDİR? İçinde bulunduğumuz canlı, cansız tüm varlıkların birbirleri ile ilişkilerini içine alan ortam.
GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI
Toprak kirliliği. Toprak kirliliği nedir Toprak kirliliği, katı, sıvı ve radyoaktif artık ve kirleticiler tarafından toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerinin.
1 ÇEVRE KORUMA Öğr.Grv. MEHMET ALİ ZENGİN SU KİRLİLİĞİ.
HAVA KİRLİLİĞİ SU KİRLİLİĞİ TOPRAK KİRLİLİĞİ HAVA SU TOPRAK CANLILAR İÇİN TEMEL YAŞAM KAYNAKLARI.
İç sular Zoo bentozu Ders Doç. Dr. Utku Güner
ESRA BAHAR KSU TOPRAK KİRLİLİĞİ.
YENİLENEBİLİR ve YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI
Teknolojinin Çevreye Olumlu Ve Olumsuz Etkenleri
Gürültü görüldüğü alanlarda doğal dengeyi de olumsuz etkilemektedir.
ORGANİK TARIM VE ÇEVRE İLİŞKİSİ. ORGANİK TARIM VE ÇEVRE İLİŞKİSİ.
İ BRAH İ M HAL İ L GÜLER 8/E NO:138. MADDE DÖNGÜLERİ  Yaşama birliklerinde ve onun büyütülmüşü olan tabiatta canlılığın aksamadan devam edebilmesi için.
KONULAR  Çevre kirliliğine neden olan bazı durumlar  Çevre kirliliğine sebep olan bazı maddeler  Hava kirliliği  Toprak kirliliği  su kirliliği.
ASİT YAĞMURLARININ OLUŞUMU VE ZARARLARI. ASİT YAĞMURU NEDİR? Asit yağmurları, fosil yakıtların yakılmasıyla, sanayi tesislerinden, konutların ısıtılmasından.
SU K İ RL İ L İĞİ Su kirliliği, istenmeyen zararlı maddelerin, suyun niteliğine ölçüle bilecek oranda bozmalarını sağlayacak miktar ve çoğunlukta suya.
Sunum transkripti:

SULARIN KİRLENME NEDENLERİ

İnsan ve canlı yaşamı için hayati öneme sahip olan su kullanılabilir olması için tehlikeli kimyasallardan ve bakterilerden temizlenmiş olması gereklidir. Ayrıca derelerden ırmaklardan ve göllerden alınarak yerleşim yerlerindeki insanların kullanımına sunulan su belirli standartlara uymak zorundadır. Aksi durumda kullanılması tehlikeli sonuçlar doğurabilmektedir. Günümüzde teknolojinin gelişmesi, nüfus artışı gibi etkenlerden dolayı su kaynakları olan dereler, göller ve yeraltı suları aşırı kirlenme ile yüz yüze kalmaktadır. Yerleşim yerlerinin (şehir, kasaba, vs.) ve fabrikaların atık suları derelere veya göllere bağlanmaktadır.

SU KİRLİLİĞİ Doğal olarak kirlenmemiş bir su ortamında bulunan canlılar, o su ortamıyla belirli bir denge içindedirler. Dıştan gelen herhangi bir olumsuz etken o ortamdaki doğal dengeyi bozabilir. En genel anlamıyla su kirlenmesi, su ortamının doğal dengesinin yani mineral oranı, tat, berraklık, asılı partüküllerin bozulması şeklinde tanımlanabilir. Ancak su kaynağındaki doğal dengenin bozulması, bazı kullanım amaçları içim önemli olmayabilir.

Su kirliliğine etki eden ana unsurları dört başlık altında toplama mümkündür Sanayileşme Kentleşme Nüfus artışı Tarımsal mücadele ilaçları ve kimyasal gübreler. Özellikle Türkiye’de sanayi kuruluşlarının, sıvı atıkları ile su kirliliğine neden oldukları bilinmektedir. Ayrıca sanayileşme hareketleri ile kente göç olayı da başlamış ve bu durum, hızlı ve düzensiz kentleşmeye sebep olmuştur. Nüfus artışı , tarımsal mücadele ilaçların ve kimyasal gübrelerin bilinçsizce aşırı kullanımda göz önüne alındığında su kirlenmesine etki eden unsurlar açıkça ortaya çıkmaktadır.

