Polonya Yükseköğretim Sistemi ELİF UZUN

Polonya’nın Genel Özellikleri Başkent : Varşova Dil : Lehçe Yüzölçümü : 312.685 km² Nüfus : 38.635.144 Kişi Başına Düşen Milli Gelir : 18.936$ Para Birimi : Polonya Zlotysi

Polonya Yükseköğretimi Polonya’nın akademik eğitim geleneği, Muhteşem Kral Casimir’in bugün Jagiellonian Üniversitesi olarak bilinen Cracow Akademisi’ni kurduğu 1364 yılına dek uzanır. Polonya üniversitelerinin disiplinli ve yüksek kaliteli eğitimleri, dünya genelinde kabul görmekte, birçok Polonya üniversitesi dünyanın en iyi üniversiteleri arasında yer almaktadır.

Dünyanın en iyi 200 üniversitesinin içerisinde 5 Pololanya Üniversitesi; Varşova Üniversitesi Jagiello Üniversitesi Varşova Teknoloji Üniversitesi Lazarski Üniversitesi Krakow Teknoloji Üniversitesi

Polonya Yükseköğretimi Okullaşma ve eğitime çok önem veren ve disiplinli eğitim sistemi ile tanınan Polonya, eğitim alanında birçok Avrupa ülkesinden çok ileridedir. Polonya’da yüksek tahsil yapmayan ve anadili dışında başka bir dil daha konuşmayan insan yok denecek kadar azdır. Polonya, Avrupa’da üniversite eğitimi almak için en ideal ülkelerden biridir. Polonya üniversitelerinde hem üniversite ücretleri hem de konaklama ve yaşam giderleri oldukça ekonomiktir.

Polonya Yükseköğretimi Polonya, yüksek öğrenime kaydolan kişi sayısı açısından Avrupa dördüncüsüdür. Üniversite seviyesinde okuldaki toplam öğrenci nüfusu neredeyse 2 milyondur. Her yıl ortalama yarım milyon genç üniversite ve kolejlerde eğitimlerine başlamaktadır. 123 devlet, 365 özel veya meslek yüksek okulu olmak üzere 488 üniversite bulunmaktadır

Üniversite Yönetimi Üniversiteler, Bilim ve Yüksek Eğitim Bakanlığına bağlıdır. Yönetmeliklerin kaynağı burasıdır. Üniversitelerin yönetimi rektör tarafından idare edilir. Rektörler üç yıllığına Eğitim Bakanlığınca onaylanan senato üyeleri tarafından seçilir. Bir kişinin rektör olabilmesi üniversite personeli olması ve en az doktora derecesi olması gerekir. Fakülteler ise fakülte konseylerince seçilen ve rektör tarafından da onaylanan dekanlarca üç yıllığına yönetilirler. Bu konseyde Profesör, Doktor, Öğretim görevlisi gibi üniversite personeli bulunur.

Yükseköğretim Türleri Polonya'da üniversite eğitimi 3 farklı türde uygulanmaktadır : Lisans : Eğitim süreleri 6-7 dönemdir. Yüksek Lisans : Eğitim süreleri 3-4 dönem olup, Türkiye'deki master programlarına denk olmaktadır. Lehçe, İngilizce ve Almanca dil seçenekleri vardır. Doktora : Eğitim Süreleri 6-8 dönemdir.  Polonya’daki herhangi bir üniversiteden mezun olduğunuzda ALES, GRE, GMAT gibi bir akademik sınav engeline takılmadan direkt Yüksek Lisans veya Doktora programına geçiş yapabilirsiniz.

Yükseköğretim Kurumları Polonya’da pek çok tür yüksek öğretim kurumu bulunmaktadır: Geleneksel Üniversiteler Mühendislik ve Tarım Akademileri Teknik Üniversiteler Ekonomi Akademileri Yüksekokullar Meslek Yüksek Okulları Öğretmen Eğitim Kolejleri Tıp Fakülteleri

Eğitim Dili Ülkenin resmi dili Lehçedir. Fakat ülkenin önde gelen üniversitelerinin çoğunda tıp, mühendislik, işletme, eczacılık gibi bölümlerde İngilizce eğitim verilmektedir. Eğitimi Lehçe almayı tercih eden öğrenciler in çok daha fazla seçeneği bulunmaktadır ve daha ekonomiktir. İlk yıl öğrenci dil konusunda yeterli değilse tercihine göre İngilizce ya da Lehçe hazırlık eğitimi alırlar. Öğrenci dil olarak yeterli ise direk eğitimine başlayabilir.

