İşletme Sermayesinin Finansmanı Örn: X A.Ş.’nin satışları cari dönemde 100.000 TL’dir. Aynı dönemde işletmenin stok devir hızı 2, alacak devir hızı 5 ve minimum nakit gereksinimi ise satışların %10’u kadardır. Gelecek yıl satışların %20 oranında artacağı tahmin edilmektedir. %20’lik satış artışının karşılanabilmesi için dönen varlık kalemlerinin %15 oranında arttırılması planlanmıştır. İşletmenin cari dönemde net kar marjı %15 ve kar payı ödeme oranı %45 ise, gelecek dönem ihtiyaç duyulacak fon miktarını hesaplayınız.

Çalışma Sermayesi Finansmanının Karlılık Oranı ve Likidite Riskine Etkisi Örn: Dönen varlıkları: 40 TL Duran varlıkları: 30 TL olan bir işletmenin özsermayesi 28 TL’dir. Yıllık satışları 100 TL olan bu işletmenin satışlar üzerinden faiz ve vergi öncesi kar oranı %10’dur. Kurumlar vergisi %20 olarak kabul edilsin. 1. Y: KVYK:20 (%8 faiz) – UVYK:22 (%10 faiz) 2. Y: KVYK:10 (%8 faiz) – UVYK:32 (%10 faiz) 3. Y: KVYK:30 (%8 faiz) – UVYK:12 (%10 faiz)

N.D.S. = Faaliyet Süresi – Cari Pasifleri Ödeme Süresi Nakit Dönüş Süresi N.D.S. = Faaliyet Süresi – Cari Pasifleri Ödeme Süresi N.D.S. = (Stok Devir Süresi + Alacakların Tahsil Süresi) – Cari Pasifleri Ödeme Süresi * Stok devir ve alacakların tahsil sürelerinin uzaması, işletmelerin daha çok nakde ihtiyaç duymalarına sebebiyet verirken, kısa vadeli borç ödeme sürelerinin uzaması, işletmenin nakde olan ihtiyacını düşürecektir. ** Örneğin, bir işletmede stoklar ortalama 140, alacaklar 75 ve cari borç 60 günde dönüyorsa; NDS: (140+75)-60= 155 gündür. İşletmenin ortalama günlük işlemleri 2.000 TL ise, ortalama işletme sermayesi ihtiyacı 310.000 TL olacaktır.

ÖRNEK Bir işletme satışlarını 2 ay vadeli olarak gerçekleştirmektedir. İşletme 1.500 TL maliyetli malı 1.800 TL’ye satmaktadır ve 1.000 birimde 1.800.000 TL satış hasılatı gerçekleştirmektedir. Müşterilere tanınan vadenin 3 aya çıkarılması halinde satışların %15 oranında artacağı beklenmektedir. Satışların artması işletmenin birim maliyetini 1250 TL’ye çekecektir. %4 seviyelerinde olan şüpheli alacak tutarının satışların artması ile %6 düzeyine çıkması beklenmektedir. İşletmenin alacaklarına yaptığı yatırımın maliyeti satışların %5’i olduğuna göre, vade uzatılması işletme için uygun mudur?

Nakit İskontosu ile Alacak Yönetimi - 1 Örn: X firmasının yıllık kredili satışları 950.000 TL, ortalama alacak tahsil süresi 90 gündür. Firma herhangi bir nakit iskontosu uygulamamaktadır ama finans yöneticisi, 5/10 net 60 koşullarında nakit iskontosu uygulamasına geçmeyi düşünmektedir. Müşterilerin %60’ının nakit iskontosundan faydalanacağı ve ortalama alacak tahsil süresinin de 45 güne ineceği tahmin edilmektedir. Firmanın kaynak maliyeti %12 ise nakit iskontosu uygulanmalı mıdır?

Nakit İskontosu ile Alacak Yönetimi - 2 Örn: X A.Ş.’nin yıllık satışlarının tamamı kredili olup, 8.000 TL ve ortalama tahsilat süresi 30 gündür. İşletmenin fırsat maliyeti %15’dir. İşletme tek bir ürün üretmekte ve satış fiyatının %75’ini maliyetler oluşturmaktadır. İşletme kredi şartlarını değiştirerek 1/30 net 60 koşulunu benimsemek istemektedir. Eğer bu değişiklik yapılırsa, müşterilerin %50’sinin bu imkandan faydalanacakları düşünülmektedir. Bu değişiklikle birlikte ortalama alacak süresinin 30 günden 45 güne çıkacağı düşünülmektedir. Bu değişiklik ayrıca satışları 1.000 TL arttıracaktır. Bu artışın %6’sının tahsil edilemeyeceği düşünülmektedir. Böyle bir değişikliğe gidildiğinde ortalama stokların 1.000 TL’den 1.025 TL’ye çıkartılması gerekmektedir. Plan uygulanmalı mıdır?