Bu unsurların meydana getirdiği su kirliliğine neden olan başlıca kirleticiler , endüstriyel ve evsel atıklar , kimyasal kirleticiler ve tarımda verimli arttırma amacıyla kullanılan doğal ve yapay maddelerdir. Tarım ilaçları , deterjanlar , maddecilikte kullanılan maddelerin asitli atıkları, radyoaktif atıklar bu kirleticilerden birkaçıdır. Bu atıklar , arttırılmadan su ortamlarına boşaltıldıklarında ya da bu atıklarla kirlenen topraklardan sulara taşındıkları zaman su kirliliğine neden olurlar.

Örneğin :bir su kaynağı salt ulaşım amacıyla kullanılıyorsa , bu su kaynağının, doğal dengenin bozulması, su ürünleri yetiştirilmesinde kullanılan bir su kaynağındaki doğal dengenin bozulması kadar önem taşımayabilir. Bu yaklaşımla su kirlenmesinin diğer bir tanımı, su kaynağının belli bir amaç için kullanılabilirliğinin azaltılması veya yok olmasıdır. Bu kullanımlar arasında öncelik sıralaması toplımun yapısına göre değişir. Toplumun yapısı değişip kentleşme ve endüstrileşme süreci geliştikçe, su kaynaklarının çok yönlü kullanımı artmakta ve karmaşık bir hal almaktadır.

Su Yer yüzündeki sular, güneşin sağladığı enerji ile sürekli bir döngü içinde bulunur . İnsanlar, ihtiyaçları için, suyu bu döngüden alır ve kullandıktan sonra tekrar aynı döngüye iade eder. Bu süreç sırasında suya karışan maddeler, suyu fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini değiştirerek. “SU KİRLİLİĞİ” olarak adlandırılan durum ortaya çıkar. kirlenmesi, su kaynağının fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde değişmesi şeklinde olur.

Örneğin, toplumların yaşama düzeyi yükseldikçe kişi başına kullanılan su miktarı arttığı gibi, teknolojik gelişmeye bağlı olarak etkileri henüz bilinmeyen birçok kirletici de sulara karışmaktadır. Bunun sonucunda su kaynaklarının sulama, su ürünleri, dinlenme ve spor gibi amaçlarla kullanılabilirliği azalmaktadır

-Endüstriyel kuruluşlarca bırakılan artıklar(petrol,boya,deterjan,ağır metaller,kanalizasyon). -Tarımda kullanılan zehirler ve fazla kullanılan gübreler -Hayvansal ve evsel artıklar -Sulara bırakılan kurşun,civa -Lağımların sulara karışması Yer yüzündeki sular, güneşin sağladığı enerji ile sürekli bir döngü içinde bulunur. İnsanlar, ihtiyaçları için, suyu bu döngüden alır ve kullandıktan sonra tekrar aynı döngüye iade ederler. Bu süreç sırasında suya karışan maddeler, suyun fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini değiştirerek “su kirliliği” olarak adlandırılan durum ortaya çıkar. Su kirlenmesi, su kaynağının fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde değişmesi şeklinde olur.

Doğal olarak kirlenmemiş bir su ortamında bulunan canlılar, o su ortamıyla belirli bir denge içindedirler. Dıştan gelen herhangi bir olumsuz etken o ortamdaki doğal dengeyi bozabilir. En genel anlamıyla su kirlenmesi, su ortamının doğal dengesinin yani mineral oranı, tat, berraklık, asılı partüküllerin bozulması şeklinde tanımlanabilir. Ancak su kaynağındaki doğal dengenin bozulması, bazı kullanım amaçları içim önemli olmayabilir. Örneğin bir su kaynağı salt ulaşım amacıyla kullanılıyorsa, bu su kaynağının, doğal dengenin bozulması, su ürünleri yetiştirilmesinde kullanılan bir su kaynağındaki doğal dengenin bozulması kadar önem taşımayabilir. Bu yaklaşımla su kirlenmesinin diğer bir tanımı, su kaynağının belli bir amaç için kullanılabilirliğinin azaltılması veya yok olmasıdır.