Akademik Yıl Akademik yıl her biri 15 haftadan oluşan iki döneme ayrılır – kış ve yaz dönemi. Kış dönemi ekimde başlar ve Noel tatili için yaklaşık on gün verilen bir arayla şubat ortasında sona erer. Yaz dönemi, şubat ortasında başlar ve Paskalya için verilen bir haftalık arayla haziranda son bulur. Yaz tatilleri haziran başından eylül sonuna dek üç ay boyunca devam eder. Fakat bu yalnızca yaz sınavları döneminde bütün sınavlarından geçen öğrenciler için geçerlidir. Başarısız olanlar eylülde yeniden sınava girerler. Lisans eğitimi genel olarak 3 yıldır. Fakat uzun öndöngülü programlarda vardır.

Eğitim Süreleri Hukuk ve Psikoloji Bölümleri: Genellikler 10 yarıyıldır. Bu bölümler çoğunlukla Lehçe verilmektedir. Tıp Fakülteleri: 4-5-6 yıllık programları vardır. Lisede Biyoloji, Kimya, Fizik, Matematik ve İngilizce derslerinin en az orta düzeyde olması şart koşulmaktadır. İngilizce ve Lehçe seçenekleri mevcuttur.  Diş Hekimliği, Eczacılık, Veterinerlik bölümleri: Genelde 5 yıllık program uygulanmaktadır. Yine lisede Biyoloji, Kimya, Fizik, Matematik ve İngilizce derslerinin en az orta düzeyde olması şart koşulmaktadır. İngilizce ve Lehçe seçenekleri mevcuttur. Beden Eğitimi, Güzel Sanatlar ve Eğitim Fakülteleri: Bu bölümler için özel yetenek sınavları uygulanmaktadır.

Yükseköğretime Giriş Üniversitelere başvurular, üniversitelerin başvuru bürolarına şahsen, e-posta ile veya 3. şahıslarla elden yapılabilir. Başvuru tarihleri her üniversitede farklı olmakla birlikte Şubat-Ağustos ayları arasındadır.  Kabul, pek çok fakülte tarafından düzenlenen giriş sınavlarına dayanmakta veya serbest alımla yapılmakta. Kurumlar, alım prosedürlerini nasıl organize edeceklerine karar verme konusunda serbesttirler. Fakat asgari şart olarak tüm kurumlar lise diploması ve final sınavı sertifikası istemektedir. Final sınavına ‘Matura’ ismi verilir. Aynı zamanda lise ortalamasının 2.5 ve üzeri olması şartı aranır.

Matura Sınavı 19 yaşında eğitimlerinin sonuna gelen öğrenciler, final sınavı olan Matura sınavına girerler. Bu sınavda başarılı olan öğrencilere Matura Belgesi verilir. Yükseköğretime başvurmak için bu belge gereklidir. 2005 yılında yürürlüğe girmiştir. Merkez Sınav Kurulu tarafından yürütülür. Matura sınavında adaylar, temel düzeyde 3 zorunlu sınava girerler. - Polonya dili ( Lehçe bilgisi ve Avrupa Edebiyatı dahil) - Seçilen modern dil (İngilizce, Fransızca, Almanca, İtalyanca, İspanyolca, Rusça) - Matematik Bu zorunlu sınavlar 2 bölümden oluşur : Harici dinleme bölümü : Bölgesel sınav komisyonları tarafından hazırlanıp, değerlendirilir. Dahili sözlü bölüm : Okul öğretmenleri tarafından hazırlanıp, değerlendirilir.

