EŞİT BİR EĞİTİM İÇİN ENGELSİZ KAMPÜS Ayşegül Derin, Eğitimde Görme Engelliler Derneği- Engelsiz Kampüs proje geliştiricisi Boğaziçi Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü öğrencisi E-posta: aysegul.derin@boun.edu.tr Web : www.egitimdegormeengelliler.org

EŞİT BİR EĞİTİM İÇİN ENGELSİZ KAMPÜS Üniversiteler bir ülkenin geleceğini şekillendiren, üreten beyinlerin işlenmesini ve topluma yararlı hale gelmesini sağlayan kurumlardır. Hiç kuşkusuz engelli bireyler de engelsiz akranları gibi dilediği alanda eğitim alma ve üniversitelerin sunduğu diğer olanaklardan yararlanma hakkına sahiptir.

Engelsiz Kampüs için ilk adım: Karar mekanizmalarına dahil edilme Engelli öğrencilerin üniversitelerde kendilerine yönelik yapılacak uyarlamalarda söz sahibi olması yapılan çalışmadan maksimum verim alınmasını sağlayacaktır. Bu bağlamda üniversitelerde engelli öğrenci temsilciliği sisteminin yerleşmesi ve YÖK tarafından tanınması gerekmektedir.

Eğitimde Fırsat Eşitliği ve Ayrımcılığın Önlenmesi Engelli öğrenciler dilediği bölümde öğrenim görme hakkına sahiptir. Ulusal ve uluslar arası mevzuat gereği üniversitelerin fiziki ve akademik ortamları engelli öğrencilerin faydalanabileceği şekilde düzenlemelidir. Hiçbir öğrenci engeli sebebiyle eğitim hakkından mahrum bırakılmamalıdır.

Herkesle Birlikte Ortak Yaşam Alanı Engelli bireyler için ayrı yaşam alanları oluşturulmamalı, yurt, laboratuvar, kütüphane vb. alanlar herkesin erişimine uygun hale getirilmelidir.

Ders Takibi ve Akademisyenlerin Tutumu Engelli öğrencilerin gerekli uyarlamalar yapılmaması halinde dersleri takibinde güçlükler yaşanabilmektedir. Sınıfta bulunan engelli öğrencinin dersi takip etmesine imkan sağlanması, bunun için akademisyenlerin de engellilik alanında yeterli bilgi sahibi olması gerekir.

Ders Materyallerine Erişim Ders materyalleri engelli öğrencilere kullanabilecekleri şekilde ulaştırılmalıdır. Ayrıca engelli öğrencilerin eğitimlerini eşit biçimde sürdürebilmeleri için gerekli bulunan çeşitli yazılım ve donanımların tamamen ya da ödünç verme yoluyla sağlanması gerekir.

Rakamlarla Mevcut Durum Analizi

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Ulusal Engelliler Veri Tabanı Toplam engelli birey sayısı: 1.778.228

Engel Türlerine Göre Dağılım Dil ve Konuşma :46.494 Görme :259.889 İşitme :189.726 Ortopedik :390.528 Ruhsal ve Duygusal :205.963 Süreğen Hastalıklar :949.105 Zihinsel :547.455 TOPLAM :1.778.228

Yaş gruplarına göre dağılım 20-24: 113.288 25-29: 114.476 (Bu alanda üniversite öğrenimi görmekte yoğunluklu olan 20-29 yaş ortalaması verilmiştir)

Üniversitelerde Öğrenim Gören ve engelli birimi tarafından bilinen Toplam Engelli Öğrenci Sayısı Veri alınabilen üniversite sayısı : 108 Vakıf üniversitesi : 33 Toplam engelli öğrenci sayısı :5702

Engel Durumlarına Göre En Fazla Bulunanlar Görme engelli : 1943 Bedensel : 1473 İşitme : 462 Süreğen Hastalıklar : 248 Dil ve Konuşma Bozuklukları: 96 Diğer : 405

