18.04.2017 Tanecikli Madde
6.ÜNİTE :MADDE VE ISI HAZIRLAYAN : Salih Zeki GÖKÇE 18.04.2017 HAZIRLAYAN : Salih Zeki GÖKÇE Sevgili öğrenciler; Bu ünitedeki amacımız; ısı enerjisini maddenin tanecikli doğası ile ilişkilendirerek ısı iletim yollarını keşfedebilmek,ısı iletimi ve yalıtımını irdeleyerek ısı yalıtım teknolojisini kavrayabilmektir.
Ünitenin kavram haritası 18.04.2017
MADDE VE ISI 18.04.2017 KONULAR: 1)MADDENİN TANECİKLİ YAPISI VE ISI 2)ISININ YAYILMASI 3)ISI YALITIMI
1)MADDENİN TANECİKLİ YAPISI VE ISI Bütün maddeler tanecikli yapıya sahiptir. Taneciklerin hareketi ile maddenin ısınması arasında bir ilişki var mıdır? 18.04.2017
Etkinlik -1 >>> Bir beherin veya deney tüpünün üçte ikisine kadar su doldurup yavaş yavaş ısıtalım. >>> Sudaki hareketleri gözlemleyelim: >>> Görünen hareket, ısınan molekül yığınlarının hareketidir. (Moleküller tek tek gözle görülemeyecek kadar küçüktür.) Isı ve hareket ilişkisi sıvı ve gazlarda kolayca görülebilir. Sonuç: MADDELER ISINDIKÇA MOLEKÜLLER HIZLANIR. 18.04.2017
Cevaplayalım… Beherdeki su ısınırken neler gözlemlediniz? 18.04.2017 Beherdeki su ısınırken neler gözlemlediniz? Hareket edenler tek bir molekül mü yoksa molekül yığınları mı? Bu deneyde ısı veren ve ısı alan maddeler nelerdir? Su, ısıyı ısı kaynağından nasıl almış olabilir?
ETKİNLİK-2 Bir elektrik sobası veya ocağını,çıplak direnç 18.04.2017 Bir elektrik sobası veya ocağını,çıplak direnç telleri üste gelecek şekilde yerleştirip güç kaynağına takalım. Ocağın 20-30 cm üstünden geçen bir el feneriyle oluşturulmuş ışık huzmesini beyaz bir arka zemine(duvar olabilir.)düşürelim. Direnç akkor haline gelirken ısınan havanın içinde hareket olup olmadığını arkaplanda gözlemleyelim.
Bilgi: Etkinliğimizdeki ısı alışverişi kısmen,doğrudan 18.04.2017 Etkinliğimizdeki ısı alışverişi kısmen,doğrudan temas ile olmuştur. Teldeki veya alevdeki hızlı moleküller hava moleküllerine çarpıp onları hızlandırmıştır.
