YERYÜZÜNDE YAŞAM

DÜNYADA YAŞAM BAŞLANGICI Gezegenimizin yaşı, yaklaşık olarak 5 milyar yıldır. Ayrıca Dünya‘daki yaşamın başlaması için, yaklaşık 3 milyar yıl geçtiği tahmin ediliyor. Yine başlangıçta, Dünyadaki yaşamın, çok basit olduğu düşünülmektedir. Dünya yüzeyini kaplayan ilkel canlılar, zaman geçtikçe çeşitlilik ve karmaşıklık kazandı. Yeni hayvanlar ve bitkiler ortaya çıktı. Çoğu bitkiler, önceden dev atkuyrukları gibiydi, küçük beyinleri olan dev hayvanlar vardı. Bugün bu hayvanlara, biz dinazor diyoruz. Zamanla yaşam şartları değişti. Dinazorlar, daha fazla yeryüzünde yaşayamadı. Dev bitkiler, toprağa gömülerek, burada kömüre dönüştü. Bugün milyonlarca değişik canlı, yeryüzünde yaşıyor. Bazıları, ilkçağ canlıları gibi görünse de, çoğu değişik canlılardır.

KITALAR VE OKYANUSLAR Yerküreye baktığımız zaman irili ufaklı kara parçalarının gelişigüzel dağılmış, aralarında da okyanusların bulunduğunu görürüz. Aslında milyonlarca yıl önce bu karalar bir bütün halindeydi. Zamanla kopmuşlar ve araya okyanus suları girerek iç denizleri oluşturmuştur. Bilinen ilk kara parçaları Asya, Avrupa ve Afrika’dır. Daha sonra coğrafi keşiflerle Amerika, Okyanusya ve Antarktika kıtaları keşfedilmiştir. Kıtalar genellikle kuzey yarımkürede toplanmıştır. Karaların çabuk ısınıp soğuması ve okyanuslarda da büyük fırtınaların daha çok olması nedeniyle, karaların geniş yer aldığı kuzey yarımküre daha sıcaktır. Okyanusların en büyüğü Asya-Okyanusya-Amerika kıtalarının arasında bulunan Büyük Okyanus’tur. Atlas Okyanusu Amerika-Afrika-Avrupa kıtalarıyla çevrilidir. Afrika-Asya-Okyanusya kıtalarının arasında ise Hint Okyanusu vardır. Bütün okyanusların güneyinde buzlarla kaplı Antarktika kıtası bulunmaktadır.

GÜNEŞİN SICAKLIĞI Güneş manyetik bir alana sahip olan, dönen ve çekirdeğinde enerji üreten bir gökcismidir. Güneş, güneş sistemindeki maddenin % 99.85′ini içerir. Gezegenler % 0.135, uydular,asteroidler, kuyruklu yıldızlar, meteoritler ve gezegenler arası ortam ise % 0.015?ni oluşturur. Güneşin enerjisi, 15 milyon K (Kelvin) sıcaklıktaki ve yeryüzü atmosfer basıncından milyarlarca kez fazla olan çekirdeğindeki, hidrojenin helyuma dönüşmesinden kaynaklanır. Çekirdek tepkimeleri sonucu serbest kalan enerji, yüzeye gelir ve buradan uzaya yayılır. Bu enerjinin sadece 2.2 milyarda biri yeryüzü tarafından soğurulur ve yaşam için gerekli koşulların oluşmasını sağlar. Güneşten, X-ışınlarından radyo dalgalarına kadar her dalga boyunda enerji yayılır. Güneşte ışınım kuvveti ile çekim kuvveti denge halinde bulunur.

700.000 km çapa göre çekirdekte oluşan ışığın hızı da göz önüne alındığında yüzeye yaklaşık 2 sn de gelmesi gerekirken, aşırı hidrojen yoğunluğuna bağlı olarak bu süre 10 milyon yıldır. Aslında biz 8 dakikadan da öte güneşin 10 milyon yıl önce oluşturduğu ışığı görüyoruz. Güneş ; Yeryüzü çapının yaklaşık 110 katı, Yer yüzey alanının 12.000 katı, Yer kütlesinin 333.000 katı, Yer hacminin ise 1.306.000 katıdır. Güneş kendi ekseni etrafında diferansiyel dönme hareketi yapar yani kutuplar ve ekvator farklı hızlarda döner. Ekvatoral bölgenin dönme hızı kutupların dönme hızından fazladır. Yaklaşık 400 km kalınlığında olan ve Işıkküre (fotosfer) denilen güneşin gözle görülen parlak yüzeyi teleskopla incelendiğinde granüler (bulgurcuk) yapıya sahip olduğu görülür. Her biri sıcak bir gaz kütlesinin tepesi olan bu granüllerin sayısı yaklaşık 4 milyon kadardır ve tüm güneşin yüzeyini kapsar. Ortalama ömürleri 7-10 dk arasında olan bu granüllerin boyutu 300?1450 km arasındadır ve bu gazlar saatte 0.5 km hızla yükselirler, enerjilerini kaybedince soğuyarak yüzeye doğru düşerler ve granüller arası karanlık çizgileri oluştururlar.

YERYÜZÜNÜN KATMANLARI Yeryüzünün Üçte biri karalar, üçte ikisi sularla kaplıdır. Bu ikisi, atmosfer denilen gaz tabakası ile kaplıdır.Hava ve su yeryüzünü diğer gezegenlerden farklı kılar. Bunun nedeni hava ve suyun yeryüzündeki canlıların yaşam kaynağı olmasıdır.   6371km, yarıçapına sahip olan yerküre, dıştan içe doğru; yerkabuğu,manto ve çekirdek olarak adlandırılan katmanlardan oluşur.Manto kendi arasında alt ve üst manto, çekirdek ise iç ve dış çekirdek olmak üzere ikiye ayrılır., Yerin en dış katmanı olan yer kabuğu karalarda 30-50 kilometreyi bulurken, okyanuslarda bu kalınlık 7 kilometreye kadar inmektedir. Litosfer adı verilen Taşküre, Yerkabuğu ve Manto’nun en üst kısımlarından oluşmaktadır.Astenosfer ise Üst Manto’nun Eriyik halde bulunduğu kısımdır. Magma olarak bilinen su eriyik, volkanlar sayesinde yeryüzüne ulaşır.