Su içinde tek hücrelinin yaşaması için 1lt Su içinde tek hücrelinin yaşaması için 1lt. Su içi eriyik oksijenin 1 ½ miligram olması gerekir ve 4.5-5 cm. Boyunda bir balığı yaşamasıiçin 1 lt.de en azında 5 ½ miligram eriyik oksijen bulunma şartı vardır. Ancak kıyılarda bir enerji reaktörü faaliyet halinde ise kondansatörlerde dolaşan suyun ısısının 7 dereceye indirilmeden hamsuya bırakılması WHO ( Dünya sağlık Örgütü ) standartlarına ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu’na ve Anayasa’nın 56. maddesine ters düşmektedir. Şayet kondansatörlerden çıkan su 7 derece üzerinde hamsuya bırakılırsa su içi canlıları şok tesiri görerek ölmekte ve su içi beslenme zincirinin ekolojik halkası bozulmaktadır.

Su kirliliği denince sadece su üzerinde görülen katı parçalar veya suların içine atılan, bırakılan organik madde miktarları ile su içinden çekilen oksijen miktarları da gözardı edilemez. Organik maddelerin su içindeki artışlarından dolayı otrifikasyon hızlanır ve oksijen aylığı H2S oluşumunu da zamanla hızlandırır. Özellikle sıcak aylarda çıkan gazlar esen rüzgarın yönü ve pis kokunun çevreye dağılması ile burnumuzun alt mukozalarını da etkiler. Yol temizleyicileri ile pis kokulu yerlerde çalışan veya çöplüklerde çöplerin ayrımını yapan şahıslarda belirgin bir şekilde koklama kaybı görülür. Su içindeki aşırı bulanıklık da ışığın derinlere kadar inmesine maniolduğu için fitaplankontlar, yeşil algler gibi bitkisel ve bunlarla geçinen birçok hayvansal organizmaların yaşaması aşırı derecede sınırlanmaktadır.

Su Kirliliğinin Sebepleri 1. Tarımsal Faaliyetlerin Sonucu 2. Toprak Erezyonu 3. Bitkilerin Çürümesi 4. Hayvansak Atıklar 5. Tarımsal Mücadele İlaçları 6. Endüstriden Kaynaklana Kirlenmeler 7. Kimyasal Kirlilikler 8. Fizyolojik Kirlilikler 9. Biyolojik Kirlilikler 10. Atmosferik Kirlilikler

11. Zehirli Varil veya Tehlikeli Atıkların Gizli Gizli Gömülmesi veya Atılmasından Kaynaklana Kirlenmeler 12. Yerleşim alanlarından Gelen Kirlenmeler 13. Rüzgarın Etkisiyle Taşınanlar 14. Ulaşım ile Taşınanlar 15. Endüstri ve Evsel Atıkların ( lağım ), Dere, Göl, Gölet ve Yüzey Sularına Direkt Bırakılmasıyla Oluşan Kirlenmeler 16. Bulaşıcı Hastalıklı Medikal Malzemelerin Sulara Atılması ile Uzak Mesafelere Kirliliğn Taşınma Olayı 17. Katı Çöplerin Ham Sulara Bırakılması

Su Kirlenmesinin Çevreye Etkileri Su kirlenmesinin çevreye etkilerini, insan sağlığına olan etkileri ve ekonomik etkileri olarak 2 grupta toplayabiliriz. Ancak bu etkilerin birbirinden ayrı düşünülmesi imkansızdır. İnsan sağlığının etkilenmesi, sonuçta ekonomik kayıplara neden olabileceği gibi, ekonomik kayıplar da beslenme ve giderek sağlık üzerinde etkili olabilir. Su kirlenmesi, insan sağlığını, içme veya çeşitli amaçlarla kullanma sonucu etkiler. İnsan sağlığı, zehirli maddeler veya hastalık taşıyan mikroorganizmalarla kirlenmiş sulardan, bir defa kullanma sonucu zarar görebilir. Bunun yanısıra, biyolojik birikime yolaçan kalıcı kirleticilerin etkileri uzun süre kullanım sonucu görülür. Bazen birden fazla maddenin birarada buluması, bu maddelerin sağlık üzerindeki etkilerinin artışına yol açar. Bileşik etki adı verilen bu olguya örnek olarak kadminyum ve siyanürün su ortamında birarada bulunduklarında zehirli etkilerinin artışı verilebilir. .

