Rahat uyu.

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
LABORATUVAR GÜVENLİĞİ
Advertisements

Akşehir Gölü. Akşehir Gölü PROBLEM ? Dünya Isınıyor!
KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMELERİ (Soba, Şofben vb) ve ALINACAK ÖNLEMLER
HAVA KÜRE (ATMOSFER) VE HAVA KİRLİLİĞİ
BACA GAZI ZEHİRLENMELERİ
MARDİN HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ SOBA ZEHİRLENMELERİ
GAZİANTEP AİLE HEKİMLİĞİ DERNEĞİ (GAHD)
GAZİANTEP SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ 2012
ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ SİVİL SAVUNMA UZMANLIĞI
İKTİSAT Enerji Tasarrufu - Konutlarda Isınma -.
HAVA KİRLİLİĞİ ve KÜRESEL ISINMA
Sağlıklı ve Güvenli Tesisler
ULAŞIM VE EKOLOJİ.
ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM
KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMELERİ (Soba, Şofben vb) ve ALINACAK ÖNLEMLER
BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
CO2 ve CO Ölçme Yöntemleri
YANGIN YÖNETMELİĞİNDE ASANSÖR
KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMELERİ
KARBON MONOKSİT ZEHİRLENMESİ
DOĞALGAZ TESİSATLARINDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ENERJİ EKONOMİSİ
MADDE DÖNGÜLERİ.
FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT ve BAZLAR
SOBA VE TÜPGAZ (LPG) ZEHİRLENMELERİ
İKTİSAT Enerji Tasarrufu - Enerji Tüketimi ve Çevre Sorunları -
DOĞALGAZ KULLANMANIN KONFORUNU YAŞAYIN Evinize Doğalgaz Tesisatı alırken mutlaka uzman ve yetkili belgeli firmalara iş yaptırılmalı, tabi ki ekonomik çözümler.
Elektrik İşlerinde Güvenlik
FEN VE TEKNOLOJİ DERS:FEN VE TEKNOLOJİ
BİZİM OLDUĞU HALDE BİZİM OLMAYAN ŞEY NEDİR?
GİRİŞ TESTİ İnsanı etkileyen ve insanlardan etkilenen dış
Hazırlayan: 6/A Sınıfı Kaynaklar: İnternet
KARBON MONOKSİT ZEHİRLENMESİ
T.C. OSMANİYE VALİLİĞİ TEMİZ HAVA EYLEM PLANI ARALIK 2012 ARALIK 2012OSMANİYE.
Mehmet AKPINAR Be ş ikdüzü Kız Teknik ve Meslek Lisesi Müdürü.
ÇEVRE TAVSİYELERİ CAÇEKOTAD.
Karbonmonoksit Zehirlenmelerinin Önlenmesi Eylem Planı, Programın Önemi ve Proje Gelişim süreci Prof. Dr. Tevfik ÖZLÜ Akciğer Sağlığı ve Yoğun Bakım Derneği.
ÇEVRE KİMYASI.
ASİT YAĞMURLARI VE ETKİLERİ
ASİT YAĞMURLARI.
ÇEVRE KİRLİLİĞİ Hadi!Anlatıma geçelim.
İnsanı etkileyen ve insanlardan etkilenen dış ortama denir.
ÇAKIRLI İLK VEORTAOKULU
KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMELERİ (Soba, Şofben vb) ve ALINACAK ÖNLEMLER
GİRESUN SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
Mustafa Kemal Paşa Ortaokulu Şubat Karbon monoksit gazı; doğal gaz, gaz yağı, benzin, tüp gazı, kömür ve odun gibi yapısında Karbon bulunan yakıtların.
Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Sağlık Bakanlığı KARBONMONOKSİT ZEHİRLENMELERİ ÖNEMİ VE ÖNLENMESİ Sobalar Yansın,
(9)- ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM
Çevre Kirliliği Hava Kirliliği Su Kirliliği Toprak Kirliliği.
FEN VE TEKNOLOJİ LABORATUVARINDA GÜVENLİK
ASİT YAĞMURU NEDİR ? Yağan yağmurun asidik özellik taşımasına asit yağmuru denir. Hava kirletici emisyonların en yaygın olanı kükürt- dioksit ( SO.
Konvansiyonel kaynaklar, Mineral yakıtlar olarak da bilinir. Hidrokarbon ve yüksek oranlarda karbon içeren kömür, petrol ve doğal gaz gibi doğal enerji.
Hava kirliliği, canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen ve havadaki yabancı maddelerin, normalin üzerinde miktar ve yoğunluğa ulaşmasıdır. Bir.
KAYNAK İŞLERİNDE İŞ GÜVENLİĞİ
ÇEVRE E Ğİ T İ M İ. HAZIRLADIĞIM ÇEVRE KİRLİLİĞİ SUNUMUNDA ASIL AMACIM İNSANLARIN ÇEVREYE OLUMSUZ ETKİLERİNDEN BAHSEDEREK BU KONUDA TOPLUMU BİLİNÇLENDİRMEK.
MADDE DÖNGÜLERİ. Madde Döngüleri Tüm canlılar dünyanın yüzeyinde ya da yüzeye çok yakın ince bir toprak katmanında yaşarlar ve güneş enerjisinin dışındaki.
ZEHİRLENMELER Sağlık Sunumları:
BACALAR 1- ATEŞ BACALARI 2- HAVALANDIRMA BACALARI 3- ÇÖP BACALARI
Teknolojinin Çevreye Olumlu Ve Olumsuz Etkenleri
KAYSERİ İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BİRİMİ
BACALAR 1- ATEŞ BACALARI 2- HAVALANDIRMA BACALARI 3- ÇÖP BACALARI
FEN BİLİMLERİ-6 ÜNİTE–6 MADDE VE ISI HALİM GÜNEŞ.
KAT ISITMASI Kat kaloriferi.
Soba Ve Doğalgaz Zehirlenmelerini n Nedenleri Isınma amaçlı kullanılan fosil yakıtlarından kömürün yanması ile olu ş an karbon monoksit gazının ortama.
MADDE DÖNGÜLERİ.
COŞKUNLAR SÜRÜCÜ KURSLARI Trafik ve Çevre Bilgisi
TERMIK SANTRALLER. Kısaca bilgi vermek gerekirse termik santraller buhar gücü ile enerji üreten yapılardır. Termik santralleri Enerji Geri Dönüşüm Santralleri.
Berat AKTAŞ Sınıfı:9/G No :2099 Ders:Biyoloji Öğretmen: Ebru Ölgen
ASİT YAĞMURLARININ OLUŞUMU VE ZARARLARI. ASİT YAĞMURU NEDİR? Asit yağmurları, fosil yakıtların yakılmasıyla, sanayi tesislerinden, konutların ısıtılmasından.
TERMIK SANTRAL. TERMIK SANTRAL NEDIR? ana işletici makinesi buhar gücüyle çalışan güç santralıdır. Isıtılan su buhara dönüştürülerek bir elektrik üretecini.
Sunum transkripti:

