TANECİK BOYUTU FARKINDAN YARARLANILARAK AYIRMA KARIŞIMLARIN AYRILMASI TANECİK BOYUTU FARKINDAN YARARLANILARAK AYIRMA
Maddelerin beş duyu organımızla fark edilebilen en belirgin fiziksel özelliklerinden biri , tanecik boyutudur. Gözlemlerimize göre maddeleri iri ve ufak taneli olarak sınıflandırabiliriz.
1- AYIKLAMA Tanecik boyutları farklı katı-katı heterojen karışımları ayırmak için ayıklama yöntemi kullanılır. Ayıklama yöntemi maddelerin renk , parlaklık , tane boyutu gibi fiziksel özelliklerinin farklılığına dayanmakta ve daha çok basit karışımların ayrılmasında kullanılmaktadır. Bu ayıklamalar elle ya da makine ile gerçekleştirilebilir.
Pirincin , nohutun , bulgurun , kahve tanelerinin ayıklanması Talaşla demir tozunun mıknatısla birbirinden ayrılması Patates ve soğan gibi maddeleri topraktan ayırmak , ayıklama yöntemine örnektir.
2- ELEME Katı-katı heterojen karışımları ayırmada kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde eleme yapabilmek için elekler kullanılır. Kullanılan eleklerin delikleri ayrılacak maddelerin birinden büyük , diğerinden küçük olmalıdır.
Arpa ya da buğday tohumlarının sap ve samandan ayrılması Kumu çakıl taşlarından eleme yöntemiyle ayırma Unun elenmesinde , eleme yöntemi kullanılır.
3- SÜZME Heterojen sıvı-katı ve gaz-katı karışımlarının bileşenlerine ayrılmasında kullanılır. Bu ayrıştırma işleminde kullanılacak süzgeçler karışımda ayrılmak istenilen maddelerin türüne göre değişir.
Fabrika bacalarında katı parçacıklarının çıkışını engellemede Otomobillerdeki yanma sisteminde tozlu havayı ayrıştırmada Makarnayı haşladıktan sonra suyunu ayırmada
Tozlu ortamda çalışan işçilerin soludukları havayı katı partiküllerden maske yardımıyla ayrıştırmada Şehir içme sularının temizlenmesinde , süzme yöntemi kullanılır.
4- DİYALİZ Sıvı-katı heterojen karışımların ayrılmasında süzme işlemi yetersiz kaldığında diyaliz yöntemi kullanılır. Katı parçacıkların çok küçük boyutlarda olması durumunda süzme işlemi yetersiz olabilir.
Diyaliz yönteminde çok küçük moleküllerin geçmesini ve büyük moleküllerin tutulmasını sağlayan yarı geçirgen zar kullanılır. Böbrekler koloidal yapıda olan kanın temizlenmesinde diyaliz yöntemiyle çalışır. Böbrekler diyaliz yapabilme yeteneklerini kaybettiğinde vücuttaki kan diyaliz makineleri yardımıyla vücut dışında temizlenir. Diyaliz işleminde vücudun ihtiyacı olan moleküller yarı geçirgen zarda tutulurken zararlı olanlar atılır.
KAYNAKÇA OKYANUS YAYINLARI WWW.DERSTEKNİK.COM MEGA YAYINLARI