Matura Sınavı Adayların Matura sınavından başarılı sayılmaları için 3 zorunlu sınavların her birinden %30 puan gereklidir. Fakat üniversiteler için belirli bir taban puanı yoktur. Başvuran ve alınacak öğrenci sayısına göre değişir. Adaylar ayrıca 6 ek sınava kadar girebilirler : Biyoloji Kimya Fizik Felsefe Latince Dans Tarih Coğrafya

Matura Sertifikası

Eğitim Masrafları Yükseköğretim, devlet kurumlarında tam zamanlı eğitimde Polonyalı vatandaşlar için ücretsizdir. Özel kurumlar ücretlidir. Üniversitelerin yıllık ücretleri ortalama 3000-4500 Euro civarındadır. Eğitim Bakanlığının fonundan tahsil edilen bütçe ile akademik veya spor alanında başarılı olan öğrencilere burs imkanı mevcuttur. Lehçe dil okulları ortalama 2000-3000 Euro civarındadır. İngilizce dil okulları ortalama 3000-4000 Euro civarındadır. Bir öğrencinin eğitim dışındaki konaklama, beslenme, ulaşım, sağlık sigortası gibi giderleri aylık350-500 Euro arasındadır.

Yabancı Öğrenci Türkiye’de öğrenci olup, eğitim hayatına Polonya’da devam etmek isteyenler için, sınav belgesine gerek duyulmaz, yalnızca lise diploması istenir. Herhangi bir sınav başarısı beklenmez. Bazı Polonya üniversiteleri, yabancılar için özel (İngilizce ya da Almanca) programlar uygulamaktadırlar. Ancak çoğu üniversitede, yabancıların üniversiteye kabulü için Lehçe bilme şartı aranmaktadır. Polonya'da yüksek öğrenim öncesi dil hazırlığı için dokuz aylık yoğunlaştırılmış dil kursları bulunmaktadır.

Üniversitelerin Finanse Edilmesi Devletten ve AB üyesi oldukları için, AB’den aldıkları ödenekler vardır. Fakat bu ödeneklerin nasıl kullanılacağı konusunda üniversiteler bağımsız hareket ederler. Devlet, geçmiş harcamalara bakarak bir ödenek hazırlar. Üniversiteler, ödenekleri kullanma, akademik yapı ve ders içeriğini oluşturma, akademik kadro istihdam etme ve işten çıkarma ve öğrenci kontenjanlarını belirleme gibi durumlarda bağımsızdırlar.

Polonya Üniversitelerinin Ayrıcalıkları Polonya üniversiteleri, Avrupa Birliği Üniversitesi diploması vermektedir. Bu sayede mesleğinizi dilerseniz Türkiye’de dilerseniz Avrupa Birliği ülkelerinde rahatlıkla yapabilirsiniz. Birçok Polonya üniversitesinin önemli bir özelliği de İngiltere üniversiteleri ile ortak çalışması ve mezunlarına İngiltere üniversitelerinin diplomasını da vermesidir.

Polonya Üniversitelerinin Ayrıcalıkları Polonya’daki devlet üniversitelerinde bir yarıyıl okuduktan sonra üniversiteler arası öğrenci değişim programları olan ERASMUS ve SOKRATES sayesinde Avrupa'nın herhangi bir ülkesinde iki döneme kadar ücretsiz üniversite eğitimi alma ayrıcalığına sahip olabilirsiniz. Schengen vizenizin sağladığı serbest dolaşım hakkı sayesinde öğrencilik yıllarında tüm Avrupa ülkelerine seyahat etme olanağına sahip olabilirsiniz.

Kaynakça http://www.polonyaegitim.com/polonya/egitim http://www.studyzone.com.tr http://www.elt.com.tr/polonyada-universite-egitimi/polonyada-egitim-ve-yasam-giderleri.asp http://www.globalvizyon.com/3068-polonya.aspx http://www.yurtdisiuniversite.org/polonya-universite.htm http://uluslararasiegitim.blogspot.com.tr/2009/12/polonyada-egitim.html www.maol.meb.gov.tr www.polonya.org www.egitim.aku.edu.tr/polonya.ppt www.akademivizyon.com http://blog.milliyet.com.tr/yurtdisiegitim www.wikipedia.org/wiki/Matura www.arsiv.setav.com RTD Yurtdışı Eğitim Danışmanlık Hızmetleri