Prof.Dr.Mustafa Kaymakçı TÜRKİYE KOYUN IRKLARI Prof.Dr.Mustafa Kaymakçı

YAĞLI KUYRUKLU KOYUN IRKLARI

TÜRKİYE YERLİ KOYUN IRKLARI

AK KARAMAN KOYUN IRKI

AKKARAMAN

AKKARAMAN (WHITE KARAMAN) Irkın Adı White Karaman Irkın Bölgesel İsmi Akkaraman Irkın Orjini Türkiye Yetiştirilme Yönü Kombine 1)et 2)yapağı 3)süt Bulunduğu Bölge Orta Anadolu Özellik Küçük baş, uzun bacak, yağlı kuyruk Renk Beyaz, genellikle göz çevresi ya da burnu siyah Boynuz Koçların çoğu boynuzlu, dişiler genellikle boynuzsuz Türkiye’deki Dağılımı (%) 46.8 (%) Cidago(♀, ♂ cm) ♂=62 - 67 cm ♀= 63 – 66 cm Canlı Ağırlık (♀, ♂ kg) ♂=50 - 60 kg ♀= 40 – 45 kg Laktasyon Uzunluğu 3 – 5 ay Doğum Ağırlığı 4 kg Yapağı Ağırlığı-’S 1.5 – 2.0 kg 32’S – 36’S İkizlik 4-5 % Doğum Oranı 85-90 % Süt (kg) 40 – 55 kg Kuyruk(kg) Yağlı kuyruk (5-6 kg) Diğer Özellikleri Bölgeye iyi uyum sağlamış

MOR KARAMAN KOYUN IRKI

MORKARAMAN

MORKARAMAN (RED KARAMAN) Irkın Adı Red Karaman Irkın Bölgesel İsmi Morkaraman Irkın Orjini Anadolu Yetiştirilme Yönü Kombine 1)et 2)yapağı 3)süt Bulunduğu Bölge Doğu ve Kuzeydoğu Anadolu Özellik Yağlı kuyruk, kuyruk üç lop şeklinde Renk Kırmızı, kahverengi, siyah. Boynuz Koçların çoğu boynuzlu, dişiler genellikle boynuzsuz Türkiye’deki Dağılımı (%) 19.6 (%) Cidago(♀, ♂ cm) ♂=65 - 71 cm ♀= 66 – 68 cm Canlı Ağırlık (♀, ♂ kg) ♂=60 - 70 kg ♀= 45 – 50 kg Laktasyon Uzunluğu 4 – 5 ay Doğum Ağırlığı 3-4 kg Yapağı Ağırlığı-’S 1.5 – 2.0 kg 28’S – 32’S İkizlik 4-8 % Doğum Oranı 85-87 % Süt (kg) 50-65 kg Kuyruk(kg) Yağlı kuyruk (5-6 kg) Diğer Özellikleri Bölgeye iyi uyum sağlamış

İVESİ KOYUN IRKI

İVESİ

İVESİ (AWASI) Irkın Adı Awasi Irkın Bölgesel İsmi İvesi Irkın Orjini Güneybatı Asya Yetiştirilme Yönü Kombine 1)et 2)yapağı 3)süt Bulunduğu Bölge Güneydoğu Anadolu Özellik Yağlı kuyruklu, koç başlı, uzun ve sarkık kulaklı Renk Beyaz-kahverengi baş ile ayaklar. Genellikle kahverengi-siyah. Boynuz Koçlar genellikle spiral boynuzlu, koyunlar genellikle boynuzsuz Türkiye’deki Dağılımı (%) 1.6 (%) Cidago(♀, ♂ cm) ♂=70 - 80 cm ♀= 60 – 70 cm Canlı Ağırlık (♀, ♂ kg) ♂=60 - 70 kg ♀= 35 – 40 kg Laktasyon Uzunluğu 6 – 7 ay Doğum Ağırlığı 4.3 – 4.5 kg Yapağı Ağırlığı-’S 1.5 – 2.0 kg 36’S - 40’S İkizlik 5-10 % Doğum Oranı 80-85 % Süt (kg) 100-150 kg 250-300 kg Kuyruk(kg) Yağlı kuyruklu Diğer Özellikleri Özellikle sıcak ilklime uyum göstermiştir

DAĞLIÇ KOYUN IRKI

DAĞLIÇ

DAĞLIÇ (DAGLIC) Irkın Adı Daglıc Irkın Bölgesel İsmi Dağlıç Irkın Orjini Türkiye Yetiştirilme Yönü Kombine 1)et 2)yapağı 3)süt Bulunduğu Bölge Batı Anadolu Özellik Kısayağlı kyruklu Renk Vücut beyaz, baş ve ayaklarda siyah benekler Boynuz Genellikle koçları spiral boynuzlu, koyunlar boynuzsuz Türkiye’deki Dağılımı (%) 15.5 (%) Cidago(♀, ♂ cm) ♂=60 - 67 cm ♀= 58 – 62 cm Canlı Ağırlık (♀, ♂ kg) ♂=50 - 60 kg ♀= 35 – 40 kg Laktasyon Uzunluğu 130-140 gün Doğum Ağırlığı 3.4-3.5 kg Yapağı Ağırlığı-’S 1.8 – 2.0 kg 36’S – 50’S İkizlik 1-2 % Doğum Oranı 80-90 % Süt (kg) 35 – 40 kg Kuyruk(kg) Kısa yağlı kuyruklu Diğer Özellikleri Bozkır iklimine iyi uyum sağlamıştır

