KİMYASAL MADDELER VE HAVA KİRLİLİĞİ Hava kirliliği:canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen ve maddi zararlar meydana getiren havadaki yabancı maddelerin, normalin üzerinde miktar ve yoğunluğa ulaşmasıdır.

Kirli hava, insanlarda solunum yolu hastalıklarının artmasına sebep olmaktadır

HAVA KİRLİLİĞİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER VARDIR.

TOZLAR TOZLARDA BULUNAN BAZI MADDELERİN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ VARDIR. BUNLAR KURŞUN,KADMİYUM,NİKEL VE ASBEST’DİR.

1-KURŞUN: KAYNAĞI:MOTORLU TAŞITLAR İNSAN SAĞLIĞINA ZARARLARI:ORGAN VE SİSTEMLERDE BİRİKME,BEYİNDE HASAR,KAN ÜRETİMİNDE AZALMA REFLEKSLERDE AZALMA.

2-KADMİYUM: KAYNAĞI:PİL,PLASTİK İNSAN SAĞLIĞINA ZARARLARI:BÖBREK FONKSİYONLARININ BOZULMASI,AKCİĞER VE PROSTAT KANSERİNİN OLUŞMASI

3-NİKEL: KAYNAĞI:PETROL ÜRÜNLERİ VE KÖMÜRÜN KULLANILDIĞI BİNALAR,NİKEL ÜRETİMİ YAPAN FABRİKALAR. İNSAN SAĞLINA ETKİLERİ:SOLUNUM SİSTEMİNDE TAHRİBAT,ASTIM,GIRTLAK KANSERİ…

4-ASBEST: KAYNAĞI:MADEN OCAKLARI,DEĞİRMENLER İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ:AKCİĞER KANSERİ

KADMİYUM

NİKEL

ASBEST

KÜKÜRTDİOKSİT Kükürt dioksit formülünde bir kükürt iki oksijen yer alır. Aralarında kovalent-polar bağ yaparlar. Şeker endüstrisinde kullanılır. Hava kirliliğine ve asit yağmurlarına sebep olur (SO2), renksiz, keskin kokulu reaktif bir gaz olup kömür, fuel-oil gibi kükürt içeren yakıtların yanması sırasında, metal eritme işlemleri ve diğer endüstriyel prosesler sonucu oluşur.

Ana kaynakları, termik santraller ve endüstriyel kazanlardır Ana kaynakları, termik santraller ve endüstriyel kazanlardır. Genel olarak, en yüksek SO2konsantrasyonları, büyük endüstriyel kaynakların yakınında bulunur.

SAĞLIĞIMIZA ETKİLERİ: SO2’nin sağlık etkilerine karşı en hassas grup, çocuklar ile dışarıda aktif olan astımlı yetişkinlerdir. Birincil etkisi, hırıltılı solunum, göğüs sıkışması ve kesik nefes alma gibi belirtilere sebep olan, solunum yollarının daralmasıdır. SO2konsantrasyonu ve soluma hızı artarken rahatsızlık bulguları da artar. Maruziyet kesildiğinde, akciğer fonksiyonu bir saat içinde normal haline döner.

KARBONMONOKSİT Karbonmonoksit renksiz, kokusuz, ve tatsız bir gaz olup karbon içeren yakıtların eksik yanması ile ortaya çıkar

Birincil bir hava kirletici olan karbonmonoksit, oksijen eksikliği,tutuşma sıcaklığı, yüksek sıcaklıkta gazın kalıcılık zamanı ve yanma odası türbülansı gibietkenlerden birinin eksikliğinde tam olmayan bir yanma sonucunda CO2 yerine meydana gelmektedir.

Kararlı bir gaz olan karbonmonoksitin atmosferde kalıcılık süresi 2 aydanfazladır. Bütün dünyada karbonmonoksit üretiminin yılda toplam 232 milyon ton olduğu gözönüne alındığında bu miktarın dünya atmosferi için yarattığı sorun daha da belirgin olmaktadır.

İHMAL ÖLDÜRÜR.İHMAL ETME.

KARBONDİOKSİT Havada çok az oranda, % 0 – 0.03 arasında, bulunmasına karşın miktarı ve değişkenliği nedeniyle karbondioksit yaşamsal önemi olan bir gazdır.

Havadaki CO2 miktarı karalar üzerinde denizlerdekinden fazladır ve karalar da şehirler civarında özellikle geceleri bu miktar daha da artar. Çünkü şehirlerde insan ve diğer canlıların sayıları fazladır ve fabrika ve ev bacalarından çıkan CO2 oranı yüksektir.

OZON Ozon gazı (O3), 3 oksijen atomundan oluşan molekülleriyle renksiz bir gazdır  ve atmosferin üst katmanlarında yer alır. Normal koşullarda atmosferin alt kısımlarında O3 miktarı yaklaşık 0,4 ppm değerindedir.Bununla birlikte dumanlı sisin olduğu yerlerde ozon miktarı artmaktadır.Ozon'un 0,12 düzeyini aşması sağlığa zararlı kabul edilir.Ozon, gökyüzünün mavi renginin ana sebebidir. Sıvı hâlde lacivert renge dönüşen ozon gazı, Dünya'yı Güneş'ten gelen zararlı radyasyonuna karşı korumaktadır. Atmosferin üst katmanlarında UV ışınları, alt katmanlarında yıldırım çakması sonucu oluşan elektrİK akımının oksijeni parçalaması ile oluşan ozon, havanın temizlenmesinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Ozon gelişmiş ülkelerde gıda tekstil lojistik sağlık sektörlerinde yaygın bir şekilde alternatifsiz dezenfektan olarak kullanılmaktadır.

OZON TABAKASINA ZARAR VEREN GAZLAR 1- Kloroflorokarbonlar (CFC’ler), genel olarak klima sistemlerinde, buzdolaplarında köpük üretiminde (örneğin yataklar için) kullanılır. 2- Halonlar, yangın söndürme cihazlarında kullanılır. 3- Metil bromid, tarımda böcek ilacı olarak kullanılır.

HİDROKARBONLAR HİDROKARBONLAR SADECE KARBON VE HİDROJENDEN OLUŞAN BİLEŞİKLERE VERİLEN ADDIR. HAVAYI KİRLETEN EN ÖNEMLİ MADDESİ CH4 GAZIDIR.CH4 GAZI BATAKLIK GAZI OLARAKTA BİLNİİR.

ÖRNEK SORU: HAZIR GIDADA E220 KODUYLA YER ALAN KATKI MADDESİ,TEMEL İŞLEVİNE GÖRE HANGİ SINIFTA YER ALIR? A)ANTİOKSİDANLAR B)ASİT-BAZ SAĞLAYICILAR C)RENKLENDİRİCİLER D)KORUYUCULAR E)TATLANDIRICILAR