Rahat uyu

Rahat uyu Rahat uyu Rahat uyu Horrrrrrrrrrrr, horrrrrrrrrr Projeyi Hazırlayan Öğrencilerin: Adı Soyadı: Sadet ADIKUTLU Emel SAYIN, Seçkin ŞAHİN, Niyazi ÖZTÜRK, Yusuf KÜÇÜKÖZTÜRK Sınıf ve şubesi: 11/A Okulun Adı: Mehmet Seyfi Eraltay lisesi Okulun Adresi : _NARLIDERE/İZMİR Proje İle ilgili Bilgiler: Projenin Adı: Doğalgaz Sobalarından Açığa Çıkan Zararlı Gazların Ca(OH)2 İle Tutulması Projenin Dalı: Kimya Projenin Amacı: Küresel ısınmaya neden olan karbondioksit gazının büyük Şehirlerde sera etkisini azaltmak için Ca(OH)2 kullanarak Etkisinin en aza indirilmesi Kullanılan Yöntem: Projede karbondioksitin Ca(OH)2 ile çöktürülmesi metodu Kullanılmıştır. Bu yöntemle CaCO3 üretilmesi Düşünülmüştür. Projede Elde Edilen Sonuç: Projede çökelmiş CaCO3 elde edildi. Bu ürünün tebeşir Yapılması çalışmalarına başlanılabilinir. Çevreye salınan Karbondioksit miktarında azalma olduğu görülecektir Horrrrrrrrrrrr, horrrrrrrrrr Horrrrrrrrrrrr, horrrrrrrrrr Horrrrrrrrrrrr, horrrrrrrrrr Rahat uyu Rahat uyu Rahat uyu