İNCE KUYRUKLU KOYUN IRKLARI

KARAYAKA KOYUN IRKI

KARAYAKA

KARAYAKA SHEEP BREED Irkın Adı Karayaka Irkın Bölgesel İsmi Irkın Orjini Türkiye Yetiştirilme Yönü Kombine 1)et 2)yapağı 3)süt Bulunduğu Bölge Kuzey Anadolu Özellik Uzun ince kuyruklu, kısa vücut yapılı. Renk Genellikle beyaz, siyah ayak, göz ve baş çevresinde siyah leke Boynuz Genellikle koçları ince, güçlü ve spiral boynuzlu, koyunlar gellikle boynuzsuz Türkiye’deki Dağılımı (%) 3 (%) Cidago(♀, ♂ cm) ♂=60 - 64 cm ♀= 60 – 62 cm Canlı Ağırlık (♀, ♂ kg) ♂=40 - 50 kg ♀= 35 – 40 kg Laktasyon Uzunluğu 130-140 gün Doğum Ağırlığı 2.5– 4.0 kg Yapağı Ağırlığı-’S 1.8 – 2.4 kg 28’S – 32’S İkizlik 4 – 8 % Doğum Oranı 85 – 90 % Süt (kg) 40 – 45 kg Kuyruk(kg) Uzun ince kuyruklu Diğer Özellikleri Ilıman ve yağmurlu ilklime uyum sağlamıştır

İMROZ KOYUN IRKI

İMROZ

IMROZ SHEEP BREED Irkın Adı Imroz Irkın Bölgesel İsmi İmroz Yetiştirilme Yönü Kombine 1)et 2)yapağı 3)süt Bulunduğu Bölge Gökçeada, Çanakkale Özellik Uzun ince kuyruklu, Türkiye küçük ırklarından Renk Vücut beyaz, baş ve ayaklarda siyah benekler Boynuz Genellikle koçlar spiral boynuzlu, koyunlar boynuzsuz Türkiye’deki Dağılımı (%) -------- Cidago(♀, ♂ cm) ♂=60-65 cm ♀= 60-62 cm Canlı Ağırlık (♀, ♂ kg) ♂=40 kg ♀= 35-40 kg Laktasyon Uzunluğu 150-170 gün Doğum Ağırlığı 3.7-4.0 kg Yapağı Ağırlığı-’S 1.6 – 2.0 kg İkizlik 15-25 % Doğum Oranı - Süt (kg) 70-100 kg Kuyruk(kg) Uzun ince kuyruklu Diğer Özellikleri Ovalara ve serin iklimlere uyum sağlamıştır

SAKIZ KOYUN IRKI

SAKIZ

SAKIZ (CHIOS) Irkın Adı Chios Irkın Bölgesel İsmi Sakız Irkın Orjini Sakız Adası Yetiştirilme Yönü Kombine 1)et 2)yapağı 3)süt Bulunduğu Bölge İzmir, Kuzey Anadolu Özellik Uzun ince kuyruklu Renk Vücut beyaz, baş ve ayaklarda siyah benekler Boynuz Genellikle koçlar spiral güçlü boynuzlu, koyunlar boynuzsuz Türkiye’deki Dağılımı (%) 0.02(%) Cidago(♀, ♂ cm) ♂=76-81 cm ♀= 70-76 cm Canlı Ağırlık (♀, ♂ kg) ♂=50 - 60 kg ♀= 35 – 40 kg Laktasyon Uzunluğu 160 – 180 gün Doğum Ağırlığı - Yapağı Ağırlığı-’S 1.6 – 2.0 kg 50’S – 56’S İkizlik >70 % Doğum Oranı Süt (kg) 120 – 180 kg Kuyruk(kg) Diğer Özellikleri Ovalara iyi uyum sağlamıştır

KIVIRCIK KOYUN IRKI

KIVIRCIK

KIVIRCIK Irkın Adı Kıvırcık Irkın Bölgesel İsmi Yetiştirilme Yönü Kombine 1)et 2)yapağı 3)süt Bulunduğu Bölge Kuzeybatı Anadolu (Trakya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale) Özellik Uzun ve ince kuyruklu Renk Vücut beyaz, baş ve ayaklarda siyah benekler Boynuz Genellikle koçlar spiral boynuzlu, koyunlar boynuzsuz Türkiye’deki Dağılımı (%) 6-7(%) Cidago(♀, ♂ cm) 64-66 cm Canlı Ağırlık (♀, ♂ kg) ♂=45-50 kg ♀= 30-40 kg Laktasyon Uzunluğu 150-160 gün Yapağı Ağırlığı-’S 1.3-1.7 kg (En ince yapağıyı verir) İkizlik 10-20 % Süt (kg) 60-90 kg (Sürü koyunculuğunda en yüksek sütü verir) Kuyruk(kg) Uzun ince kuyruklu Diğer Özellikler Kıvırcık, Trakya’da egemen ırktır. Tahirova ve Türkgeldi’nin elde edilmesinde kullanılmıştır. Mozaik et özelliği ile sevilerek tüketilir.