Vakıf üniversiteleri engelli öğrenci dağılımları Üniversite sayısı :33 Bedensel engelli :39 Görme engelli :37 İşitme engelli :12 dil ve konuşma :2 psikolojik Problemler :1 Down-Sendromu :1 Kronik :1 diğer :10 Engel bilgisine ulaşılamayan :23 Toplam :126

Verilerin Eksikliği 1) Bu bilgiler 4982 sayılı Bilgi Edinme Kanunu'nca talep edilmiştir. 2) İletişim vb. nedenlerden dolayı tüm üniversitelerden veri alınamamıştır. 3) Veri alınan üniversiteler bilgileri farklı formatlarda göndermiştir. 4) 10 Üniversite yalnızca görme engelli öğrencilere yönelik bilgi vermiştir. 5) Bazı üniversitelerden yalnızca toplam engelli öğrenci sayısı alınabilmiştir.

Bu Hususta Yapılabilecekler 1) Engel türlerinin sınıflanmasına ilişkin bir standart oluşturulmalıdır. 2) YÖK bu verileri her yıl yayınlamalıdır. 3) Bu veriler ışığında engelli bireylere yönelik eğitim politikası belirlenebilecektir.

Engelsiz Kampüs Projesi Eğitimde Görme Engelliler Derneği olarak yürütmekte olduğumuz "Engelsiz Kampüs" adlı çalışma Özyeğin Üniversitesi ve Toplum Gönüllüleri Vakfı ortaklığında Kurulan Sosyal Değişim Laboratuvarı tarafından desteklenmektedir.

Doğru Tercih Gelecek Kurtarır Üniversite tercihi yapmak hem engelli öğrenciler, hem de engeli olmayan öğrenciler için kolay bir durum değildir. Tercih döneminde bu sorunlara çözüm sağlayan üniversiteleri ya da bölümleri bulmaya çalışan öğrenci için yoğun bir araştırma süreci başlar. "Engelsiz Kampüs" adlı çalışma ile engelli öğrencilerin tercih döneminde kendilerine danışmanlık yapılması hedeflenmektedir.

Erişilebilir Bilgi Bankası Engelli öğrencilerin tercih döneminde en çok merak ettiği konulardan biri üniversitelerin erişilebilirliğidir. Bu nedenle www.engelsizkampus.com internet sitesi üzerinden üniversitelerde öğrenim gören engelli öğrencilerin görüşleri ve engelli birimlerinin verilerine yer verilerek bilgi bankası oluşturulacaktır.

Erişilebilir Bilgi Bankası Site Bölümleri Öğrenci Paylaşım Forumu Engelli Birimi Bilgilendirme Sistemi Öğrenciler İçin Üniversite Değerlendirme Anketi ve Sonuçları Engelli Öğrenci Toplulukları Üniversite Engelli Birimleri İletişim Bilgileri Bilgi Bankası Engellilik Alanındaki Etkinlikler Üniversite erişilebilirlik Hizmetleri

Farkındalık Çalışmaları "Engelsiz Kampüs" adlı çalışma ile, Üniversitelerde engelli öğrenciler ve akademik/idari personelle birlikte engelsiz bir kampus meydana getirmek için çeşitli faaliyetler düzenlenecek; farkındalık çalışmalarında bulunulacaktır.

Erişilebilirlik Danışmanlığı Engelli bireylerin sahip olduğu imkanlar hakkında bilgiye gereksinim duyan üniversitelere danışmanlık hizmeti sağlanacaktır. Bunun için her engel grubu hakkında bilgi sahibi kişilerden oluşan bir ekip kurulmaktadır.

Üniversite Engelli Birimlerine İşbirliği Çağrısı www.engelsizkampus.com internet sitesi hakkkında engelli öğrencilerin bilgilendirilmesi ve "Engelsiz Kampüs" adlı proje dahilinde yapılacak çalışmaların desteklenmesi hususlarında işbirliği çağrısında bulunuyoruz.

NOTHİNG FOR US, WİTHOUT US! (BİZİM İÇİN, BİZSİZ ASLA) TEŞEKKÜRLER Ayşegül Derin aysegul.derin@boun.edu.tr