Doğalgaz Kullanma Talimatları

Güvenli Doğalgaz Kullanımı için ne yapılmalıdır? Doğalgaz zehirlenmeleri hayatımızı tehdit ediyor. Bir çok konutlarla ısınma, ocakta kullanma, sıcak su kullanma amaçlı olarak bir çok şekillerde doğalgazdan istifade ediyoruz. İstifade ettiğimiz doğalgazın tehlikelerini önlemek için bir takım tedbirler alınmalıdır. Evlere gelmeden önce doğalgaz şehrin gaz dağıtım müdürlüğü tarafından, bina ve evlerin önüne servis kutusu ile getiriliyor. Bu işlemden sonra binaya doğalgaz almak için firmalardan teklif almanız ve bu teklifler doğrultusunda bir firma seçip, doğalgazı binanıza almanız gerekiyor. Bu firmalardan en iyi güvenlik önlemlerini sunan firmayla anlaşmanız can ve mal güvenliği açısından çok önemlidir. Günümüzde doğalgazı güvenli bir şekilde kullanmak için bir çok teknoloji mevcut. Şehrin doğalgaz dağıtım müdürlükleri bu güvenliği zorunlu tutmadığı sürece doğalgaz firmalarıda bir birleri arasında rekabet etmek için en ucuza kaçmaya devam edecektir. Doğalgazın binaya alınması aşaması iki şekilde olur. 1-   Doğalgaz kolon hattı; Doğalgaz servis kutusundan bina iç tesisatını kapıya kadar olan boru hattını kapsar. 2-   Doğalgaz tüketim hattı; Doğalgazın kapıya kadar bırakılan ağızdan, (vanadan) sonra sayaç ve sonrasındaki daireye giriş hattını tün boru hattını kapsar.   Bu aşamalara göre güvenlik tedbirleri binanın güvenliği ve dairenin güvenliği olarak iki şekilde olur. Binanın Güvenliği Binanın içinden dairelere dağıtılan doğalgaz boruları, doğalgazın devamlı geçtiği yer olduğundan çok önemsenmesi gereken bir güvenlik tedbiridir. Tedbir olarak doğalgaz zehirlenmesine, patlamasına karşı alınacak önlemlerdir.

Bina içine (merdiven boşluğuna) doğalgaz dedektörü konulması Bina içine gaz dedektörü yerleşimi ile binadaki doğalgaz kaçakları olduğu zaman siren şeklinde öterek ikaz vermesi ve binanın girişine konulacak selenoid vanaya komut vererek binanın gaz girişini kapatarak binanın güvenliğini almış olur. Bina içine (merdiven boşluğuna) deprem sensörü konulması Bina içine deprem sensörü yerleşimi ile deprem sarsıntılarında siren şeklinde öterek ikaz vermesi ve binanın girişinde konulacak selenoid vanaya komut vererek binanın gaz girişini kapatarak binanın güvenliğini almış olur. Bina girişine selonoid vana konulması Doğalgaz dedektörü, karbonmonoksit dedektörü, deprem sensörü gibi hissedicilerin algılama devresi çalıştığında selonoid vanaya kablo ile bilgi vererek binaya doğalgaz girişini keserek binanın güvenliğini alan sistemdir. Merdiven otomatiklerine göre alınacak tedbirler Merdivenlerde doğalgaz kaçağı hissedildiğinde merdiven otomatiğine dokunularak ışıkların yakılmaması gereklidir. Alt katta koku hissetmeyen bir vatandaş ışıkları yakarak gazın sıkışık olduğu yerden patlamasına sebebiyet verebilir. Binanın gaz kaçaklarında merdiven otomatiğinin sigortasının, gaz dedektörü tarafından otomatik şekilde kapanması gereklidir. Merdiven otomatiği hareket sensörlüyse, ek tebbir olarak bina ana giriş kapısının önüne sigorta şalteri konulup, merdiven otomatiğinin elektriğinin acil durumlar için elle kapatılması gereklidir.

