HAÇLI SEFERLERİ

HAÇLI SEFERLERİ Orta Çağın en büyük siyasi ve askerî olaylarından biri Haçlı Seferleridir. XI - XIII. yüzyılları arasında Hristiyan Batı dünyasının Müslümanların elinde bulunan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs ve çevresini geri almak için düzenledikleri seferlere Haçlı Seferleri denir. Müslümanlara karşı yapılan bu savaşa katılan Hristiyan askerlerin elbiselerinde haç sembolünü kullanmaları, Haçlı Seferlerinin dinî sebeplerini ön plana çıkarmışsa da bu seferlerin siyasi, sosyal ve ekonomik sebepleri de vardır.

I. Haçlı Seferi (1096 - 1099) Avrupa’da farklı ülkelerden gelen kişilerin oluşturduğu ilk haçlı grubu, Piyer L’Hermite (Piyer Lermit) komutasında Batı Avrupa’dan yola çıktı. Geçtiği yerleri yağmalayarak, Bizans üzerinden İznik’e kadar ilerledi ancak bu ilk gelen haçlıların tamamına yakınını Türkiye Selçuklu ordusu yok etti

Bu yenilgiden sonra 600.000 kişilik düzenli bir Haçlı ordusu İstanbul’a geldi (1097). Haçlılar Bizans imparatoru ile bir yaptılar. sözleşme Bu sözleşmeye göre; Haçlılar, Anadolu’da ele geçirdikleri yerleri Bizans imparatorluğu’na bırakacaklar, buna karşılık Bizans imparatorluğu da Haçlılara gıda yardımında bulunacak ve Anadolu’da rehberlik yapacaktı.

İstanbul’dan Anadolu’ya geçen bu Haçlı ordusu Türkiye Selçuklularının başkenti İznik’i kuşattı. Bu sırada Malatya kuşatmasında olan I. Kılıç Arslan, ordusuyla İznik’e dönerek Haçlılara karşı başarılı mücadele verdiyse de başarılı olamayacağını anlayarak geri çekildi. İznik, Bizans tarafından teslim alındı (1097).

I. Kılıç Arslan Danişmentlilerle birleşerek Eskişehir yakınlarında Haçlılara yeniden saldırdı. Ancak haçlı kuvvetlerinin sayı itibarıyla fazla olması üzerine Türk ordusu yenileceğini anlayınca yeniden geri çekildi (1097). Bundan sonra I. Kılıç Arslan çete savaşları ile Haçlıların geçeceği bölgelerdeki yiyecek ve içecek kaynaklarını yok ederek, yıpratma taktiği uyguladı. Haçlılar büyük kayıplar vererek Kudüs’e ulaştıklarında sayıları 50.000 kadardı.

Fatımîlerden Kudüs’ü alan Haçlılar, burada bir Latin Krallığı kurdular (1099). Eskişehir-Antalya hattına kadar Batı Anadolu topraklarını ele geçiren Haçlılar, Antakya ve Urfa’yı da almışlardı. I. Haçlı Seferi sonunda Haçlılar Kudüs’te kurdukları Latin Krallığı’ndan başka Antakya, Urfa, Sur, Trablusşam ve Yafa şehirlerinde kontluklar oluşturdular.

II. Haçlı Seferi (1147 - 1149) Musul Atabeyi İmadeddin Zengi, Urfa Lâtin Kontluğu’na son verince Alman İmparatoru III. Konrad ile Fransa Kralı VII. Lui, ordularıyla II. Haçlı Seferi’ne çıktılar. Anadolu’ya önce ulaşan Alman İmparatoru III. Konrad Konya ovasında Türkiye Selçukluları Sultanı Mesut’la yaptığı savaşta yenildi. İznik’e ordusuyla gelen Fransa Kralı, Alman imparatoru’nun Selçuklular tarafından bozguna uğratıldığını öğrenince

Efes, Denizli, Antalya yolundan Suriye’ye geçmek istedi Fakat Selçuklu ordusu Haçlılara büyük kayıplar verdirdi. Antalya’ya ulaşabilen Haçlıların bir kısmı Suriye’ye gittiler. Kalanlar da Türkler karşısında perişan oldular. Bu sefer sonunda Antalya’da terk edilen üç binden fazla Haçlı askeri Türkler tarafından himaye altına alınmış, yaralılar tedavi edilmiştir. Böylece ilk defa kral ve imparatorların da katıldığı bu Haçlı Seferi amacına ulaşamadı.

III. Haçlı Seferi (1189 - 1192) Selahattin Eyyûbi, Hıttin Savaşı’nda (1187) Kudüs kralını yenilgiye uğrattı ve Kudüs’ü ele geçirdi. Kudüs’ün, Müslümanlar tarafından geri alınması III. Haçlı Seferi’nin düzenlenmesine neden oldu.

IV. Haçlı Seferi (1202 - 1204) Eyyûbilerin Filistin’deki Yafa’yı ve Suriye’deki bazı şehirleri ele geçirmesi üzerine IV. Haçlı Seferi düzenlendi.

İstanbul’a gelen Haçlı ordusunun şehri yağmalaması ve Bizans tahtında değişikliğe gitmesi üzerine halk ayaklandı ve bu ayaklanma neticesinde imparator ile oğlu öldürüldü. Haçlılar istanbul’da bir Latin imparatorluğu kurdular (1204). Bunun üzerine Bizans imparatorluğu’ndaki hanedan mensupları istanbul’dan ayrılarak biri iznik’te, diğeri Trabzon’da olmak üzere iki ayrı devlet kurdular.

iznik Devleti, 1261 yılında istanbul’daki Latin egemenliğine son verdi, Bizans ımparatorluğu’nu yeniden canlandırdı. Trabzon imparatorluğu ise Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon’u fethettiği tarihe kadar varlığını sürdürdü (1461). IV. Haçlı Seferi’nden sonra dört büyük Haçlı Seferi daha düzenlenmiştir. Bu seferlerden hiçbiri Anadolu üzerinden yapılmamış ve Haçlılar bir başarı elde edememişlerdir.