YARIK DUDAK, YARIK DAMAK VE HEMŞİRELİK BAKIMI Araş. Gör. Sinem Yalnızoğlu Çaka

YARIK DUDAK (Tavşan Dudak) YARIK DAMAK (Kurt Ağzı) Birlikte yada ayrı ayrı Tek yada çift taraflı olabilen doğumsal Kısmi yada tam anatomik bozukluk

% 50 yarık dudak-damak % 30 yarık damak % 20 yarık dudak Yarık dudak en sık sol tarafta görülmekle birlikte sağda veya bilateral olabilir Sağ tarafta görülenler genellikle bir sendromla ilgilidir. Erkeklerde biraz daha fazla görülürler

Gebeliğin 5. ve 8. haftalarında maksiller yapı 9. ve 12. haftalarında damakların birleşmesi gerçekleşir.

Belirti ve Bulgular  Yassı burun  ÜSYE eğilim (farenjit, otitis media, işitme kaybı)  Beslenme sorunları emme yutma fonksiyonlarının bozulması kilo kaybı ve anemi  Aspirasyon riski  Üst dişler olmayabilir yada gelişigüzel çıkabilir  Konuşma bozukluğu  Psikolojik sorunlar

Tedavi Yarık dudak Cerrahi düzeltme (chelioplasty)  Doğumdan sonraki 3-4 gün içinde  En geç 3 aylıkken Yarık damak Cerrahi düzeltme (palatoplasty)  6 ay -5 yaş arasında  Yarık genişse damağın anatomik yapısı gelişinceye kadar 1 yaşın sonunda ameliyat

Hemşirelik Bakımı Hemşirelik girişimlerinde beslenmenin sağlanması ve sürdürülmesi acil ve en önemli işlevdir. Cerrahi girişim yapılıncaya kadar bebeğin beslenmesi ve tartı alması sağlanmalıdır. Anne sütüne devam edilmelidir. Emzirme esnasında bebek olabildiğince dik tutulmalıdır. Dik veya yarı dik pozisyon yutmayı kolaylaştırılır ve aspirasyonu önler.

Yarık dudak Biberon emziği Yarık damak Biberon emziği

Meme başı yarık olmayan tarafa yerleştirilerek , mümkün olabildiğince kuvvetli olarak ,emme kaslarını kullanması sağlanmalıdır. Anne memesini ememeyen bebeklere anne sütü sağılarak verilmelidir. Anne sütü veya formül sütleri verebilmek için damlalık , uzun emzik veya şırınga kullanılabilir. Enfeksiyonu engellemek için beslendikten sonra az miktarda su verilmelidir.

Oral yol ile beslenemeyen bebekler nazogastrik sonda ile beslenmelidir. Bu bebeklerin beslenme süreleri sağlıklı bebeklerden daha uzun sürer. Bebek normalden daha fazla hava yuttuğu için, beslenme esnasında sık sık gazı çıkartılmalıdır. Beslendikten sonra yan pozisyonda yatmalıdır.

Beslendikten sonra sırt üstü pozisyonda yatmasının engellenmesi çocukta gelişebilecek kulak enfeksiyonlarını da önleyebilir. Beslenme süreci ile ilgili aile egitilmelidir. Bebek ağız yolu ile solunum yaptığı için dudakları kuruyabilir ve çatlayabilir. Ağız bakımı verilmeli ve yumuşatıcılı kremler kullanılmalıdır.

Hemşire anne ve aileyi bebeğin bakımı için cesaretlendirmeli ve onları cerrahi girişime hazırlamalıdır.

CERAHİ GİRİŞİM SONRASI BAKIM Cerrahi girişimden hemen sonra müküs drenajını kolaylaştırmak amacıyla ,yan pozisyon verilmelidir. Cerrahi grişimin iki önemli komplikasyonu Solunum güçlüğü ve kanamadır. Kanama belirti ve bululguları dikkatle gözlenmelidir. Solunuma yardım etmek için odanın nemi ayarlanmalıdır.

Çocuğun yaşam belirtileri izlenmeli, solunum güçlüğü belirtileri değerlendirilmeli, dil ağız ve burun delikleri gözlenmelidir. Çocuğun ağlaması solunum güçlüğünü artırabilir ve dikişlerde açılmaya sebep olabilir.bu nedenle çocuk mümkün olduğunca ağlatılmamaya çalışılmalıdır.

Ameliyat sonrası çocuk kesinlikle prone pozisyonda yatırılmamalıdır. Çocuğun ameliyat bölgesini karıştırmasını ve objeleri ağzına götürmesini önlemek için kollar dirsekten uygun şekilde teşpit edilebilir. Cerrahi girişimden sonra çocuğun şuuru açıldığında esneyebilen yumuşak damaklık ile su verilebilir. 3-4 saat sonra sulu besinlerle beslenmeye başlanır.

Damaklık dikişlerden uzak yana yerleştirilmeli ve bebeğin damlalığı emmesi engellenmelidir. Beslenme esnesında aspirasyon tehlikesine dikkat edilmeli,dikişlere zarar verebileceği için kamış, plastik kap, bardaklar kullanılmamalı, kagıt bardaklar kkullanılabilir. Her beslenmeden sonra bir miktar su verilir Tam diyete 3-4 hafta sonunda geçilebilir.

Çocuk beslendikten hemen sonra dikişler , serum fizyolojik ile temizlenmelidir. Dikişlerin iyileşmesinde temizlik çok önemlidir. Dikişlerde süt ve eksüda birikimi enfeksiyona ve ayrılmalara yol açabilir. Pansuman beslenmeden önce çıkarılmalı beslendikten sonra yeniden uygulanmalıdır.

Damak bozukluğu diş gelişimini bozabileceğinden,diş hekimi kontrollerinin önemi, Konuşma ve kelime telafuzunda sorunlar olabilir,gerekirse konuşma terapisi, Tekrarlayan otitis media işitme bozukluklarına neden olabilir.İşitme kontrolleri yılda bir kez , işitme kaybı varsa daha sık

TEŞEKKÜRLER