BACA TEMİZLİĞİ ÇOK ÖNEMLİ - Doğalgaz diğer yakıtlara göre bacalarda kirliliğe neden olmaz ama çeşitli dış etkenlerin (rüzgar, sarsıntı v.s.) yanı sıra, doğalgazdan önce kullanılan kömür ve odun gibi yakıtlar, bacalarda is ve kurum oluşturur. Gerekli bakım ve temizlik yapılmadan doğalgaz kullanılması durumunda, atık gazlar, bacada yoğuşma oluşturur. - Bu yoğuşma baca içerisindeki kurum ve isleri yumuşatmakta, yumuşayan kurum ve isler ile birlikte baca içindeki harç parçaları da kabararak baca içine dökülmekte, dolayısıyla tıkanmalara yol açmakta. -* Oluşan bu tıkanıklıklar, bacanın çekişini kısmen ya da tamamen engelleyerek atık (karbonmonoksit) gazların geri tepmesine ve cihazların, boruların bulunduğu ortama yayılmasına yol açar. - Hangi yakıtı kullanırsanız kullanın bacanızı yılda en az bir kez itfaiye ya da itfaiyenin yetkilendirdiği firmalara temizletin. ABD'DE DEDEKTÖR KULLANIMI ZORUNLU 2004’te Amerika’nın Boston kentinde 7 yaşındaki bir kız çoçuğu doğalgazdan zehirlenip ölünce bu tehlikeye karşı harekete geçildi ve 2005te çıkarılan ’Nicole Yasası’ adlı yasayla doğalgazlı evlerde karbonmonoksit dedektörü kullanımı zorunlu hale getirildi. 75 TL’lik bu cihaz Türkiye’de de bulunuyor.

DOĞALGAZ KULLANICILARININ ALMASI GEREKEN ÖNLEMLER -Bacalar yılda en az bir kez, kış sezonu öncesi, İtfaiye Daire Başkanlığı'na (Tel: 110) temizlettirilmeli. -Bacalı cihaz almadan önce, bacalar, yetki almış kontrol denetim firmalarına test ettirilmeli ve olumlu rapor alınmalı. Yetkili firmaların listesini bağlı bulunduğunuz firmadan temin edebilirsiniz. -Bacalı cihazlara, yetkili servis çağrılarak bakım yaptırılmalı. -Cihaz bacalarına kesinlikle aspiratör bacası bağlatılmamalı. -Cihazlara baca sensörü taktırılmalı, çalışır durumda olduğunu kontrol ettirilmeli. -Cama takılan havalandırma (ventilasyon) kesinlikle kapatılmamalı. -Cihazın bulunduğu yerin kapısı, çalışırken kapalı tutulmalı. -Bacalara şapka taktırılmalı. -Evde gaz kaçağı hissedildiğinde, paniğe kapılmadan ortam dışına çıkılmalı. 24 saat hizmet veren Alo 187 aranarak, ekip gelene kadar doğalgaz vanaları kapatılmalı, pencereler açık tutulmalı, eğer koku fazlaysa, yangına yol açmamak için elektrik sigortaları kapatılmalı ve ortamda telefon kullanılmamalı. Verilen adrese en kısa zamanda ulaşacak olan ekipler gerekli müdahalede bulunarak, sorunu seri şekilde çözeceklerdir.