Nüfus arttıkça, teknoloji ilerledikçe suyun daha fazla tüketilmesi doğladır. 20. yüzyılın başlarında, batıda kişi başına su tüketimi günde 15lt’den 60 lt’ye yükseldi. Bir yandan dünya nüfusu hızla artarken diğer yandan otomotik yıkayıcılar ve pekçok yeni cihazların kullanılmasıyla su giderek yetmez oldu. Tarımda, üstün nitelikli bol ürün alınması, sulamada daha fazla suyun kullanılmasını gerektirdi. Endüstrinin gelişmesine bağlı olarak su gereksinimi de arttı. Özellikle günümüzde çevre kirlenmesinin artmasıyla canlıların yaşamında önemli rol oynayan suyun temini ve temizlenmesi de önemli bir çevre sorunu olarak karşımız çıkmaktadır

Su canlıların yaşamı için vazgeçilmezdir Su canlıların yaşamı için vazgeçilmezdir. Canlı organizmaların % 60-90′ı sudan oluşmaktadır. Canlılar için bu kadar önemli olantatlı su doğada çok kısıtlı olarak bulunmaktadır. Yeryüzü su kaynaklarının yalnızca % 1,5′i canlı organizmaların kullanabileceği tatlı sudur. Bukadar kısıtlı olan su kaynaklarının kirletilmeden korunabilmesi canlılığın sürebilmesi için çok gereklidir. Su ancak temiz vesağlıklı olduğu durumda yararlı olabilir.

Değişik doğal kaynaklardan (yağmur, kar ve dolu gibi meteor suları, yeryüzü ve yeraltı suları) elde edilebilen su, havzalarda depolandıktan sonra arıtılarak şebeke aracılığıyla kullanıcıya ulaştırılır. Su farklı biçimlerde kirlenir ve kirli su, sağlığını değişik biçimlerde etkileyip yaşamı tehlikeye sokabilmektedir. Mutlak ve kısa mesafeli koruma alanında yapılaşma kesinlikle yasak, diğer alanlarda kisıtlı olmasına karşın yapılaşma kontrol edilememiş ve bu alanların yağmalanmasına yerel yönetimler seyirci kalmış, merkezi hükümetler ise oluşan yerleşim alanlarını ilçe ya da belde yaparak adeta ödüllendirmiş, altyapı ve değişik devlet olanaklarının sunulması ise yapılaşmayı teşvik etmiştir.

Her seçim öncesi dönemde adayların söylemleri ve getirilen imar afları su havzalarının iyi birer rant alanı olmasına neden olmuştur. 1980 – 97 döneminde Türkiye Nüfusu % 41 İstanbul Nüfusu % 124 Su havzaları Nüfusu % 515 Ömerli havzası Nüfusu % 1170 oranında artmıştır. İstanbul su havzalarındaki yaklaşık 750.000 kişilik nüfus suyun kalitesinin bozulması için yeterli olmuş ve İstanbul’un su kalitesi 3-4. sınıf su konumuna gelmiştir. Dünya Sağlık Örgütü 4. sınıf suyun içilemez, 3. sınıf suyun ise dikkatle kullanılması gereken su olduğunu vurgulamaktadır. Suyun bakteriyolojik kirlenmesi sonucu; ishaller, tifo, kolera, dizanteri, hepatit-A, çocuk felci ve paraziter hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Suyun kimyasal olarak kirlenmesi sonucu ise zehirlenmeler hatta bazı kanserlerin oluşumu kolaylaşmaktadır.

