TARİH NOTLARI 9.SINIF TARİHİ ÇAĞLAR Ahmet KAÇAR TAVŞANLI ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ TARİH ÖĞRETMENİ

TARİH Tarih öncesi çağlar yazıdan önceki döneme tarihi çağlar yazının bulunmasından sonraki döneme denir. TARİH ÖNCESİ ÇAĞLAR 1-TAŞ ÇAĞI MÖ 600000-5500 A-ESKİTAŞ ÇAĞI:En uzun dönemdir.İnsanlar mağaralarda yaşarlar ve avcılık-toplayıcılık ile yaşamlarını devam ettirirler Kemik,çakmak taşı gibi kayaları işlemişlerdir.

ESKİ TAŞ ÇAĞI Bu dönemde insanlar mağara duvarlarına resimler çizmişlerdir Antalya KARAİN,BELDİBİ,BELBAŞI mağaraları ve istanbul yarımburgaz mağarası önemli yer tutar Yarım burgaz magarası ülkemizdeki taş devrine ait en eski yerleşim yeridir. ORTA TAŞ DEVRİ MÖ10000-8000 Bu dönemin en önemli özelliği ateşin bulunmasıdır

Orta taş devri Bu döneme ait en önemli yerleşim merkezi güney Tacikistandaki Kuldara bölgesidir Türkiyede Antalya karain,beldibi,baradiz,Ankara Macunköy,Samsun Tekkeköy bu döneme ait önemli merkezlerdendir C-YENİTAŞ ÇAĞI MÖ 8000-5500 Taş çağının en gelişmiş dönemidir

Yenitaş çağı İnsanlar bu dönemde mağaralardan çıkar ve akarsu kenarlarına yerleşir.Tarım başlar Bazı hayvanlar evcilleştirilir Çanak çömlek yapımı başlar Bu döneme Mezopotamya ve Anadolu gibi bölgelerde girilmiştir Türkiyede ÇATALHÖYÜK,ÇAYÖNÜ,SAKÇAGÖZ Ü gibi bölgelerde kalıntılar vardır

ÇATALHÖYÜK Çatalhöyük dünyanın ilk kent-şehir yerleşim yeridir (KONYA-ÇUMRA) Çayönü:Güney Doğu Avrupanın en eski tarımsal üretim yeridir(DİYARBAKIR- ERGANİ) MADEN ÇAĞI MÖ 5500-1200 İnsanlar madeni kullanmaya başlar ilk kullanılan maden bakırdır Türkiyede bu döneme ait

MADEN DEVRİ ÇORUM-ALACAHÖYÜK,DENİZLİ BEYCESULTAN,ÇANAKKALE KUMTEPE VE TRUVA,SAMSUN İKİZTEPE vardır. Tunç devrinde insanlar bakır ve kalayı karıştırıp tunç-bronzu elde ederler. İlk şehir devletleri kurulur. Sümer,Akad ve Hititler bu dönemde kurulur Ankara Ahlatlıbel ve Kültepe de bu döneme ait kanıtlar vardır

Maden Devri Kültepe-Kayseride Anadolu’nun ilk yazılı belgeleri bulunur Demir çağında ise büyük devletler kurulur. Bu devrin sonunda yazı bulunur ve tarihi çağlara girilir Alişar,Alacahöyük,Truva,Hacılar bu döneme ait Türkiye’deki yerleşim bölgeleridir

TARİHİ ÇAĞLAR İLKÇAĞ,ORTAÇAĞ,YENİÇAĞ VE YAKINÇAĞ olarak ayrılırlar. Çağ kapatan olaylar tüm dünyayı uzun süre etkileyen olaylardır (istanbul’un Fethi,Fransız İhtilali gibi)

İLKÇAĞ UYGARLIKLARI Uygarlık insanlığın ortak mirasıdır Çiçek aşısının bulunuşu , yazının bulunuşu tüm dünyaca kullanılır. Uygarlık evrensel,kültür ise yereldir Uygarlıkların oluşmasında coğrafi şartların oluşturduğu avantajlar olumlu etkiler yapmıştır.Nil nehri=Mısır uygarlığı Ülkeler arası yapılan ticaret ile uygarlık değerleri farklı bölgelere taşınmıştır

UYGARLIK Örnek olarak yazıyı Anadoluya Asurlu tüccarlar getirmişlerdir. İLK UYGARLIKLAR: MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI Mezopotamya Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan bölgeye verilen isimdir. Buranın göç ve ticaret yolları üzerinde olması ,su kaynaklarının bolluğu,topraklarının verimliliği nedeni ile uygarlıklar kurulur.