Doğalgaz Zehirlenmesi Belirtileri ZEHİRLENME BELİRTİLERİ - 1. aşamada, kişide hafif huzursuzluk, durgunluk ve uyuklama hissedilir. Biraz daha fazla karbonmonoksit gazı solunursa rehavet çöker ve uyuma isteği iyice artar. - 2. aşamada, titreme, adale kasılması, diş gıcırdaması, çene titremesi olur ve vücut ısısı yükselir. Gözler donuklaşır. - 3. aşamada, solunum ve kalp yavaşlar. Vücut ısısı düşer ve ölüm gerçekleşebilir. - Karbonmonoksit sonucu ölümlerde dudak rujla boyanmış gibi kızarır. Yüz tebessüm eder bir hal alır. Deri kiraz kırmızısı renge dönüşür. İŞTE ZEHİRLENME OLAYLARININ NEDENLERİ - Doğal gaz yakıcı cihazlarının bağlandığı bacaların temizlenmemesi , bakımı yapılmaması veya baca malzemelerinin zaman içerisinde deformasyona uğraması. - Baca başlığı olmamasından dolayı rüzgarlı havalarda baca tepmesi olması ve yağmur suyunun baca içerisine girerek baca malzemesine zarar vermesi. - Baca sensörünün olmaması veya yetkisiz kişiler tarafından iptal edilmesinden dolayı standartlarda belirtildiği görevini yapamaması ve dışarıya atılamayan baca gazının iç ortama yayılarak risk oluşturması . - Abonelerin yakma tesisinin bakım, onarım ve bacanın temizlenmesini yönetmeliklerin gerektirdiği şartlar ve zamanda yaptırmaması. - Bacalı ve açık yanmalı cihazların kullanıldığı mahale açılmış olan menfezlerin sonradan iptal edilmiş veya kapatılmış olması. - Doğal gaz kullanan abonelerin tesisata yönelik ve izinsiz olarak tadilat işlemleri yaparak tesisatı uygunsuz hale getirmeleri. - Baca yapımında kullanılan malzemelerin bacada meydana gelen yoğuşma suyunun baca malzemesine zarar vermesi . - İnşaat aşamasında baca yapılırken baca iç bölmelerinin daraltılmasından dolayı baca çekişinin sağlanamaması. - Baca çekişinin bozulması ve baca gazının dış atmosfere tahliye edilememesi sonucu bacada ve yakıcı cihaz davlumbazı etrafında yığıntıya neden olması. - Abonelerin doğalgazlı yakıcı cihazlarının bakımını yaptırmamaları veya yetkisiz kişilere yaptırmaları.

BACA TEMİZLİĞİ ÇOK ÖNEMLİ - Doğalgaz diğer yakıtlara göre bacalarda kirliliğe neden olmaz ama çeşitli dış etkenlerin (rüzgar, sarsıntı v.s.) yanı sıra, doğalgazdan önce kullanılan kömür ve odun gibi yakıtlar, bacalarda is ve kurum oluşturur. Gerekli bakım ve temizlik yapılmadan doğalgaz kullanılması durumunda, atık gazlar, bacada yoğuşma oluşturur. - Bu yoğuşma baca içerisindeki kurum ve isleri yumuşatmakta, yumuşayan kurum ve isler ile birlikte baca içindeki harç parçaları da kabararak baca içine dökülmekte, dolayısıyla tıkanmalara yol açmakta. -* Oluşan bu tıkanıklıklar, bacanın çekişini kısmen ya da tamamen engelleyerek atık (karbonmonoksit) gazların geri tepmesine ve cihazların, boruların bulunduğu ortama yayılmasına yol açar. - Hangi yakıtı kullanırsanız kullanın bacanızı yılda en az bir kez itfaiye ya da itfaiyenin yetkilendirdiği firmalara temizletin. DOĞALGAZ KULLANICILARININ ALMASI GEREKEN ÖNLEMLER -Bacalar yılda en az bir kez, kış sezonu öncesi, İtfaiye Daire Başkanlığı'na (Tel: 110) temizlettirilmeli. -Bacalı cihaz almadan önce, bacalar, yetki almış kontrol denetim firmalarına test ettirilmeli ve olumlu rapor alınmalı. Yetkili firmaların listesini bağlı bulunduğunuz firmadan temin edebilirsiniz. -Bacalı cihazlara, yetkili servis çağrılarak bakım yaptırılmalı. -Cihaz bacalarına kesinlikle aspiratör bacası bağlatılmamalı. -Cihazlara baca sensörü taktırılmalı, çalışır durumda olduğunu kontrol ettirilmeli. -Cama takılan havalandırma (ventilasyon) kesinlikle kapatılmamalı. -Cihazın bulunduğu yerin kapısı, çalışırken kapalı tutulmalı. -Bacalara şapka taktırılmalı. -Evde gaz kaçağı hissedildiğinde, paniğe kapılmadan ortam dışına çıkılmalı. 24 saat hizmet veren Alo 187 aranarak, ekip gelene kadar doğalgaz vanaları kapatılmalı, pencereler açık tutulmalı, eğer koku fazlaysa, yangına yol açmamak için elektrik sigortaları kapatılmalı ve ortamda telefon kullanılmamalı. Verilen adrese en kısa zamanda ulaşacak olan ekipler gerekli müdahalede bulunarak, sorunu seri şekilde çözeceklerdir.