Su kalitesinin korunabilmesi için öncelikle su havzalarının korunması gereklidir; Su havzalarındaki yapılaşmanın derhal durdurulması ve kaçak olarak yapılanların ortadan kaldırılması gereklidir, İstanbul’un kalan ormanlarının yok olması engellenmeli, su havzalarının mutlak ve kısa mesafeli koruma alanları yağışı artırıcı cins ağaçlarla ağaçlandırılmalıdır, Yerüstü ve yeraltı sularının atıklarla kirlenmesinin önlenmesi için katı, kimyevi ve radyoaktif atıkların kontrollü olarak depolanması sağlanmalıdır, Önemli bir kirlilik kaaynağı olan konutlardaki su depolarının kontrolü ve denetlenmesi için gerekli yasal uygulama ve kontrol sistemleri geliştirilmelidir, Çevre ve Sağlığın korunması ile ilgili ulusal mevzuat ile uluslararası sözleşmelerin gerekleri yerine getirilmelidir.

SULARIN KİRLENMESİYLE ORTAYA ÇIKAN HASTALIKLAR Sular, biyolojik kirlenme sonucunda önemli bir hastalık kaynağıdırlar. Sularda fenol türevleri, kurşun, amonyak olduğunu düşünerek, bunların hangi rahatsızlıklara yol açtığını görelim.

Fenol türevleri: Beyin ve dolaşım sisteminde bozukluk Fenol türevleri: Beyin ve dolaşım sisteminde bozukluk. Böbrek yetmezliği. Boğazda şiddetli yanma, kusma, mide kanaması, idrarda azalma, mide krampları, şok, solunum durması. Kurşun: Beyin, böbrekler, karaciğer ve mide, bağırsak sistemi ile kemik iliğinde hastalıklar.

Amonyak: Boğaz, yemek borusu ve bağırsak sisteminde tahrişler Amonyak: Boğaz, yemek borusu ve bağırsak sisteminde tahrişler. Bulantı, kusma, mide ağrıları yanı sıra metabolik ani doz gelişimine yol açar. Tifo, kolera, virütik sarılığın kirli sularla taşındığı bilinmektedir. Çocuk felci, amipli dizanteri ve basili dizanteri de sularla yayılmaktadır. Sıtma, sarı humma gibi hastalıkların aktarılmasında sular dolaylı bir rol oynamaktadırlar. Nüfusun büyük merkezlerde aşırı yoğunlaşması, içme sularına kanalizasyon sularının karışması, XXI. yüzyıla girerken hemen bütün dünyada olduğu gibi Türkiye’nin en önemli çevre ve halk sağlığı sorunu olarak çözümlenmeyi bekleyen sorunlarıdır .

Bunları 4 ana başlık altında toplayabiliriz. KİRLETİCİ KAYNAKLAR Bunları 4 ana başlık altında toplayabiliriz.

1) Kentsel kirletici kaynaklar : Kontrol edilebilen ve kontrol edilemeyen kaynaklar olarak 2’ye ayrılmaktadır. Kontrol edilebilen kaynak : Bu kaynaktan gelen kirleticiler, alıcı su Ortamına, pis su toplama şebekesi yoluyla ulaşan kirleticilerdir. Bu kirleticiler alıcı ortama karışmadan önce temizleme sistemlerinden geçirilebilir. Temizleme sistemlerinin verimliliği ölçüsünde bu kaynaktan gelen kirleticilerin kontrolü artar.

Kontrol edilemeyen kaynak : Alıcı su ortamına pis su toplama şebekesi ve atık toplama sistemlerinden geçmeden ulaşan tüm kentsel atıklar bu kaynağı oluştururlar. Kontrol edilemeyen kaynaktan alıcı su ortamına kirletici taşınması genellikle değişiktir. Bu taşıma yağmur ve kentte oluşan diğer yüzeysel akışlarla olur. Bugün tarımsal kirleticilerin kontroluna yönelik, erezyonu önleme ve toprak korunması çalışmalarının dışında çalışmalar yapılmamaktadır. Tarımsal kirleticilerin tamamen kontrol altına alınmasına olanak bulunmadığından, bunların büyük kısmı akarsulara ve göllere ulaşır.