MEZOPOTAMYA Birçok uygarlık Mezopotamyada kurulmuştur Sümer,Akad,Babil,Elam uygarlıkları bu bölgede kurulmuştur SÜMERLER MÖ 4000-2350 Mezopotamyanın en eski kavmidir.Orta Asya kökenli oldukları öne sürülmektedir. Site adı verilen şehir devletleri kurarlar. Yazıyı bulan uygarlıktır.

SÜMERLER Dünyada ilk kanun yapıp yazılı hale getiren Sümerlerdir. Urugakina kanunları MÖ 2375 yılında yapılmıştır Ziggurat adı verilen tapınakları mevcuttur Bu tapınaklar hem gözlemevi,hem tahıl ambarı,hem okul olarak kullanılmıştır Sümerler ay takvimini bulan kavimdir Ayrıca daireyi 360 dereceye bölen kavimdir

SÜMERLER Edebi alanda destanları meşhur olup GILGAMIŞ DESTANI en ünlü eserdir Ayrıca tufan ve yaradılış destanlarıda sümerlere aittir AKADLAR MÖ 2350-2100 Mezopotamyada kurulan ilk imparatorluktur Kurdukları güçlü ordular ile sümer kültürünü ön asyaya taşımışlardır

ELAMLILAR MÖ3000-640 İran’ın güneybatısında kurulmuştur İlk şehir devletleri biçiminde örgütlenmişler daha sonra krallık olmuşlardır. Seramik ve madencilikte ileridirler BABİLLER-AMURRULAR MÖ 2100-539 Sami ırkından gelen bir milletdir. En tanınmış hükümdarları HAMMURABİ dir

BABİLLİLER Nabukadnezar devri en güçlü dönemleridir. Hammurabi Sümer ve Akad kanunlarını geliştirmiş ve dünyanın ilk anayasası olarak kabul edilen HAMMURABİ KANUNLARI nı yapmıştır. Babilin Asma Bahçeleri ve Babil Kulesi en ünlü eserlerindendir

ASURLULAR MÖ 2000-609 Sami kavimlerindendir.Başkentleri NİNOVA’dır. Asurbanipal devri en güçlü devirleridir. Anadolu ile ticari ilişkileri çok güçlüdür. Kayseri yakınlarındaki Kültepe (karum- kaniş) önemli bir ticaret kolonisi haline gelmiştir Anadolu yazı ile Asurlular sayesinde tanışmıştır.

ASURLULAR Ninova’da büyük bir kütüphane kurarak insanlığa önemli bir katkıda bulunmuşlardır.

MISIRLILAR Mısır medeniyeti Nil deltasında doğup gelişmiş bir uygarlıktır İlk yerleşimi MÖ 4000 lere dayanan Mısır Uygarlığı eski,orta ve yeni Uygarlık olmak üzere üç gruba ayrılır Piramitler eski imparatorluk Dönemi'ne aittir

KADEŞ BARIŞI Yeni imparatorluk devrinde 2. Ramses devrinde Hititlerle savaşılmış ve KADEŞ BARIŞI yapılmıştır bu Barış tarihteki ilk yazılı antlaşmadır Mısır medeniyeti kendine özgüdür,diğer medeniyetlerden etkilenmez ama başka medeniyetleri etkiler Coğrafi konumundan dolayı çok fazla istilaya uğramamıştır

MISIR UYGARLIĞI Mısır uygarlığını Nil nehri oluşturmuştur Mısır devleti NOM adı verilen şehir devletlerinin birleşmesinden oluşmuştur Firavun devlet yöneticisi olup Krallık babadan oğula geçer Ölümden sonra yaşama inandıkları için mumyalama tekniğini geliştirmişlerdir

Mısır uygarlığı Mısırlılar kendilerine özgü Hiyeroglif yazısını geliştirmişlerdir. Matematikte ondalık sayıyı bularak ilk kez dört işlemi yapmışlardır. Güneş takvimini kullanmışlardır (İlk kez) Keops piramiti en önemli piramittir.