MAKİNE MÜHENDİSLERİ UYARIYOR: MİLYONLARCA ABONE TEHLİKEDE MAKİNE MÜHENDİSLERİ UYARIYOR: MİLYONLARCA ABONE TEHLİKEDE! Fatih'te bir anne ve bedensel engelli kızının doğalgaz bacasından sızan Karbonmonoksit gazından zehirlenerek ölmesi üzerine binada inceleme yapan Makine Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi doğalgaz kullanıcılarının alması gereken önlemlerin altını çizdi. İstanbul'da yaklaşık 4 milyon doğalgaz abonesinin olduğunu belirten Makine Mühendisleri Odası İstanbul Şube Sekreteri Alkım Erdönmez, "Anne ve kızının öldüğü evde menfez bulunmuyordu. Kullanılan alüminyum bacanın eğimi de doğru değildi. Bu baca yıpranmasına rağmen değiştirilmemiş. İstanbul'daki 4 milyona yakın doğalgaz abonesinin yüzde 40'ının bu şekildeki bacaları kullandıklarını tahmin ediyoruz" diye konuştu. Erdönmez'e göre aboneler şunlara dikkat etmeli: "Gaz tüketim cihazlarının bulunduğu odalarda menfez bulunmalı. Çünkü ateş yanarken havaya ihtiyaç duyuyor ve havayı tüketiyor. Hava kalmayınca da karbon monoksit açığa çıkabiliyor. Hermetik kombiler tehlikeli bir gaz algıladığında 75-80 desibele kadar sesli uyarı yapıyor. Bu ses dışarıdan bile duyulabilir. Bu sistem Türkiye'de de yaygınlaştırılmalı. EPDK teknik şartname konusunda harekete geçmeli. Ankara ve İstanbul'daki firmalar teknik şartnameleri kendileri belirliyor. Makine Mühendisleri Odası LPG kontrollerini nasıl yapıyorsa, bu konuda da bakım olmasa da denetleme işlemini yürütebilir. Kombilerin baca bağlantısı için çelik borular kullanılması gerekli."