2) Endüstriyel Kirletici Kaynaklar : Nitelik ve nicelik yönlerinden değişiklik göstermelerine karşın endüstriyel atıkların kontrol edilebilme olanakları daha fazladır. Bazı endüstriyel atıklar doğrudan, o endüstriye ait atık temizleme sistemlerinde temizlenir. Bazı durumlarda ise endüstriyel atıklar kentin pis su toplama şebekesine verilebilir. Böylece bir tek atık su toplama sisteminde hem kentsel hem de endüstriyel atıklar temizlenebilir. Ancak kentin pis su toplama sistemine bağlanacak endüstriyel atıkların, atık temizleme sisteminde sorun yaratmayacak nitelikte ve nicelikte olması gereklidir.

Endüstri faaliyeti yapan kuruluşların çoğu, faaliyet sonucu atıklarını ya ham sulara ya da bizzat topraklara bırakmaktadırlar. Bugüne kadar herhangi bir atık suyun arıtılması konusunda suyun bünyesine uyan reçete şeklinde bir çözüm yolu tam olarak gerçekleşmemiştir. Bu nedenle çok çeşitli kirliliklerin temizlenmesi için, endüstri sularının çok iyi etüd edilmesi gerekir. Kirli suyun içinde ne gibi kirlilik parametreleri olduğu önceden tespit edilmelidir. Örneğin; nehirlerin üzerine kurulmuş olan çok çeşitli fabrikalar atık sularını meyil yönünde akıtınca deniz, göl gibi bir su çanağını kirletmektedirler. Çanağın kirlenmesi ile su altı yaşamı büyük zarar görmektedir

3) Tarımsal Kirletici Kaynaklar : Günümüzde tarımda kullanılan kimyasal gübreler, zararlı ot ve böcek ilaçları kirlenme kaynağı olarak gittikçe artan bir önem kazanmaktadırlar. Hayvan gübreleri de uzun süre toprakta bırakıldığında, bunların içindeki maddelerin çoğu yağışlarla topraktan ayrılarak su kaynağına taşınır. Kirleticiler tarım alanlarından su kaynaklarına 2 şekilde ulaşır. Bunlardan biri drenaj sistemleri, diğeri de yağmur suları ile taşınma ve erezyondur.

Drenaj sistemleri tarımda kullanılan kimyasal madde kalıntılarını da içeren sızıntı suları toplar ve bu sular hiçbir temizleme işleminden geçmeden su kaynaklarına karışırlar. Kullanılan yapay gübredeki azotun yaklaşık %70’inin drenaj sistemleri ile akarsulara taşınmasına karşılık, fosfor ile ot ve böcek ilaçlarının çoğu toprakla tutulur ve akarsulara taşınmasına karşılık, fosfor ile ot ve böcek ilaçlarının çoğu toprakla tutulur ve akarsulara ancak erezyon yolu ile ulaşır. Bugün tarımsal kirleticilerin kontroluna yönelik, erezyonu önleme ve toprak korunması çalışmalarının dışında çalışmalar yapılmamaktadır. Tarımsal kirleticilerin kontrol altına alınmasına olanak bulunmadığından , bunların büyük bir kısmı akarsulara ve göllere ulaşır

4) Doğal Kirletici Kaynaklar : Her akarsu, çevresinde insan olmasa bile bir miktar kirlenmiştir. Bu kirlenme, yağmur sularından ve bataklıklardan sızmalar ile sudaki yaşamdan doğmaktadır. Yağmur suları, akarsulara, çürüyen bitki ve hayvanlardan çok miktarda organik madde, toprak erezyonu ve kıyı aşınmalarından inorganik madde taşırlar. Yeraltından sızan sular ise bu kaynaklara ulaşıncaya kadar geçtiği topraklardan çözdüğü çeşitli kimyasal bileşikleri su kaynağına taşır.