MADDE BİLGİSİ KÜTLESİ HACMİ VE EYLEMSİZLİĞİ OLAN HERŞEYE MADDE DENİR. 18.04.2017 KÜTLESİ HACMİ VE EYLEMSİZLİĞİ OLAN HERŞEYE MADDE DENİR. Maddenin şekil almış haline cisim denir Cam bir madde iken cam bardak bir cisimdir Maddeler doğada katı sıvı gaz halinde bulunabilir
A-Maddenin KATI hali Moleküller titreşim hareketi yaparlar. 18.04.2017 Katı maddelerin belirli şekil ve hacimleri vardır Tanecikler birbirine çok yakındır ve bu tanecikler arasında güçlü çekim kuvveti vardır Moleküller titreşim hareketi yaparlar. Örnekler :Bardak saat masa sıra vs
B-Maddenin SIVI hali Sıvı maddelerin belirli hacimleri vardır 18.04.2017 Sıvı maddelerin belirli hacimleri vardır Şekilleri yoktur İçinde bulundukları kabın şeklini alırlar Tanecikler arası boşluk daha fazladır Tanecikleri bir arada tutan kuvvet zayıftır Akışkandır(moleküller birbirinin üzerinden kayar) Örnekler :Süt su zeytinyağı vs vs
C-Maddenin GAZ hali Belirli şekilleri ve hacimleri yoktur 18.04.2017 Belirli şekilleri ve hacimleri yoktur İçinde bulundukları kabın şeklini ve hacmini alırlar Tanecikler arası boşluk fazla çekim kuvveti ise çok azdır Kolaylıkla sıkıştırılabilirler ve genişletilebilirler Örnek :hava, duman ,su buharı vs vs
MADENİN HAL DEĞİŞİMİ Isı alır DÜZENSİZLİK ARTAR KATII SIVI GAZ 18.04.2017 Isı alır DÜZENSİZLİK ARTAR KATII SIVI GAZ ERİME BUHARLAŞMA DONMA YOĞUNLAŞMA SÜBLİMLEŞME KIRAĞILAŞMA ISI VERİR DÜZENLİLİK ARTAR
Maddelerin görülebilen hissedilebilen özelikleri 18.04.2017 RENK SAYDAMLIK VE OPAKLIK KOKU TAD SERTLİK YUMUŞAKLIK
Maddenin ORTAK özellikleri 18.04.2017 KÜTLE HACİM EYLEMSİZLİK ELEKTRİKLİ YAPI BU ÖZELLİKLER MADDE MİKTARINA GÖRE DEĞİŞİRLER
18.04.2017
Katı mı-sıvı mı- gaz mı Maddenin adı Katı Sıvı Gaz Ağaç X Çorba Yağmur Sıcak çikolata Süt Kaya Peynir Ateş ve duman Kolonya Rüzgar 18.04.2017
Gaz haldeki maddelerin yapısında boşluklar vardır. Hangisi Sıkışır? MADDE Gözlemler AÇIKLAMALAR DEMİR ________ Yapısında boşluk olmadığı için SU HAVA X Yapısında boşluk olduğu için Gaz haldeki maddelerin yapısında boşluklar vardır. O halde bu maddeler tanecikli olabilir mi? 18.04.2017
Maddelerin özelliklerini bulalım: 18.04.2017 Özellikler Katı Sıvı Gaz Şekli değişebilir. X Sıkıştırılabilir. Tanecikler arasında çok boşluk vardır. Tanecikler birbirine çok yakındır. Sıkıştırılamaz. Şekli değişemez. Hacmi değişmez.
Okulumuzun binası bir bütün mü? 18.04.2017
OLUŞTURMAK İÇİN HÜCRELER BİRARAYA GELİR ORGANİZMAYI OLUŞTURMAK İÇİN HÜCRELER BİRARAYA GELİR 18.04.2017 ORGAN HÜCRE ATOMU OLUŞTURAN DAHA KÜÇÜK PARÇACIK VARMI????? HÜCREYİ OLUŞTURAN KARBONHİTRATVE YAĞ ATOMLAR
Elementlerdeki atomlar tek çeşittir. Çok sayıda aynı çeşit atomların bir araya gelerek oluşturduğu maddeye ELEMENT denir. 18.04.2017 Elementlerdeki atomlar tek çeşittir. Elementler saf maddelerdir.
Hidrojen,oksijen,iyot gibi bazı elementler kümeler halinde bulunur. 18.04.2017 Hidrojen,oksijen,iyot gibi bazı elementler kümeler halinde bulunur. Bu atom kümelerine MOLEKÜL denir.