Karbonmonoksit öldürücü bir zehirdir Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Tevfik Özlü, karbonmonoksitin kokusuz, renksiz, öldürücü bir zehir olduğunu, zehirlenen kişinin, bu gazı soluduğunda önceleri pek bir şey fark etmediğini söyledi. Özlü, soba dumanı, şofben veya egzoz zehirlenmesi olarak medyaya yansıyan olayların, aslında karbonmonoksit zehirlenmesi olduğunu belirtti. Doğalgazın zehirli olmadığına dikkati çeken Özlü, "Doğalgazın kendisi zehirli değildir. Doğalgaz sızıntısı olduğunda, solunan havadaki oksijenin azalmasıyla ölüm olabilir veya doğalgazın yanması sırasında oluşan karbon monoksitin ortama yayılmasıyla zehirlenme meydana gelir" dedi. Karbonmonoksitin kokusuz, renksiz, öldürücü bir zehir olduğunu ifade eden Özlü, "Zehirlenen kişi, bu gazı soluduğunda önceleri pek bir şey fark etmez. Karbonmonoksit kısa bir sürede kandaki oksijenin yerini alır. Aşırı bir yorgunluk, dalgınlık, baş ağrısı, baş dönmesi bulantı, kusma, çarpıntı, kulak çınlaması, bazen kas krampları vardır. Kişi zehirlendiği aklına gelse bile, bunu fark ettiğinde adım atacak hali kendinde bulamaz. Sonunda, kişi oksijensizlikten ölür. Olay fark edilse de geri dönüş her zaman mümkün değildir. Ölüm önlenebilse bile kalıcı sakatlanmalar olabilmektedir" diye konuştu. Böyle bir durumda zehirlenen kişinin hemen kaza yerinden uzaklaştırılıp, açık ve temiz havaya çıkarılması, olabildiğince alçak bir zemine yatırılması, mümkünse hemen oksijen verilmesi, hatta yüksek basınçlı oksijen tedavisi uygulanması gerektiğini vurgulayan Özlü, hastanın sıcak tutulması, gerekli hallerde suni solunum ve kalp masajı uygulanması gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Özlü, böyle acı olaylara tanık olmamak için sobalarda iyi yanan kaliteli kömür ve tutuşturma işlemi için uygun malzeme kullanılması gerektiğine işaret ederek, şöyle devam etti: "İyi yanmayan, tüten, duman yayan yakıtlar zehirlenme nedenidir. Sobalar usulüne göre üstten tutuşturulmalı, üstten ilave kömür atılmamalı ve kömürün yanması bittikten sonra boşaltılıp, yeniden doldurulmalı ve yakılmalıdır. Isıdan tasarruf sağlamak amacıyla, sobanın duman çıkışı asla daraltılıp kapatılmamalıdır. Sobanın hava girişleri tamamen kapatılmamalıdır. Bacalar düzenli aralıklarla temizlenmeli, dumanın geri tepmemesi için baca başlıkları kullanılmalıdır." Lodos, fırtına gibi hava sirkülasyonunun olumsuz olduğu koşullarda sobaların yakılmaması gerektiğini ifade eden Özlü, "Bu tür havalarda, sobalar, yatmadan önce tamamen söndürülmeli ve içindeki yanmış, yarı yanmış kömür, odun gibi yakacak malzemeler dışarıya çıkartılmalıdır. Bazı binalarda bacalar, alttaki daire ile ortak kullanılmaktadır. Bu durumda, sobanızı yakmasanız bile alttaki komşunuzun sobasından çıkan duman, odanıza geri tepip sizi zehirleyebilir" dedi. Özlü, soba yanar vaziyette uyunduğunda, asla güvende olunmayacağının unutulmaması gerektiğini de kaydetti.

Hava kirliliği; canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen ve/veya maddi zararlar meydana getiren havadaki yabancı maddelerin, normalin üzerindeki miktar ve yoğunluğa ulaşmasıdır. Bir başka deyişle hava kirliliği; havada katı, sıvı ve gaz şeklindeki yabancı maddelerin insan sağlığına, canlı hayatına ve ekolojik dengeye zarar verecek miktar, yoğunluk ve sürede atmosferde bulunmasıdır. İnsanların çeşitli faaliyetleri sonucu meydana gelen üretim ve tüketim aktiviteleri sırasında ortaya çıkan atıklarla hava tabakası kirlenerek, yeryüzündeki canlı hayatı olumsuz yönde etkilenmektedir. Hava kirliliğini kaynaklarına göre 3'e ayırabiliriz; 1 - Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliği: Ülkemizde özellikle ısınma amaçlı, düşük kalorili ve kükürt oranı yüksek kömürlerin yaygın olarak kullanılması ve yanlış yakma tekniklerinin uygulanmasi hava kirliliğine yol açmaktadır. 2 - Motorlu Taşıtlardan Kaynaklanan Hava Kirliliği: Nüfus artışı ve gelir düzeyinin yükselmesine paralel olarak, sayısı hızla artan motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazları, hava kirliliğinde önemli bir faktör oluşturmaktadır. 3 - Sanayiden Kaynaklanan Hava Kirliliği: Sanayi tesislerinin kuruluşunda yanlış yer seçimi, çevre korunması açısından gerekli tedbirlerin alınmaması (baca filtresi, arıtma tesisi olmaması vb.), uygun teknolojilerin kullanılmaması, enerji üreten yakma ünitelerinde vasıfsız ve yüksek kükürtlü yakıtların kullanılması, hava kirliliğine sebep olan etkenlerin başında gelmektedir. Hava Kirliliğinin Etkileri Kirli hava, insanlarda solunum yolu hastalıklarının artmasına sebep olmaktadır. Örneğin; kurşunun kan hücrelerinin gelişmesini ve olgunlaşmasını engellediği, kanda ve idrarda birikerek sağlığı olumsuz yönde etkilediği, karbonmonoksit (CO)'in ise, kandaki hemoglobin ile birleşerek oksijen taşınmasını aksattığı bilinmektedir. Bununla birlikte kükürtdioksit (SO2)'in, üst solunum yollarında keskin, boğucu ve tahriş edici etkileri vardır. Özellikle duman akciğerden alveollere kadar girerek olumsuz etki yapmaktadır. Ayrıca kükürtdioksit ve ozon bitkiler için zararlı olup; özellikle ozon, ürün kayıplarına sebep olmakta ve ormanlara zarar vermektedir. Sanayi, endüstri ve ısınmada kullanılan fosil yakıtlar ile ormanların tahribi ve arazi değişmesi sonucu, atmosferdeki karbondioksit miktarının %5 oranında arttığı tespit edilmiştir. Bunun ise küresel ısınmaya yol açabileceği öngörülmektedir.