a- Stok Tedarik Maliyeti (Sipariş Maliyetleri) TSM = S x G S = T / M TSM = ( T / M ) x G TSM = Toplam sipariş maliyeti G = Sipariş maliyeti S = Sipariş sayısı T = Dönem içinde beklenen toplam talep M = Sipariş olarak gelen mal miktarı

Örnek: Bir işletmenin dönem içinde beklediği toplam talep 40.000 br., her siparişin sayısı 2.000 br. ve her siparişin giderinin 1.500 TL olması durumunda; TSM = ( 40.000 / 2.000 ) x 1.500 = 30.000 TL. M TSM = Her siparişteki birim sayısının artışı, toplam sipariş maliyetini azaltıcı yönde etki yapacaktır. M = 2.500 br. olması durumunda; TSM = ( 40.000 / 2.500 ) x 1.500 = 24.000 TL

Siparişteki Ürün Adedi Sipariş Sayısı Her Siparişin Maliyeti Talep Siparişteki Ürün Adedi Sipariş Sayısı Her Siparişin Maliyeti Toplam Sipariş Maliyetleri 3000 1 50 1500 2 100 1000 3 150 500 6 300 10 200 15 750 20 30 5000 25 120 6000 10000 15000 75000 150000

b- Stok Bulundurma Maliyeti Toplam Stok Bulundurma Maliyeti; TSBM = OB X B OB = Stoklardaki ortalama birim sayısı B = Birim stok bulundurma gideri

Her Siparişteki Birim Sayısı Birim Stok Bulundurma Gideri Toplam Stok Bulundurma Gideri 1000 20 20000 2000 40000 3000 60000 4000 80000 5000 100000 6000 120000 7000 140000 8000 160000 9000 180000 10000 200000

c- Stok Bulundurmama Maliyeti Yeterli miktarda mamul stoğu bulundurmayan işletmeler, müşteri isteklerini karşılamakta zorluk çekebilirler. İsteklerinin karşılanmasını isteyen müşteriler, rakip firmaları tercih edebilir. Buda müşteri kaybına sebebiyet vermektedir. Belirli bir anda ölçülmesi çok güç olan bu maliyet, uzun vadede satış trendi veya pazar payının değişimi incelenerek bir noktaya kadar tespit edilebilir.

ÖRNEK-2 X işletmesi gelecek bir iki ay içinde yıllık satışlarının iki katına çıkacağını tahmin etmektedir. Bugün satışlar 50.000 birim ve bir birim malın maliyeti 5 TL’dir. Sipariş verme giderleri her sipariş için 11,25 TL olarak kalacaktır. Fakat stok bulundurma giderlerinin %15’den %20’ye çıkması beklenmektedir. Gerekli stok maliyet işlemlerini gerçekleştiriniz.

ÖRNEK-3 İşletmenin gelecek dönemde ihtiyaç duyduğu (satın alacağı) mal miktarı 20.000 adettir. Her bir siparişin gerektirdiği satın alma gideri ise 10.000 TL’dir. Malın birim alış fiyatı 1.000 TL olup, stok bulundurmanın gerektireceği giderler stok alış fiyatının %10’u olarak tahmin edilmektedir. Bu işletmede, toplam stok giderlerini minimum yapacak ekonomik sipariş miktarını, bunun için yılda kaç defa sipariş verilmesi gerektiğini ve kaç günde bir sipariş verilmesi gerektiğini hesaplayınız. Bu durumda toplam stok giderlerinin ne olacağını bulunuz.

CEVAP-3 ESM = √2TG / DS ESM = √2x20.000x10.000 / 1.000x0.1 T = 20.000 birim G = 10.000 TL S = %10 D = 1.000 TL 20.000 / 2.000 = 10 kez sipariş 365 / 10 = 36,5 = 36 günde bir sipariş TM = (10x10.000)+2.000(1.000x0,10) = 300.000 TL Not: Sipariş miktarı 2.000 birimden farklı olursa, toplam maliyet >300.000 TL ESM = √2x20.000x10.000 / 1.000x0.1 ESM = √400.000.000 / 100 ESM = 2.000 birim