Moleküller iki atomdan oluştuğu gibi 18.04.2017 Moleküller iki atomdan oluştuğu gibi çok fazla sayı da atomdan da oluşur Bazı moleküller tek çeşit atomdan oluşurken; bazı moleküller farklı çeşit atomlardan oluşur. Molekülleri oluşturan farklı çeşitteki atomların büyükleri ve özellikleri de birbirinden farklıdır. M
MOLEKÜLLER KARMAŞIK YAPILI MOLEKÜLLER BASİT YAPILI MOLEKÜLLER 18.04.2017 KARMAŞIK YAPILI MOLEKÜLLER (ÇOK SAYIDA ATOM) BASİT YAPILI MOLEKÜLLER ( AZ SAYIDA ATOM)
Bileşiği oluşturan elementler kendi özeliklerini kaybeder. BİLEŞİK Bileşiği oluşturan elementler kendi özeliklerini kaybeder. 18.04.2017 İki yada daha fazla çeşitte element atomlarının bir araya gelerek oluşturdukları yeni saf maddeye denir.
18.04.2017 SU
18.04.2017
MADDENİN ÖZELLİKLERİ Fiziksel özellikler 18.04.2017 Fiziksel özellikler Maddenin bir başka maddeye dönüşmeksizin gözlenebilen ve ölçülebilen dış görünüşü ile ilgili özellikleridir. Maddenin rengi, kokusu, tadı, çözünürlüğü, sertliği, hacmi, ısı ve elektrik iletkenliği v.b. özelliklerdir
*** Bu olaylar sonunda maddenin fiziksel değişimler • Kömürün toz haline gelmesi • Demirin tel ve levha haline gelmesi • Kağıdın yırtılması • Suyun buharlaşması • Şekerin suda çözünmesi *** Bu olaylar sonunda maddenin iç yapısında değişme olmaz. *** Bütün hal değiştirme olayları fiziksel 18.04.2017
YAĞMUR DA FİZİKSEL BİR OLAYDIR. 18.04.2017
KAR YAĞMASI FİZİKSEL BİR OLAYDIR. 18.04.2017
Kimyasal özellikleri Kimyasal özellikleri 18.04.2017 Kimyasal özellikleri Maddenin maddeler ile birleşerek yeni madde oluşturabilme kapasitesidir. Bir maddenin başka madde ile etkileşmesi veya etkileşmemesi, onun kimyasal yapısı ile ilgili özelliklerdendir. Yanıcı olup olmaması, asidik ya da bazik olması, suyla reaksiyona girip girmemesi kimyasal özelliklere örnek verilebilir.
*** Kimyasal değişmeler sonucunda maddeler başka maddelere dönüşür. kimyasal değişimler • Kâğıdın yanması • Mumun yanması • Sütün ekşimesi • Yumurtanın bozulup çürümesi • Demirin paslanması • Fotosentez olayı • Solunum olayı *** Kimyasal değişmeler sonucunda maddeler başka maddelere dönüşür. *** Bütün yanma olayları kimyasal değişmedir. 18.04.2017
BALINI YAPAN ARI DA KİMYASAL BİR OLAY GERÇEKLEŞTİRİYORDUR. 18.04.2017 BALINI YAPAN ARI DA KİMYASAL BİR OLAY GERÇEKLEŞTİRİYORDUR.
SAF (ARI) MADDELER Tek tür tanecikten oluşan maddelere saf madde denir 18.04.2017 Tek tür tanecikten oluşan maddelere saf madde denir atomlar moleküller
elementler Aynı cins atomlardan oluşmuş saf maddelere Element denir. 18.04.2017 Aynı cins atomlardan oluşmuş saf maddelere Element denir. Sembollerle ifade edilirler . H:HİDROJEN O:OKSİJEN C:KARBON Fe:DEMİR
bileşikler 18.04.2017 İki yada daha fazla elementin belirli oranda birleşerek kimyasal yolla oluşturduğu yeni özellikteki saf maddeye BİLEŞİK DENİR Ancak KİMYASAL YOLLA AYRILABİLİR
KARIŞIMLAR SAF OLMAYAN MADDELER 18.04.2017 İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMI OLUŞTURAN MADDELER KİMLİKLERİNİ KAYBETMEZLER
18.04.2017
18.04.2017 TİTREŞİM ÖTELEME