YÖRESEL KOYUN IRKLARI

HERIK KOYUN IRKI

HERIK

HERIK Irkın Adı Herik Bölgesel Adı Orjini Dağlıç’a benzer Yetiştirme Yönü Kombine 1)et 2)yapağı 3)süt Bulunduğu Bölge Amasya, Kuzey Anadolu Özellik Kısa yağlı kuyruklu, küçük cüsseli Renk Beyaz, başta siyah noktalar Boynuz Genellikle koçlar boynuzlu, koyunlar boynuzsuz Yapağı Ağırlığı-’S 1.5 - 2.0 kg Süt (kg) 20 – 25 kg Kuyruk (kg) Kısa yağlı kuyruklu

TUJ KOYUN IRKI

TUJ

TUJ KOYUN IRKI Irkın Adı Tuj Bölgesel Adı Yetiştirme Yönü Kombine 1)et 2)yapağı 3)süt Bulunduğu Bölge Doğu Anadolu (Kars, Ardahan, Iğdır) Özellik Kısa ve yağlı kuyruklu Renk Beyaz

KARAGUL KOYUN IRKI

KARAGÜL

KARAGÜL (KARAKUL) Irkın Adı Karakul Bölgesel Adı Karagül Dünyada Yet. Bölge Güney Rusya, Türkistan,Özbekistan, Afganistan, Pakistan, İran Yetiştirme Yönü 1)et 2)yapağı Bulunduğu Bölge Tokat Özellik Kısa yağlı kuyruklu, orta ağırlıkta Renk Gri, baş ve ayaklar siyah Boynuz Koç ve koyunlar boynuzsuz Canlı Ağırlık (♀, ♂ kg) ♂=50-60 kg ♀= 40-50 kg

TÜRKİYE MELEZ KOYUNLARI Süt Tipi Koyunlar Tahirova koyunu Türkgeldi koyunu Sönmez koyunu Acıpayam koyunu Menemen koyunu Et Tipi Koyunlar

Tahirova koçu

Tahirova koyunu

Tahirova Koyunu D.Friz (%75) x Kıvırcık (%25) İlk kızgınlık yaşı: 289 gün Çiftleşme mevsimi uzunluğu: 147.7 gün Kuzu verimi : 1.55-1.57 Canlı ağırlık(koyun): 55-60 kg Canlı ağırlık(koç): 80-90 kg Laktasyon süt verimi: 250-300 kg Laktasyon süresi : 160.6-246.5 gün Yapağı verimi : 3.0-4.0 kg

Türkgeldi koyunu

Türkgeldi Koyunu Tahirova (%75) x Kıvırcık (%25) Kuzu verimi : 1.33-1.52 Canlı ağırlık (koyun): 40-50 kg Canlı ağırlık(koç): 70-80 kg Günlük canlı ağırlık kazancı(beside) : 324-405 g Yemden yararlanma : 4.01-4.64 Laktasyon süt verimi : 150-180 kg Laktasyon süresi : 142.4-179.8 gün Yapağı verimi : 2.5-3.0 kg

Sönmez koyunu

Sönmez Koyunu Tahirova (%75) x Sakız (%25) Kuzu verimi : 1.68 Canlı ağırlık(koyun): 60-65 kg Canlı ağırlık (koç): 90-100 kg Canlı ağırlık kazancı(beside) : 227.98 g/gün Yemden yararlanma : 4.35 Laktasyon süt verimi : 350-400 kg Laktasyon süresi : 214.6 gün Yapağı verimi : 2.5-3.0 kg

Acıpayam koyunu

Acıpayam Koyunu D.Friz (%25) x İvesi (%50) x Dağlıç (%25) Kuzu verimi : 1.23-1.30 Canlı ağırlık (koyun): 50-60 kg Canlı ağırlık(koç): 80-90 kg Canlı ağırlık kazancı(beside): 302.32 g/gün Yemden yararlanma: 5.29 Laktasyon süt verimi: 180-200 kg Laktasyon süresi: 86.2-112.1 gün Yapağı verimi: 3-4 kg

Menemen koyunu

Menemen Koyunu Ile de France (%75) x Tahirova (%25) Kuzu verimi: 1.30-1.50 120 gün canlı ağırlık: 35-40 kg Canlı ağırlık(koyun): 60-70 kg Canlı ağırlık(koç): 90-100 kg Laktasyon süt verimi: 80-100 kg Laktasyon süresi: 3-4 ay Yapağı verimi: 4-5 kg