4. Yemek Yeme Esnasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Dinimiz İslam’a göre yemek sırasında uyulması gereken ahlak kurallarına “yemek âdâbı” denir. Yemek yerken uyulması gereken davranışlar Peygamber Efendimiz tarafından bizlere bildirilmiştir.

Peygamber Efendimiz acıkmadan yemek yemezdi Peygamber Efendimiz acıkmadan yemek yemezdi. Müslümanların beslenme tarzını bir başkasına anlatırken, “Bizler acıkmadan sofraya oturmayız, tam doymadan da sofradan kalkarız.” buyurmuştu.

Yemeğe başlamadan önce ve yemeği yedikten sonra ellerini yıkardı Yemeğe başlamadan önce ve yemeği yedikten sonra ellerini yıkardı. Müminlere ellerini yıkamaları şöyle tavsiyede buyururdu: “Her kim elinde yemek bulaşığı ve kokusu varken (yemekten sonra ellerini yıkamadan) yatıp uyursa bu yüzden başına bir iş gelirse (mikrop ve hastalık kaparsa) kendisinden başka kimseyi suçlamasın.”

Hz. Peygamber bütün nimetlerin gerçek sahibinin Allah (c. c Hz. Peygamber bütün nimetlerin gerçek sahibinin Allah (c.c.) olduğu bilinciyle hareket eder, yemeğe mutlaka besmele ile başlardı. Yemeğin bereketinin besmele çekerek, birlikte yenilmesinde olduğunu ifade ederdi. Bu konuda, “Yemeğe Allah'ın ismini zikrederek (Bismillahirrahmânirrâhim diyerek) başlayın.” buyururdu. Su içmeden önce de besmele çekmeyi ihmal etmezdi. “Su içerken besmele çekin, bitirince de Allah’a hamd edin.”diyerek müminleri uyarırdı

Sevgili Peygamberimiz, yemeğini oturarak ve sağ ayağını karnına çekerek yerdi. Böylece fazla yemek yemeyi engellemiş olurdu. Yemek yerken bir yere yaslanmaz, böyle yapanları hoş karşılamazdı. Bu konuda şöyle buyururdu: “Ben, bir şeye dayandığım halde yemek yemem.”

Yemek yerken sofrada bulunanlara saygısızlık olarak nitelendirilebilecek davranışlarda bulunanları uyarırdı. Bu konuda, “…Haydi, yemeğin kenarından yiyiniz! Tepesinden, ortasından yemeyi bırakınız…” buyurdu.

Hz. Peygamber, sofradan tam doymadan kalkardı Hz. Peygamber, sofradan tam doymadan kalkardı. “İnsanoğlunun, ihtiyacını görecek kadar yemesi yeterlidir.” buyururdu. Tıka basa yemek yemekten insanları men ederdi. Aşırı yemek yemiş bir adam Efendimizin yanında geğirince Peygamberimiz onu şu sözlerle uyardı: “Geğirmeni bizden uzak tut! Kuşkusuz dünyada insanların en fazla yemek yiyenleri, ahirette en uzun açlık çekenleri olacaktır!

Peygamber Efendimiz, o zamanki şartlar gereği ve israf olmasın diye kepeği alınmamış ekmek yerdi. Ashaptan Sehl b. Sa’d’a “Resûlullah, hiç kepeksiz has undan yapılmış beyaz ekmek yedi mi?” diye sorulunca şu cevabı vermiştir: “Hayır! Allah, onu peygamber olarak gönderdiği günden ölünceye kadar hiç beyaz ekmek yemedi.”

O zamanki şartlarda kaşık ve çatal olmadığı için yemeği sağ elinin baş, şehadet parmağı ve orta parmaklarıyla yerdi. Isırdıkları lokmayı tekrar tabağa sokmazdı. “Biriniz yemek yiyeceği zaman sağ eliyle yesin, bir şey içeceği zaman da sağ eliyle içsin.” buyururdu.

Hz Peygamber yemeklerde kendi önünden yerdi Hz Peygamber yemeklerde kendi önünden yerdi. Bir gün birlikte yemek yedikleri bir sahabe aynı tepsideki yemeğin her tarafından yemeğe başlayınca Peygamber Efendimiz onu uyardı ve şöyle dedi: “Ey İkraş oğlu, bir yerden ye! Çünkü kabın içindeki yemeğin her tarafı birdir.”

Ayakta ve yürürken yiyip içmezdi Ayakta ve yürürken yiyip içmezdi. Temizlik ve görgü kuralları açısından hoş olmadığından içecek kaplarına üflemeyi yasaklardı. Suyu tek seferde içmez, dinlenerek içerdi. Böyle davrananları şöyle uyarırdı. “Suyu deve gibi bir solukta içmeyin. İki üç solukta (dinlene dinlene) için. Su içerken besmele çekin. Bitirince de Allah'a hamd edin.”