Bataklık sızıntılarından gelen sular da bir miktar bulanıklık ve renkli maddeler ile organik ve inorganik bileşenler içerir. Bu suların genellikle pH’ı ve çözünmüş oksijen miktarı düşüktür. Sudaki yaşam da bir kirletici kaynağıdır. Sudaki bitki ve hayvan yaşamı su kaynağına ulaşan besleyicilere bağlıdır. Ölen ve bozulan canlıların atıkları ise organik kirletici yükünü artırır ve özellikle eğer sakin akarsu uzantılarında ve göllerde birikiyorlarsa çözünmüş oksijeni azaltırlar. Doğal kirleticilerin tümü, bütün su kaynaklarında bir dereceye kadar kalite bozulmasına neden olurlar ve bunların ortadan kaldırılmasına olanak yok gibidir.

KİRLETİCİLERİN SINIFLANDIRILMASI

Bir su kaynağına boşaldıktan sonra kentsel, endüstriyel, tarımsal ve doğal kirleticiler büyük ölçülerde özelliklerini kaybeder ve heterojen bir karışım oluştururlar. Akarsuda, doğal temizlenme sürecinde kirleticiler 5 tip olarak sınıflandırılabilirler. 1. Organik 2. Mikrobiyolik 3. Radyoaktif 4. İnorganik 5. Isısal kirleticiler

1) Organik Kirleticiler : Su ortamındaki kirleticilerin büyük bir kısmını oluştururlar. Bazı endüstriyel atıklar ve kentsel atıkların çoğu bozulabilir, kararsız organik maddelerdir. Doğada, ölü bitki ve hayvanlardan gelen organik maddelere biyolojik yaşam zincirlerini hızla diğer canlılar tarafından kullanılabilecek kararlı maddelere dönüştürürler. Bir dönüşüm için gerekli oksijen akarsu tarafından sağlanır. Bu nedenle organik kirletici yükü, biyokimyasal dönüşüm için gerekli olan oksijen miktarının bir fonksiyonu olarak ölçülebilir.

2) Mikrobiyolojik Kirleticiler : Mikrobiyolojik kirleticilerin en önemlileri bakteriler, virüsler ve insanda hastalık yapan diğer mikroorganizmalardır. Bu kirleticilerin esas kaynağı şehir pis suyu, yağmur suları ve hayvanlardır. Bazı endüstrilerin atıklarında, kullanılan hammaddeye bağlı olarak mikroorganizmalar bulunabilir. Bir kişiden suya günde yaklaşık 200 milyon koliform bakteri karıştığı düşünülürse, birkaç pis su boşaltım noktasından suya ne kadar büyük bir kirletici yükü verildiği kolayca görülür.

3) Radyoaktif Kirleticiler İnsan sağlığı açısından büyük tehlike yarattıklarından, radyoaktif kirleticiler kaynakta kesin olarak kontrol edilmelidirler. Günümüz teknolojisinde radyoaktif madde kullanımındaki artış, enerji üretiminde nükleer santrallerin kullanılması ve yapılan nükleer denemelr genelde yeryüzü su kaynaklarındaki radyoaktif kirlenmeyi artırmaktadır.

4) İnorganik Kirleticiler İnorganik kirleticiler su kaynaklarına, çözünmüş, kolloidal ve askıdaki katı madde haline karışırlar. Endüstriyel, kentsel, tarımsal ve doğal kaynaklardan gelen bu kirleticiler kalıcı niteliktedir ve organik kirleticiler gibi biyokimyasal olarak bozulmazlar. Askıdaki katı maddeler ve kollidal halinde bulunan inorganik maddelerin çoğu artı temizleme sistemlerinde tutulabilirler. Bazı inorganik maddeler, örneğin klorürler, kalıcı, birikici ve temizlenmeye direnç gösteren maddelerdir. İnorganik maddelerin çoğu da su kaynaklarında çökerek birikintilere neden olurlar.

5) Isısal Kirleticiler Çeşitli endüstriler, üretim süreçlerinde soğutma suyu kullanırlar. Üretim süreci sonunda ısınmış olarak alıcı ortama gelen bu sular ısısal kirleticileri oluştururlar. Isısal kirleticiler genellikle su ortamındaki biyolojik yaşamı etkilerler