Kullanılan sobaların TSE belgeli olmasına dikkat edilmeli, Hava Kirliliğini Önlemek İçin Alınabilecek Tedbirler:  Sanayi tesislerinin bacalarına filtre takılması sağlanmalı, Evleri ısıtmak için yüksek kalorili kömürler kullanılmalı, her yıl bacalar ve soba boruları temizlenmeli, Pencere, kapı ve çatıların izolasyonuna önem verilmeli, Kullanılan sobaların TSE belgeli olmasına dikkat edilmeli, Doğalgaz kullanımı yaygınlaştırılarak, özendirilmeli, Kalorisi düşük olan ve havayı daha çok kirleten kaçak kömür kullanımı engellenmeli, Kalorifer ve doğalgaz kazanlarının periyodik olarak bakımı yapılmalı, Kalorifercilerin ateşçi kurslarına katılımı sağlanmalı, Yeni yerleşim yerlerinde merkezi ısıtma sistemleri kullanılmalı, Yeşil alanlar arttırılmalı, imar planlarındaki hava kirliliğini azaltıcı tedbirler uygulamaya konulmalı, Toplu taşım araçları yaygınlaştırılmalı, Bütün bu etkenlerin yanında; atıkların uygun olmayan tesislerde yakılarak bertaraf edilmesinin önlenmesi, sanayi tesisi yer seçiminin yerleşim alanları dışında ve hakim rüzgarlar dikkate alınarak yapılması, imar planlarında bu alanların çevresinde yapılaşmaların önlenmesi ve araçların egzoz emisyon ölçümlerinin periyodik olarak yapılması sağlanmalı, bununla birlikte; alternatif enerji kullanan motorlu taşıtlar geliştirilmeli ve özendirilmelidir. (LPG vb.)

KAYNAKLAR: Prof. Dr .Fikret BAYKURT Modern Genel Anorganik Kimya İstanbul Üniversitesi Yayınları. MASTERTON, William l. And HURLEY cecile chemistry,principles sounders colloge publising philadelphi:1989 YAVUZ doc. Dr. Orhan genel kimya Atatürk üniversitesi basım evi Erzurum: 1979 Botaş Genel Müdürlüğü sitesi Ankara Türkiye Bilimsel Araştırma Kurumu www.samanyolu.k12.tr www.dogalgazmarket.com www.kombial.net www.dogalgazmalzemeci.com

TEŞEKKÜR: Projemizin yapım ve fikir aşmasında her türlü desteği esirgemeyen kimya öğretmenimiz sayın Menderes ALTUN’a ve okulumuz labratuvarını açan ve maddi destek veren okul müdürümüz Mehmet BAĞCI ve biyoloji öğretmeni Candan ÜÇKARDEŞ’e teşekkür ederiz.