Peygamber Efendimiz çok soğuk ya da çok sıcak yemek yemezdi Peygamber Efendimiz çok soğuk ya da çok sıcak yemek yemezdi. Sıcak yemek kabına üflemeyi yasaklardı. Bu konuda, “Yemeği çok sıcakken yemeyin, çünkü çok sıcakken yenilen yemeğin bereketi yoktur.” buyururdu.

Efendimiz misafir ve komşularına yemek ikram etme konusunda çok cömert davranırdı. Sahabeden Ebu Zer’e, “Çorba pişirdiğin zaman suyunu çok koy. Sonra da komşularından muhtaç olanlara güzel bir şekilde ikram et! ” diyerek ikram konusunda onu teşvik etmiştir.

Soğan ve sarımsak gibi etrafa koku yayan yiyecekleri yiyenlerin cemaate karışıp insanları rahatsız etmesini istemez, onları şu sözlerle uyarırdı: “Sarımsak ve soğan yiyen kimse bizden uzak dursun yahut mescitlerimize gelmesin, evinde otursun.

Peygamberimiz yiyecek ve içeceklerin israf edilmemesine çok dikkat ederdi. Sofrada ekmek kırıntılarını bile toplayarak yer, tabağında yemek bırakmazdı. Bu konuda, “Kimse tabağının dibindeki yemeği iyice bitirmeden (sofrayı) kaldırmasın. Çünkü bereket yemeğin sonundadır.” buyurarak müminleri uyarırdı.

Peygamber Efendimizin yemek seçme ve yemekte kusur arama gibi huyları kesinlikle yoktu. Hiçbir yemeği beğenmemezlik yapmaz, iştahı varsa yer, yoksa yemezdi. Eğer bir yemekten hoşlanmazsa o yemeği başkasına kötülemezdi. Peygamberimizin bu konudaki davranışını Ebu Hureyre şöyle anlatır: “Resûlullahın, bir yemeği beğenmeyerek burun kıvırdığını görmedim. Canı çekerse onu yer, çekmezse yemez, susardı.

Hz. Peygamber, aza kanaat eder, bulduklarıyla yetinirdi Hz. Peygamber, aza kanaat eder, bulduklarıyla yetinirdi. Eve geldiğinde yiyecek bir şey olmazsa kızmaz, kuru ekmek, sirke, hurma veya birazcık zeytinyağına razı olurdu. Peygamberimiz sahip olduklarına kanaat edip yetinen müminleri, “Allah’ın kendisine verdiği nimete kanaat eden, şüphesiz kurtuluşa ermiştir.” buyurarak müjdelerdi.

Yemekten sonra kısa da olsa bir dua ile Allah’a şükrederdi Yemekten sonra kısa da olsa bir dua ile Allah’a şükrederdi. “Allah, bir şey yiyip içtikten sonra kendisine hamd eden kimseden razı olur.” buyururdu. Kendisine ikramda bulunanlara teşekkür eder, onlar için, “Allah’ım! Onların rızkını bereketlendir. Kendilerine mağfiret ve merhametet! ” şeklinde duada bulunurdu.

Hz. Peygamber, toplu halde yemek yerken yemeğini bitirse bile sofradan kalkmazdı. Bu konuda şöyle buyururdu: “Kişi, karnı doysa bile sofrada bulunanlar kalkmadan yemekten kalkmasın. Yemeğe devam etsin. Çünkü onun kalkması yanında oturan arkadaşını utandırır. Belki o daha yiyecekken yemekten çekilir.

Yemekten sonra ellerini yıkar, ağzını suyla çalkalardı Yemekten sonra ellerini yıkar, ağzını suyla çalkalardı. Düzenli olarak dişlerini misvakla fırçalardı. Hz. Peygamber, “Ümmetimden abdest alırken ve yemekten sonra ağızlarını ve dişlerini temizleyenler ne güzel iş yapmış olurlar.” buyururdu.

Yemek Esnasında Dikkat Edilmesi Gerekenler Peygamber Efendimiz * Acıkmadan yemeğe oturmazdı. * Yemekten önce ve sonra mutlaka ellerini yıkardı. * Yemek yemeden veya bir şey içmeden önce besmele çekerdi. * Yemekte insanları rahatsız edecek davranışlardan kaçınırdı. * Tıka basa yemek yemez, israftan kaçınırdı.

Bizler de Peygamber Efendimizi örnek alarak Bizler de Peygamber Efendimizi örnek alarak * Karnımız acıkmadan yemek yememeliyiz. * Yemekten önce ellerimizi mutlaka yıkamalıyız. * Yemeğe besmele ile başlamalı, yemeği dua ile bitirmeliyiz. * Başkalarını rahatsız edecek ve tiksindirecek davranışlardan kaçınmalıyız. * İhtiyacımız kadar yemek almalı, israftan kaçınmalıyız.