İRAN UYGARLIĞI İran'da ilk olarak Medler ve Persler medeniyet kurmuşlardır Özellikle Persler Döneminde ekonomik ve ticari olarak bir güçlenme devri görülmüş ve Anadolu feth edilmiştir. Perslere Büyük İskender son vermiştir. Pers uygarlığında eyalet yönetimi mevcut olup bu eyaletlere SATRAPLIK adı verilmiştir.

İRAN MEDENİYETİ Persler Anadolu'da ticarete Önem vermiştir Persler posta teşkilatıda kurmuşlardır. Bodrum'daki Mozole Kral Mezarı Anadolu'daki en önemli eserlerindendir İran Zerdüşt inacına sahiptir .Ahura Mazda iyiliği ,Ehrimen kötülüğü sembolize eder.

HINT UYGARLIĞI İndüs ve Ganj nehirleri sayesinde verimli topraklara sahiptirler. MÖ 1500 lü yıllarda Ariler Hindistan'da kast sistemine dayalı bir devlet kurmuşlardır. Kast sistemi babadan oğula geçen meslek gruplaşması olup Hindistan'da güçlü bir milli birlik ve beraberlik oluşmasını engellemiştir.

Kast sistemi Brahmanlar :din adamları Kşatriyalar:askerler ve asiller Vaysiyalar:tüccar ve Çiftçiler Südra:zanaatkar ve işçiler Parya:köleler

ÇIN UYGARLIĞI En eski uygarlıklardandır. Çin uygarlığının oluşmasında Türk,Moğol ve Tibet kültürel etkileride yer alır. Ordularında süvariler konusunda Türkler'den etkilenmişlerdir. Tarım ve ipek ticareti yaygındır. İpek yolu ile Roma'ya kadar uzanan ticaret yapılır.

Çin Resim Yazısı kullanırlar. Konfüçyüs ,Lao Tse fikir hayatında önemli yer tutar. Çin seddi mimari eserlerinden en önemlileri arasında yer alır. Kağıt üretimi,çinicilik ve ipekçilikte çok ileri seviyededirle.r Pusula,kağıt,matbaa ve barutu Çinliler bulmuştur.

Çin Kağıt,Pusula,matbaa ve barut gibi buluşları İslam bilginleri kullanmışlar ve haçlı seferleri ile bu buluşlar Avrupa'ya götürülmüşlerdir.

Doğu Akdeniz uygarlıkları FENİKELİLER Deniz ticaretinde öndedirler. Kartaca (Tunus) kentini kurmuşlardır. İlk camı ve bugünkü modern alfabeyi Fenikeliler bulmuşlardır. Mısır'ın yazı dahil kültürel birçok değerini Yunanistan'a taşımışlardır.

İbraniler İlk İbrani Devleti MÖ1025 yılında Hz.Davut tarafından kurulur Tek tanrılı inanca sahip ilk toplumdur. Mesciti aksa en önemli eserleridir.

Orta asya Türklerin anavatanı olan bölgede Türklerin MÖ 4000 yılından itibaren önemli Uygarlık eserleri bıraktıkları Kurgan adı verilen mezar kazılarında ortaya çıkmıştır. Orta Asya'da ANAV,AFANASYEVO,ANDRONAVA, KARASUK,TAGAR kültürleri yaşanmıştır.

İskitler Bilinen İlk Türk topluluğudur. Alp Er Tunga en önemli kahramanlarıdır. Alp Er Tunga ve Şu destanları vardır. Altın ve gümüş işçiliğinde çok ileridirler.